1. Sytuacja ,
w jakiej może dojść do powstania państwa
Żeby
mogło powstać państwo muszą pojawić się nadwyżki żywności i
trzeba przejść na osiadły tryb życia . Obok wspólnoty plemienno
- rodowej musi pojawić się poczucie wspólnoty terytorialnej (
mieszkamy na tej samej ziemi , zagrażają nam te same
niebezpieczeństwa , mówimy tym samym językiem )
2.
Motywacje i cele jakie ma do spełnienia państwo
Pojawia
się motywacja obrony terytorialnej , ludności i zasobów .Potrzeba
sprawiedliwości . Trzecią motywacją była obrona tych wartości
czy tych interesów , które stanowią o tożsamości czy mentalności
poszczególnych grup społecznych .
3.Sposób
realizacji celów . Rezultaty .
W warunkach
słowiańskich państwa powstawały między Vl a X w. Wiązało się
to z przejściem na gospodarkę osiadłą . Pojawiły się nadwyżki
żywności , które pozwoliły brać na utrzymanie ludzi nie
związanych bezpośrednio z wytwarzaniem żywności . Obok związków
rodowo - plemiennych silną rolę zaczęły odgrywać wspólnoty
terytorialne . Cała ludność dla ochrony przed najazdami budowała
grody ( schronieniowe ) jednocześnie władzę sprawował wiec
wolnych mężczyzn . Wiec taki rozsądzał spory , podejmował
decyzje , wyznaczał zadania . Dużą rolę na takich wiecach
odgrywała starszyzna plemienna - wodzowie plemion . Na wiecu
wybierano również wodza , który miał uprawnienia wojskowe . Wódz
na czele swojej drużyny z jednej strony chronił bezpieczeństwa
własnego terytorium , z drugiej najeżdżał na inne plemiona .
Rezultaty : Przyczyna czyli poczucie zagrożenia wyłania skutek w
postaci pana - księcia i jego drużyny . Skutek oddziaływuje na
przyczynę , albowiem książę w imię
obrony i bezpieczeństwa sam zaczyna narzucać system zakazów ,
nakazów , kontroli , danin wobec podległej ludności . I w ten
sposób tworzy się państwo . Książętami u plemion słowiańskich
zostawali wodzowie , którzy zatrzymywali władzę na okres pokoju .
4. Skąd się wzięli Słowianie
Są
2 fale , która idzie za germanami . Pierwotne siedziby Słowian -
dzisiejsza Ukraina .
Geneza Słowian nie jest
do końca przez naukę wyjaśniona . Pojawiają się oni na widowni
dziejów dopiero w Vl w. naszej ery . W Vll w. zajmują duże
terytoria w Europie Środkowej , docierając do Łaby , Dunaju ,
zajmując Półwysep Bałkański . Na zachód posunęli się do rzeki
Łaby . Ogólna ich nazwa Słowianie Połabscy , zamieszkujący w
średniowieczu tereny między Łabą a Odrą . Słowian dzielimy na
Wschodnich ( przodkowie plemion ruskich ) , Zachodnich ( przodkowie
Polaków , Morawiaków , Słowaków , Czechów, Łużyczan , Słowian
Połabskich ) i Południowych ( przodkowie Serbów , Chorwatów ,
Słoweńców , Macedończyków , Bułgarów ) . Pierwsze państwa
słowiańskie :
państwo Samona ( Vll w. )
państwo bułgarskie
państwo
Wielkomorawskie ( lX/X w. )
państwo polskie
( ośrodek Wiślan i Polan )
państwo ruskie
państwo czeskie
5.
Struktury społeczno - polityczne tych plemion .
Pierwotną
strukturą zorganizowania Słowian była struktura rodowo - plemienna
. Wiązało się to z gospodarką żarnowo - wypaleniskową . W V -
Vll w. struktury te zaczęły pękać na skutek migracji ludów .
Równocześnie w Vll i lX w. jeszcze jeden czynnik podkopywał
znaczenie rodu . Było to upowszechnienie orki . Wymagała ona
znacznie mniejszej koncentracji i siły ludzkiej niż dotychczasowa
gospodarka wypaleniskowa . Zaczęły się wytwarzać nowe więzi
społeczne oparte na wspólnocie terytorialnej . Taką wspólnotę
nazywano Opolem . Najważniejszym miejscem było czoło opolne
położone centralnie i oddalone o 5 - 6 godzin marszu od granic .
Tutaj zbierał się wiec opolny.
Rozpatrywał
on wszystkie skargi sąsiedzkie , wyznaczał on nowe siedziby dla
osadników odrywających się od swego rodu . Na wiecu decydowano o
pokoju i wojnie . Wybierano wodza na czas wojny . Przygotowywano
plany obrony lub ataku . Stopniowo zaczęły się tworzyć pierwsze
związki polityczne - plemiona . Składały się one z kilku opoli .
Najwyższą władzą był wiec plemienny obejmujący wszystkich
dorosłych członków . Funkcja wiecu plemiennego była podobna do
funkcji wiecu opolnego , z tym , że bardziej radzono tam nad planami
wojny i pokoju . Wybierano wodza , który na czas wojny sprawował
władzę nad siłami zbrojnymi , a także posiadał własną
niezależną od opoli drużynę . Plemiona łączył jeden kult .
