Pierwsze państwo bułgarskie

W wiek po przybyciu Awarów pojawiają się protobułgarzy którzy osiedlili się na terenie pomiędzy ujściem Dunaju a dolnym Dnieprem. Najeżdżali oni Bizancjum do czasu kiedy zostali pobici przez Awarów Osiedlili się na terenie Siedmiogrodu i Panonii. Był to lud turecki. W VII wieku Kubrat(635-660) stworzył tam właśnie nazywane przez Greków tzw. Wielką Bułgarię. Lecz najazd Chazarów kończy to państwo(660) Kubrat miał pięciu synów Batbaj który został u Chazarów , Katorg który uciekł wzdłuż Donu ,trzeci syn Kubrata Asparuch prowadzi część protobułgarów do Besarabii i tworzy tam państwo, pozostali dwoje według legendy udali się do Panonii. Asparuch zakłada swą stolicę Ongyl. Szybko niebezpieczeństwo dostrzega Konstantyn IV który udaje się na Asparucha lecz grząski grunt w delcie Dunaju hamuje jego postępy tym bardziej że sam cesarz zachorował opuszczając swe oddziały(680). Asparuch podąża za nim zajmując Mezję tu wysiedla plemiona słowiańskie Sewerców i plemię Siedmiu Rodów. Na skraju Dobródży i Mezji Dolnej zbudował stolicę Pliskę. Jeszcze w latach 80 VII wieku zdobył Trację i zmusił cesarza Bizantyjskiego do płacenia trybutu. Tereny które zajął były mocno z Slawizowane i rozpoczął się proces slawizacji protobułgarów. Protobułgarzy to lud pasterski który przejął wiele cech kulturowych od Persjii Sasanidzkiej. Główna jednostką administracyjna był ród ojcowski najważniejsze z nich rządzące to Dulo, Ukil czy Wukil. Naczelnicy rodowi to boil( późniejsi bojarowie. Chan lub kagan miał u swym boku radę bojarów i rządził z ramienia bóstwa Tangry. Chan za niekompetencję mógł być zrzucony z tronu. Posiadał własna drużynę wojskową. Walczyli wszyscy wolni obywatele. Protobułgarzy to głównie jazda a Słowianie to piechota. Państwo było podzielone na prowincje. Asparuch do 688 roku kształtował to państwo. Lecz sytuacja zmienia się kiedy Justynian II napada i zagarnia Trację wysiedlając Słowian. Taka postać rzeczy utrzymuje się do śmierci Asparucha w 702 roku. Jego miejsce zajął syn Terwel który dopomaga wcześniej zrzuconemu z tronu w 695 roku Justynianowi powrócić (Justynianowi obcięto nos). Zdobywa Konstantynopol w 705 roku oddając tron Justynianowi II w 705 roku. On za to nadał mu tytuł cezara. Lecz w 711 roku znów wybucha bunt ginie Justynian II , Terwel zdobywa Trację , za cenę daniny w wysokości 40 tyś funtów złota podpisał w 716 roku pokój z Teodozjuszem III. Ważnym punktem tego porozumienia było ożywienie handlu. Terwel dopomógł jeszcze Bizancjum w pokonaniu Arabów. Umiera w 718 roku, po nim dokładniejsze dane na temat tego państwa znikają na okres ok. 40 lat.Źródłem do tego okresu są „Imienniki” bułgarskich chanów. Ostatni władca z rodu Dulo to Sewar(725-740) a Kormisosz (740-756) był już z rodu Ukil. Konstantyn V nie płacił trybutu dlatego Kormisosz udał się na Konstantynopol w 755 lub 756 dotarł aż pod mury Anastazyjskie lecz został pokonany, Konstantyn V ruszył i zajął Trację przesiedlając wielu Słowian. Wysłał wiele łodzi do ujść Dunaju pokonał pod Markellai, Kormisosz prosił o pokój lecz Konstantyn V nie zgadzał się. W 758 roku zajął Sklawinę. W 759 roku znów ruszył lecz został pokonany przez nowego chana Winiecha (756-762) w wąwozie Bargewa. Winiech nie wykorzystuje zwycięstwa wręcz przeciwnie staje się kompanem Konstantyna V na to w kraju wybucha bunt i zrzucają go z tronu na rzecz Teleca(762-765) który zostaje pokonany przez Bizancjum pod Anchielem w 763. Dokonuje się kolejny przewrót i na tron wchodzi probizantyjski Sabin(765-767). On podporządkowuje Bułgarię Bizancjum. Dochodzi do kolejnego buntu i Sabin zostaje wygnany. Dochodzi do walki o władzę pomiędzy jego synem Umarem a Toktu. Ten ostatni przejął władzę lecz Konstantyn V szybko dał ją Paganowi(767-772) który był uległy Bizancjum lecz pomimo to Konstantyn chciał zdobyć Bułgarię i wysłała wiele okrętów(770-2600 łodzi na ich pokładzie ok. 30000ludzi) ale uratowała ich burza morska. Po