DOKUME~1 DOC

Odpowiedzialnosc ISP w Internecie. Kwestia odpowiedzialnosci dostawców uslug internetowych ( ISP ) za materialy umieszczane w sieci przez osoby trzecie nalezy do jednych z najszerzej dyskutowanych prawnych problemów Internetu. Informacje przechowywane na elektronicznych nosnikach informacji moga naruszac prawa osób trzecich. Niezaleznie czy bedzie chodzic o lamanie praw autorskich , rozpowszechnianie pornografii czy tez propagowanie nienawisci rasowej nalezy odpowiedziec na jedno pytanie. Czy dostawca uslug w Internecie ma odpowiadac tylko za materialy przechowywane na wlasnych serwerach czy tez ciazy na nim obowiazek monitorowania zawartosci sieci w celu odnalezienia i eliminacji materialów nielegalnych? Pojawia sie takze inna kwestia a mianowicie jak traktowac ISP w swietle prawa - czy mozliwe bedzie porównanie takiego podmiotu do poczty lub innego posrednika w przekazywaniu informacji. Zbyt restrykcyjne rozwiazania moga wplynac negatywnie na rozwój sektora uslug sieciowych , dotyczy to zwlaszcza hostingu. Okolicznosci, w których ISP bedzie ponosic odpowiedzialnosc prawna powinny zostac scisle okreslone. Doprecyzowanie tych warunków umozliwi zmniejszenie ryzyka zwiazanego z prowadzeniem takiej dzialalnosci. Ubiegloroczny wyrok w sprawie LICRA ( League Against Racism and Antisemitism) kontra Yahoo France mozna uznac za jedno z wazniejszych europejskich orzeczen zwiazanych odpowiedzialnoscia ISP. Sprawa dotyczyla sprzedazy pamiatek nazistowskich za posrednictwem aukcji internetowych , zachowania takie karalne na gruncie francuskiego kodeksu karnego bylo dozwolone w USA. Zgodnie z nakazem francuskiego sadu Yahoo! France uniemozliwic dostep francuskim internautom do aukcji za posrednictwem których oferowano pamiatki nazistowskie. Mozliwe jest przyjecie kilku rozwiazan - bezwzgledna odpowiedzialnosc ISP , odpowiedzialnosc oparta na winie oraz wskazanie okolicznosci zwalniajacych od odpowiedzialnosci. Model odpowiedzialnosci niezaleznej od swiadomosci ISP o nielegalnym charakterze materialów przechowywanych w ramach uslugi hostingu z praktycznego punktu widzenia jest zbyt rygorystyczny. Nalozenie obowiazku monitorowania zawartosci sieci jest z technicznego a takze ekonomicznego punktu widzenia bardzo utrudnione. Po pierwsze ogrom informacji przesylanych i publikowanych droga elektroniczna uniemozliwia stala i calkowita kontrole Internetu. Po drugie koszty, jakie wiazalyby sie z taka dzialalnoscia przekreslic moglyby atrakcyjnosc oferowania uslug internetowych. Rozwiazania unijne w kwestii odpowiedzialnosci ISP zakazuja wprowadzania panstwom czlonkowskim ogólnego obowiazku nadzorowania informacji , które skladuja lub przekazuja. Nie wylacza to jednak mozliwosci nalozenia takiego obowiazku w szczególnej sytuacji , w stosunku do okreslonego dostawcy. W przypadku zastosowania odpowiedzialnosci opartej na winie ISP bedzie odpowiedzialny , gdy bedzie mozna mu przypisac wine niezaleznie od tego czy narusza prawo umyslnie czy tez nieumyslnie. O wiele bardziej uzyteczne moze byc wskazane okolicznosci , które zwalniaja od odpowiedzialnosci. Musi to byc zamkniete wyliczenie sytuacji , w których ISP nie ponosi prawnych konsekwencji naruszenia prawa przez osoby trzecie. Ze wzgledu na ogromna przestrzen jaka stanowi Internet wymagane jest takze wypracowanie co najmniej minimalnego standardu odpowiedzialnosci i wlasnie w tym przypadku nalezy zwrócic uwage na inicjatywy Unii Europejskiej. Chodzi glównie o dyrektywe z 8 czerwca 2000r. w sprawie niektórych aspektów prawnych uslug w spoleczenstwie informacyjnym, a w szczególnosci handlu elektronicznego w obrebie wolnego rynku ("dyrektywa dotyczaca handlu elektronicznego" ) wprowadzajaca ogólne zasady odpowiedzialnosci w sieci ( zarówno cywilnej jak i karnej ). Podstawa odpowiedzialnosci jest wiedza o nielegalnym charakterze materialów umieszczonych w sieci. Z prawnego punktu widzenia jest nieistotnego z jakiego zródla dostawca otrzymal informacje o istnieniu takich materialów. Dyrektywa w art. 13 i 14 