PARAZYTOLOGIA Wykład 19 16.11.2004.

Zoonozy wywoływane przez glisty

Glisty- popularna nazwa nicieni z nadrodziny Ascaridoidea. Stadia dorosłe glist osiedlają się w jelitach cienkich i należą do najczęściej spotykanych pasożytów człowieka i zwierząt domowych oraz hodowlanych.

Nazwa gatunkowa	Wielkość (cm)	Żywiciel	Okres pp (tyg)
Ascaris lumbricoides (suum) Parascaris quorum Toxocara vitulorum Toxocara canis Toxocara cati (mystax) Toxocaris leonina Ascaridia galli Ascaris columbae Ascaris dissimilis Heterakis gallinarum Heterakis dispar Heterakis isolonche	♂ 15, ♀ 40 20, 40 15, 32 18 3, 10 6, 10 5, 12 3, 7 3, 7 0,7, 1,5 j.w. j.w.	Człowiek, świnia Koń Bydło, bawoły Pies, lis Kot Pies, kot Kury, kaczki Gołąb Indyk Kurowate Kaczki, gęsi Bażanty, ptaki dzikie	10-12 8-9 8-10 3 3 3 4 6 6 4 4 4

Otwór gębowy glist otoczony jest 3 wargami.

Inwazje A. lumbricoides powodują:

- czopowanie i perforacje jelit

- utrudniają wypływ żółci i enzymów trzustkowych

- spadek apetytu, bóle brzucha

- alergizują ustrój żywiciela

Acaris suum

- ekstensywność w Polsce u świń 7,6-61%

cykl życiowy

- L3 w jaju (p.o.)- j.cienkie; okres pp 60-70 dni.

- ż. parateniczny: dżdżownica, żuki kałożerne

- samice glist składają ponad 200000jaj na dzień

- larwy wędrujące przez płuca powodują zapalenie płuc (u prosiąt)

- w wątrobie, migrujące L3 i L4 powodują powstanie białych plam mlecznych

Najcięższe objawy u prosiąt 4-5 miesięcznych:

- spadek apetytu, biegunki,

- robacze zapalenie płuc

- drgawki

- mechaniczne uszkodzenia wątroby i płuc

- kaszel, duszność

- wzrost temperatury

Dorosłe A. suum powodują:

- degenerację i ścieńczenie śluzówki

- zaczopowanie przewodów żółciowych- żółtaczka, zatrucie mięsa solami i kwasami żółciowymi

- młode tuczniki źle wykorzystują paszę, słabe przyrosty. Okres tuczu może się wydłużyć nawet o 2 m-ce.

Diagnoza:

- faza prepatentna- objawy zap.płuc

- faza patentka- dekantacja, flotacja w siarczanie cyny

Epizoocjologia

- częściowa oporność wiekowa ( od 4 m-ca życia prosiąt)

- nicienie dorosłe żyją stosunkowo krótko (kilka m-cy)

- głównym źródłem inwazji są jaja, które są bardzo odporne na warunki środowiska

- nasilenie glistnicy latem (dżdżownice, żuki)

- niska temperatura hamuje rozwój L3 w jaju.

- A. suum jest też zagrożeniem dla bydła i owiec: ostre nietypowe zapalenie płuc!!!

Parascaris quorum

- samica 40 cm

- wrażliwe źrebięta

- lokalizacja w j. cienkim

- okres pp 10 tyg

Patogeneza: wynik wędrówki larw i dużej liczby osobników dorosłych

Płuca: wybroczyny, guzki wokół umierających larw

Wątroba: wybroczyny i nacieki (zwłóknienia białawe)

J. cienkie: przy silnych inwazjach perforacja

Objawy kliniczne:

- faza migracyjna: kaszel, szarawy wyciek z nosa

- faza jelitowa: matowa sierść, osowiałość, spadek przyrostów

Neoscaris vitulorum

- pasożyt bydła, bawołów

- lok. w jelicie cienkim

- L3 zwykle z mlekiem matki (larwy z mlekiem do 30 dni po porodzie), nie ma migracji u cieląt, okres pp 3-4 tyg. U cieląt starszych niż 6 m-cy larwy migrują do tkanek podejmując rozwój pod koniec ciąży samicy

Epizoocjologia: j.w.

