1. Agrotechniczne metody zapobiegania chorobie zamierania pędów malin.

Sprawcy choroby to Didymella applannata z gromady workowców, Botrytis cinerea i grzyby z rodzaju Fusarium. Metody agrotechniczne: wczesne wycinanie i palenie starych pędów po zbiorach, czyszczenie plantacji, usuwanie nadmiernej liczby młodych pędów, staranne rozpinanie na drutach pędów pozostawionych po cięciu. Zapewnienie dobrego przewietrzania pędów, niszczenie źródeł infekcji. Ponadto staranna uprawa gleby i niszczenie chwastów. Duża rola ochrony plantacji malin przed pryszczarkiem namaliniakiem łodygowym, którego larwy uszkadzają pędy, co ułatwia zakażenie zarodnikami grzybów.

2. Cel i sposób prowadzenia matecznika truskawek na własne potrzeby.

Rośliny macierzyste wszystkich odmian truskawek i poziomek tworzą rozłogi długości 30 do 60 cm, na których powstają okazy potomne. Gdy długość rozłogów osiągnie 40 cm można wybrać najsilniejsze rośliny potomne i przymocować je do ziemi klamerkami z drutu, w odległości około 15-20 cm od rośliny macierzystej, a następnie obsypać ziemią na wysokość 1 cm. Po ukorzenieniu (po 4-6 tygodniach) można je odłączyć od rośliny - matki. (źródło: www.poradnikogrodniczy.pl/truskawki.php)

3. Cele cięcia i formowania drzew i ich znaczenie w zależności od wieku drzew.

Kształt korony zapewniający optymalne wykorzystanie energii słonecznej-optymalne naświetlenie różnych części korony (równomierne rozmieszczenie konarów)

Budowa korony o mocnej konstrukcji, odpornej na rozłamywanie:

- właściwy kąt pomiędzy przewodnikiem a bocznym odgałęzieniem

- niezbyt duża liczba pędów w piętrze

- stosunek gałęzi bocznych do przewodnika

Ułatwienie zabiegów związanych z utrzymaniem gleby (zwłaszcza herbicydów) oraz z ochroną

wysokość pnia (zależnie od stosowanych technologii, od pokroju, gatunku i odmiany)

wysokość całego drzewa (zależnie od zasięgu opryskiwaczy)

Ułatwienie zbioru owoców:

- wysokość drzewa

- miąższość korony

U drzew młodych zapewnienie wczesnego wejścia w owocowanie, ale bez znacznego zahamowania wzrostu. U drzew starszych utrzymanie równowagi pomiędzy wzrostem a owocowaniem i zapewnienie regularnego owocowania

Poprawa jakości owoców

- wielkość

- wykształcenie rumieńca

- zwiększenie zawartości Ca w jabłkach i stąd poprawa ich zdolności przechowalniczej (ewentualne cięcie letnie).

4. Cele przygotowania gleby pod sad.

Teren wybrany pod sad powinien być przed sadzeniem drzew jak najlepiej przygotowany:

- aby drzewa przyjęły się;

- jak najszybciej rosły w pierwszych latach;

- jak najszybciej weszły w owocowanie;

- aby najobficiej owocowały

- gleba była wolna od szkodników i patogenów - ograniczanie czynników chorobotwórczych;

- zapewnienie składników pokarmowych w łatwo przyswajalnych formach.

5. Co to są nektaryny?

Nektaryna jest to często występująca mutacja brzoskwini. Ma ona gładką, nieomszoną skórkę.

Nektaryny, obok brzoskwini i moreli należą do najsmakowitszych i najbardziej atrakcyjnych owoców. Wciąż jednak dla wielu z nas są one nowością. Ten podgatunek brzoskwini, a nie jak sądzą niektórzy mix brzoskwini i śliwy ma podobne wymagania zarówno klimatyczne, glebowe jak i siedliskowe do brzoskwini. Jej sposób uprawy również nie różni się niczym szczególnym od uprawy kuzynki. Z uwagi na dużą atrakcyjność owoców warto przyjrzeć się jej nieco bliżej.

Na świecie istnieje ponad 40 odmian nektaryn, różniących się smakiem - od kwaskowatych do słodkich i bardzo aromatycznych. Do najbardziej popularne odmian zaliczyć możemy: Fantasię, Harblaze i Harco.

Nektaryna Harco to odmiana o silnym wzroście i wzniosłej koronie. Harco kwitnie późno, ale jest bardzo plenne. Późne kwitnienie łączy się również z faktem, iż kwiaty unikają dzięki temu uszkodzeń mrozowych.

Jej dość duże 90-120 gramowe, kuliste owoce charakteryzują się żółtą skórką pokrytą intensywnym czerwono-fioletowym rumieńcem. Miąższ owoców jest jasnożółty, średniozwięzły, lekko włóknisty, soczysty, bardzo smaczny i dobrze odchodzący od pestki. W przeciwieństwie do pozostałych odmian brzoskwiń nektaryny mają skórkę gładką i stosunkowo twardy miąższ. W uprawie nektaryn należy pamiętać, że wymagają one silniejszego przerzedzania niż brzoskwinie, zawiązują, bowiem więcej niż one owoców

Harco osiąga dojrzałość zbiorczą w połowie sierpnia.

Decydując się na jej uprawę wybierajmy stanowisko słoneczne i zaciszne. Pamiętajmy, by młode drzewka sadzić tylko wiosną. Odmiana ta najlepiej rośnie na glebach umiarkowanie wilgotnych, żyznych, zasobnych w sole wapnia, o pH 6,5 - 7,0.

Nie wymaga zapylaczy, wymaga jednak corocznego cięcia.

Ta kanadyjska odmiana charakteryzuje się dość dużą odpornością na mróz, niemniej jednak na wschodzie kraju może przemarzać. Właśnie z uwagi na mrozoodporność oraz atrakcyjne owoce odmiana ta jest szczególnie polecana do ogrodów przydomowych. Harco jest odmianą odporną na brunatną zgniliznę i choroby bakteryjne. Niemniej jednak właściciele nektaryn powinni pamiętać o bardzo groźnej chorobie atakującej drzewa, o kędzierzawości liści. Pierwszymi jej objawami są żółto-czerwone przebarwienia liści oraz ich zdeformowanie. W późniejszym okresie liście czernieją i opadają. Profilaktycznie, wiosną, jeszcze przed pękaniem pąków powinniśmy opryskać je preparatem miedziowym. Bardzo dokładnie powinniśmy opryskać wszystkie gałęzie, konary oraz cały pień drzewa. Jesienią, po zakończonej wegetacji, drzewa nektaryn opryskajmy fungicydem zawierającym miedź. Każdy przeprowadzony oprysk, zarówno wiosną jak i jesienią będzie skuteczny, pod warunkiem, że przeprowadzimy go w odpowiednim momencie, przy suchej i bezwietrznej pogodzie, w pochmurny dzień lub wieczór.

Właściwie przeprowadzane opryski i zabiegi pielęgnacyjne sprawią, że Harco odpłaci nam się z pewnością obfitością przepysznych owoców. (źródło: http://www.e-ogrody.com/tygodnik/harco_-_kanadyjska_nektaryna,51,280.html).

6. Co to znaczy, że rośliny sadownicze są samopłodne, samozgodne, samopylne? Wymień gatunki roślin sadowniczych o takich cechach.

Samopylność , samozapylenie (autogamia) - jest to zapylenie słupka pyłkiem pochodzącym z pręcików z tego samego kwiatu, lub innych kwiatów, ale na tej samej roślinie. Dla większości roślin jest to zjawisko niekorzystne gdyż nie następuje wymiana materiału genetycznego przy powstawaniu osobników potomnych. Większość roślin wykształciła więc różne mechanizmy zapobiegające samozapyleniu: przedprątność, przedsłupność, dwupienność, różnosłupkowość , samopłonność. (źródło: wikipedia)

Gatunki samopylne:

Wiśnie - Łutówka, Nefris, North Star - okres skutecznego zapylania to tylko 4 dni.

Śliwy - niektóre odmiany, okres zapylenia 6 dni.

Porzeczki czarne - 60 - 80% zawiązuje się po samozapyleniu, zapylenie obcym pyłkiem podnosi plon o 10%

Porzeczki czerwone i agrest - dobrze owocują nawet gdy były niesprzyjające warunki podczas kwitnienia.

Truskawki i maliny - większość owoców zawiazuja po samozapyleniu. Krzyżowe zapylenie poprawia jakość

Orzech włoski - samopylny, ale kwiaty meskie często rozwijają się w innym terminie niż żeńskie.

7. Czy i jak stosuje się nawożenie organiczne przed założeniem sadu?

W wieloletnich uprawach sadowniczych nawożenie organiczne jako źródło próchnicy i składników pokarmowych odgrywa pierwszoplanową rolę. Substancja organiczna istotnie ogranicza niekorzystne zjawisko „zmęczenia gleby”, podnosi żyzność i zasobność gleb, poprawiając ich właściwości powietrzno-wodne oraz życie biologiczne gleby. Ponieważ wieloletni cykl upraw jabłoni i specjalizacja sadownicza uniemożliwia normalne stosowanie płodozmianu, tym większą rolę w przygotowaniu gleby pod sad odgrywają nawozy organiczne i naturalne, a zwłaszcza obornik. Przed założeniem sadu należy jak najgłębiej przyorać ok. 35-40 ton obornika na 1 ha. Nie wolno stosować wyższych dawek obornika z uwagi na ochronę środowiska i wód gruntowych. Ustawa nawozowa zabrania bowiem użycia jednorazowo nawozów organicznych, w których zawartość azotu przekracza 170 kg N/ha. Jeśli gospodarstwo nie dysponuje pełną dawką, obornik można zastosować tylko w pasach o szerokości ok. 1-2 m, czyli w planowanych rzędach drzew. Ponieważ w gospodarstwach sadowniczych obornika zwykle brakuje, niezastąpione są wtedy nawozy zielone, które urozmaicają następstwo roślin w płodozmianie, poprawiają strukturę gleby, zagłuszają chwasty oraz ograniczają występowanie groźnych chorób i szkodników glebowych. Głównym zadaniem nawozów zielonych jest dostarczenie glebie w krótkim czasie jak największej ilości masy organicznej. Za bardzo korzystne na przyoranie uważa się rośliny bobowate (dawniej motylkowate), których głęboki system korzeniowy wydobywa z głębszych warstw znaczne ilości wmytych już składników (Ca, Mg, K), a obumarły później system korzeniowy poprawia dotlenienie głębszych warstw gleby, poprawiając ich właściwości powietrzno-wodne. Zdrowotność gleb poprawia wysiew mieszanek, np. koniczyny lub lucerny z trawami. Z innych roślin na przyoranie doskonale nadają się też: gorczyca, gryka, facelia, zboża, trawy. Przykładowo, wczesną wiosną można wysiać mieszankę wyki jarej, bobiku, peluszki, żyta lub owsa, a na glebach lżejszych sam łubin. Bezpośrednio po rozdrobnieniu zielonej masy, zastosowaniu nawozów mineralnych lub wapniowych całość należy głęboko przyorać. (źródło: www.piorin.gov.pl/akt/ipjablek2005.pdf - bardzo dobre opracowanie IP jabłek)

NAWOZY ZIELONE, - ogólnie dużo tańsze niż obornik, mieszanki 1-rocznych roślin motylkowych np. z: gorczycą, rzepakiem jarym lub rzepikiem (wysoki koszt nasion)

Zalety GORCZYCY: Niski koszt nasion, Szybkie kiełkowanie i głuszenie chwastów, Krótki okres wegetacji (można wysiewać i przyorywać 2-3 razy w sezonie),ograniczenie nicieni, Przyorywanie w fazie początkowego kwitnienia-największa masa zielona, Przed przyoraniem zwałować (rośliny okrywowe do sadu - łubin wąskolistny, łubin żółty, peluszka, wyka jara, rzepak jary, rzepik jary, facelia, seradela, słonecznik)

8. Czy stosuje się nawożenie mineralne przed założeniem sadu?

Najlepiej na rok, a nawet dwa przed planowaniem nowego sadu, konieczne jest dokładne i zgodne z instrukcją pobranie z pola próbek gleby z warstwy ornej 0-20 cm, i podornej 20-40 cm. Tylko przed posadzeniem drzewek istnieje możliwość wniesienia do mało zasobnej warstwy podornej wolno przemieszczających się składników fosforu i potasu oraz uzupełnienia ilości magnezu i wapnia, które doprowadzą odczyn gleby do poziomu optymalnego, czyli pH 6,2-6,7 i uzupełnią ewentualny deficyt magnezu. Również wtedy możliwe jest wzbogacenie gleby w substancję organiczną poprzez przyoranie obornika lub nawozów zielonych. Po posadzeniu drzewek, potrzebne nawozy mineralne mogą być wysiewane już tylko powierzchniowo, powoli przemieszczając się do strefy korzeniowej roślin. W tym okresie wszelkie głębsze zabiegi uprawowe w sadach są niewskazane.

W zależności od zawartości fosforu, potasu i magnezu w glebie, wysokość dawek nawozowych w formie P₂O₅, K₂O i MgO w kg/ha sadu podane są w tabeli 2. W przypadkach kwaśnego odczynu gleby (pH niższe niż 6,0), pole przed założeniem plantacji należy zwapnować, stosując dawki nawozów wapniowych bądź wapniowo-magnezowych z tabeli 1.

Tabela 1. Maksymalne dawki nawozów wapniowych lub wapniowo − magnezowych

wapniowo-magnezowych stosowane jednorazowo w sadach w kg CaO lub CaO+MgO na 1 ha

Odczyn gleby (pH KCl)	Gleby lekkie < 20 % cz. spław.	Gleby średnie 20-35% cz. spław.	Gleby ciężkie > 35 % cz. spław.
< 4,5 4,6-5,5 5,6-6,0	1.500 750 500	2.000 1.500 750	2.500 2.000 1.500

Tabela 2. Liczby graniczne dla zawartości składników przyswajalnych w glebie oraz potrzeby nawożenia drzew owocowych

Wyszczególnienie	K l a s a z a s o b n o ś c i
		niska	średnia			wysoka
Dla wszystkich rodzajów gleb:	zawartość P mg/100 g gleby
warstwa orna 0-20 cm warstwa podorna 20-40 cm	< 2 < 1,5		2-4 1,5-3			> 4 > 3
Nawożenie fosforem	dawka P2O5 kg na 1 ha
- przed założeniem sadu	300		100-200			-
Warstwa orna 0-20 cm	zawartość K mg/100 g gleby
gleby lekkie (< 20% cz. spławialnych) gleby średnie (20-35% cz. spławialnych) gleby ciężkie (> 35% cz. spławialnych)	< 5 < 8 < 13		5-8 8-13 13-21			> 8 > 13 > 21
Warstwa podorna 20-40 cm gleby lekkie (< 20% cz. spławialnych) gleby średnie (20-35% cz. spławialnych) gleby ciężkie (> 35% cz. spławialnych)	< 3 < 5 < 8		3-5 5-8 8-13			> 5 > 8 > 13
Nawożenie potasem	dawka K2O kg na 1 ha
- przed założeniem sadu - w sadach owocujących	150-300 80-120		100-200 50-80			- -
Dla obu warstw gleby:	zawartość Mg mg/100 g gleby
gleby lekkie (< 20% cz. spławialnych) gleby średnie i ciężkie (> 20% cz. spław.)	< 2,5 < 4		2,5-4 4-6			> 4 > 6
Nawożenie magnezem	dawka MgO kg na 1 ha
- przed założeniem sadu - w sadach owocujących	120-200 120		60-120 60			- -
Dla wszystkich rodzajów gleb i dla obu warstw	stosunek K/Mg
		b. wysoki > 6			wysoki 3,5-6			poprawny < 3,5

9. Czy właściwe jest sadzenie w tej samej kwaterze odmian wczesnych i późnych czereśni? Szczegółowo uzasadnić.

W kwaterach należy sadzić odmiany, które kwitną w tym samym czasie, albo wczesne, albo średniowczesne, albo późne. Mieszanie różnie kwitnących odmian jest niewskazane ze względu na utrudnienia w zbiorze i uniemożliwienie wyznaczenia terminu oprysków (trucie pszczół).