reguluje najbardziej popularne uslugi sieciowe - caching i hosting. W obu przypadkach zwolnienie od odpowiedzialnosci nastapi w przypadku spelnienia jednej z przeslanek enumeratywnie wymienionych w tekscie dyrektywy. Usluga hostingu obejmuje skladowanie informacji dostarczanych przez osoby trzecie ( adresatów uslugi ) , w przypadku gdy ISP jest takze podmiotem dostarczajacym tzw. zawartosc sieci ( content provider ) za naruszenia prawa bedzie on odpowiadac na zasadach ogólnych. Rozwiazanie przewidziane w dyrektywie zwalnia od odpowiedzialnosci ISP , który nie mial swiadomosci o nielegalnym charakterze skladowanych materialów. Informacje dotyczace naruszen prawa w Internecie moga pochodzic z kilku zródel. Po pierwsze sam ISP moze okresowo przegladac czesc danych przechowywanych w ramach hostingu ( jak juz wspomniano nie ma mozliwosci nalozenia odgórnego obowiazku monitorowania informacji publikowanych w sieci ). Znaczna czesc informacji pochodzic bedzie jednak od samych internautów - czesto anonimowych. Mozliwe jest takze zawiadomienie ze strony organów scigania lub informacje prasowe. W przypadku gdy ISP przy wykorzystaniu jednego z wyzej wymienionych zródel dowiedzial sie o nielegalnych materialach , aby uniknac odpowiedzialnosci musi podjac okreslone kroki. Art. 14 dyrektywy naklada obowiazek dzialania niezwlocznego w celu wycofania informacji lub uniemozliwienia dostepu do nich. Przy ocenie szybkosci dzialania nalezy wziac pod uwage mozliwosci techniczne. Niemiecka ustawa TDG wylacza odpowiedzialnosc access providera ( dostawcy dostepu do sieci ) , natomiast odpowiedzialnosc dostawcy uslug za materialy umieszczone w sieci przez osoby trzecie opiera sie na wiedzy o nielegalnym charakterze materialu . Poza tym musi zostac spelniona druga przeslanka a mianowicie eliminacja takich informacji jest mozliwa technicznie i mozna bylo tego oczekiwac a mimo tego ISP nie usunal materialów z serwera. Ustawowe odeslanie do mozliwosci technicznych sprawia , iz przepis formulujacy zasady odpowiedzialnosc staje sie bardziej elastyczny. W przypadku cachingu ( art. 13 dyrektywy ) tj. uslugi polegajacej na przekazywaniu, w sieci polaczen komunikacyjnych, informacji dostarczanych przez adresata uslugi, panstwa czlonkowskie maja zadbac o to , aby swiadczacy uslugi nie byl odpowiedzialny z tytulu skladowania automatycznego, posredniego i tymczasowego tej informacji dokonywanego w celu uczynienia skuteczniejszym pózniejszego przekazu informacji na prosbe innych adresatów uslugi, pod warunkiem, ze miedzy innymi: - ISP nie bedzie modyfikowal przesylanych informacji - swiadczacy uslugi zastosuje sie do warunków dostepu do informacji - ISP bedzie dzialal szybko w celu wycofania informacji, która przechowywal lub w celu uniemozliwienia do niej dostepu od chwili, kiedy w rzeczywistosci dowiaduje sie o tym, ze informacja na poczatku przekazu zostala wycofana z sieci, lub o tym, ze sad lub wladze administracyjne nakazaly wycofanie informacji lub uniemozliwienie dostepu do niej. Rozwiazania zawarte w dyrektywie z 8 czerwca 2000r. stanowic maja standard w kreowaniu zasad odpowiedzialnosci ISP przez panstwa czlonkowskie. Do lat 90-tych brak bylo regulacji prawnych odnoszacych sie scisle do Internetu. Decydowaly o tym wzgledy praktyczne - siec nie odgrywala tak duzego znaczenia azeby zajmowac sie aspektami prawnymi jej wykorzystywania. Obecnie codzienne zycie wykazuje jak wazna role odgrywa Internet dla szeroko pojetego handlu , edukacji i kultury. Rozwój handlu elektronicznego to takze sukces technicznej infrastruktury obslugujacej siec. Bez sprawnie dzialajacych dostawców uslug w Internecie nie bedzie mozliwe wykorzystanie potencjalu jaki kryje w sobie ten srodek komunikacji masowej. Krzysztof Gienas kgienas@poczta.wp.pl <mailto: kgienas@poczta.wp.pl> Krzysztof Gienas Autor jest studentem IV roku prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecinskiego. Ma na swoim koncie kilka artykulów dotyczacych prawnych aspektów Internetu w serwisie www.Vagla.pl <http://www.Vagla.pl >.