Zespół Szkół Mechanicznych Nr 1 w Bydgoszczy		4	Patryk Jankowski I Hm grupa I
23-05-2012		Pomiar Wałka
Zadania Dokonać pomiaru średnicy wałka różnymi narzędziami mierniczymi. Wykonać schematy pomiarów sprawdzonego przedmiotu. Obliczyć stożkowatość „S” wałka. Opisać zasadę pomiaru optimetrem. Narysować bieg promienia w optimetrze. Opisać metody pośrednie pomiarów wałków. Mierzony przedmiot 1.Wałek o średnicy φ=22mm Sprzęt mierniczy. Suwmiarka o dokładności 0,2 i zakresie 250mm. Suwmiarka o dokładności 0,05 i zakresie 150mm. Mikrometr o dokładności 0,01 i zakresie 0 - 25. Transometr o dokładności 0,002. Płytki wzorcowe klasy II. Podstawa do mikrometru.

Lp	Narzędzia miernicze	Płaszczyzna Pomiaru	Nr pomiaru	Pomiar			Wymiar tolerancyjny	Jakość wykonania
										D1	D2	D3
			1	Suwmiarka o dokładności 0,2 i zakresie 250mm.	1	1			22	22	22
						2			22,01	22,01	22,02
						Ś			22,005	22,005	22,01
					2	1			22	22,01	22
						2			22	22	22
						Ś			22	22,005	22
			2	Suwmiarka o dokładności 0,05 i zakresie 150mm.	1	1			22,05	22,05	22,05
						2			22	22	22
						Ś			22,25	22,025	22,025
					2	1			22	22	22
						2			22	22	22
						Ś			22	22	22
			3	Mikrometr 0,01	1	1			22,01	22,02	22,01
						2			22,01	22,01	22,02
						Ś			22,01	22,015	22,015
					2	1			22,02	22,01	22,02
						2			22,02	22,01	22,01
						Ś			22,02	22,01	22,015
			4	Transometr o dokładności 0,002	1	1			22,03	22,04	21,99
						2			22,04	22,03	22
						Ś			22,035	22,035	21,995
					2	1			21,99	22,01	22,01
						2			22	22	21,98
						Ś			21,995	22,005	21,995

SCHEMAT UKŁADU OPTYCZNEGO OPTIMETRU

Rys.1. Schemat układu optycznego lunety optimetru.

1 - lusterko oświetlające,

2 - szklana płytka,

3 - pryzmat,

4 - skala,

5 - pryzmat odbijający,

6 - obiektyw,

7 - zwierciadło,

8 - okular,

9 - obraz podziałki,

10 - trzpień mierniczy.

Oświetlające lusterko 1 obraca się tak, aby oświetlić skalę 4. Lusterko osadzone jest

w oprawie, na odwrotnej stronie której znajduje się biała płytka matowa. Promień

światła odbity od lusterka 1 przechodzi przez szklaną płytkę 2 zakończoną

pryzmatem 3 i pada na skalę 4, która zgodnie ze schematem na rys. 1b. jest nieco

z boku w stosunku do głównej osi optycznej. Po przejściu przez skalę promień pada

na pryzmat odbijający 5, załamuje się pod kątem 900 i przechodzi przez obiektyw 6.

Po wyjściu z obiektywu wiązka promieni odbija się od zwierciadła 7 i zgodnie ze

schematem pokazanym na rys.1c tworzy obraz podziałki w płaszczyźnie tejże

podziałki, lecz po drugiej stronie głównej osi optycznej. Ponieważ promienie

wychodzą ze wszystkich punktów płytki, z wyjątkiem zaczernionych kresek

podziałki, to obraz podziałki, również będzie przedstawiać się w postaci czarnych

kresek na jasnym tle.

Podziałka 4 optimetru wykonana jest na płytce ogniskowej po jednej stronie

pionowej linii symetrii przechodzącej przez środek płytki i w nie dużej odległości od

tej linii.

Jeżeli lustrzana płaszczyzna odbijająca 7 będzie prostopadła do osi optycznej,

to obraz podziałki wypadnie dokładnie symetrycznie na drugiej połowie płytki

ogniskowej. Przy tym zerowa kreska podziałki 4 jak i jej obraz 9 pokryją się z

poziomą linią symetrii zaznaczonej krótkim nieruchomym wskaźnikiem - kreską.

Przy poosiowym przesuwie trzpienia mierniczego 10, kąt pochylenia zwierciadła w

stosunku do osi optycznej będzie się zmieniał i obraz podziałki będzie się przesuwał

równolegle do pionowej linii symetrii względem nieruchomego wskaźnika.

Pomiarów możemy dokonywać przy pomocy trzpienia ze ściętym ostrzem lub

z ostrzem kulkowym w zależności od badanych powierzchni.

Pośredni pomiar wałków

Pomiar suwmiarką:

Zaleca się, aby mierzony przedmiot wprowadzać głęboko między szczeki płaskie suwmiarki, możliwie blisko prowadnicy. Szczęki należy dociskać prostopadle do powierzchni mierzonego przedmiotu, w miejscach wyznaczających wymiar. Średnicę rowka mierzy się częścią krawędziową szczęk.

Pomiar mikrometrem:

W czasie pomiaru mikrometr może być trzymany w ręku bądź zamocowany w podstawie. Jeżeli przedmiot jest mały i lekki, mikrometr mocuje się w podstawie. Mierzony przedmiot należy wówczas trzymać lewą ręką, prawą zaś obracać pokrętło sprzęgła. Gdy przedmiot jest duży i cięższy od mikrometru, mikrometr należy trzymać palcami lewej ręki poprzez nakładki kabłąka.

Pomiar czujnikami i płytkami wzorcowymi:

W warunkach przemysłowych pomiar za pomocą czujnika z równoczesnym użyciem płytek wzorcowych (metodą różnicową) należy do dokładniejszych. Pomiaru dokonuje się techniką pomiarową stykową. Styk końcówki pomiarowej (a także stolika pomiarowego) z mierzonym przedmiotem może być punktowy, liniowy lub powierzchniowy.

---