Powstanie pierwszych państw słowiańskich

PIERWOTNI SŁOWIANIE

• środkowa i wschodnia EU

• rozbieżności poglądów, co do przynależności - indoeuropejscy Bałtowie

• kolebka słowiańszczyzny miedzy Wisłą a Odrą

ANTOWIE I SKLAWINI

• najwcześniejszy teren ekspansji - środkowy Dniepr

• przebywających tam Słowian pisarz gocki VI w nazwał Antami

• opanowanie przez Hunów stepów czarnomorskich i ziem na północ od Dunaju hamuje posuwanie się Słowian ku południowi

• po rozpadnięciu się państwa Attyli wznowiona ekspansja

• ekspansja z dwóch stron

• od stepów czarnomorskich - Antowie

• od przełęczy śr i wsch. karpackich - Sklawini

SŁOWIANIE NA BAŁKANACH

• najazdy słowiańskie na bałkańskie prowincje cesarstwa

• Durazzo, Tracja,

• zagrożenie Konstantynopola i Tessalonik

• dyplomacja konstantynopolska do Awarów po pomoc

• Słowianie porozumiewają się z Awarami

• kontynuują wyprawę

• wdzierają się do Tesalii, Peloponez i Wyspy Egejskie

• po klęsce Maurycjusza zajmują Bałkany

• hołdują organizacji demokracji wojennych

• nie są zdolni do założenia jednolitego państwa

• ich przebywanie na Bałkanach uciążliwe dla Bizancjum

• chcą zwalczać Słowian rękami truskich Protobułgarów

DYWERSJA PROTOBUŁGARÓW

• przekraczają Dunaj

• rozpoczynają walkę z Antami

• wiele dziesiątków lat się toczy

• doprowadza do powstania państwa bułgarskiego

• Protobułgarzy ulęgają wynarodowieniu

• stapiają się z masą słowiańską

• ich kraj nie obejmuje na razie obszarów skolonizowanych przez Sklawinów

• polaryzują się dwie grupy plemienne

• Chorwaci

• Serbowie

SŁOWIANIE NAD ŚRODKOWYM DUNAJEM

• wędrówka ludów

• perspektywy na zachodzie

• spływ ku Dunajowi plemion germańskich

• ich miejsce zajmują Słowianie

• przekraczają Łabę i Soławę

• skolonizowali

• kotlinę czeską

• Morawy

• Panonię

• kontakt ze Skawinami

USTRÓJ SPOŁECZNY SŁOWIAN

• znamy dzięki zapiskom podróżników

• rozkład wspólnoty pierwotnej

• powstawanie prymitywnych organizacji politycznych o typie demokracji wojennej

• ulega rozkładowi dawny ród patriarchalny

• monogamiczne w zasadzie rodziny

• wspólnotę rodową zastępuje terytorialna

• mir i wierw, opole, obcina, żupa

• o sprawach wspólnoty decyduje wiec

• powoływanie naczelnika - starosty

• wyodrębnianie się grup uprzywilejowanych i pozbawionych praw

• wolni schodzą czasami do niewolników lub zależnych z powodu braku kasy

USTRÓJ POLITYCZNY

• łączenie się wspólnot w plemiona

• rządzone przez wiec

• na czas wojny wybierany wódz - książe

STOSUNKI GOSPODARCZE

• gospodarka wypaleniskowa

• tereny lesiste

• głównym zbożem proso

• użytkowanie ziemi aż do jej wyjałowienia

• porzucano ja potem i przenoszono się gdzie indziej

• wchodzi dwupolówka

• hodowla bydła, nierogacizny, konie

• myślistwo jedynie pomocnicze

• rolnik zaspokajał swoimi siłami własne potrzeby

• tylko rzemiosła wymagające większej specjalizacji wyodrębnione

• kowalstwo

• garncarstwo

• pierwsza wymiana handlowa

CHARAKTER OSADNICTWA SŁOWIAŃSKIEGO

• trzyma się początkowo rzeki strumieni

• rola szlaków komunikacyjnych

• najstarsza forma - ulicówka

• okolnica

PAŃSTWO SAMONA

• W vi WIEKU Awarowie w Panonii narzucają swe władztwo Słowianom

• ich panowanie uciążliwe dla Słowian

• chwytają za bron przez podkuszenie Bizancjum

• wyzwalają się z zależności awarskiej

• bierze w powstaniu Słowian morawskich udział kupiec Samo

• zdobywa sobie popularność wśród powstańców

• po zakończeniu działań wojennych mianują go swym władcą

• państwo kilkoplemienne typu patriarchalnego

• Morawy, Rugiland, kotlina czeska

• do ok. 660 roku zapiski o istnieniu

• późniejsze losy niejasne

• ograniczenie terytorium do samych Moraw

• powiązania z chanatem awarskim

PAŃSTWO WIELKOMORAWSKIE

• 830 jeden z władców plemiennych morawskich - Mojmir jednoczy plemiona zamieszkałe w dorzeczu Dyi i Morawy