Patogeneza: ciężkie inwazje u cieląt poniżej 6 m-ca życia: biegunki, zła kondycja

TOKSOKAROZA PSÓW

Toxocaris canis

- brak różnic na wrażliwość różnych ras psów na inwazje T. canis

- wystęuje także u lisów

- objawy kliniczne zależą od wieku, liczebności inwazji i stadium rozwoju nicienia

►kaszel, wyciek z nosa

► zapalenie żołądka, jelit i płuc

► ostra biegunka

► wymioty- odwodnienie i śmierć

U szczeniąt do 6 m-ca życia, które przeżyły można zaobserwować:

- beczułkowaty brzuch

- spadek apetytu

- słaba kondycja

- matowa sierść

- biegunka/zaparcia

- wymioty (rzadko z nicieniami)

Toxocaris leonina- pasożytuje w przewodzie żółciowym

Ascaridia galli

- samiec 50-76 cm, samica 72-116 cm

- j. cienkie

- żywiciel: kury, indyki, bażanty, głuszce, kaczki i gęsi

Cykl: jaja nabywają inwazyjności w ciągu 3 tyg. (L2 w jaju), dżdżownica jest żywicielem transportującym

- okres pp 5-6 tyg u kurcząt; 8 tyg u kur

Patogeneza

- stan zapalny jelit ale tylko u młodych, czase zmiany krwotoczne. Przy dużych inwazjach następuje blokada jelit i śmierć

- u starych bezobjawowo

Heterakis gallinarum

- jelito ślepe ptaków domowych, ok. 1,5 cm

- okres pp 4 tyg.

- jest ż. transportującym Histomonas meleagridis

Porrocaecum crassum - ANISAKIDEA

- samiec 29-45cm, samica 40-72 cm

- larwy- żołądek mięśniowy, dorosłe w j. cienkim

- ż. pośredni: dżdżownice- larwy w naczyniach

- ż. ostateczny: kaszki najbardziej wrażliwe 1-3 miesięczne

- zarażenie p.o. przez zjedzenie dżdżownicy

- okres pp 20-23 dni

Objawy:

- biegunka/zaparcia

- osowiałość

- objawy neurologiczne: niezborność ruchów, zarzucanie głowy na grzbiet

Zoonozy

- larva migrans visceralis LMV

- okular larva migrans OLM- najczęściej u dzieci i młodzieży, kilka larw w oku (jednoczesne zarażenie)

T. canis: retinal granulom

Toksokazroza ukryta u dzieci- zespół objawów:

- zmienna eozynofile

- powiększenie wątroby

- zaburzenia snu

- bóle głowy i brzucha

- wzrost poziomu Ab reagujących z Ag glisty

ANISAKIOZA

Anisakis simplex

Pseudoterranova decipiens

Contracaecum spp

• larwy nicieni rozwijają się w tkankach ryb

• człowiek staje się żywicielem przypadkowym

• larwy długości kilku cm., penetrują przednim odcinkiem ciała ścianę żołądka lub jelit

• mogą przebijać czasem ścianę jelita i przedostawać się do jam ciała

Diagnoza:

- czasem są wykasływane lub wydalane z wymiocinach

- diagnoza za pomocą sondy zaopatrzonej w światłowód światłowód szczypce

- operacyjnie: obecnośc w wyciętych granulomach

Najwięcej przypadków w Japonii i Holandii.

Objawy:

- w 1 godz do 14 dni po zjedzeniu zarażonych ryb

- nudności i ostre bóle brzucha

- zwężenie i stwardnienie części odźwiernikowej żoładka

- wydalają substancje przyciągające eozynofile. Leukocyty- rozwijają się granulom

- silna alergizacja ustroju- czasem anafilaksja

- larwy rzadko osiągają u ludzi dojrzałość płciową. Zwykle po 3 tyg są wyrzucane z jelita lub fagocytowane

Leczenie: operacyjne lub laparoskopowe usunięcie niecieni

TRICHINELLA SP.