Przykładowe odmiany do kwater:

Wczesne Średniowczesne Późne

Burlat Ulster Büttnera Czerw.

Karesova Van Hedelfińska

10. Czy właściwe jest sadzenie w tej samej kwaterze odmian wczesnych i późnych śliw? Szczegółowo uzasadnić.

W kwaterach należy sadzić odmiany, które kwitną w tym samym czasie, albo wczesne, albo średniowczesne, albo późne. Mieszanie różnie kwitnących odmian jest niewskazane ze względu na utrudnienia w zbiorze i uniemożliwienie wyznaczenia terminu oprysków (trucie pszczół).

Odmiany dla przemysłu:	Na rynek bezpośredni:
Wczesne Opal Sanctus Hubertus	Wczesne: Ruth Gerstetter Cacanska Rana Earliblue Herman Sanctus Hubertus
Średniowczesne Renkloda Ulena Węgierka Wczesna	Średniowczesne Cacanska Lepotica Węgierka Dabrowicka Cacanska Lepotica	Cacanska Najbolja Amers President
Późne Węgierka Zwykła Valjewka Verity	Późne Bluefree Valor Oneida	Valor President Verity

11. Czym charakteryzuje się specyficzna choroba replantacyjna?

- bardzo skrócone międzywęźla, czasem do rozetek liści;

- liście mają normalny kształt i barwę, ale są znacznie mniejsze;

- korzenie karłowacieją, a część z nich zamiera;

- drzewa nie giną;

- opóźnienie owocowania, zmniejszenie plonu

Nie są to cechy specyficznej choroby replantacyjnej. Tekst z podręcznika prof. Pieniążka.

(specyficzna, mieszana) Ograniczenie wzrostu i plonowania roślin przy częstej ich uprawie na tym samym stanowisku poprzez: uszkodzenie systemu korzeniowego - nekrozy tkanki korkowej i zanik włośników, ograniczenie pobierania wody i składników mineralnych.

Najwrażliwsze: brzoskwinia, jabłoń, wiśnia, czereśnia, truskawka, porzeczka, malina. Drzewa na podkładkach karłowych i półkarłowych
są wrażliwsze niż na silnie rosnących i siewkach, Zmęczenie gleby częściej występuje na glebach lekkich niż żyznych. Rośliny odporne na zmeczenie gleby cechują się mechanizmami antagonistycznymi w stosunku do czynników zmęczenia gleby (np. pszenica). Powszechność problemu pojawiła się wraz z intensyfikacją sadów - wprowadzania karłowych podkładek, zwiększanie gęstości nasadzeń, częsta wymiana nasadzeń drzew czy krzewów. Charakterystyka objawów zmeczenia - zahamowanie we wzroście części nadziemnej, - skrócenie międzywęźli pędów, - drobnienie liści, - nekrozy na korzeniach - ograniczenie wielkości systemu korzeniowego, - zanik włośników, - w skrajnych przypadkach zamieranie całych roślin.

12. Czynniki decydujące o nasłonecznieniu drzew w sadzie.

Nie znalazłam w podręczniku, ale droga dedukcji można od razu wymienic kilka:

- szerokość geograficzna - wybór miejsca pod sad, liczba dni w roku z pełnym usłonecznieniem

- kierunek rzędów w sadzie, prawidłowy na linii N-S

- rzeźba terenu - południowe zbocze wzgórza czy teren płaski

- wysokość roślin

- zagęszczenie roślin

- cięcie - typ korony

13. Czynniki determinujące minimalną wielkość plantacji porzeczki czarnej.

Mało opłacalna produkcja i owoce nie spełniają wymagań konsumenta. porzeczki czarne owocują obficie na silnych , młodych pędach i trzeba je często wymieniać - pracochłonność.

14. Czynniki determinujące rozmiary drzew, a zatem ich rozstawę w sadzie. Krótko omówić.

- sposób prowadzenia plantacji - uprawa mająca na celu jak najszybsze osiagnięcie wysokich plonów sprzyja zagęszczaniu drzew kosztem jakości i wielkości owoców;

- podkładka - skarlająca, półkarłowa, silnie rosnąca - wybór plantatora;

- rodzaj uprawy - wiśnie, grusze, jabłonie, czereśnie - inna rozstawa dla innych rodzajów;

- sposób prowadzenia koron - naturalne, wrzecionowe, stożkowe itd.

15. Czynniki od których zależy wykształcanie się rumieńca na jabłkach. Krótko omówić.

Wraz z zainicjowaniem przez etylen dojrzewania jabłek i gruszek, następuje w owocach powolny rozkład chlorofilu. Wskutek zaniku chlorofilu ujawniają się inne barwniki, jak ksantofil i karoten zawarte w plastydach.

- zmiana barwy następuje gdy owoc osiąga dojrzałość zbiorczą;

- temperatura - jabłka lubią się wygrzewać

- nasłonecznienie - jabłka lubią się opalać na czerwono Tworzace rumieniec na jabłkach antocjany powstają tylko na świetle i na dodatek o długości 600 - 750 nm.

- ulistnienie - odpowiednia ilość liści w stosunku do owoców. Liście dostarczają związków cukrowych i energii, dzięki czemu antocjany mają się z czego wytworzyć.

Tworzeniu się rumieńca sprzyjają ciepłe, słoneczne dni i chłodne noce w okresie poprzedzającym zbiory.

- cięcie letnie - wykonane na 3 - 4 tygodnie przed planowanym zbiorem poprawia wydatnie rumieniec. Jest to cięcie prześwietlające, mające na celu zapewnienie owocom większej ilości światła.

- cięcie zimowe - jeśli gruntownie przerzedzi koronę dzięki usunięciu kilku grubych gałęzi, to zwykle poprawia ono nasłonecznienie i wybarwienie owoców. Jeśli natomiast obejmuje skracanie wielu drobnych pędów, to wyzwala wielką obfitość nowych przyrostów, które koronę zacieniają i uniemożliwiają wytworzenie się rumieńca.

- niedożywienie azotem - duży rumieniec, ale są drobne i wykazują tendencję do wczesnego opadania. Owoc zawiera mało chlorofilu, a wiec ujawnia się żółty ksantofil.

16. Czynniki określające maksymalną wielkość sadu lub plantacji roślin jagodowych.

17. Czynniki określające minimalną wielkość sadu lub plantacji roślin jagodowych.

18. Czynniki powodujące zmęczenie gleby przy replantacji sadów.

Zmęczenie gleby występuje najczęściej w szkółkach, gdy sadzimy jabłonie po jabłoniach lub wiśnie po wiśniach.

Czynniki abiotyczne:

1. Zła struktura gleby (ugniecenie),

2. Pozostałości herbicydów doglebowych: istotne przy sadzeniu gatunków wrażliwych np. na simazynę, jak pestkowe. Utrzymywanie szerokich pasów herbicydowych może zaostrzać problemy replantacji w związku z niższą zawartością substancji organicznej w glebie. „zatrucie” gleby spowodowane nadmiernym wieloletnim nawożeniem azotowym - drastyczny spadek pH i towarzyszące mu nagromadzenie toksycznych jonów Al³⁺ i Mn²⁺; naruszenie równowagi kationów; niedobór Mg wywołany nadmiernym nawożeniem K, zubożenie owoców w Ca i podwyższony stosunek K/Ca w jabłkach z drzew posadzonych w obrębie pasów herbicydowych utrzymywanych w starym sadzie; zakwaszenie gleby w pasach herbicydowych.

Czynniki biotyczne (związanie z obecnością żywych organizmów): nicienie (niespecyficzna), grzyby, promieniowce, bakterie (specyficzna)

ROLA MIKROORGANIZMÓW - pośrednia - powstawanie toksycznych związków w wyniku rozkładu korzeni pozostających w glebie po wykarczowanych drzewach. W wyniku rozkładu korzeni powstają glikozydy, amygadalina, purazyna, które mogą ulegać przemianie mikrobiologicznej w cyjanowodór toksyczny dla korzeni brzoskwiń. Dla jabłoni toksyczny może być etylen. Bezpośrednia - bakterie z rodziny Pseudomonas mogą ograniczać wzrost korzeni u jabłoni, promieniowce - Actinomycetes - przenikają przez oskórek korzeni lub włośników do epidermy, wnikają do komórek niszcząc je.

ROLA GRZYBÓW - pośrednia - Udział w powstawaniu z rozkładających się korzeni substancji, które są toksyczne dla młodych korzeni nowo sadzonych roślin

NICIENIE (niespecyficzna) - jako polifagi mogą pasożytować na wielu różnych żywicielach: - mogą być przyczyną problemu, gdy sadzimy wiśnie po jabłoniach, liczne populacje nicieni tworzą się głównie na glebach lekkich, Mechanizm szkodliwego działania: W czasie odżywiania się wytwarzają substancje toksyczne dla roślin

BAKTERIE - bezpośrednia - ich działanie może być negatywne np. niektóre szczepy Bacilluus subtillis powodują osłabienie wzrostu, lecz są bakterie które stymulują wzrost przez produkcję kwasu [IAA] (witaminy) lub ograniczają liczebności grzybów. Pseudomonas sp. - Ograniczenie wzrostu siewek jabłoni - nekrozy wierzchołków korzeni. Bacills subtillis - Niektóre szczepy mogą negatywnie wpływać na wzrost jabłoni, Generalnie nie jest patogeniczna dla roślin, jeżeli jej liczebność nie jest wysoka

PROMIENIOWCE - Actinomycetales - Wnikają przez oskórek korzeni lub włośniki do epidermy, W wyniku niszczenia komórek następuje zamieranie epidermy, System korzeniowy wytwarza znacznie mniej korzeni włośnikowych, Korzenie są zniekształcone i mniejsze. Silniej porażają korzenie roślin z rodziny Rosaceae lecz i tu zaobserwowano gatunki na których było brak uszkodzeń [antypka ,śliwy].

19. Czynniki warunkujące wzrost korzeni w głąb gleby.

Wzrost korzeni zależy przede wszystkim od zaopatrzenia w wodę, tlen niezbędny do oddychania oraz temperatury gleby.

- obecność kanałów wydrążonych przez dżdżownice lub korzenie palowe roślin uprawnych np. lucerny, chwastów;

- naturalne szczeliny, spękania w profilu glebowym;

- podkładka: wegetatywna - zwykle płytszy system korzeniowy niż u podkładki generatywnej;

- zagęszczenie drzew - im mniejsza rozstawa, tym węższy i dłuższy - głębszy korzeń;

- struktura gleby - twarda, zwarta, wielkość przestworów między gruzełkami;

- wysokość wód gruntowych.

20. Czynniki wpływające na zimotrwałość drzew owocowych.

O zimotrwałości decyduje zdolność danej rośliny do maksymalnego zahartowania się, które

następuje jesienią, w warunkach stopniowego obniżania się temperatury. Najkorzystniej jest,

gdy po słonecznej, chłodnej jesieni, sprzyjającej hartowaniu roślin, nastąpi stopniowe

oziębienie i opady śnieżne utrzymują się przez cały okres mrozów.

Zimotrwałość jest cechą o charakterze kompleksowym, na którą składa się odporność na:

wymarzanie, skorupę lodową, wysmalanie oraz wysadzanie roślin i rozrywanie

korzeni.

Wymarzanie jest bezpośrednim działaniem mrozu na nieokryte śniegiem rośliny.

Mrozoodporność zależy od gatunku i odmiany rośliny oraz jej zahartowania. Jeśli w ciągu

zimy nastąpi silne ocieplenie, rośliny mogą stracić wytrzymałość na mróz, czyli się

rozhartować. To samo zachodzi wówczas, gdy gruba okrywa śniegu, który spadł przy niezbyt

niskiej temperaturze, ulegnie stopnieniu i ponownie wystąpią mrozy. Na wymarzanie wywiera wpływ ukształtowanie terenu i warunki glebowe. W terenie

urzeźbionym rośliny ulegają silniejszemu uszkodzeniu na wyniesieniach. Gorzej zimują na

południowych niż na północnych skłonach, gdyż na przedwiośniu są tu silniejsze wahania

temperatury i wegetacja rozpoczyna się wcześniej.

Pewne znaczenie ma również kultura gleby. Zbita, niestrukturalna rola zwiększa

niebezpieczeństwo wymarzania powodując słabszy wzrost roślin jesienią oraz przyczynia się

do większości wahań temperatury gleby.

Najlepiej chroni oziminy przed niską temperaturą puszysty śnieg. Wartość ochronna pokrywy

zależy od jej grubości. Już 10-centymetrowa warstwa stanowi dostateczną ochronę nawet

przed silnym mrozem.

Wysmalanie roślin występuje wtedy, gdy przy braku okrywy śnieżnej na polu wieje mroźny

i suchy wiatr, powodując wysuszanie roślin. Zamarznięta gleba uniemożliwia pobieranie

wody i roślina powoli zamiera, a jej organy nadziemne wyglądają jak spalone.

Wysadzanie występuje szczególnie na przedwiośniu, gdy temperatura w dzień jest dodatnia,

a nocą ziemia zamarza. Na glebach bogatych w próchnicę i gromadzących wodę dochodzi

wtedy do uszkadzania i rozrywania korzeni, a nieraz do „wysadzania”, czyli wypychania ich

na powierzchnię. (źródło: www.kpodr.pl/monitoring/nr02_2006.pdf - opracowanie dla zbóż, ale informacje są podobne jak dla sadów).

