Maria Piszczek - „Interakcja komunikacyjna - wykorzystywanie w pracy dotyku i oddechu”

Zachowanie niemowlęcia od samego początku ma organizację czasową specyficznie przystosowaną do nawiązywania interakcji społecznych.

U niemowląt występuje kilka rytmów przy czym każdy z nich posiada swój specyficzny schemat włączania - wyłączania istotnych dla org funkcji.

Zdrowy noworodek od pierwszego dnia życia porusza się w sposób synchronizowany z mową dorosłych. - istnieje biologiczne podłoże umożliwiające istotom ludzkim już od urodzenia uczestniczenie w szerszych kontekstach komunikacyjnych.

Matki z reguły są wrażliwsze na organizację czasową zachowań dz i dostrajają swoje odpowiedzi do jego reakcji dzięki czemu powstają początki bezsłownego dialogu.

Matki mają także świadomość kierunku zainteresowań dz podczas zabawy pomimo, że nie śledzą każdego spojrzenia. Dostosowują się do jego rytmu, starają by reakcje obydwojga nie nakładały się na siebie

Dz z NI: najczęściej mają problem nieregularny wzorzec aktywności i nie potrafią synchronizować własnych rytmów z rytmami opiekunów.

INTERAKCJE to cykl zdarzeń zachodzących pomiędzy dwiema osobami, ale tylko niektóre z nich są zachowaniami komunikacyjnymi ( = niosą intencjonalnie przekazywaną treść jednocześnie zawsze coś sygnalizują odbiorcy o osobie nadającej sygnały. Efektem interakcji jest kontakt.( warunkiem pojawienia się kontaktu jest pole zainteresowań wspólne)

S.Frydrychowicz: cechą charakterystyczną interakcji komunikacyjnej służącej kontaktowi jej kierunek oraz zróżnicowany stopień specyficzności.

3 prawidłowości w zachowaniu dorosłych, którzy mają dobry kontakt z dziećmi:

1) zbliżanie się do poziomu dz, które następuje w chwili zbliżania się do dziecka na odległość ok.2m (sfera dystansu społecznego)

2)

3) polimodalne dostosowanie się do dziecka - osoby dorosłe spontanicznie odzwierciedlają fragment zachowania dz, ale posługują się przy tym modalnościami ( odbywa się też ze strony dziecka)

W kierowanym do dziecka przekazie ważna jest spójność między trzema podsystemami:

- werbalnym,

- wokalnym

- mimiczno-gestykulacyjnym

Następny etap to nawiązanie bliskiego kontaktu ( 1,2metra). Zauważa się zmianę tempa i dynamiki ruchów wyrażającą się w ich zwolnieniu i większej precyzji oraz wyraźniejszą i dokładniejszą artykulację.

Wprowadza się w dalszym przebiegu przedmiot zakotwiczenia bliskiego kontaktu lub przedmiot, którego funkcją jest zastępowanie bezpośredniego dotyku. Np. lala, piłka. - każdy taki przedmiot tworzy nowy wymiar pośredniczący w kontakcie, który ma coś co spełnia oczekiwania dz

Sfinalizowaniem kontaktu jest dotyk.

Wrażenia dotykowe odbierane przez noworodka mieszają się z bodźcami przez inne zmysły co tworzy zmienny obraz świata

Gdy nastąpi uszkodzenie mózgu i pogorszy się czucie stosuje się stymulację wystarczającą do wytworzenia nowych dróg docierania wrażeń dotykowych do mózgu:

- naprzemienne użycie ciepłej i zimnej wody lub lodu do stymulacji

- mycie specjalnymi rękawicami i energiczne wycieranie po kąpieli

- pocieranie skóry różnymi materiałami

- głaskanie, łaskotanie, szczypanie i delikatne drapanie

Pracę z dziećmi należy zacząć od odnalezienia wzorców zachowań typowych dla danego dziecka w sytuacji stosowania dotyku

Kontakt dotykowy daje okazje do doznań kinestetycznych i poznania własnego ciała. Zapewnia poczucie bezpieczeństwa i odbieranie pozytywnych emocji od drugiej osoby oraz daje mu emocjonalne potwierdzenie.

