Dostęp do broni w wybranych krajach Europy
Od lat w naszym kraju trwa dyskusja poświęcona zasadom dostępu do broni palnej. Dyskutanci, na poparcie swoich tez często przytaczają przykłady z innych krajów, gdzie w ich mniemaniu problem ten został już skutecznie rozwiązany i sytuacja prawna jest jasna dla obywatela. Niestety nie ma w tym względzie jednoznacznego schematu regulacji prawnych, które obowiązywałyby we wszystkich (ewentualnie w większości państw) wysoko rozwiniętych - w zasadzie ustawodawstwo każdego kraju jest inne w tej kwestii, co dodatkowo komplikuje sprawę u nas - nasi prawodawcy próbują wypracowywać własną drogę. Postaramy się przybliżyć stan prawny regulujący dostęp do broni palnej w wybranych krajach, by mogli odnieść warunki obowiązujące poza granicami do prawa polskiego. Siłą rzeczy wybór jest skondensowany i prezentuje główne zasady podziału broni na kategorie w poszczególnych państwach i wymagania co do warunków posiadania określonych rodzajów broni. Na koniec prezentujemy główne zasady klasyfikacji broni w Unii Europejskiej.
Prawo do posiadania broni w Czechach
W Republice Czeskiej osoba fizyczna może nabywać na własność (za wyjątkiem dziedziczenia) przechowywać lub nosić broń podlegającą rejestracji i amunicję do tej broni jeśli posiada pozwolenie (zbrojni prukaz), które wydaje okręgowa komenda policji.
W Republice Czeskiej jest kilka kategorii pozwoleń na broń wydawanych w zależności od zakresu uprawnień i celów do jakich broń ma służyć:
Pozwolenie kategorii A - udzielane kolekcjonerom
Pozwolenie kategorii B - dla celów sportowych
Pozwolenie kategorii C - dla celów myśliwskich
Pozwolenie kategorii D - dla celów związanych z wykonywaniem zawodu
Pozwolenie kategorii E - dla celów związanych z wykonywaniem zawodu w miejscach, do których obywatele mają wolny dostęp
Pozwolenie kategorii F - dla celów związanych z ochroną zdrowia, życia i majątku w miejscach, do których obywatele nie mają wolnego dostępu
Pozwolenie kategorii G - dla celów związanych z ochroną zdrowia, życia i majątku w miejscach, do których obywatele mają wolny dostęp
Pozwolenie kategorii H - dla celów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Właściciele pozwoleń kategorii B, C, D, F i H mogą przenosić przechowywaną broń na miejsca, w których wolno im ją nosić jedynie w stanie uniemożliwiającym jej natychmiastowe użycie.
W Republice Czeskiej obowiązuje rejestracja broni w okręgowej komendzie policji. Z tego obowiązku zwolniona jest m.in.:
broń palna i pneumatyczna, której energia kinetyczna pocisku nie przekracza 10 J
broń akustyczna i broń gazowa, której konstrukcja wyklucza użycie naboju kulowego i naboju śrutowego
broń palna odprzodowa z zamkiem lontowym, kołowym skałkowym i kapiszonowym
broń historyczna
broń neurobalistyczna
paintball lub podobna broń służąca do oznaczania.
Nie można zarejestrować broni zakazanej, która obejmuje: broń samoczynną, samopowtarzalną, broń wojskową (za wyjątkiem karabinów, pistoletów i rewolwerów o kalibrze do 12 mm oraz broni sygnałowej oznaczonej cywilnym znakiem kontrolnym), broń śrutową o całkowitej długości mniejszej niż 900 mm lub broń śrutową, której lufa jest krótsza niż 450 mm, broń z celownikiem laserowym, noktowizyjnym, broń z urządzeniem oświetlającym cel, broń z tłumikiem. Broń myśliwska, sportowa oraz broń krótka wyposażona w celownik laserowy nie jest klasyfikowana jako broń zakazana.
Prawo do posiadania broni w Wielkiej Brytanii
Nowelizacja Firearms (Amendment) Act 1997 No 2, uchwalona w 1997 roku przez labourzystowską większość w Parlamencie wprowadza niemal całkowity zakaz posiadania broni palnej w Zjednoczonym Królestwie. Jedyną bronią palną nie objętą zakazem jest powtarzalna długa broń myśliwska (sztucery i strzelby gładkolufowe) oraz broń długa kalibru .22 cala, na które uzyskuje się pozwolenie.