- nawożenie - dobre dokarmienie rośliny, utrzymywanie jej w dobrej kodnycji;

- zdrowie rośliny - brak patogenów i uszkodzeń spowodowanych przez szkodniki;

Schemat z podręcznika o mechanizmach obronnych odpowiedzialnych za odporność roślin na działanie ujemnej temperatury:

Mechanizmy obronne:

1. Przeciwstwaiające się działaniu ujemnej temperatury

1. Unikanie krystalizacji wody w komórkach przez:

- obniżenie temp. Krystalizacji wody

- przechłodzenie wody

- krystalizację wody w przestrzeniach międzykomórkowych

- powstawanie lodu w przestrzeniach międzykom. i tkankowych

1. b) Zapobieganiu spadkowi temp. poniżej 0^o C

2. Tolerowanie zamarzania pozakomórkowego

1. Tolerowanie skutków dehydratacji mrozowej przez przeciwdziałanie:

- skurczowi komórek

- skutkom zwiększonego stężenia składników komórki

- zmianom konformacyjnym białek

- zmianom strukturalnym

21. Czynniki, które mogą ograniczać maksymalna wielkość gospodarstwa ogrodniczego.

- nakłady pracy - porzeczki czarne owocują obficie na silnych , młodych pędach i trzeba je często wymieniać - dużo z tym pracy

- chłonność rynku

- siła robocza dostepna w okolicach

22. Czynniki, które mogą utrudniac wzrost korzeni w głąb gleby.

Bez komentarza. Zła struktura gleby, zbyt zwięzła gleba, podeszwa płuzna, brak przestworów między cząstkami gleby, wysoki poziom wód gruntowych - co za głupie pytanie...

23. Do jakiego gatunku należą odmiany uprawne jabłoni i grusz?

Systematyka roślin sadowniczych.

W sadownictwie dla uproszczenia posługuje się systematyką mniejszych jednostek poczynając od rodziny następnie czasami podrodziny lub częściej od razu rodzajem i w kolejności gatunkiem kończąc na odmianie.

Jak już wspomniano większość roślin sadowniczych należy do rodziny różowatych (Rosaceae). Na przykład rodzajem z rodziny różowatych jest jabłoń (Malus), grusza (Pyrus) itp. Gatunkiem będzie jabłoń dzika (Malus silvestris), jabłoń jagodowa (Malus baccata), jabłoń śliwolistna (Malus prunifolia) itp.

Poprzez zabiegi hodowlane i selekcję powstają osobniki o cechach szczególnie korzystnych. Jeżeli takiego osobnika mnoży się wegetatywnie np. wykonując okulizację lub szczepienie a u krzewów przez sadzonkowanie to otrzymuje się zbiór jednakowych osobników. Taki zbiór w sadownictwie nazywamy odmianą. Odmianami jabłoni jest np. Kosztela, McIntosh, Lobo i inne.

Czasami samoczynnie następuje zmiana cech genetycznych tzw. mutacja i jakaś gałązka np. u odmiany o owocach zielonych zaowocuje owocami czerwonymi. Jeżeli z tej gałązki zaokulizujemy pączkiem podkładkę otrzymamy całą roślinę plonująca takimi zmienionymi owocami. Otrzymamy jakby nową odmianę, którą nazywamy „Sportem”. Sporty różnią się od odmiany wyjściowej przeważnie jedną cechą np. barwą owoców, porą dojrzewania, smakiem itp. Przykładem może być odmiana Golden Delicious od której powstały Starking i Starkrimson.

Ze względu na budowę owoców rośliny sadownicze dzielimy na: ziarnkowe, pestkowe, jagodowe i orzechy. Pod względem botanicznym należą one do kilku rodzin i rodzajów. Po rodzinie i podrodzinie podawana jest niżej nazwa rodzaju (pierwsze słowo łacińskie) z nazwą gatunku (drugie słowo łacińskie). Dwumian np. Prunus domestica jest gatunkiem przy czym Prunus jest nazwą rodzaju a domestica gatunku.

Rośliny sadownicze:

a/ ziarnkowe

rodzina Rosaceae - różowate, podrodzina - Pomoideae - jabłoniowe

Malus domestica - jabłoń domowa

Pyrus communis - grusza pospolita

Cydonia vulgaris - pigwa zwyczajna

b/ pestkowe

rodzina Rosaceae - różowate, podrodzina Prunoideae - śliwowe

Prunus domestica - śliwa domowa

Prunus avium - czereśnia ptasia

Prunus cerasus - wiśnia

Persica vulgaris - brzoskwinia zwyczajna

Armeniaca vulgaris - morela zwyczajna

c/ jagodowe

rodzina Rosaceae - różowate, podrodzina Rosoideae - różowce

Fragaria grandiflora - truskawka wielkoowocowa

Rubus idaeus - malina właściwa

rodzina Saxifragaceae - skalnicowate

Ribes vulgare - porzeczka zwyczajna

Grossularia reclinata - agrest zwyczajny

rodzina Vitaceae - winoroślowate

Vitis vinifera - winorośl właściwa

rodzina Ericaceae - wrzosowate

Vaccinium corymbosum - borówka wysoka

Vaccinium vitis-idaea - borówka brusznica

Vaccinium macrocarpum - żurawina wielkoowocowa

d/ orzechy

rodzina Juglandaceae - orzechowate

Juglans regia - orzech włoski

rodzina Betulaceae - brzozowate

Corylus avellana - leszczyna pospolita

Owoce ziarnkowych zaliczane są botanicznie do rzekomych (pozornych), pestkowe do prawdziwych. Rośliny jagodowe tworzą owoce miękkie (jagody). Owocem truskawki i poziomki jest jagoda rzekoma (rozrośnięte dno kwiatowe z licznymi orzeszkami - właściwymi owocami). Owocem maliny jest złożony pestkowiec. Owocem leszczyny jest orzech prawdziwy a orzecha włoskiego pestkowiec, którego częścią jadalną jest nasienie znajdujące się w twardym endokarpie.

Skrócony opis gatunków i wykaz odmian.

Aktualnie w Polsce obowiązuje w rozmnażaniu roślin sadowniczych i rozpowszechnianiu do nasadzeń produkcyjnych Rejestr Odmian Drzew i Krzewów Owocowych oraz podkładek ustalony przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) z siedzibą w Słupi Wielkiej k/Poznania. Obowiązek prowadzenia rejestru nakłada ustawa z dnia 19 października 1987 r o nasiennictwie, znowelizowana 24 XI 1995 r.

Aktualny rejestr obejmuje około 220 odmian wszystkich gatunków drzew owocowych i roślin jagodowych w tym: 55 odmian jabłoni, 14 odmian grusz, 20 odmian śliw, 16 odmian czereśni, 8 odmian wiśni, 9 odmian brzoskwini, 4 odmiany moreli, 6 odmian orzecha włoskiego i 13 odmian leszczyny. W sumie jest 145 odmian drzew owocowych i 68 odmian roślin jagodowych.

Przy nasadzeniach produkcyjnych odmiany powinny być z rejestru, przy amatorskich nie jest to konieczne.

Jabłoń (Malus Mill.)

Jabłoń należy do najbardziej rozpowszechnionych roślin sadowniczych w strefie umiarkowanej. W powstaniu odmian miały udział gatunki dzikie: jabłoń dzika (Malus silvestris Mill.), jabłoń Niedźwieckiego (Malus Niedzwetzkyana Dieck), jabłoń niska (malus pumila Mill.), jabłoń śliwolistna (Malus prunifolia Borkh i jabłoń jagodowa (Malus baccata Borkh.)

W Polsce jabłoń jest najważniejszym gatunkiem ae wszystkich roślin sadowniczych (patrz rozdz. I). Zadecydowało o tym to, że jabłka mogą być konsumowane przez cały rok, dobrze się przechowują, mają doskonałe walory smakowe i dietetyczne, drzewa wchodzą wcześnie w owocowanie gdy są wyprodukowane na podkładkach karłowych i półkarłowych (2-3 rok po posadzeniu). Istnieje szereg odmian które dzieli się na letnie, jesienne , zimowe i późnozimowe. Ze względu na lepsze zapylenie i plonowanie przy sadzeniu kilku odmian w sadach produkcyjnych i amatorskich poleca się w sadzie 2,3 lub cztery odmiany dobrze wzajemnie się zapylające.

Niektóre ważniejsze odmiany jabłoni wpisane do Rejestru odmian:

letnie - Close, Vista Bella, Jerseymac;

jesienne - Lobo, Primula, Discovery, Delikates, James Brieve, Antonówka Zwykła, Landsberska, Paulared, Wealthy, ampion;

zimowe - McIntosh, Spartan, Cortland, Boiken, Empire, Koksa Pomarańczowa, Priam;

późno-zimowe - Jonathan, Golden Delicious, Red Delicious (grupa), Bankroft, Boskoop, Melrose, Idared, Jonagold.

Grusza (Pyrus L.)

Większość odmian gruszy uprawianych w Europie pochodzi od gatunków dziko rosnących: grusza pospolita (Pyrus communis L.), grusza kaukaska (Pyrus caucasica Fedorov.), grusza syryjska (Pyrus syrica Boiss.), grusza śnieżna (Pyrus nivalis Jacq.), grusza szałwiolistna (Pyrus salvifolia DC) i grusza austriacka (Pyrus austriaca Kerner).

Uprawa grusz w Polsce jest bardziej ryzykowna niż jabłoni, wiśni i śliw. Powinny być produkcyjnie uprawiane w rejonach najcieplejszych.W makroregionie północno-wschodnim nie poleca się ich upraw produkcyjnych. Mogą być sadzone jedynie w ogrodach amatorskich. Zimą 1986/87 większość grusz wymarzła lub była silnie uszkodzona przez mróz.

Ważniejsze odmiany grusz wpisane do Rejestru odmian:

letnie - Lipcówka Kolorowa, Trewinka, Faworytka;

jesienne - Bonkreta Wiliamsa, Konferencja, Bera Hardy;

zimowe - Komisówka, Lukasówka, Paryżanka, Triumf Packhama, Generał Leclerc.

(źródło: Wszechnica - dokument programu Word pt.: Ogrodnictwo)

24. Formowanie koron metodą Brunnera.

Sposobem cięcia odnawiającego jest metoda Brunnera. Polega na kombinacji dwóch sposobów cięcia w celu ograniczenia siły wzrostu młodych drzew. Najpierw skraca się silny rosnący pionowo do góry pęd, a także sąsiedni słabszy. Ma to na celu odciągnięcie energii wzrostu od cieńszego pędu w kierunku grubszego. Gdy na silniejszym skróconym pędzie nowe przyrosty osiągną długość około 20-25 cm usuwa się go całkowicie. Postępowanie takie pozwala na pozbycie się zbyt silnych gałęzi bez stymulacji nadmiernego wzrostu nowo wyrastających pędów. Metoda ta może być stosowana w systemach Steep Leader i Spanish Bush.(żródło: http://www.ho.haslo.pl/article.php?id=1358 - artykuł o cieciu czereśni, dobre i treściwe przypomnienie różnych rodzajów cięcia drzew)

25. Formy zagospodarowania jabłek i kierunki eksportu jabłek z Polski.

świeże spożycie

przetwórstwo:

koncentrat jabłkowy

przeciery

przemysł alkoholowy

kierunki eksportu: Rosja, Białoruś, Niemcy, Litwa, Łotwa, Rumunia, Czechy, Słowacja

26. Główne problemy w uprawie czereśni.

Największym problemem w uprawie czereśni jest wrażliwość drzew na mróz, a owoców na pękanie. Popękane owoce szybko gniją. Ponadto pnie drzew są porażane przez bakterie wywołujące raka bakteryjnego. W czasie owocowania czereśnie są chetnie zjadane przez ptaki, niechroniony sad może być całkowicie ogołocony z owoców. Czereśnia jest silnie rosnącym drzewem, a podkładek karłowych jest bardzo mało - czynnik zniechęcający. Mała chłonność rynku, czereśnie nie są najpopularniejszymi owocami.

27. Główne problemy w uprawie śliw.

- duża wrażliwość drzew na niskie temperatury;

- powszechna i groźna choroba - ospowatość śliw - szarka;

- brak karłowatych podkładek dla śliw;

Średnia powierzchnia sadów śliwowych w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku wynosiła około 50 000 ha, a produkcja śliwek ponad 150 000 ton. Niestety, znaczna część owoców była złej jakości, ale dzięki przemysłowi przetwórczemu, przerabiającemu wtedy do 60% śliwek można było je sprzedać. Bywały również lata z tak zwaną klęską urodzaju — produkcja ponad 200 tys. ton — kiedy znaczne ilości tych owoców zostawały w gospodarstwie, nawet na drzewach. Około 10 lat później powierzchnia sadów zmalała do 37 000 ha, a produkcja śliwek do 100 000 ton.

Potrzebne zmiany

Mimo spadku produkcji owoców obniża się opłacalność produkcji tego gatunku. Zainteresowałem się uprawą śliw w krajach zachodniej Europy, gdzie rozwiązano problemy ekonomiczne w ich produkcji. Zmieniono odmiany, poprawiono jakość owoców i wprowadzono nowe metody cięcia drzew. Niestety, takich sadów i wzorców nie było w naszym kraju. Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych 8 lat temu zorganizowało dwa wyjazdy szkoleniowe do Niemiec i Holandii, w których każdorazowo wzięło udział około 35 sadowników. Zapoznaliśmy się wtedy szczegółowo z nowoczesną uprawą śliw. Większość uczestników wyjazdu zaczęła zakładać bardziej intensywne sady śliwowe (fot. 1) z nowymi odmianami. Celowość unowocześniania produkcji śliwek potwierdziła się już kilka lat temu. Przy około 1000 drzew na hektarze i produkcji wielkoowocowych odmian o różnej porze dojrzewania oraz plonie 20 ton/ha (a bardzo często 40 ton), dochód przewyższa ten z intensywnego sadu jabłoniowego.

Szacuję, że przy zbiorach w Polsce, na przykład 132 000 ton w 2001 roku, około 35 000 ton zostało w gospodarstwach, na rynek trafiło około 67 000 ton, a do przetwórni 30 000 ton. Nadal jednak większość śliwek jest złej jakości, są drobne i porażone przez szarkę. Większość uprawianych odmian nie odpowiada wymaganiom rynkowym, dotyczy to, na przykład, renklod czy 'Stanleya', których produkcja nie jest już opłacalna, nawet przy plonie powyżej 30 ton z hektara.