• po śmierci Mojmira Ludwik niemiecki osadza tam jego synowca - Rościsława

• popiera on chrystianizacje kraju

• ideologiczna nadbudowa ustroju feudalnego

• wyemancypowanie się Moraw spod wpływów frankijskich niepokoi Ludwika Niemieckiego

• próbuje siłą zmusić go do uległości

• wyprawa kończy się klęska

• Rościsław kompletnie wyzwala się spod opieki frankijskiej

MISJA CYRYLA I METODEGO

• Rościsław nie może kontynuować chrystianizacji

• zwraca się do cesarza bizantyjskiego o przysłanie misjonarzy

• konstanty i Metody

• maja biblie napisaną głagolicą

• pozyskali sobie ludność dzięki obrządkowi w ich języku

• za to niechęć duchownych niemieckich

• odwołują się do papieża przy sporze o mianowanie biskupów

• udają się wraz z uczniami do Rzymu

• tam im nie ufano

• wierzono oszczerstwom niemieckim

• w końcu przełamano to

• uczniowie uzyskali tytuły biskupie

• Metody arcybiskup Sirmium

• Konstanty Cyryl - umarł po drodze w klasztorze

LOSY LITURGII SŁOWIAŃSKIEJ

• w czasie wyjazdu braci -dół

• zatarg z monarchią karolińską

• Rościsław popada w konflikt ze swym siostrzeńcem Świętopełkiem

• zostaje zdradzony, wydany w ręce Bawarów, oślepiony i skazany na dożywocie w klasztorze

• przywrócenie zwierzchnictwa karolińskiego nad Morawami

• takich problemów nie mają Słowianie panońscy pozostający pod zwierzchnictwem Kocela

• Kocel chce by przybył do niego Metody

• Metody uznany za uzurpatora przez episkopat bawarski został zamknięty w jednym z klasztorów

• zatarg Świętopełk władcy karolińscy

• po9wstanie przeciwko obcym namiestnikom

• przyłączył się do niego Świętopełk

• później uznali go za swego władcę w niepodległych już Morawach

• energiczna interwencja Rzymu w sprawie Metodego

• przywrócono mu wolność

• pozwolono na powrót do swej diecezji

• osłabienie jego pozycji na Morawach

• niechętne mu duchowieństwo bawarskie oskarża go o herezję

• niechętnie widziana w Rzymie liturgia po słowiańsku

• Metody znów do Rzymu

• po jego zgonie jego wyznawcy musza opuścić Morawy

• zostają one w rękach przedstawicieli obrządku łacińskiego

NAJAZD WEGRÓW I UPADEK PAŃSTWA WIELKOMORAWSKIEGO

• monarchia Samona a dalej Najazdy

• Śląsk

• kraj Wiślan

• najazd Madziarów

• używani przez Niemców w walce z Świętopełkiem

• po jego śmierci kraj nie mógł się oprzeć najeźdźcy

• upadek w wyniku przegranej kampanii wojennej

PAŃSTWA SUKCESYJNE WIELKICH MORAW

• najeźdźcy przy środkowym Dunaju przerywają łączność pomiędzy zach. a płd. Słowianami

• nie udaje się im jednak opanować wszystkich terenów byłego WM

• odzyskują niezależność plemiona czeskie

• spór pomiędzy dwoma dynastiami

• Przemyślidzi

• Sławnikowcy

• pierwsi z nich uzyskują przewagę

• wykorzystują osłabienie Węgrów

• zajmują Śląsk i kraj Wiślan

• potężni

• i te na północ od Sudetów i Karpat

SŁOWIANIE PÓŁNOCNO - ZACHODNI

• opóźnieni

• trzy dialekty

• połabski

• polski

• łużycki

POCZĄTKI RUSI

• Slawia, - nowogrodzka

• Kujawia - kijowska

• Artania - pogranicze chanatu chazarskiego

• zjednoczenie Slawii i Kujawii przez dynastię Rurykowiczów

• dwa szlaki handlowe

• od Bagdadu przez morze Kaspijskie do morza Bałtyckiego

• Konstantynopol z morzem bałtyckim

• szybszy rozwój dzięki temu

• przyciągając na obcych awanturników

• drużyny wareskie

• zainteresowanie Bizancjum

RUŚ A BIZACJUM

• obustronne zainteresowanie

• wyprawy ruskie ku brzegom bizantyjskim

• grabież

• wymuszenie ustępstw handlowych

• Bizancjum walczące z Bułgarami wzywa Ruś na pomoc

• Ruś wypiera Bułgarów i zajmuje ich miejsce

• kampania o kolonie greckie na Krymie

• córka cesarza za żonę dla Włodzimierza

• chrystianizacja

7

---