nim władzę przejął Telerig(773-777) on to bił się z Konstantynem V aż do jego śmierci w 775 roku. Potem władzę przejął chan Kardam(777-802). Jego panowanie to odbudowa państwa do kolejnej wojny z Bizancjum dochodzi dopiero w 789 roku , Kardam uzyskał daninę po wygranej w 791 roku pod Markellai. Lecz Konstantyn VI nie chciał jej płacić9wysłał mu nawóz koński) dlatego Kardam wyruszył pod Adrianopol(796- Kardam wyczekiwał 17 dni) lecz tam bez walki zrezygnował z roszczeń. Krum(802-814) on to zdobył ziemie na Awarach. Był też twórcą I prymitywnego prawo dastwa w Bułgarii. Tak duży wzrost państwa zaniepokoił Nikifora I który wraz z synem udał się na Bułgarów zajął Pliskę i zapędził Kruma w góry lecz tam 26 VII 811 roku przegrał a jego syn uciekł ranny Krum najpierw nabił na pal głowę Nikifora I a później zrobił sobie z niej czarę na wino , później ani Michał I ani Leon V który stracił Adrianopol a prawie nie Konstantynopola( Krum stał pod bramami i chciał symbolicznego zdobycia miasta poprzez dotchnięcie jego Bramy kopią oraz wielka daninę, Leon V zwlekał , Krum wysyła posła Dragomira który wysuwa kolejny raz żądania chciał aby doszło do pokoju z 716 roku- jednak Leon podstępnie próbuje zabić Kruma co tylko podsyca nienawiść) nie potrafili pokonać Kruma który umiera nagle w 814 roku. Zaczęły się zamieszki w państwie rządzili Dukuma i Dicewey którzy kontynuowali politykę Kruma rządzili do 819 roku. Syn Kruma Omurtag(819-826) który podpisał pokój z Bizancjum za cenę pn. Tracji, podbił ludy Słowiańskie na północy. Jego syn Małomir((826-835) który zdobył dolinę Morawy południowej. A Presjan-Zwinica(835-852) zajął tereny które pozwoliły Bułgarii sięgnąć aż po Adriatyk- zmuszono Macedonię do poddaństwa w 847 roku ponieważ w tym czasie Bizancjum walczyło z Arabami. . Borys (852-889) kolejny chan za jego rządów proces slawizacji dochodzi do końca już za Omurtaga syna Kruma można zauważyć wpływy Słowiańskie nawet w imionach jego synów Małomir czy Zwiniec. Po chrzcie całkiem przejdzie się na język słowiański. Borys najpierw związał się sojuszem z Rościsławem lecz w 855 roku zostały one pokonane przez wschodnio frankońskie państwo. Jego kraj najechał Ludwik Niemiecki , musiał także Borys uporać się z Serbami. Do związku z Ludwikiem Niemieckim pchną go najazd Michała III w 857 roku kiedy to Borys stracił Trację. Później w 863 roku walczył u boku Ludwika. Lecz nacisk Rościsława na Bizancjum który teraz musiał walczyć z dwoma a nie jednym wrogiem oraz głód w Bułgarii spowodowały że Borys zwrócił się do Michała III z prośbą o chrzest. Zaraz pojechał tam biskup bizantyjski oraz dostawy zboża. Wybuchają bunty wewnątrz kraju w ciągu dwóch lat Borys pokonuje je i 25 V 866 roku zostaje ochrzczony i przyjmuje imię Michał. Jednak patryiarcha Focjusz i Michał III nie chcą się zgodzić na niezależny kościół w Bułgarii dlatego Borys zwraca się do papieża. Ten przysyła mu legata lecz ten nie kwapi się z stworzeniem nie zależnego kościoła lecz organizuje na terenie Bułgarii kościół łaciński. W Konstantynopolu dokonuje się przewrót na tron wchodzi Bazyli I przedstawiciel dynastii macedońskiej. Następuje normalizacja stosunków pomiędzy kościołami(wyrzucono Focjusz) tym samym kościół łaciński rezygnuje z misji w Bułgarii(869). W końcu za cenę autonomii kościoła Bułgarskiego oraz tego że Borys otrzymał godność królewską on odstępuje od roszczeń(870). W Bułgarii dominowała liturgia grecka , na początku z niechęcią podchodzono do języka słowiańskiego. Lecz później Grecy wzorem Metodego i Cyryla stworzyli cyrylicę i zaczęło się rozwijać piśmiennictwo na dworze króla Borysa. Uczniowie Metodego zostali godnie przyjęci w Bułgarii , lecz widząc iż wszystkie godne stanowiska są już zajęte przenieśli się do Macedonii. W 889 roku Borys zrzekł się tronu na rzecz syna Włodzimierza udał się do klasztoru św. Pantalejmona obok Presławia. Lecz za jego rządów powrócono do pogaństwa oraz odnowiono przymierze