Podobnie, jak w innych krajach, w Polsce rośnie popyt na śliwki, ale tylko dobrej jakości i atrakcyjnych odmian. Należy przypuszczać, że największe zapotrzebowanie będzie na owoce większe od 'Węgierki Zwykłej', smaczne, z miąższem odchodzącym od pestki. Aby pokryć krajowy popyt na deserowe śliwki, wystarczy średnia roczna produkcja około 40 000-50 000 ton. Tyle można zebrać z 2000-3000 ha intensywnych sadów śliwowych, co stanowiłoby 10% obecnych krajowych nasadzeń tego gatunku. Konieczna jest likwidacja starych sadów, a zwłaszcza drzew porażonych przez szarkę lub nieatrakcyjnych odmian. Byłoby dobrze, gdyby w najbliższych 5 latach została zlikwidowana połową obecnej powierzchni nasadzeń śliwowych (może przy pomocy środków z UE), a w ich miejsce założono 2000-3000 ha nowoczesnych sadów. Wtedy na rynku nie będzie śliwek złej jakości, które obniżają ceny tych dobrej jakości. (źródło: http://www.ho.haslo.pl/article.php?id=1102)

Wprowadzanie do uprawy podkładek wegetatywnych dla śliw ma swoich zwolenników i przeciwników. Przeciwnicy za główny argument uważają utrudnioną walkę z najgroźniejszą chorobą wirusową śliw — szarką — która może rozprzestrzeniać się podczas rozmnażania wegetatywnego. Ich zdaniem, bezpieczniejsze pod tym względem są siewki ałyczy i 'Węgierki Wangenheima', ponieważ przez nasiona wirus ten się nie przenosi. Ponadto większość dotychczas wyselekcjonowanych podkładek wegetatywnych trudno ukorzenia się w mateczniku, a niektóre z nich tworzą w sadzie odrosty korzeniowe. Są to poważne argumenty, których nie należy lekceważyć, ale, jak sądzę, nie wytrzymają one próby czasu. Ałycza jako podkładka dla śliw stosowana jest już około 100 lat i dlatego dobrze znane są wszystkie jej zalety i wady. Na pewnym etapie rozwoju sadownictwa była dużym osiągnięciem, gdyż zastąpiła kłopotliwe w produkcji siewki lubaszki. Dla szkółkarzy jest to podkładka wymarzona, ale z kolei sadownicy narzekają, że drzewka na niej zaszczepione nie nadają się do zakładania intensywnych sadów śliwowych z powodu zbyt silnego wzrostu. Z tego też powodu podkładki wegetatywne zasługują na większą uwagę. (źródło: http://www.ho.haslo.pl/article.php?id=771).

28. Główne problemy w uprawie wiśni.

- kroki prowadzenia właściwej polityki marketingowej

- nowe spojrzenie na dobór odmian i podkładek do sadów wiśniowych

- modele sadów wiśniowych

- ochrona drzew przed chorobami i szkodnikami

29. Ile rocznie w Polsce produkuje się gruszek, jabłek, truskawek i porzeczek?

jabłka - 2500 tys. ton

gruszki - 77 tys. ton

truskawki - 185 tys. ton

porzeczki - 192 tys. Ton

Docelowy program produkcji owoców w Polsce (wg. W.Ostrowskiego 1996)

	Planowane zbiory owoców
Gatunek	tys. t	%	na 1 mieszkańca (kg)
Jabłka Gruszki Śliwki Wiśnie Czereśnie Brzoskwinie, morele, orzechy włoskie	2800 100 200 150 30 20	71.8 2.6 5.1 3.8 0.8 0.5	65.1 2.3 4.6 3.5 0.7 0.5
Razem owoce drzew ziarnkowych, pestkowych i orzechy	3300	84.6	76.7
Truskawki Porzeczki Agrest Maliny	300 200 50 50	7.7 5.1 1.3 1.3	7.0 4.6 1.2 1.2
Razem owoce jagodowe	600	15.4	14.0
Ogółem	3900	100.0	90.7

30. Jak i w jakim celu chłodzimy truskawki po zbiorze?

Truskawki należą do owoców miękkich, są nietrwałe, podatne na uszkodzenia podczas transportu. Jeśli zostaną zamrożone lepiej zniosa warunki transportu, nie zostaną porażone szarą pleśnią itd.

Sposób mrożenia:

opt. system schładzania to np. od tem 24^o do 4^o C w czasie 1,25h przy uzyciu powietrza o tem 0,5^o C

w czasie 6h w tem 30^o C truskawki tracą o 4 % masy i stają się o 20 % mniej jędrne niż schłodzone niezwłocznie po zbiorze; następuje spadek ich wrtości wewnętrznej

31. Jak objawia się niedobór i nadmiar azotu u jabłoni?

Niedobór

• zahamowanie wzrostu-krótkie cienkie przyrosty

• przedwczesny koniec wzrostu

• cienkie bladozielone lub żółte liście, najpierw żółknące u nasady

• owoce żółkną przed dojrzeniem, są zarumienione, drobne i przedwcześnie opadają

• obecnie objawy ujawniają się bardzo rzadko, chyba że zastosowany zostanie niewłaściwy międzyplon np.: rośliny zbożowe przed drzewami

Nadmiar

• spotykany częściej niż niedobór

• pędy rosną bardzo bujnie- zwłaszcza u młodych drzew

• następuje obniżenie wytrzymałości na mróz

• owoce mają słaby rumieniec, a owoce duże źle się przechowują (gnicie, choroby przechowalnicze)

32. Jaka jest przydatność analizy gleby do określenia potrzeb nawożenia K, Mg i P?

N- na podstawie zawartości próchnicy możemy coś powiedzieć o zaopatrywaniu

K - najlepsza analiza gleby-powie nam co i dlaczego się dzieje

• analiza liści może to potwierdzić ale nie powie nam dlaczego

• wizualnie przy niektórych gatunkach sadowniczych ale cały szereg gatunków jest tolerancyjna na objawy-spada zawartość K a wiśnia nie wykazuje objawów, agrest i porzeczka najwrażliwsze

Mg- wszystkie metody są dobre

• objawy występują wcześnie

• często występowanie objawów jest niegroźne np. młode silnie rosnące drzewo na glebie lekkiej

• Mg w górnych warstwach brak bo jest z gleby lekkiej wypłukiwany

• jeśli się pojawią objawy już w VI to niedobrze

• można nawozić dolistnie

N, K, Mg-3 najważniejsze

P- w warunkach polskich nie ma objawów niedoboru

• analiza liści niewiele nam powie

• na zapas przed założeniem sadu nawozimy

Fe- złe warunki tlenowe powodują objawy niedoboru, nieodpowiednie pH też

Ca i B-analiza owoców-bo ważne są te składniki dla zdolności przechowalniczej (choroby

fizjologiczne), pH

33. Jaką drogą można obniżyć koszty produkcji owoców?

Gospodarstwo sadowniczo-szkółkarskie
po zimie 1986/87

• Dodatkowe źródło dochodu;

• Możliwość produkcji we własnym gospodarstwie takiego materiału (jakościowo, podkładowo i odmianowo) jakiego właśnie potrzeba;

• Możliwość szybkiego reagowania na potrzeby rynku owoców przez wprowadzenie do sadu nowych odmian;

• Poważne obniżenie kosztów, związanych z zakładaniem nowych kwater w sadzie.

Duże oszczędności daje również zakup podkładek
i uszlachetnienie ich we własnym zakresie.

Gospodarstwo sadowniczo-szkółkarskie

Dodatkowe źródło dochodu;

Możliwość produkcji we własnym gospodarstwie takiego materiału (jakościowo, podkładowo i odmianowo) jakiego właśnie potrzeba;

Możliwość szybkiego reagowania na potrzeby rynku owoców przez wprowadzenie do sadu nowych odmian;

Poważne obniżenie kosztów, związanych z zakładaniem nowych kwater w sadzie.

Duże oszczędności daje również zakup podkładek
i uszlachetnienie ich we własnym zakresie.

Rozmieszczenie zapylaczy

RZĘDOWE

dla odmian dobrze zapylających się;

po co najmniej 2 rzędy tej samej odmiany (organizacja zbioru, zwózka owoców),

maksymalnie po 4-5 rzędów.

Zbliżony termin dojrzewania owoców

łatwiejsza organizacja zbioru i dozoru przed kradzieżą

34. Jakich preparatów chemicznych można użyć do przerzedzania zawiązków owocowych w czasie kwitnienia? Opisuję wszystkie preparaty do przerzedzania zawiązków w różnych terminach.

W Polsce dostępne są następujące preparaty do przerzedzania zawiązków owocowych:

Pomonit 505 SL

Pomonit Super 050 SL

Pommit Extra 110 SL

Środki te zawierają kwas 1-naftylooctowy, a Pomonit 505 SL zawiera także mocznik. Stosuje się je w stężeniu 0,2 - 0,4l na 1000l wody.

Opryskiwanie można rozpocząć pod koniec opadania płatków kwiatowych. Najlepiej jest opryskiwać przed wieczorem w pogodę ciepłą i bezwietrzną.

Ethrel 480 SL

Flordimex 420 SL

Agrostym 480 SL

Środki te zawierają etefon (kwas 2-chloro-etylo-fosfoniowy). Stosuje się je w stężeniu 0,4 - 0,6l na 1000l wody.

Opryskiwanie można wykonać już na początku kwitnienia i w miare potrzeby powtórzyć jeszcze dwukrotnie po kwitnieniu. Najlepiej jest opryskiwać przed wieczorem w pogodę ciepłą i bezwietrzną.

Bioprzerzedzacz 060 SL

Zawiera benzyloaminopurynę i kwas 1-naftylooctowy. Stosuje się go w stężeniu 0,75l na 1000l wody.

Środek ten można stosować gdy zawiązki owocowe jabłoni i grusz osiągną średnicę 10-20mm jako pierwszy zabieg przerzedzający lub jako uzupełnienie wcześniejszych zabiegów.

Jeśli stosowani wcześniej przerzedzanie chemiczne stężenie należy obniżyć do 0,5 l na 1000l wody.

Po opryskaniu drzew preparatem zawierającym kwas 1-naftylooctowy liście drzew zmieniają położenie w ciągu kilku dni. To znak, ze opryskiwanie będzie skuteczne.

(źródło: http://www.horticentre.pl/uploads/ipdis/course/e81497bf583e68beafefc798367cbccf.swf)

35. Jakie cechy decydują o przydatności gleby pod sad?

1. Ocena kształtu i wielkości pola;

2. ocena topografii terenu (ew. zastoiska mrozowe, wystawa, nachylenie stoku);

3. Ocena gleby na profilu;

4. Pobieranie próbek gleby do analiz

Potrzeba organizacji usług w zakresie przydatności terenu pod sad.

Rzeźba terenu. Na terenie kraju istnieje duże zróżnicowanie konfiguracji terenu. Istnieją tereny depresyjne (Żuławy), nizinne, równinne, pagórkowate a również podgórskie i górskie. Tereny depresyjne nadają się tylko dla niektórych roślin sadowniczych i to dobrze zdrenowane, gdzie poziom wody gruntowej nie podchodzi wyżej jak 80-100 cm od powierzchni gleby. Na madach lżejszych i średnich można uprawiać śliwy i rośliny jagodowe.

Najlepsze warunki do uprawy roślin sadowniczych występują na płaskich wyżynach. Nie ma tam zagłębień terenowych, w których gromadzą się zimne masy powietrza. Tereny nizin mające zamknięte kotliny nie powinny być przeznaczane pod sady, gdyż spadki temperatur są tam największe. Otwarte tereny nizin i równiny mogą być wykorzystywane w sadownictwie chociaż istnieje tam też niebezpieczeństwo przemarzania zimą jak miało to miejsce w roku 1986/87.

Na terenach falistych istnieją trzy rodzaje stanowisk uprawowych: podnóża (najniższe położenie terenu), zbocza i wierzchowiny. Należą tu góry, pogórza oraz pojezierza. W tych warunkach najlepsze dla uprawy roślin sadowniczych są łagodne zbocza i płaskie wierzchowiny.Do upraw nadają się zbocza o kącie nachylenia do kilkunastu stopni. Już nachylenie 20^o podraża i utrudnia przeprowadzanie zabiegów agrotechnicznych. Pod drzewa, krzewy i byliny sadownicze wykorzystuje się zbocza południowo-zachodnie, zachodnie, wschodnie i południowo-wschodnie. Na zboczu południowym zbyt wcześnie rozpoczyna się wegetacja i kwitnienie roślin. Zbocze północne jest za zimne.

Gleba i woda w glebie. W glebie rozwijają się korzenie czerpiąc jednocześnie składniki pokarmowe i wodę. Gleba powinna mieć dobre właściwości fizyczne i chemiczne to znaczy dobrą przepuszczalność dla wody i tlenu, dobrą strukturę i zasobność w próchnicę oraz składniki pokarmowe.

Przed podjęciem decyzji o sadzeniu roślin należy sprawdzić cały profil glebowy czy nie występują jakieś czynniki przeszkadzające uprawie. Odkrywka glebowa to wykopany dół do głębokości 120-200 cm, mający przynajmniej jedną pionową (wyrównaną szpadlem) ściankę szerokości 80 cm. Długość tego dołu powinna mieć u góry 150-200 cm i schodkowate zejście na dół. Na ścianie tego profilu glebowego wyraźnie widać poszczególne poziomy glebowe i wszystkie elementy składowe tej gleby.

Na glebach płowych i rdzawych mogą się tworzyć twarde warstwy rudawca (orsztynu). Są to związki wapnia, magnezu i żelaza, które silnie sklejają ziarna piasku tworząc nieprzepuszczalne dla korzeni i wody warstwy. Na niektórych glebach mogą być naniesione przez lodowiec zbite warstwy żwiru lub kamieni występujące na różnych głębokościach. W obydwu przypadkach nie powinno się uprawiać roślin sadowniczych. Na niektórych typach gleb np. madach, czarnych ziemiach mogą występować sine warstwy glejowe. Świadczy to o okresowym zalewaniu wodą i braku dostatecznej ilości tlenu. Takie gleby pod sady też się nie nadają.

W kraju mamy kilka typów gleb: brunatne, płowe, rdzawe, czarnoziemy, czarne ziemie, rędziny, mady i gleby bagienne. Różna jest ich przydatność sadownicza. Gleby brunatne występują głównie w północnej części kraju. Do upraw sadowniczych nadają się dobrze gdy są wytworzone z lekkich i średnich glin. Gleby płowe występują powszechnie na terenie całego kraju. Najbardziej przydatne są wytworzone z lessów i glin. Gleby rdzawe występują w północnej części kraju, są one zaliczone do słabo urodzajnych gdyż wytworzone są przeważnie z piasków. Gleb tych nie powinno się przeznaczać pod sady. Bardzo dobre gleby dla sadownictwa to czarnoziemy. Mamy ich w Polsce bardzo mało. Częściej spotyka się czarne ziemie np. koło Włocławka, Inowrocławia i Sochaczewa. Rędziny są wytworzone ze skał wapiennych. Występują na południu kraju w województwie krakowskim i kieleckim. Mogą na nich rosnąć jabłonie, orzechy włoskie oraz drzewa pestkowe. Mady to gleby o warstwowej strukturze powstały z namułów wylewających rzek. Większe ich ilości występują na Żuławach w woj. elbląskim. Do upraw sadowniczych nadają się szczególnie dla śliw i roślin jagodowych gdy poziom wody jest na głębokości 1 m. Gleby bagienne mogą być wykorzystywane tylko do uprawy borówki wysokiej, żurawiny i borówki brusznicy.

Poziom wody gruntowej niezależnie od typu gleby powinien być dla jabłoni co najmniej 1,5 m od powierzchni, śliw 1 m, grusz i czereśni 1,8-2 m, orzechów włoskich 2,0-2,5 m, borówki wysokiej 0,5 -0,7 m, truskawki i agrestu 0,7 m, porzeczek i malin 0,8-1,0 m, winorośli 2,0-2,5 m.