Prawo do posiadania broni we Francji
Ustawodawstwo francuskie dzieli broń i materiały bojowe na osiem kategorii.
Pierwsza kategoria obejmuje broń ręczną półautomatyczną lub samopowtarzalną centralnego zapłonu oraz części tych broni, w tym: strzelby, karabiny i karabinki wszystkich kalibrów, samopowtarzalne lub półautomatyczne przeznaczone do użytku wojskowego, pistolety automatyczne i maszynowe oraz strzelby automatyczne wszystkich kategorii, inna broń automatyczna wszystkich kalibrów, armaty, haubice, mozdzierze, amunicja do nich, granaty obronne i ofensywne, bomby, miny, torpedy.
Druga kategoria obejmuje materiały przeznaczone do noszenia lub używania broni kategorii pierwszej w działaniach wojennych.
Do kategorii trzeciej należą materiały zapewniające ochronę przed gazem bojowym i materiały użyteczne w czasie wojny chemicznej lub pożaru.
Kategoria czwarta obejmuje m.in.:
broń palną służącą do obrony i należącą do niej amunicję tzn. broń ręczna centralnego zapłonu, która nie zmieściła się w pierwszej kategorii z wyłączeniem pistoletów i rewolwerów startowych, alarmowych i sygnalizacyjnych nie dających się zmienić w broń ręczną typu wymienionego powyżej,
półautomatyczna lub samopowtarzalna broń ręczna bocznego zapłonu o długości całkowitej poniżej 28 cm,
broń "naramienna" półautomatyczna lub powtarzalna, której magazynek i komora nabojowa zawiera nie więcej niż dziesięć nabojów,
broń inna niż ręczna, której długość lufy jest mniejsza niż 45 cm, a długość całkowita mniejsza niż 80 cm,
broń palna długa samopowtarzalna lub półautomatyczna o gładkiej lufie nie przekraczającej 60 cm,
broń palna udająca inne przedmioty
Kategoria piąta to broń myśliwska o jednej lub kilku lufach gładkich, innych niż w kategoriach powyższych, lub o lufach gwintowanych i iglicy umieszczonej centralnie.
Kategoria szósta to broń biała.
Kategoria siódma to broń sportowa, jarmarczna, czyli broń palna wszystkich kalibrów bocznego zapłonu innej klasy niż w czwartej kategorii oraz broń alarmowa, sygnalizacyjna i startery pod warunkiem, że nie można strzelać z nich pociskami stałymi.
Kategoria ósma to broń historyczna i kolekcje broni.
Nabywanie i przechowywanie broni wymienionej w kategorii pierwszej, drugiej, trzeciej i czwartej jest zakazane bez zezwolenia. Na pozostałe kategorie wymagane jest zezwolenie wydawane przez prefekturę.
Prawo do posiadania broni palnej we Włoszech
Ustawodawstwo włoskie rozróżnia dwie podstawowe kategorie broni:
broń bojową
zwykłą broń strzelecką
Broń bojowa to wszelkiego typu broń, która ze względu na siłę rażenia może być lub jest używana przez siły zbrojne we Włoszech lub armiach innych państw. Do broni bojowej zalicza się również broń, do której można stosować amunicję używaną w broni bojowej, broń samoczynną, a także broń posiadającą cechy balistyczne lub użytkowe analogiczne do broni bojowej. Obowiązujące przepisy zakazują posiadania takiej broni przez osoby fizyczne.
Zwykła broń strzelecka obejmuje:
strzelby samopowtarzalne i powtarzalne z lufami gładkimi,
myśliwską broń kombinowaną,
strzelby, karabiny, muszkiety, powtarzalne i samopowtarzalne z jedna lufą,
strzelby i karabiny bocznego zapłonu o ile nie są samoczynne,
rewolwery i pistolety samopowtarzalne
kopie modeli starej broni (sprzed 1890 roku) ładowanej odprzodowo. Do tej kategorii zalicza się też strzelby i karabiny, które mogłyby stanowić wyposażenie wojskowe, ale ze względu na cechy charakterystyczne nadają się wyłącznie do użycia jako broń myśliwska lub sportowa oraz krótką i długą broń gazową i pneumatyczną, broń miotającą i wszelkiego rodzaju strzały i strzałki zakończone ostrym grotem.