Nazwa gatunkowa	Cykl	Żywiciel	Inwazje u ludzi	Występowanie
T. spiralis	Synantrop, leśny	Świnia, mięsożerne, szczury	+	Kosmopolityczny
T. nativa	Leśny	Mięsożerne	+	Arktyka,subarktyka
T. britovi	Leśny, synatrop	Mięsożerne	+	Półkula pn. strefa klimatu umiarkowa.
T. murrelli	Leśny	Mięsożerne	+	USA
T. nelsoni	Leśny	Mięsożerne	+	Afryka
T. pseduospiralis	Leśny	Mięsożerne, ptaki	+	Kosmopolityczny
T. papuae	Leśny, synantrop	Świnia	+	Papua, Nowa Gwinea

T. spiralis- rzadko u roślinożerców i innych ssaków

T. britovi- główne lisy i wilki

NBL- New-born larva, zasiedlają mięśnie p-p, penetracja do włókien mięśniowych trwa kilkanaście minut. Zaczyna oddziaływać na metabolizm w celu wytworzenia komórki piastunki.

1. włókno wchodzi ponownie w cykl podziałowy a następnie

2. zostaje zatrzymana w fazie G2/M (jądra zarażonych komórek mają zawartość DNA 4n)

3. następnie zahamowanie ekspresji genów typowych dla mięśnia

4. indukcje przebudowy w kierunku kom. Piastunki

Wpływ larwy na fenotyp komórki

- o regulacji przebudowy kom. przez pasożyta świadczy fakt, że białka T. spirali SA wykrywane w jądrach zarażonych komórk mięśniowych już ok. 9 dnia po inwazji mięśnia.

Powstawanie kapsuły kolagenowej

- ok. 10 dnia po zasiedleniu włókna zaczyna się formowac- rozbudowuje się przez 16 dni (26dpi) jest głównie zbudowana z kolagenu IV i VI

- synteza kolagenu zachodzi w cytoplazmie rozwijającej się komórki piastunki

- kolagen typu IV jest dużą molekułą i wyst. w całym ciele kręgowca a jego funkcją jest utrzymanie razem komórek w tkance

- kolagen typu VI to stosunkowo krótkie łańcuchy, wiążące inne klasy kolagenów

- larwy wydzielają czynniki powodujące rozrastanie się naczyń wokół kapsuły- lepsze odżywianie!

Objawy kliniczne

- przy inwazji 25-50 larw/gm mięsa czyli po dawce do ok. 50000larw T. nativa lub 25000 T. spirali ( T. spirali jest 28razy bardziej wirulentna dla człowieka i jest bardziej płodna). Przy dawce 300000larw inwazja może być śmiertelna w fazie jelitowej. Objawy występują 1-3 tyg po zarażeniu, mogą to być:

- wymioty

- krwawa biegunka

- temp 39-40 C

- bóle w tułowiu

- eozynofilia

- bóle mięśni

- bolesność gałki ocznej i języka ( obrzęki wokół oczu)

- wylewy podpaznokciowe

Diagnoza:

- mikroskopowo wykrywanie larw w bioptatach oraz met. Serologiczne

- wytrawianie larw, trychinoskopia, ELISA- przy poubojowym badaniu mięsa

Epidemiologia:

- ok. 72% zachorowań w Polsce wskutek spożycia mięsa świni, 28,4% - dzika

- pasza odpadowa: główne źródło zarażenia włośniem

Metody molekularne: PCR, RAPD-PCR, PCR-RFLP

PCR-RFLP- umożłiwia identyfikacje wszystkich znanych gatunków z rodzaju Trichinella przy zastosowaniu w sumie 11 enzymów restrykcyjnych do trawienia 3 różnych produktów PCR.

Zapobieganie:

- uczulenie hodowców na możliwość zarażenia świń i zwierząt futerkowych włośniami

- zabezpieczenie padliny

- dokładne badanie mięsa dzików

- zakaz hodowli świń w pobliżu zbiornic padliny i hodowli zwierząt futerkowych!

6

---