Kwasowość gleby dla porzeczek, leszczyny, grusz i jabłoni powinna być w granicach 6,2-6,7 pH (w KCl). Brzoskwinie, morele, wiśnie , czereśnie, śliwy, orzech włoski i winorośl wymagają p w granicach 6,7-7,1. truskawki, maliny, agrest, jeżyna, aronia wymagają gleb o pH 5,5-6,2. W kwaśnym środowisku o pH 3,8-5,0 dobrze rosną i plonują borówka wysoka, brusznica i żurawina. (źródło: Orgodnictwo z Wszechnicy).

36. ?

37. Jakie cechy podkładki, a jakie odmiany są najważniejsze przy planowaniu i zakładaniu sadu jabłoniowego?

Kryteria doboru odmian:

Wzajemne zapylanie, zbliżony termin kwitnienia i zgodność fizjologiczna, triploidy, grupy odmian intersterylnych np. jabłonie Golden Delicious i Jonagold, Boskoop, McIntosh, grusze - Dobra Ludwika i Bonkreta Williamsa, czereśnie - Schneidera Późna i Napoleon lub Hedelfińska i Czarna Późna.

Zbliżona wrażliwość na podstawowe choroby, stąd wspólny program ochrony

Zbliżony termin dojrzewania owoców, mniejsze ryzyko skazenia owoców środkami chemicznymi, łatwiejsza organizacja zbioru i dozoru przed kradzieżą;

Zbliżona siła wzrostu odmian, warunek pożądany, lecz niekonieczny, siłę wzrostu można ujednolicić poprzez użycie odpowiedniej podkładki ewentualnie przez zróżnicowanie wielkości okulizacji.

Silnie rosnące odmiany jabłoni: Jerseymac, Paulared, Witos, Sawa, Lobo, Elstar, Jonagold, Gloster, Alwa;

Słabo rosnące odmiany jabłoni: Sampion, Holiday, Elise, Ligol, Pinova, Idared.

Dobór podkładki zależy od:

-typ: generatywna/wegetatywna

- system korzeniowy

- siła wzrostu

-cechy jakie podkładka wnosi do odmiany np. mrozoodporność

38. Jakie najważniejsze gatunki brały udział w powstawaniu truskawki?

Fragaria virginiana x F. chiloensis = Fragaria ananassa

2n = 8x = 56 2n = 2x = 14

39. Jakie są charakterystyczne objawy zmęczenia gleby.

- zahamowanie we wzroście części nadziemnej,

- skrócenie międzywęźli pędów,

- drobnienie liści,

- nekrozy na korzeniach

- ograniczenie wielkości systemu korzeniowego,

- zanik włośników,

- w skrajnych przypadkach zamieranie całych roślin

40. Jakie są mechanizmy obronne roślin przed powstawaniem uszkodzień mrozowych?

Opóźnienie wyrównywanie się temperatur:

- okrywa łusek na pedach;

- gruba warstwa korka chroniąca pień;

Przeciwstawianie się zamarazaniu treści komórki:

- obniżenie temperatury zamarazania soku komórkowego;

- przechłodzenie;

- hartowanie.

41. jakie są systemy nawadniania roślin sadowniczych?

- zalewowe

- bruzdowe

- deszczowanie

- mikrodeszczowanie - mikrozraszanie

- kroplowe

43. Jakie są wady i zalety ściółek?

Ściółki - organiczne i syntetyczne: słoma, kora, trociny, zmielone drzewa pozostałe po usunięciu starego sadu, czarna folia, włóknina.

ZALETY

• skutecznie zapobiega wzrostowi chwastów,

• ogranicza lub hamuje parowanie wody,

• mniejsze straty wody,

• bardzo dobra struktura gleby,

• sukcesywne wzbogacenie gleby w substancję organiczną,

• korzenie rozwijają się swobodnie do samej powierzchni i nie są narażone na przemarzanie,

WADY

• okresowe zubożenie w N (wysoki stosunek C:N),

• naturalne schronienie dla owadów i pajęczaków,

• dobre zimowanie gryzoni (zabezpieczyć szyjki korzeniowe),

• niebezpieczeństwo przemarzania kwiatów w czasie przymrozków wiosennych (w bezchmurne noce słoma wypromieniowuje więcej ciepła-większy spadek temperatury-inwersja),

• niebezpieczeństwo ognia, koszty np.na 1 ha sadu z 20cm ściółki=20 ha żyta

43. Jakiego typu uszkodzenia powstają w wyniku działania mrozu?

- częściowe uszkodzenie lub całkowite zabicie komórek kory i miazgi lub drewna w części nadziemnej i całkowite lub częściowe uszkodzenie systemu korzeniowego;

- podłużne pekanie pni lub grubszych konarów. Uszkodzenia takie wystepują w srodku zimy, przy gwałtownym spadku temperatury;

- częściowe uszkodzenie lub całkowite zabicie pąków kwiatowych i pąków liściowych;

- rany zgorzelinowe - zgorzele słoneczno-mrozowe pni i konarów;

Wiosenne przemarzanie paków kwiatowych, kwiatów, zawiązków.

44. Kiedy jest wskzane nawożenie pozakorzeniowe?

- nawożenie azotem - mocznikiem w czasie suszy i przy braku systemu nawadniającego;

- mocznik po zbiorze owoców jesienią;

- usunięcie niedostatku boru - oprysk boraksem 1-2 razy, 0,5%, jak najwcześniej, pierwszy raz w końcu kwietnia;

- niedobory magnezu - 4-5 krotne opryskiwanie nie jest ekonomiczne, oprysk rozpoczyna się po kwitnieniu i kontynuuje co 10 - 14 dni aż do zakończenia wzrostu pędów. Bezwodny siarczan magnezowy 1%, uwodniony siarczan magnezowy 2%;

- brak żelaza, stosować Antichlorozol LS-Fe.

- niedobory wielu mikroelementów - stosować polichelaty

45. Kierunki modernizacji w uprawie jabłoni.

46. Korona Tobiasa Vogla.

Według dr. T. Vogela, aby uzyskać najszybsze wejś­cie czereśni w pełnię owocowania, formowanie koron należy rozpocząć już w pierwszym roku po posadzeniu drzew. Sposób postępowania jest uzależniony od materiału nasadzeniowego. Na nierozgałęzionym, niewysokim okulancie poleca się pozostawienie w górnej części 1 lub 2 pąków, 4-6 znajdujących się poniżej wyłamuje się. Pąki wyłamuje się od fazy ich nabrzmiewania do fazy "mysiego uszka". Z pozostawionych oczek wyrastają pędy — na przedłużenie przewodnika pozostawiamy ten o mniejszej sile wzrostu, drugi się wycina. Nierozgałęzione wysokie okulanty należy przyciąć na wysokości około 90-110 cm od ziemi, co umożliwi wytworzenie pierwszego piętra korony. Przewodnik skracamy przy pąku, z którego nowo wyrośnięty pęd będzie stanowił przedłużenie przewodnika. Przy wyprowadzaniu przewodnika działamy analogicznie, jak w poprzednim przypadku. Skracając przewodnik można także pozostawić powyżej oczka kilkucentymetrowy czop (usuwamy go w połowie lata), do którego można przywiązać nowo wyrastający pęd. U drzewka z uformowaną już w szkółce koroną przewodnik pozostawiamy bez skracania, jeśli od ostatniego piętra korony ma on nie więcej niż 70-80 cm. Dłuższy przewodnik skracamy na wysokości 70-80 cm nad bocznymi pędami (źródło: http://www.ho.haslo.pl/article.php?id=1820)

Vogel Central Leader to jedna z najnowszych metod, polecana dla intensywnych sadów towarowych. Opracował ją Tobias Vogel z Niemiec. Wiele nowo zakładanych intensywnych sadów w Niemczech i USA prowadzonych jest już w ten sposób. Metoda nie wymaga nadzwyczajnych umiejętności i nie powinna sprawić kłopotu sadownikom. Od samego początku można nią formować zarówno drzewka bez rozgałęzień, jak i te z pędami bocznymi, czereśnie szczepione na podkładkach silnie rosnących, a także na karłowych. Metodą VCL można poprowadzić drzewa każdej odmiany i — co ważne — nie wymagają one rusztowań. Może być stosowana w gęsto sadzonych sadach, z drzewami w rozstawach 4,5-5,5 x 2,5-3,5 m. Umożliwia wczesne wejście drzew w okres owocowania i utrzymuje je w równowadze pomiędzy wzrostem a owocowaniem.

Pierwszy rok formowania

Gdy posadzono drzewka bez rozgałęzień, wiosną w pierwszym roku w okresie nabrzmiewania pąków przewodnik skraca się na wysokości 90-110 cm (rys. 1). Następnie pozostawia się u góry dwa pąki, a 5 lub 6 poniżej usuwa (rys. 2). Sprzyja to wyrastaniu pędów bocznych pod szerokimi kątami poniżej tego odcinka, a ponadto osłabia wzrost pędów w szczytowej części drzewka. Gdy pędy boczne osiągną długość 7-10 cm, przygina się je do poziomu zakładając ponad nimi klamerki do bielizny (rys. 3a). Po okresie 2-3 tygodni klamerki przewiesza się na końce pędów, aby nadać im poziomy kierunek wzrostu (b). Latem spośród dwóch głównych pędów wyrastających z pąków pozostawionych u góry przewodnika wybiera się słabszy
z nich na przedłużenie pędu głównego, a drugi wycina (c).

RYS. 1. NIEROZGAŁĘZIONE DRZEWKO CZEREŚNI PO POSADZENIU SKRACA SIĘ NA WYSOKOŚCI 90-110 cm
RYS. 2. PONIŻEJ DWÓCH POZOSTAWIONYCH PĄKÓW, 5, 6 PĄKÓW USUWA SIĘ — STREFA Z USUNIĘTYMI PĄKAMI (a)
RYS. 3. W PIERWSZYM ROKU WEGETACJI NALEŻY ZAŁOŻYĆ KLAMERKI NA NOWO WYRASTAJĄCE PĘDY (a), PO TRZECH TYGODNIACH PRZEWIESIĆ JE NA KOŃCE PĘDÓW (b), WYBRAĆ PĘD PRZEWODNIKOWY, A DRUGI WYCIĄĆ (c)

Jeśli posadzone drzewko ma kilka prawidłowo uformowanych pędów bocznych, które mogą stanowić pierwsze piętro korony, nie skraca się ich, a przewodnik przycina się na wysokości 70-80 cm nad nimi. Dwa pąki u góry pozostają, a 5 poniżej się usuwa. Gdy długość przewodnika ponad pędami bocznymi jest mniejsza, poprzestaje się na usuwaniu pąków. W trakcie wegetacji powyżej wyrastających pędów zakłada się spinacze i wyprowadza przewodnik (tak samo jak u drzewka nierozgałęzionego).

Drugi rok po posadzeniu

Postępowanie w drugim roku po posadzeniu (fot. 1, rys. 4) jest bardzo podobne, jak w pierwszym. W okresie nabrzmiewania pąków zeszłoroczny przyrost przewodnika przycina się w odległości około 80 cm od podstawy (a) i ponownie dwa pąki u szczytu pozostawia się, a pięć poniżej usuwa (b). Jeśli długość przewodnika nie przekracza 80 cm, usuwa się tylko pąki. Następnie, gdy nowe pędy osiągną 7-10 cm długości, zakłada się spinacze (c), które po okresie 2-3 tygodni przewiesza się na końce pędów (d). W tym samym czasie w dolnych partiach drzewka wycina się gałęzie rosnące w zbyt dużym zagęszczeniu (e). Należy pilnować, aby pędy nie odchodziły od przewodnika naprzemianlegle, lecz tworzyły spiralę. Latem wycina się pędy, które ograniczają penetrację wnętrza korony przez światło (a).

FOT. 1. DRZEWKO FORMOWANE METODĄ VCL WIOSNĄ W DRUGIM ROKU PO POSADZENIU

RYS. 4. W DRUGIM ROKU FORMOWANIA DRZEWKA W OKRESIE NABRZMIEWANIA PĄKÓW PRZEWODNIK PRZYCINA SIĘ W ODLEGŁOŚCI 70-80 cm OD PODSTAWY (a); DWA SZCZYTOWE PĄKI POZOSTAWIA SIĘ, A PIĘĆ PONIŻEJ USUWA (b);
W SPOSÓB ANALOGICZNY, JAK W PIERWSZYM ROKU ZAKŁADA SIĘ KLAMERKI OD BIELIZNY NA NOWO WYRASTAJĄCE PĘDY (c); NASTĘPNIE PRZEWIESZA SIĘ JE NA KOŃCE PĘDÓW (d); PĘDY UBIEGŁOROCZNE ROSNĄCE W ZBYT DUŻYM ZAGĘSZCZENIU SIĘ WYCINA (e)
RYS. 5. W TRZECIM ROKU WYCINA SIĘ NA KONARACH PĘDY ROSNĄCE W DUŻYM ZAGĘSZCZENIU (a), W POBLIŻU PRZEWODNIKA (b), WYCHODZĄCE POZA OKREŚLONĄ FORMĘ KORONY (c)

Trzeci rok w sadzie

W zasadzie już po dwóch latach formowania drzewko w intensywnym sadzie czereśniowym osiąga maksymalną wysokość umożliwiającą przeprowadzenie zbioru owoców bez użycia podwyższenia. Sadownicy, którzy chcą mieć większe drzewa i część owoców zrywać przy pomocy drabin lub sanek, mogą opisany sposób formowania jeszcze raz powtórzyć.

W trzecim roku należy dokonać korekty pędów w koronie (rys. 5). Skraca się silne pędy wyrastające na konarach (a), rosnące pionowo w pobliżu przewodnika (b) i wystające poza określony kształt korony (c). Ponadto, skraca się lub wycina gałęzie grubsze niż 1/2 grubości przewodnika (rys. 6). Jeśli drzewo rośnie silnie, to znaczy pędy jednoroczne osiągają długość ponad 60 cm, czynności te lepiej wykonać latem. W ten sposób osłabi się wzrost drzewa.

RYS. 6. CO ROKU 1, 2 KONARY SKRACA SIĘ I ZASTĘPUJE NOWYMI PĘDAMI
RYS. 7. PRZEWODNIK SKRACA SIĘ ZAWSZE NAD SŁABYM PĘDEM BOCZNYM

Dalsze lata wzrostu i owocowania

Dla osiągnięcia wysokiej jakości owoców corocznie wymienia się 1, 2 stare gałęzie na nowe i pozwala się im owocować przez 3, 4 lata. Utrzymuje się określoną wysokość drzewka poprzez skracanie przewodnika nad słabym pędem bocznym (rys. 7). Należy pamiętać także o tym, aby w wierzchołkowej części korony wycinać pędy wyrastające pod ostrym kątem w stosunku do przewodnika. Cały czas utrzymuje się kształt choinki i zapewnia dostęp światła do wnętrza korony, ponieważ tylko w dobrze doświetlonej zawiązuje się wiele pąków kwiatowych.

Korony drzew prowadzonych metodą VCL mają w ostateczności kształt stożka z gałęziami nie starszymi niż 4, 5 lat.