z cesarzem Arnulfem, dlatego Borys powraca z klasztoru obala Włodzimierza w 893 roku. Na tron wchodzi młodszy syn Symeon. Przeniósł on stolicę z Pliski do Presławia. Leon VI podniósł opłaty celne co spowodowało wojnę , Symeon zajął Trację lecz musiał się wycofać bo było zagrożenie ze strony Węgrów. Którzy wraz z flotą Bizantyjską dwukrotnie pokonali Symeona. Borys znów musiał interweniować i wyparł Węgrów do Besarabii. W tym czasie Symeon zwodził Bizancjum. Borys dogadał się z ludem tureckim Pieczingów i wyparł Wegrów na równinę Panońską. W 896 roku podpisano pokuj i Bizancjum zobowiązało się płacić trybut i kupcy wrócili do Konstanynopola, zmalały opłaty celne. W 904 roku Symeon zdobył Albanię. W 913 roku wybucha nowa wojna z Bizancjum ponieważ Aleksander nie płacił trybutu. I za mało letności Konstantyna VII Symeon stanął pod stolicą Bizancjum i zażądał całego cesarstwa. Zmusił on regenta Mikołaja Mistyka aby ten dał mu tytuł lecz on dał mu jedynie godność cara Bułgarów. Obiecał także ożenić jego córki z Konstantynem VII. Warunki nie zostały dotrzymane przez matkę Konstantyna Zoe. Rozpętała się nowa wojna w 914 zdobył Adrianopol a w 917 nad rzeką Alcheo pokonał ich. Cesarstwo uratował admirał Roman I który objął cesarstwo. W 923 odzyskał Adrianopol a w rok później doszło do podpisania pokoju, Symeon pozostał tylko carem ale został bratem Romana I Dalej zdobył w 924 całą Serbię a w 926 przegrał z Chorwatami. Zmarł przygotowując się do kolejnej wyprawy na Konstantynopol 927 w roku. Za jego czasów prawdopodobnie powstało prawo słowiańskie tzn: „ Zakon Sudnyj Ludiem”. Jego syn car Piotr I(927-969) zadowolił się trybutem i tytułem. Lecz za jego czasów obserwujemy cały czas upadek państwa bułgarskiego. Rośli w siłę bojarowie którzy niejednokrotnie występowali przeciw carowi, społeczeństwo biedniało musiało płacić daniny nie tylko państwu ale i kościołowi. W warstwach biedniejszych zaczęła się szerzyć doktryna i sekta popa Bogomiła która to działała na bazie poglądów manichejczyków. Czyli nieustannej walki dobra ze złem oraz uważali posiadanie rzeczy materialnych za zło. Piotr I już wtedy ich represjonował. Nowy cesarz Nikifor II Fokas nie chciał płacić trybutu dlatego aby samemu nie angażować się w walkę z Bułgarią wysłał księcia Kijowskiego Świętosława. On to w 968 roku najechał na Bułgarię lecz musiał wracać aby pokonać Pieczyngów. Zrobił to i na drugi rok był z powrotem zajął całą Bułgarię oprócz części Macedońskiej gdzie byli bracia Komitopule: Mojżesz, Abraham , Aron i Samuel. W tym samym roku dokonał się przewrót pałacowy w Konstantynopolu i nowym cesarzem zostaje Jan Tzimiskas. Który dostrzega niebezpieczeństwo ze strony Rusi a także niedorzeczne żądania Świętosława powodują iż w 971 roku Jan pokonuje ich zajmując całą Bułgarię nie dał synom Piotra władzy (Borys, Roman) trzymał ich jako zakładników. Część macedońska była także zależna od Jana(971-976) ale tam przygotowywano przewrót. Bracia zaczęli przewrót po śmierci Jana w 976 roku. Prym wiódł Samuel który był jedynie namiestnikiem z ręki uwięzionego Romana który w 986 roku zdołał zbiec i przyjął imię cara Symeona. W tym samym roku Samuel odparł atak Bazylego II. W 991 roku umiera Symeon i Samuel zostaje jednowładcą. Jego ziemie sięgały od Macedonii po Tesalię , Albanię i księstwa serbskie oraz Bułgarię naddunajską. Bazyli II po uporaniu się z wojną domową w 1001 roku zaczął ataki zdobył najpierw Bułgarię naddunajską. W 1002 Macedonię egejską, W 1004 zdobył Skopie. Do ostatecznego rozstrzygnięcia doszło w wąwozach pasma górskiego Belasica 29 VII 1014 roku(14000 ślepców Bazyli II kazał oślepić żołnierzy a co setnemu zostawić jedno oko aby mógł ich doprowadzić do Samuela ten jak ich ujrzał dostał apopleksji i umarł) Śmierć ostatniego z rodu Komitopułów Iwana Władysława zakończyła zmagania , kapitulacje podpisała wdowa po nim Maria w 1018 roku. Bazyli II Bółgarobójca zajął wszystkie ziemie do nich należące.