Elementem struktury ja jest…………….. Obejmuje ona:

- poszczególne części ciała i powiązania z innymi

- fakt, że różne części ciała mogą być używane w różny sposób

- powiązania ciała z innymi ludźmi, przedmiotami i przestrzenią

Poczucie własnego ciała ma związek z rozwojem poznawczym i emocjonalnym dziecka. - Świadomość własnego ciała stanowi podstawę odróżnienia siebie od świata. Własne ciało to punkt odniesienia w zdobywaniu informacji o świecie i wyznacznikiem czynności ruchowych

Dotyk musi być dopasowany do możliwości energetycznych organizmu.

Ważne jest, aby w przybliżaniu się do dziecka zostawić dość miejsca, aby mogło się odsunąć..

Trzeba ocenić staranie stopień bliskości jaki dziecko jest w stanie tolerować oraz pozostawić mu zawsze drogę ucieczki.. Wyznaczamy strefę intymną:

- przybliżamy powoli twarz do twarzy dziecka. Moment zamknięcia oczu oznacza, że za blisko jesteśmy

Gdy wiemy, że nie wtargnęliśmy w granice dziecka, możemy usiąść twarzą do niego i dążąc do ustalenia kontaktu wzrokowego zacząć delikatnie głaskać jego nogi/ręce.

Tempo zawsze dostosowujemy do dziecka

…………………
- zwiększenie świadomości proprioceptywnej

- obdarzanie ciepłem -wsparcie

- umożliwienie poznania siebie i swoich granic fizycznych podczas relacji z innymi

- dawanie mu komunikatów, że jest pełnowartościowym partnerem do dialogu i wspólnego działania

- pomoc w wytworzeniu obrazu siebie jako osoby działającej, niezależnej

TABELA+ KNILL

W przypadku ciężkich uszkodzeń mózgu:

* zaczynamy od wspomagania oddychania - podtrzymujemy rękami lędźwiowe i szyjne wygięcie leżącego na plecach dz, unosimy je leciutko, gdy wdycha i rozluźniamy rękę, gdy wydycha powietrze.

* gdy leży na plecach ze zgiętymi kolanami, kładziemy jego dłonie na podłodze i wraz z jego wdechem delikatnie naciskamy na podłoże, przy wydechu rozluźniamy nacisk

Praca z oddechem rozpoczyna się od wejścia w kontakt z dzieckiem. Siadamy blisko niego i gdy robi wydechy, mówimy wolno i łagodnie w rytm jego oddechu. Ważny jest ton głosu, zapach ciała, ciepło rąk.

Następnie delikatnie dotykamy i lekko naciskamy ramię dziecka gdy bierze oddech, i zwalniamy gdy wydycha.

Zachodzące zmiany pod wpływem pracy z oddechem (A.Mindell):

- w kanale słuchowym, związanych z szybkością i głębokością oddychania oraz wydawanymi dźwiękami

- związanych z ruchem w postaci skurczów, tików, drżeń, grymasów i innych ruchów twarzy

- związanych z oczami : otwieranie, kierowanie wzorku, koncentrowanie do na jakimś miejscu

Czasami reakcja pojawia się po paru dniach. Musimy być bardzo czujni. Najmniejszy ruch należy wzmocnić go w miejscu gdzie się zaczyna. Dotknijcie rękami jego ciała, aby ruch rozszerzyć, powstrzymać, załagodzić lub pobudzić.

Delikatne nasze działania umożliwiają uświadamianie swoich możliwości ruchowych

Korzyści z Knillów:

- zmniejszenie liczby zachowań autoagresywnych i stereotypowych

- wzrost świadomości ciała i wyodrębnianie jego części

- wzrost pewności siebie i nawiązanie bardziej pozytywnych relacji ze światem

- wzrost umiejętności określania osobistej przestrzeni podczas relacji z innymi i poszerzenie granic

- wzrost uwagi i otwartości na sygnały płynące z otoczenia

- rozpoznawanie sygnałów i następujących po nich aktywności

- wzrost współpracy i stopniowe obejmowanie inicjatywy

---