Użyteczność krańcowa - to zmiana użyteczności całkowitej, jaka nastąpiła w wyniku zwiększenia konsumpcji o kolejną jednostkę ?q. Jest to użyteczność, jaką konsument czerpie z konsumpcji każdej kolejnej jednostki danego dobra lub usługi. Uk=?Uc/ ?q
Koszt krańcowy - inaczej koszt marginalny; jest to dodatkowy koszt ponoszony w związku z produkcją dodatkowej jednostki określonego dobra. Wzrost kosztu krańcowego prowadzi do zmniejszenia produkcji danego dobra. Kk=?Kc/ ?q
Krańcowa stopa substytucji dobra Y dobrem X jest to stosunek porcji dobra Y, z której konsument musi zrezygnować, aby niewielka dodatkowa porcja dobra X nie zmieniła oceny jego koszyka do tej właśnie porcji dobra X
Efekt substytucyjny określa zmianę struktury zakupów, która jest wynikiem zmiany relacji cen przy założeniu ceteris paribus.Efekt substytucyjny działa zawsze w jedną stronę - dobro relatywnie tańsze zastępuje dobro relatywnie droższe. Wyznaczając efekt substytucyjny w ujęciu Hicks'a przyjmujemy założenie, że konsument dąży do utrzymania tego samego poziomu użyteczności całkowitej (utrzymania się na tej samej krzywej obojętności).
Efekt dochodowy pokazuje zmianę struktury konsumpcji w wyniku zmiany dochodu realnego (ceteris paribus).
Efekt dochodowy jest dodatni dla dóbr normalnych i ujemny dla dóbr niższego rzędu. Oznacza to, że wzrost dochodu powoduje wzrost popytu na dobra normalne (i odwrotnie).
W przypadku dóbr niższego rzędu wzrost dochodu powoduje spadek popytu na dobra niższego rzędu (i odwrotnie).
Efekt dochodowy dla dobra Giffena
Każde dobro Giffena jest przykładem dobra niższego rzędu, a więc wzrost dochodu prowadzi do spadku popytu na to dobro. Zasadnicza różnica pomiędzy dobrami niższego rzędu a dobrem Giffena polega na tym, że dobro Giffena jest dobrem niższego rzędu o wysokim stopniu podrzędności tzn., że efekt dochodowy działający przeciwnie do efektu substytucyjnego przewyższa go. W rezultacie spadek ceny dobra powoduje również spadek ilości nabywanej dobra Giffena. Wskazuje to na możliwość istnienia dodatnio nachylonej krzywej popytu (określane jest to w teorii ekonomii jako paradoks Giffena).
Kryterium Pareto: Jeżeli dostępne zasoby zostały rozdzielone pomiędzy alternatywne cele, a dobrobyt przynajmniej jednego członka społeczeństwa zwiększył się bez jednoczesnej redukcji dobrobytu pozostałych członków społeczeństwa, to wówczas dobrobyt całego społeczeństwa zwiększył się.
Optimum Pareto: Ma miejsce wówczas, gdy nie jest możliwa taka realokacja zasobów, która zwiększy dobrobyt ekonomiczny pewnej jednostki bez jednoczesnego zmniejszania dobrobytu innych jednostek.
Krzywa kontraktu: Jest to zbiór punktów ilustrujących optymalne pozycje dwóch uczestników rynku wyznaczone w pudełku Edgewortha.
Koszty transakcyjne (R. Coase) to koszty funkcjonowania mechanizmu cenowego.
Koszty transakcyjne wynikają z:
-kosztów związanych z wykorzystaniem i przetwarzaniem informacji niezbędnych do ustalenia cen rynkowych,
-kosztów negocjacji umów pomiędzy producentami i nabywcami dóbr,
-kosztów związanych z kontrolą i realizacją umów, zwłaszcza umów długoterminowych.
Twierdzenie Coase'a O ile prawa własności na ograniczone zasoby podlegają swobodnej wymianie na konkurencyjnych rynkach, o tyle rozkład praw własności pomiędzy podmioty gospodarcze nie ma znaczenia dla efektywnego wykorzystania zasobów.
Wartość krańcowego produktu danego czynnika (np. pracy) WKPL = p (produkt krańcowy razy cena rynkowa jednostki tego produktu).
Krzywa popytu na pracę pokazuje zapotrzebowanie na pracę przy różnym poziomie cen
Determinaanty popytu na prace:
1. Stawka płacy
2. Produkcyjność pracy PKL
3. Popyt na dobra wytwarzane przy pomocy tej pracy. Oznacza to, że popyt na pracę jest popytem pochodnym zależnym od popytu na dobra powstające w wyniku danej pracy.
Podaż pracy- można analizować z punktu widzenia: a) indywidualnego pracownika, b) całego rynku.
a) Podaż pracy indywidualnego pracownika: W ekonomii neoklasycznej przyjmowane jest założenie, że wykonywanie pracy wiąże się z pewnymi wyrzeczeniami czy też przykrością Określamy ją jako (disutility). Zatem pracownik dokonuje wyboru pomiędzy czasem wolnym a czasem pracy.
Efekt substytucyjny oznacza zastępowanie czasu wolnego czasem pracy
Efekt dochodowy wpływa na ograniczenie czasu pracy (w wyniku wzrostu dochodów pracownik zmniejsza podaż pracy)
b) Rynkowa (agregowana) krzywa podaży
Czynnikami określającymi położenie rynkowej krzywej podaży są :
-płace,
-liczba osób o określonych kwalifikacjach,
-pozapłacowe korzyści z pracy (pozycja społeczna, satysfakcja, bezpieczeństwo pracy, świadczenia społeczne), płace i pozapłacowe korzyści z alternatywnych zajęć,
-społeczne i kulturowe uwarunkowania aktywności zawodowej.
Kardynalna teoria użyteczności służy do wyprowadzania krzywej popytu.
-Użyteczność uzyskiwana z konsumpcji każdej kolejnej jednostki dobra lub usługi nazywamy użytecznością krańcową.
-Zgodnie z I Prawem Gossena użyteczność krańcowa jest malejąca
-Krzywa Engla pokazuje jak zmienia się popyt na dane dobro w wyniku zmiany dochodu konsumenta.
-W wyniku efektu substytucyjnego dobro relatywnie tańsze zastępuje dobro relatywnie droższe
-Na gruncie neoklasycznej teorii przedsiębiorstwa celem działalności przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku
-Optimum techniczne wyznacza taką wielkość produkcji, przy której zysk jest maksymalny
-Zysk ekonomiczny jest to różnica pomiędzy utargiem całkowitym a kosztem ekonomicznym.
-Rynek telefonii komórkowej w Polsce jest przykładem rynku oligopolu.
-W monopolu zysk ekonomiczny występuje w długim i krótkim okresie
-Krzywa obojętności (jednakowej użyteczności przedstawia różne kombinacje ilościowe dwóch dóbr (koszyków konsumpcji) spośród których wybór jest obojętny ponieważ daje konsumentowi ten sam poziom użyteczności całkowitej.