(źródło: http://www.ho.haslo.pl/article.php?id=1422)

47. Które gatunki roślin jagodowych uprawiane sa w Polsce na skalę przemysłową?

- truskawka

- porzeczka czarna

- porzeczki kolorowe

- malina czerwona

- agrest

- borówka wysoka

48. Które z chorób i szkodników drzew owocowych sprawiają najwięcej problemów w prowadzeniu sadu wiśniowego?

choroby:

- żółtaczka wiśni

- nekrotyczna pierścieniowa plamistość wiśni

- rak bakteryjny drzew owocowych

- drobna plamistość liści drzew owocowych

- brunatna zgnilizna drzew pestkowych

- srebrzystość liści

- gorzka zgnilizna liści

szkodniki:

- nasionnica trześniówka

- gąsienice zjadające liście

- mszyce

- śluzownica ciemna

- gryzonie

- ptaki

49. Który nawóz azotowy jest najbardziej przydatny w sadownictwie i dlaczego?

Rodzaj nawozu	Odczyn fizjologiczny	Szybkość działania (przydatność do podkarmiania)	Ryzyko wymywania (przydatność do nawożenia jesienią)	Straty przez utlenianie	Przydatność do nawożenia dolistnego	Cena azotu
Saletra wapniowa	alkaliczny	b.duża (+++)	b.duża (+++)	nie ma	do dokarm owoców Ca	wysoka
Saletra magnezowa	alkaliczny	b.duża (+++)	b.duża (+++)	nie ma	do dokarm. Mg	wysoka
Saletra amonowa	kwaśny	duża (+)	średnie (-)	niewielkie	nie	niska
Saletrzak	alkaliczny	duża (+)	średnie (-)	b.duże	nie	wysoka
Mocznik	kwaśny	b.mała (-)	b.małe (++)	niewielkie	tak	najtańsza
Siarczan amonu	silnie kwaśny	mała (borówki)	małe (+)	duże na gl. alkal.	nie	niska
Fosforan amonu	silnie kwaśny	mała	małe	duże na gl. Alkal.	nie	wysoka
							Nawozy fosforowe

50. Metody ochrony czereśni przed deszczem i pękaniem owoców.

• sole wapnia - zastosowane 18 - 8 dni przed zbiorem redukują pękanie owoców `BING' od 10 - 60 % (Ballock 1995) - problemem są jedynie pozostałości środków na owocach. Opryskanie 2 - 4 tyg. przed zbiorem sporadycznie ogranicza pękanie.

• 0,5% chlorek wapnia stosowany w czasie deszczu - obiecujące wyniki w ISiK

• osłony z folii polietylenowej grubości 0,2 mm przez okres 2 - 3 tyg (owoce gorzej się wybarwiają, później dojrzewają o 4-7 dni, przegrzewa się powietrze w koronie drzewa, zwiększa się występowanie chorób grzybowych,

• system mieszany (parasol z folii + siatka-bloki),

• osłony ruchome, wiatraki osuszające (2 na 1ha sadu)

51. Modele sadów wiśniowych.

- sad tradycyjny

- sad przystosowany do zbioru mechanicznego

- sad przystosowany do zbioru kombajnem najazdowym.

52. Model intensywnego sadu śliwowego.

rozstawa: 4,5 - 2,5 m

na siewce Węgierki Wangenheima w rzędzie 2 lub 1, 5 metra

typy koron: wrzecionowa, osiowa

53. Motywy decydujące o zastosowaniu murawy w międzyrzędziach sadu. Zasady pielęgnacji murawy.

- zadarnianie najlepiej sprzyja utrzymaniu właściwej struktury gleby

- zapobiega ubijaniu gleby przez pojazdy

- woda wsiąka szybciej niż w czarny ugór

- korzenie traw stabilizują powierzchnię gleby

- świetnie zapobiega erozji

- korzenie drzew nieco głębiej niż pod ugorem herbicydowym czy ściółką

- ryzyko przemarzania korzeni znikome (tylko ściółka lepiej)

Pielęgnacja: koszenie mechaniczne, chemiczne.

54. Motywy zastosowania nasadzeń wielorzędowych i ich wady.

- pogorszenie wybarwienia owoców,

- trudności przy ręcznych zabiegach pielęgnacyjnych,

- konieczność utrzymywania szerokich pasów herbicydowych (system antyekologiczny)

55. Na czym polega kompleksowy system przygotowania gleby pod sad?

Rozkład poszczególnych czynności w czasie zależnie od zachwaszczenia gleby i dostępności obornika, Nie stosować wapna jednocześnie z nawozami P i K, najlepiej przed zasiewem gorczycy, Wapno ewentualnie po zwałowaniu gorczycy, przed orką zwykłą, Obornik pod orkę głęboką.

56. Na czym polega przerzedzanie zawiązków na określoną wielkość jabłek?

Kolejność wyliczeń: Plon z jednego ha sadu - np. 30 ton. Ilość drzew na 1 ha - np. 1000 na 1 drzewie powinno być 30 kg jabłek Wartość handlową mają jabłka o śr. 7,5-8,5 cm (zależnie od odmiany) = 1 jabłko waży ok. 170 g = 6 sztuk w 1 kg Na drzewie po przerzedzeniu powinno pozostać 176 bardzo wyrównanych zawiązków.

57. Na czym polega tolerancyjność niektórych odmian śliw w stosunku do szarki? Odmiany tolerancyjne.

Odmiany: Renkloda Ulena, Renkloda Althana, Opal, Ruth Gerstetter, Anna Spath, Węgierka Wczesna, Earlyblue, Sanctus hubertus, Cacanska Lepotica, Cacanska Najbolia i Cacanska Rana.

Tolerancja: rośliny podlegają infekcji i umożliwiają rozwój patogena, jednak nie reagują silnymi objawami chorobowymi ani znaczącą obniżką plonów. Złamanie tolerancji prowadzi do gwałtownego wybuchu epidemii. Patogen w sadach z odmianami tolerancyjnymi rozwija się bez przeszkód więc takie sady są źródłem infekcji dla sadów o niskiej odporności na chorobę. (źródło: Podstawy fitopatologii. Selim Kryczyński)

58. strajk! Mam dość pisania w kółko o zmęczeniu gleby w sadzie :/

59. Na jakich glebach i w jakim wieku sadu można się spodziewac niedoboru potasu, a na jakich glebach i w jakim wieku niedoboru magnezu?

• brak Mg występuje najczęściej na drzewach młodych na glebach lżejszych wytworzonych z piasków lub utworów pyłowych

sprzyja nadmierne nawożenie K i kwaśny odczyn gleby

Mg i Ca jest więcej w warstwach głębszych i dlatego płytko zakorzenione młode drzewa są bardziej narażone na niedobory

• brak potasu występuje głównie u drzew starszych głębiej zakorzenionych, na glebach stosunkowo ciężkich (iły,gliny)- K na takich glebach powoli przemieszcza się w głąb. Bogaty kompleks sorpcyjny, jaki występuje u glin i iłów, wiąże potas w powierzchniowych warstwach gleby, stąd nie przemieszcza się on w głąb profilu do korzeni.

60. Najważniejsze odmiany wiśni, ich odporność na mróz i na drobną plamistość liści.

`Northstar'

- Can

- wytrzymała na mróz

- dojrzewa na początku VII

- drobna plamistość drzew pestkowych-bardzo mało podatna

`Sabina'

- Pol

- wytrzymała na mróz

- dojrzewa na początku VII

- też mało podatna na DPDP

`Kelleris16'

- Dun

- średnio wytrzymała na mróz

- dojrzewa 1 dekada VII

- średnio podatna na DPDP

`Groniasta'

- Hun, plenna, Wytrzymała na mróz, dojrzewa w połowie VII

- Mało podatna na DPDP

`Łutówka'

- samopylna, jedna ze starszych, nie wiadomo skąd pochodzi

- ogałaca się z liści, więc wymaga specjalnego intensywnego cięcia, dojrz. w VII;

- odporna na mróz

- b. podatna na DPDP

`Agat'

- Pol,dojrzewa w połowie VII, mało podatna na DPDP

61. Najważniejsze zabiegi agrotechniczne w uprawie truskawki deserowej.

ściółkowanie

nawadnianie

ochrona chemiczna

nawożenie

prawidłowe założenie plantacji:

- właściwe przygotowanie pola

- zdrowotność materiału nasadzeni owego rodzaj sadzonek - "frigo", "doniczkowane"

- termin sadzenia

- zabezpieczenie roślin przed uszkodzeniem niskimi temperaturami.

62. Niechemiczne metody ograniczania zamierania pędów malin na plantacji.

Czyli pyt. 1, bo jeśli niechemiczne to agrotechniczne.

63. Objawy niedoboru K i Mg u jabłoni - różnice.

K - objawy występują na liściach dolnych

- blaszka liściowa na brzegach a niekiedy między nerwami najpierw czerwienieje potem brązowieje i zamiera

- zasychające brzegi zwijają się

- liście nie opadają przedwcześnie!! (przy objawach niedoboru Mg opadają)

- szczególnie wrażliwy agrest i porzeczka czerwona

- tolerancyjna jest wiśnia i malina (nie wszystkie odmiany-inaczej wyglądają objawy u `Łutówki' niż u `Northstar'-na tej wyraźniej widać objawy)

- brak potasu występuje głównie u drzew starszych głębiej zakorzenionych, na glebach stosunkowo ciężkich (iły,gliny)- K na takich glebach powoli przemieszcza się w głąb

Mg - objawy na liściach dolnych

- początkowo między żyłkami pojawia się chloroza przechodząca w nekrozę

- liście szybko opadają- już w VII

- brak Mg występuje najczęściej na drzewach młodych na glebach lżejszych wytworzonych z piasków lub utworów pyłowych

- sprzyja nadmierne nawożenie K i kwaśny odczyn gleby

- Mg i Ca jest więcej w warstwach głębszych i dlatego płytko zakorzenione młode drzewa są bardziej narażone na niedobory

- Objawy tworzą teoretycznie V- najlepiej widać to na cytrusach.

64. Obszary najbardziej sprzyjające uprawie czereśni w Polsce.

Rejon kielecki sporo dobrych gleb i opadów, przydatny do uprawy czereśni

Radomskie, poznańskie, lubelskie.

65. Ochrona kwiatów i zawiązków przed przymrozkami.

- zmetnianie powietrza, zadymianie sadu. Wytworzenie dymu ograniczającego wypromieniowanie ciepła z ziemi. Metoda skuteczna jest przy przymrozkach bez wiatru (0,5m/s);

- wymuszony obieg powietrza;

- ogrzewanie;

- deszczowanie - zraszanie, zamgławianie roslin. Źródłem ciepła z dostarczonej wody są: zwiększona wilgotność powietrza i gleby oraz zamarzająca woda na pędach, pąkach i kwiatach;

Opryskiwanie drzew substancjami organiczno-mineralnymi. Okres stosowanie: od fazy zielonego paka, poprzez fazę różowego pąka, pełnię kwitnienia, do początków wzroztu zawiązków. Preparaty: Help, Asahi SL, Krio-Flor, Krio-Flor Super, Pentakeep.

66. Od jakich gatunków pochodzą uprawne odmiany jabłoni?

Najwazniejsze: Malus silvestris, M. pumila, M. sieversii

Wprowadzenie genów odporności na parcha: M. floribunda i M. prunifolia

67. Omów znaczenie regulacji dostępu światła w koronie i wpływu intercepcji światła na wydajność całego sadu.

Intercepcja jest to ilość światła, jaką zespół roślin, sad, jest zdolny przechwycić. Różnica natężenia światła nad i pod roslinami, wyrazona w %

Rozkład światła w koronie:

<20% - brak zawiązywania pąków

25-30% - zawiązywane pąki owocowe są źle wykształcone i małe

35-50% - dobre zawiązywanie dużych i zielonych owoców

>50% - poczatek rumieńca

70-80% - owoce bardzo dobrze wybarwione, dobre zawiązywanie pąków

100% - światło na zewnątrz korony

Im wiecej światła dostanie się do wnetrza korony tym więcej zawiąże się pąków kwiatowych, owoce będą lepiej wybarwione i lepszej jakości - niezbedne cięcie.

68. Opisz przydatność rędzin do produkcji sadowniczej.

Rędziny i pararędziny to gleby wapniowcowe. Mają najczęściej odczyn zasadowy, czasem obojętny. Jeśli są dostatecznie głębokie i pod warstwą gleby znajduje się krucha, rozkładająca się skała, to nadają się doskonale pod orzechy włoskie i drzewa pestkowe, zwłaszcza sliwy. Jabłonie cierpią czasem na chloroze. Nie należy sadzić na tych gruntach grusz, truskawek i malin, które są jeszcze bardziej podatne na chlorozę.

69. Czynniki przyrodnicze limitujące produkcję sadowniczą w warunkach Polski.

- temperatura minimalna - ostre zimy pojawiające się co kilka lat;

- zbyt chłodne lato - w niektórych rejonach jest za mało dni z temperaturą powyzej 5^oC;

- usłonecznienie - wpływa na temperaturę i proces fotosyntezy

- opady atmosferyczne i rozkład opadów - brak wody można nadrobić poprzez nawadnianie;

- wilgotność powietrza;

- szlaki gradowe i wiatry;

- rodzaj gleby

70. Optymalne warunki chemicznego przerzedzania zawiązków.

• temperatura 21 - 25 °C,

• wysoka wilgotność powietrza,

• bezwietrzna pogoda,

• opryskiwanie wieczorem lub wczesnym rankiem

71. Partenokarpia, definicja, występowanie w sadownictwie i znaczenie praktyczne.

Wytęłęówarzanie owoców bez nasion, nie poprzedzone zapłodnieniem kwiatów. Następuje, gdy kwiat jest pobudzony do stworzenia owocu przez niewłaściwy pyłek lub inny czynnik i nie wytwarza nasion. Czynnikiem wywołującym partenokarpię może być nadmierna ilość auksyn.

Przykłady w sadownictwie:

• banan

• grejpfrut

• winogrona

Znaczenie praktyczne:

+ ułatwienie przetwórstwa

+ większe zainteresowanie konsumentów odmianami bezpestkowymi

Partenokarpia, powstawanie owoców bez procesu zapłodnienia i wytworzenia nasion. Partenokarpia może zachodzić bez zapylenia, na skutek działania substancji wzrostowych znajdujących się w zalążni, bodźcem do niej może też być zapylenie i substancje wzrostowe znajdujące się w pyłku.

Naturalną, uwarunkowaną genetycznie tendencję do tworzenia owoców beznasiennych, czyli partenokarpicznych, wykazują takie rośliny jak: banan, grejpfrut i ananas. Partenokarpię można też wywołać sztucznie działaniem substancji wzrostowych (auksyny, gibereliny, itp.) lub niską temperaturą. Owoce partenokarpiczne mają wysoką wartość handlową. (źródło: http://213.180.130.202/44275,,,,partenokarpia,haslo.html)

Wśród odmian grusz są odmiany, które mogą wykształcać owoce partenokarpiczne (beznasienne). Zjawisko partenokarpii jest uwarunkowane genetycznie, zależy także od klimatu oraz odżywienia drzew i agrotechniki. W krajach o klimacie cieplejszym od Polski partenokarpia jest bardziej powszechna i ma duże znaczenie praktyczne. W naszych warunkach klimatycznych bardzo często dochodzi do powstawania owoców partenokarpicznych w przypadku uszkodzenia kwiatów przez przymrozki wiosenne. (źródło: http://www.ho.haslo.pl/article.php?id=2688).