Na zwykłą broń strzelecką obowiązuje pozwolenie na broń wydawane przez szefa policji w prowincji - nie można posiadać więcej niż trzech sztuk broni zwykłej i sześciu sztuk broni sportowej. Zakazane jest noszenie broni poza miejscem jej przechowywania.
Kontrola nabywania i przechowywania broni palnej w Unii Europejskiej - Europejska karta broni palnej.
Dyrektywa 91/477/ECC z dnia 18 czerwca 1991 roku oraz Zalecenie Komisji 93/129/EC 93/216 EEC z dnia 25 lutego 1993 uzupełnione Zaleceniem z dnia 12 stycznia 1996 dotyczącym Europejskiej Karty Broni Palnej regulują sprawy nabywania i posiadania broni palnej. Zgodnie z Dyrektywą ustalone zostały następujące kategorie broni palnej:
Kategoria A - broń zakazana
Obejmuje pociski bojowe wybuchające i miny, broń automatyczną, broń udającą inne przedmioty, amunicję z pociskami penetrującymi, wybuchającymi i zapalającymi oraz pociski do takiej amunicji, amunicję do pistoletów i rewolwerów z pociskmi rozrywającymi i pociski do takiej amunicji, z wyjątkiem broni do polowania i do strzelania na strzelnicach dla osób, które mają pozwolenie na jej używanie.
Kategoria B - broń palna, na którą można otrzymać pozwolenie
Obejmuje:
broń półautomatyczną lub krótką broń samopowtarzalną,
krótką broń jednostrzałową z zapłonem centralnym,
krótką broń jednostrzałową z zapłonem bocznym o długości całkowitej nie przekraczającej 28 cm,
półautomatyczną broń długą, której magazynek i komora nabojowa nie mogą zawierać więcej niż trzy naboje,
półautomatyczna broń długa, której magazynek i komora nabojowa nie mogą zawierać więcej niż trzy naboje, a mechanizm ładujący jest usuwalny lub kiedy nie jest pewne czy broń może być zmieniona, przy pomocy zwyczajnych narzędzi, w broń, której magazynek i komora mogą zawierać więcej niż trzy naboje,
długa broń samopowtarzalna i półautomatyczna o lufie z przewodem gładkim nie przekraczającej długości 60 cm,
półautomatyczna broń cywilna, która przypomina broń automatyczną.
Kategoria C - broń podlegająca deklaracji
powtarzalna broń długa, inna niż wymieniona wyżej,
broń długa z lufą gwintowaną,
półautomatyczna broń długa, inna niż w kategorii A
jednostrzałowa broń krótka centralnego zapłonu, której długość całkowita nie jest mniejsza niż 28 cm.
Kategoria D - jednostrzałowa broń z lufą o gładkim przewodzie
Do wyżej wymienionych kategorii nie zalicza się: broni niezdolnej do użytku, broni alarmowej, sygnalizacyjnej, do wzywania pomocy, do uboju bydła, harpunów do łowienia ryb, broni antycznej lub kopii takiej broni, które nie mieszczą się w żadnej kategorii. Dyrektywa przewiduje, że państwa członkowskie powinny dostosować swoje ustawodawstwo dotyczące tak określonych kategorii broni.
Na podstawie Dyrektywy utworzono Europejską Kartę Broni Palnej, która musi zawierać następujące dane: tożsamość właściciela oraz broni z uwzględnieniem kategorii, okres ważności karty, rodzaj pozwolenia wydanego w kraju wydawania karty, pozwolenia innych państw UE na wjazd na ich terytorium z bronią. Na karcie powinno być umieszczone następujące oświadczenie: "Prawo do przemieszczania się z jednego kraju członkowskiego Unii do drugiego z jedną lub więcej sztuką broni kategorii B,C lub D wymienionej w karcie, powinno być przedmiotem uprzedniego pozwolenia (pozwoleń) udzielanych korespondencyjnie przez państwo członkowskie, które zamierza się odwiedzić".