6. Koniec procesów kształtowania się
państw słowiańskich .
Zakończył się w X
w. Państwa słowiańskie należą do dwóch sfer cywilizacyjnych :
bizantyjskiej i łacińskiej . Cywilizacja bizantyjska łączy się z
działalnością Cyryla i Metodego - mnichów , którzy opracowali
alfabet słowiański oraz liturgię słowiańską . Działali na
terenie państwa wielkomorawskiego .Po usunięciu ich stamtąd
prowadzili działalność w Bułgarii . Takie państwa jak : Polska ,
Czechy , Chorwacja przyjęły chrześcijaństwo obrządku łacińskiego
.
Państwo ruskie - Słowianie Wschodni .
Powstało w wyniku najazdu . Zostało
założone przez Mormonów , którzy na tym terenie nazywali się
Waregami . Waregowie trudnili się handlem i rozbojem . Opanowali
znaczne tereny plemion słowiańskich , z czego wyłoniły się dwa
księstwa : Nowogrodu na płn. i Księstwo Kijowskie na płd.
Waregowie zbierali daniny od osiadłej ludności ( futra , bursztyny
) , które z kolei sprzedawali na targu w Konstantynopolu - to był
ich sposób na życie . Jeden z wodzów waregskich - Oleg zjednoczył
Księstwo Nowogrodzkie i Kijowskie i przeniósł stolicę do Kijowa ,
dając w ten sposób początek państwu ruskiemu . Jeden z jego
następców Włodzimierz Wielki w 988r. przyjął chrześcijaństwo i
założył metropolię podległą Bizancjum .
Słowianie
Zachodni ( dzielą się na trzy grupy Słowian czesko - morawskich ,
polskich , połabsko - bałtyckich )
Państwo
Wielkomorawskie - powstało w latach 818 - 846 . Założone przez
Mojmira . Obejmowało ono terytorium dzisiejszych Czech i Moraw .
Około 865 r. książę morawski Raścisław chciał przyjąć
chrzest. Jednak mając za sąsiadów L. Niemieckiego bał się
konsekwencji politycznych misji , wezwał więc z Bizancjum
misjonarzy znających język słowiański - Metodego i Cyryla (
odprawiali nabożeństwa w języku miejscowym ) . Spotkało się to z
atakiem misjonarzy z Niemiec . Metody ( oskarżony o herezję ) .
Papież jednak uznał jego racje i wyraził zgodę na nabożeństwa
słowiańskie . Uczniowie Metodego po jego śmierci zostali usunięci
z Moraw ( do Bułgarii ) . Następca Raścisława Świętopełk w
końcu lX w. rozszerzył terytorium państwa ( Czechy , tereny
serbołużyckie , Śląsk i ziemie Wiślan ) .Na przełomie lX / X w.
pojawili się nad Dunajem Węgrzy i państwo to upadło pod ich
ciosami ( 906 r. ) .
państwo czeskie
upadek państwa Wielkomorawskiego
wykorzystały plemiona czeskie tworząc nowe państwo . Władzę w
nim sprawował ród Przemyślidów, od 929r. Czechy musiały uznać
zwierzchnictwo królów niemieckich .
państwo
Samona
622 - 658 powstało na Morawach w
wyniku walk z Chwarami , prowadziło walki z państwem frankońskim (
Samon - kupiec frankoński , po jego śmierci państwo się rozpadło
) .
państwo polskie
na
ziemiach polskich można wyróżnić kilka wielkich plemion :
Wiślanie , plemiona śląskie , Polanie , Mazowszanie , Pomorzanie ,
Goplanie , Kujawianie , Ślężanie . W lX w. istniały na ziemiach
polskich dwa państewka plemienne : Wiślan i Polan . Państwo Wiślan
zostało zniszczone przez państwo Wielkomorawskie . Po rozpadnięciu
się państwa Wielkomorawskiego Wiślanie prawdopodobnie znaleźli
się w zależności Czechów . Państwo Polan pod panowaniem Mieszka
rozciągnęło się na obszarze Wielkopolski , Kujaw , Mazowsza i
częściowo Pomorza . Walki o ujście Odry z Wieletami i Niemcami
zakończyły się dopiero podczas bitwy pod Cedynią ( 972 r. ) -
władza nad Pomorzem Zachodnim . Pod koniec życia Mieszka ( ok. 990
r. ) w granicach państwa polskiego znalazł się Śląsk . Ważną
decyzją Mieszka I był chrzest . Zabezpieczyło to państwo przed
przymusową chrystianizacją, przyczyniło się do wewnętrznego
zespolenia . Aby uchronić się od podporządkowania ziem polskich
niemieckim placówkom misyjnym Mieszko zdecydował się w 965 r.
zawrzeć przymierze z Czechami , ożenić się z księżniczką
Dobrawą , a w 966 r. przyjąć chrzest za pośrednictwem czeskim . W
stosunku z Niemcami chrzest wzmocnił pozycję Mieszka I .
Słowianie Południowi
państwo
bułgarskie
w 680 r. Bułgarzy przekroczyli
Dunaj pod wodzą Asparucha , zaczęli budować państwo na terenach
zasiedlonych przez południowych Słowian, tworząc przez wiele lat
wojny z Bizancjum . Bułgarzy narzucili Słowianom organizację
państwa . W 865 r. Bułgaria przyjęła chrzest .