Rys. 1. Kształt gruszek odmiany 'Konferencja', w zależności od liczby prawidłowo wykształconych nasion

72. Perspektywy rozwoju sadów wiśniowych.

- polityka marketingowa mająca na celu uaktywnienie odbiorcy hurtowego

- promocja sadów intensywnych

- doskonalenie techniki mechanicznego zbioru

- poszukiwanie wartościowych odmian do produkcji towarowej

- produkcja podkładek i zrazów wolnych od wirusów.

73. Ponumerować odmiany w kolejności dojrzewania owoców, stosując uprawę tradycyjną:

poł VI Senga Sengana,

I poł VIIBurlat,

k. VII Early Orange,

IXSawa

II poł VIIIFaworytka

I poł X Gloster,

74. Przyczyny małego zaintersowania sadowników innymi gatunkami drzew roślin sadowniczych niż jabłoń.

- brak podkładek

- niska mrozoodporność

- brak chłonnego rynku zbytu

- wrażliwość na przymrozki

- duże wymagania glebowe

- wrażliwość na transport np. grusz

- trwałość owoców grusz mniejsza niż jabłek

- późniejsze wchodzenie w okres owocowania grusz

Z opracowania od Moni:

• Tradycja

• Niskie w porównaniu do jabłoni plony (np. gruszki, czereśnie)

• Nietrwałość owoców i ograniczenie możliwości przechowywania (śliwki, czereśnie, wiśnie)

• Niestabilność polityki cenowej przemysłu przetwórczego (śliwki, wiśnie)

• Mała opłacalność lub nieopłacalność produkcji (wiśnie po kryzysie z początku lat '90, dopiero w 1995 osiągnęły cenę opłacalną)

• Duże wymagania cieplne( grusza, czereśnia, brzoskwinia)

75. Przyczyny niskich potrzeb nawozowych roślin sadowniczych.

1. Niskie wymagania pokarmowe

2. Możliwość zaspokajania potrzeb pokarmowych z gleby o stosunkowo niskiej koncentracji (aktualnej) przyswajalnych składników mineralnych

3. Wieloletni charakter roślin

4. System utrzymania gleby w sadzie

76. Przydatność analizy roślin do oceny potrzeb nawożenia drzew owocowych.

• drzewa młodsze mają wyższą zawartość N i K

• drzewa starsze mają wyższą zawartość Mg i Ca

• między 80 a 100 dniem od kwitnienia należy pobrać liście do analizy

Poza tym zawartość składników mineralnych w liściach zależy od:

- podkładki

- odmiany

- sezonu wegetacyjnego

- owocowania

- wieku drzew

- intensywności wzrostu wegetatywnego

- terminu pobierania prób

- zdrowotności drzew

77. Przydatnoś mad pod sad.

Gleby te mogą być zarówno bardzo żyzne jak i jałowe w zależności czy składają się z piasku czy z drobnych cząstek. Mają one niepożądane właściwości fizyczne: łatwo zasychają i pękają w czasie suszy. Ponieważ mady występują na dnie dolin rzecznych często jest tam wysoki poziom wód gruntowych co z kolei powoduje powstawanie zastoisk mrozowych. Z tego powodu gleby te są rzadko używane pod sady.

78. Przydatność różnych wystaw dla upraw sadowniczych.

Wystawa - nachylenie zbocza w stosunku do stron świata.

Na skłonie południowym jest cieplej, zwłaszcza wówczas, gdy świeci słońce, niż na skłonie północnym. Można by wyciagnąć stąd wniosek, że w kraju dość daleko na północ wysuniętym skłon południowy znacznie bardziej nadaje się pod sady niż skłon północny. Badania nie potwierdzają tego ogólnego wniosku. Drzewa owocowe dają wyrównany plon na różnych wystawach, ponieważ wystawa południowa ma tyle samo zalet, co wad. Wystawa południowa jest cieplejsza w dni słoneczne, owoce lepiej się wybarwiają, wczesne odmiany dojrzewają wcześniej. Ale gleba wysycha szybciej, wcześniej kwitnące drzewa sa narażone na przymrozki. Nie należy tam sadzic moreli i brzoskwiń. Niejednokrotnie obserwowano, ze uszkodzenia mrozowe są powazniejsze na wystawie południowej niż na północnej. Wystawa wschodnia i zachodnia mają wartość pośrednią między wystawą południową i północną.

Wystawa nie powinna odgrywać większej roli w wyborze stanowiska pod sad.

Jagodowe, zwłaszcza truskawki, inaczej reagują na wystawę. Południowa jest szczególnie cenna dla odmian wczesnych, mogą dojrzewać tydzień wcześniej, niż te, które rosną na północnej wystawie. Podobnie lepiej jest uprawiać na stokach południowych winorośl i wczesne odmiany malin.

(źródło: podręcznik prof. Pieniążka)

Wystawa południowa sprzyja niskim roślinom sadowniczym, głównie truskawkom i winorośli (podniesienie temperatury gleby i przyziemnych warstw powietrza, a więc szybsze owocowanie). Jednak szybsze topnienie śniegu i wcześniejsze kwitnienie powoduje ryzyko zważenia kwiatów przez mróz. Ponadto ziemia na zboczach o wystawie południowej szybciej wysycha. Więcej drzew też wymarza w dolnej części stoków o wystawie południowej.

79. Rodzaje nawozów azotowych i ich przydatność
w sadownictwie?

Rodzaj nawozu	Odczyn fizjologiczny	Szybkość działania (przydatność do podkarmiania)	Ryzyko wymywania (przydatność do nawożenia jesienią)	Straty przez utlenianie	Przydatność do nawożenia dolistnego	Cena azotu
Saletra wapniowa	alkaliczny	b.duża (+++)	b.duża (+++)	nie ma	do dokarm owoców Ca	wysoka
Saletra magnezowa	alkaliczny	b.duża (+++)	b.duża (+++)	nie ma	do dokarm. Mg	wysoka
Saletra amonowa	kwaśny	duża (+)	średnie (-)	niewielkie	nie	niska
Saletrzak	alkaliczny	duża (+)	średnie (-)	b.duże	nie	wysoka
Mocznik	kwaśny	b.mała (-)	b.małe (++)	niewielkie	tak	najtańsza
Siarczan amonu	silnie kwaśny	mała (borówki)	małe (+)	duże na gl. alkal.	nie	niska
Fosforan amonu	silnie kwaśny	mała	małe	duże na gl. Alkal.	nie	wysoka
							Nawozy fosforowe

• nie nawozić kompleksowymi

• nawozić najtańszymi

Powszechnie używane nawozy azotowe

Siarczan amonu Nawożenie rzutowe, fertygacja

Mocznik Nawożenie rzutowe i dolistne oraz fertygacja

Saletra wapniowa Nawożenie rzutowe, fertygacja

80. Rodzaje nawozów magnezowych i ich zastosowanie w sadownictwie?

Nawozimy magnezem, kiedy jest jego niedobór, gdy zawartość w glebie jest niska lub średnia. Stosujemy wtedy wapno magnezowe, które dodatkowo alkalizuje odczyn.

81. Rozmieszczenie drzew w sadzie a wykorzystanie energii słonecznej?

Podstawowe czynniki decydujące o nasłonecznieniu roślin

1. INTERCEPCJA ŚWIATŁA

2. WSKAŹNIK POWIERZCHNI LIŚCIOWEJ

3. DYSTRYBUCJA ŚWIATŁA

4. ROZKŁAD NATĘŻENIA PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO

INTERCEPCJA ŚWIATŁA

• jest to ilość światła jaką zespół roślin, w tym sad, jest zdolny przechwycić.

Różnica natężenia światła nad i pod roślinami, wyrażona w %

I = (Tf - To) x K

Gdzie:

Tf - nasłonecznienie nad uprawą

To - - ” - pod uprawą

K - współczynnik pochłaniania światła przez liście

Sad - 20 - 40%

Pojedyncza korona - 50 - 60%

Uprawy polowe - 60 - 90%

Liniowa zależność między intercepcją światła a wielkością plonu jabłek

WSKAŹNIK POWIERZCHNI LIŚCIOWEJ

-jest to ilość m² liści nad 1 m² gleby

DYSTRYBUCJA ŚWIATŁA

• przenikanie światła słonecznego w głąb korony,

Wartość dystrybucji określamy w %, mierząc natężenie światła nad koroną i w różnych jej częściach

DOBRE I RÓWNOMIERNE NASŁONECZNIENIE JEST PODSTAWOWYM KRYTERIUM DECYDUJĄCYM O DOBORZE OPTYMALNEGO MODELU SADU

ROZKŁAD ŚWIATŁA W KORONIE

82. Sad intensywny czereśni - na trzy sposoby?

1. Podkładki karłowe

• Czereśnia ptasia F 12/1

• Podkł.czeskie: P-HL A, P-HL B - tworzą korzenie przybyszowe - zwójka koróweczka

• Podkł. niemiecka: GISELA 5

• Podkł. belgijskie: CAMIL (GM 71 ), DAMIL (GM 61/1 ), INMIL

• Podkł. francusko-irańska: TABEL EDABRIZ

• Podkł. francuska: Maxima Dellavd M

P-HL A i Gizela 5 - skarlenie 30 - 70% w stosunku do czereśni ptasiej

2. Wstawki skarlające

FRUTANA® - typ wiśni stepowej - Prunus fruticosa 8

Prunus fruticosa Nr 1, 3 i 9

NORTH STAR - niezgodność z odm. Burlat (50-70 cm dł.)

BURLAT / Frutina / Czereśnia ptasia

• przyspieszają wejście w okres owocowania

• poprawiają plenność

• nie powodują drobnienia owoców

• drzewa lepiej znoszą gorsze stanowiska

3. Agrotechniczne metody ograniczające wzrostu:

• sadzenie drzew z dobrze uformowaną koronką,

• rezygnacja z przycinania drzew po posadzeniu,

• odginanie pędów do poziomu,

• ograniczenie nawożenia N, zwłaszcza w pierwszych latach po posadzeniu

Rozstawy:
w rzędach: 1,5 - 2,0 m (dobra gleba, nawadnianie i podpory)

między rzędami: 3,5 - 4,5 m

83. Samopłodność - u których gatunków drzew owocowych występuje i jakie ma znaczenie praktyczne?

Samopylność - to zdolność do zapylenia tylko pyłkiem z pręcików tego samego kwiatu lub pyłkiem z pręcików kwiatów tylko z tego samego osobnika

• brzoskwinia

• truskawka

• morela

+ patrz pyt.6

84. Samopłodność i samobezpłodność u odmian wiśni i czereśni?

Wszystkie odmiany czereśni są obcopylne, oprócz `Lapins' Jest problem
z samoniezgodnością

Wiśnie są samopłodne, np. ` Łutówka' i obcopłodne, np. `Kerezar' lub częściowo samopłodne, np. czerecha `Książęca'

85. Specyficzne cechy drzew owocowych mające znaczenie w odżywianiu mineralnym?

• wieloletni charakter rośliny,

• głębokość systemu korzeniowego,

• długość okresu aktywności korzeni - nawet przez cały rok

• drzewo to niejednolity organizm,

• stosunkowo niskie wymagania pokarmowe

86. Sposoby przeciwdziałania zmęczeniu gleby przy replantacji?

W sadzie

1. Kondycja drzewek (jakość)

• przy słabym nasileniu choroby wystarczy posadzić dobrze rozwinięte
  i zdrowe (wolne od wirusów) drzewka, np.: 2-letnie z koronką

2. Dobór podkładki

• wiśnie i czereśnie - czereśni ptasiej i Colt są bardziej podatne na ujemne skutki choroby replantacyjnej niż Antypka;

• śliwy - St. Julien - bardziej wrażliwa niż inne podkładki.

3. Racjonalne nawożenie

• nawożenie azotowo-fosforowe (zast. w formie dolistnej lub ferrygacji);

• w Holandii i Nowej Zelandii stwierdzono korzystny wpływ cynku stos. dolistnie na wzrost jabłoni odmiany GALA.

4. Po likwidacji sadu właściwe przygotowanie stanowiska pod nowe nasadzenie

• Roczna przerwa;

• Oczyszczenie pola ze starych korzeni;

• Odpowiedni przedplon na przyoranie np: GORCZYCA

• Podczas rozkładu wydzielają się substancje nicienio- i grzybobójcze - isotiocjanian metylu.

• Aby zabieg był skuteczny gorczyca musi być przyorana bezpośrednio po rozdrobnieniu a gleba lekko przywałowana);

5. Uprawa Aksamitki - Tagetes patula

• Uprawiać jako przedplon;

• Najlepiej, wysiać późną wiosną i zostawić na zimę do wiosennego przyorania.

6. Uprawa niektórych traw

• Festuca rubra, Agrastis, Avena sativa, Lolium perenne
  - ograniczają korzeniaka szkodliwego i Pythium sp.

Metoda chemiczna - środki nicieniobójcze są nieskuteczne lub w małym stopniu, ponieważ zwykle występuje choroba specyficzna lub o charakterze mieszanym

VYDATE - choroba niespecyficzna

W formie granulowanej, wiosną, 2 x wokół posadzonych drzew,
w odstępach 2 miesięcy, każdorazowo w dawce 10 g/m2 na pow, 1 m2 wokół drzewka lub przy gęstych nasadzeniach wokół rzędów na pasach o szerokości 1 m (preparat należy wymieszać z górną warstwą gleby).

BASAMID (dazomat) - granulowany 40 g/m2

• łatwy w stosowaniu (rozsiewamy i mieszamy, np.: glebogryzarką do głębokości 25 cm);

• termin stosowania - k.IX - przy sadzeniu drzew wiosną lub latem na 5 tyg. przed sadzeniem drzew;

• przed sadzeniem drzew glebę dokładnie wzruszyć, aby ulotniły się fitotoksyczne pozostałości preparatu.

FORMALINA - mniej fitotoksyczna od BASAMIDU

• poleca się stosować jesienią do wilgotnej gleby;

• niska temp. nie ogranicza jej działania, jak w przypadku innych fungicydów;

• 40 - 50 ml/m2 po uprzednim zmieszaniu z wodą w stosunku 1:5;

• w glebie rozkłada się do H2O i CO2 po 8 - 10 tyg.

• w Holandii i Belgii stosuje się po 2 latach od posadzenia drzew.

TELOPIK (mieszanina chloropikryny i 1,3 D )

• płyn - wymagane są urządzenia do wprowadzania cieczy do gleby.

NEMOSAL

• skład, formulacja i działanie podobna do Telopiku

Metody biologiczne - stosuje się je przy zwalczaniu specyficznej choroby replantacji.

szczepionki na bazie:

Agrobakterium radiobacter

Bacillus subtilis

Parowanie

• W warunkach Polski było dotychczas stosowane do odkażania gleby pod osłonami;

• W Kanadzie prowadzi się badania nad stosowaniem tej metody
  w warunkach polowych.

GORĄCĄ WODĘ wprowadza się do gleby na gł. 60 cm,

• Parowanie przez 1 minutę - poprawa wzrostu drzew o 68%,

• Parowanie przez 2 minuty - poprawa wzrostu drzew o 120%,

• Koszt: 1$ / 1 punkt (1 drzewo),

• 1 minuta parowania + jednoamonowym fosforanem
  = efekt parowania przez 2 minuty

Test biologiczny

dk. 30 kg gleby z co najmniej 10 miejsc z głębokości do 40 cm.

• Po wymieszaniu odważamy 0,5 kg próbkę do analizy
  na obecność NICIENI, pH i SKŁADNIKÓW POKARMOWYCH;

• Pozostałą część dzieli się na 3 porcje:

1 - suszymy w temp. pokojowej,

2 - odkażamy termicznie lub chemicznie,

3 - pozostawiamy jako kontrolę.

• Każdą z trzech porcji napełnia się 10 doniczek i sadzi w nich siewki określonych roślin sadowniczych.

• Po 6 - 8 tygodniach określa się wzrost roślin.

1. Poprawa wzrostu roślin w glebie WYSUSZONEJ lub ODKAŻONEJ - WYSTĘPUJE CHOR. REPLANTACYJNA.

2. Poprawa wzrostu roślin w glebie WYSUSZONEJ jest PODOBNA jak w gl. PASTERYZOWANEJ - NIESPECYFICZNA CHOR. REPLANTACYJNA POWODOWANA PRZEZ NICIENIE.

3. Poprawa wzrostu roślin TYLKO w glebie ODKAŻANEJ - SPECYFICZNA CHOR. REPLANTACYJNA

4. Poprawa wzrostu roślin w glebie SUSZONEJ jest MNIEJSZA niż w glebie ODKAŻANEJ - CHOR. REPLANTACYJNA O CHARAKTERZE MIESZANYM.

METODY ZWALCZANIA CHOROBY REPLANTACYJNEJ

SŁABE NASILENIE CHOROBY

• silniej rosnące podkładki

• drzewa wolne od wirusów

• prawidłową agrotechnikę

• nawożenie organiczne

• nawadnianie

• nawożenie mineralne

DUŻE NASILENIE CHOROBY

• unikanie zakładania sadu po sadzie

• zmiana gatunku roślin

LUB ZASTOSOWANIE;

• metody chemicznej

• metody termicznej

• metody biologicznej

• czy metody agrotechnicznej

AGROTECHNICZNE - skuteczne przy małym nasileniu choroby

• zaprawianie dołków świeżą glebą, kompostem, kwaśnym torfem lub specjalnymi nawozami organicznymi np.Bihumexem

• zaprawianie dołków fosforanem amonu

• najlepsze efekty daje jednak zmiana uprawianego gatunku

• zastosować minimum dwuletnią przerwę po wykarczowaniu drzew

• na zielony nawóz stosować rośliny ograniczające populacje nicieni np.różne gatunki krzyżowe (rzepak jary, gorczyca) a także aksamitkę

• unikać uprawy ziemniaków, kukurydzy i roślin motylkowych zwłaszcza koniczyny czerwonej

ZAPOBIEGANIE UJEMNYM SKUTKOM
CHOROBY REPLANTACYJNEJ w szkółce

Zmianowanie w szkółce drzew owocowych

Roślina	Nawożenie i termin
Kukurydza lub okopowe Zboże jare + wysiew traw i kończyna Trawy z kończyną Trawy z kończyną Rzepak lub mieszanki roślin motylkowych na przyoranie lub na paszę Podkładki Jednoroczne okulanty Drzewka dwuletnie	obornik jesienią 30-40 t na 1 ha jesienią obornik i wapnowanie 30-70 kg P2O5/ha 80-140 kg K2O/ha wiosną 40-60 kg N/ha wiosną 40-80 kg N/ha jesienią obornik i wapnowanie

Przykład 8-polowego zmianowania w szkółkach drzew owocowych

Nr pola	Roślina	Nawożenie i termin
	Kwatery podkładek - 1. rok szkółki Jednoroczne okulanty Drzewka dwuletnie Drzewka trzyletnie (wstawki) lub mieszanki motylkowych Zboże z wsiewką traw Trawa jednoroczna Trawa dwuletnia Okopowe i warzywa	obornik 50-60 t/1 ha, wiosenna dawka nawozów azotowych zależnie od żyzności gleby nawozy fosforowe i potasowe po skoszeniu obornik 50 - 60 t/1 ha

87. Stosunki zapylania u gatunków pestkowych?

Patrz pyt. 6 i 83.

Większość uprawianych u nas odmian czereśni jest samobezpłodna. Wśród wiśni i śliw zdarzają się odmiany samopłodne i samobezpłodne. Brzoskwinie, morele oraz krzewy owocowe należą do roślin samopłodnych i do zapylenia wystarcza pyłek tej samej odmiany przeniesiony z innej rośliny

Śliwy

CACANSKA RANA®

zapylacze: częściowo samopłodna, ale lepiej posadzić ją w towarzystwie innych odmian np. Ruth Gerstetther, Cacanska Lepotica, Stanley, Empress

EMPRESS

dojrzewanie: druga dekada września (w lata chłodne koniec września lub początek października)

zapylacze: Stanley, Bluefre, Valor, Cacanska Lepotica, President, Verity

HERMAN

zapylacze: odmiana częściowo samoplodna. Zapyla ją Cacanska Lepotica, Earliblue, Amers.

Czereśnie

KORDIA

zapylacze:Van, Sam, Schneidera Późna, Hedelfińska

dojrzewanie: koniec siódmego lub początek ósmego tygodnia dojrzewania czereśni

REGINA

zapylacze: Schneidera Późna, Hedelfińska, Sam, Bianca

Burlat
Dojrzałość zbiorcza: trzeci tydzień dojrzewania czereśni (końcówka 1 dekady czerwca)
Zapylacze: Vega, Rivan

Büttnera czerwona

Dojrzałość zbiorcza: 6 tydzień dojrzewania czereśni, (pierwsza połowa lipca)
Zapylacze: Van, Vega, Büttnera Czerwona

Van
Dojrzałość zbiorcza: początek lipca
Zapylacze: Büttnera Czerwona, Hedelfińska, Sam

88. Stosunki zapylania u gatunków ziarnkowych?

Większość uprawianych u nas odmian jabłoni, grusz jest samobezpłodna

Jabłonie

Antonówka zwykła
Dojrzałość zbiorcza: pierwsza połowa września
Zapylacze: Oliwka żółta, James Grieve, McIntosh, Lobo, Wealthy

Cortland

Dojrzałość zbiorcza: początek października
Zapylacze: Antonówka, Oliwka żółta, Lobo, Koksa pomarańczowa, Golden Delicious, Idared, Merlose, Spartan

Delikates

Dojrzałość zbiorcza: druga dekada września
Zapylacze: James Grieve, Wealthy, Golden Delicious, Idared, Jonathan

Ligol
Dojrzałość zbiorcza: pierwsza dekada października
Zapylacze: Gloster, Idared, Szampion

Golden Delicious
Dojrzałość zbiorcza: początek lub połowa października
Zapylacze: Golden Delicious, Elstar, Gloster, Idared, Jonathan, Katja, Koksa pomarańczowa, Wealthy, Merlose, Red Delicious

Szampion

Dojrzałość zbiorcza: druga połowa września
Zapylacze: Delikates, Discovery, Gloster, Golden Delicious, Idared, James Grieve, Lobo, McIntosh, Spartan

Gloster

Dojrzałość zbiorcza: początek października
Zapylacze: Cortland, Gala, Golden Delicious, Idared, Merlose, Elstar, Szampion

Oliwka Inflancka (Papierówka)

Dojrzałość zbiorcza: druga połowa lipca
Zapylacze: Antonówka zwykła, James Grieve, Jonathan, Koksa Pomarańczowa, McIntosh, Szampion, Wealthy

PRZYKŁADOWE ZESTAWIENIA ODMIAN DLA KWATER




Grusze

Faworytka (Klapsa)

Dojrzałość zbiorcza: sierpień
Zapylacze: Bonkreta Williamsa, Komisówka, Konferencja, Bera Hardy, Trewinka

General Leclerc

Dojrzałość zbiorcza: pod koniec września
Zapylacze: Bonkreta Williamsa, Komisówka, Konferencja

Komisówka

Dojrzałość zbiorcza: przełom września i października
Zapylacze: Bera Hardy, Faworytka, Komisówka

Konferencja
Dojrzałość zbiorcza: koniec września
Zapylacze: Bonkreta Williamsa, Komisówka, Faworytka, General Leclerc

Lukasówka

Dojrzałość zbiorcza: przełom września i października
Zapylacze: Bonkreta Williamsa, Faworytka, Komisówka, Trewinka

Bonkreta Williamsa
Dojrzałość zbiorcza: przełom sierpnia i września
Zapylacze: Bera Hardy, Faworytka, Kominówka

PRZYKŁADOWE ZESTAWIENIA ODMIAN DO KWATER

Trewinka General Leclerc Konferencja

Faworytka Komisówka Lukasówka

odmiany partenokarpiczne - do kwater jednoodmianowych

89. Strategiczne produkty eksportowe?

• Mrożone owoce

• Soki zagęszczone

• Koncentraty owocowe

• Świeże jabłka

90. Terminy chemicznego przerzedzania zawiązków owocowych?

91. Typy uszkodzeń mrozowych u drzew owocowych?

92. Ujemne i dodatnie skutki wiatrów w sadzie?

93. W jaki sposób można zapobiec szkodom wyrządzanym przez ptaki w sadach czereśniowych?

94. W jaki sposób można zapobiec ujemnym skutkom choroby replantacyjnej?

95. W jaki sposób powinny być rozmieszczone zapylacze w sadzie?

96. W jakich okresach następuje opad zawiązków owoców i z jakich przyczyn?

97. W jakich przypadkach wskazane jest nawożenie pozakorzeniowe?

98. W jakich warunkach glebowych można się spodziewać niedoboru żelaza, a w jakich toksyczności manganu ?

99. W jakim celu stosuje się przerzedzanie zawiązków owocowych?

100.Wady i zalety nawożenia roślin poprzez fertygację?

101. Warunki ekonomiczno-organizacyjne rozwoju sadownictwa?

102. Wpływ cięcia na owocowanie drzew?

103. Wpływ cięcia na procesy fizjologiczne i życiowe drzew owocowych?

104. Wpływ cięcia na układy hormonalne drzewa?

105. Wpływ cięcia na wzrost drzew?

106. Wyjaśnić na czym polega zjawisko inwersji termicznej i jakie ma ono znaczenie w sadownictwie?

107. Wymagania jabłoni w stosunku do opadów atmosferycznych a rejony klimatyczne w Polsce?

Jakiś materiał z wszechnicy:

Ad. Do pyt 21 - tam prawdopodobnie nie ma  odp poprawnej :(

Podeszwą płużną nazywamy górną część warstwy podornej (podskibia) nadmiernie zagęszczonej wskutek ugniatania zbyt wilgotnego dna bruzdy kołami ciągnika, płozami pługów itp. Na tak ubitym dnie zatrzymują się drobne cząstki glebowe, wymywane z górnej warstwy gleby przez wodę opadową, a po pewnym czasie tworzy się silnie zbita warstwa, która utrudnia krążenie wody i powietrza oraz przenikanie korzeni . Można ją zlikwidować poprzez dooranie ugniecionej warstwy do warstwy ornej lub pogłębiaczem albo w sposób biologiczny, uprawiając rośliny głęboko korzeniące się, np. motylkowate lub nawozy zielone.

  orka na różną głębokość

  orka z pogłębiaczem

  głęboszowanie co 4-5 lat

  stosowanie ciągników poruszających się wyłącznie po caliźnie

Inne:

Przygotowanie pola i gleby pod sadzenie drzewek polega m.in. na wykarczowaniu starych drzew, wyrównaniu pola, zebraniu kamieni, czasem zmeliorowaniu terenu, zwalczeniu chwastów trwałych oraz szkodników glebowych (pędraki, drutowce, rolnice), a następnie poprawieniu struktury gleby i dostarczeniu składników pokarmowych w postaci nawożenia organicznego i mineralnego, które wykonujemy na podstawie analiz gleby i opracowanych zaleceń. Prawidłowe przygotowanie gleby pod sad na glebach mniej zasobnych w substancję organiczną i składniki pokarmowe trwa zwykle 2 lub 3 lata.

Wybór stanowiska

Pod sady jabłoniowe prowadzone według zasad IP należy przeznaczać tylko najlepsze stanowiska. Korzystną lokalizacją są tereny wyniesione, łagodne stoki, zbocza oraz równiny. Na terenach nisko położonych tworzą się zastoiska mrozowe, z temperaturą o kilka stopni niższą niż na terenach leżących powyżej. Zwiększa to ryzyko przemarznięć drzew w trakcie ostrych zim oraz uszkodzeń pąków, kwiatów i zawiązków owocowych podczas wiosennych przygruntowych przymrozków. W zagłębieniach terenu występuje zwykle wyższa wilgotność powietrza, a często tworzące się mgły zwiększają niebezpieczeństwo silniejszego porażenia pędów i owoców przez patogeny grzybowe, w wyniku czego drzewa chorują i szybko giną. Gleby pod sady powinny być żyzne, zasobne w składniki pokarmowe i substancję organiczną. Winny zapewniać drzewom dostateczną wilgotność, być dostatecznie przewiewne, o odczynie lekko kwaśnym − pH 6,2-6,7. Przydatność gleb pod sad nie zawsze odpowiada najwyższym klasom bonitacyjnym, gdyż często na glebach III czy IV klasy można uzyskiwać doskonałe wyniki. Dla głęboko korzeniących się drzew owocowych istotne znaczenie mają zarówno poziom próchniczny, jak i właściwości głębszych warstw, czyli tzw. podglebia. Pod jabłonie dobre są gleby wytworzone z glin, utworów pyłowych czy piasków naglinowych, wykazujące dobre dotlenienie do znacznych głębokości. Szczególną uwagę należy zwracać na głębokość występowania wody gruntowej, której poziom nie powinien podlegać znacznym wahaniom w sezonie wegetacyjnym. Nie należy zatem uprawiać jabłoni na glebach ciężkich o poziomie wód gruntowych wyższym niż 90-100 cm dla drzew karłowych i ok. 140 cm dla drzew na podkładkach półkarłowych. Również niewskazane są gleby słabe, piaszczyste, na których systematycznie występują niedobory wody. Planując założenie sadu należy uwzględnić stopień zagrożenia skażeniami pochodzącymi z zakładów przemysłowych i bliskości szlaków komunikacyjnych. W takim wypadku gęsty szpaler z drzew (np. świerki) może zapewnić skuteczną osłonę od zanieczyszczeń i nadmiernego wiatru.

---