DOSTĘP OBYWATELI

DO BRONI

USA

a) 1791 r. II poprawka → por.: przyczyny!

b) gun culture

c) konsekwencje dostępu do broni → wg statystyk

d) regulacje federalne i stanowe

e) sprawa waszyngtońska

f) Gun Control Act i ustawa Brady'ego

RP - 1961-1999

art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o broni, amunicji i

materiałach wybuchowych → Broń wolno posiadać tylko na podstawie
pozwolenia wydanego przez organy Milicji Obywatelskiej. Pozwolenie na

broń uprawnia do nabycia, posiadania i noszenia tylko broni określonej
w pozwoleniu.

art. 5 ust. 1. Organy Milicji Obywatelskiej wydają pozwolenia na broń,

jeżeli okoliczności faktyczne, na które powołuje się osoba ubiegająca się o
pozwolenie na broń, uzasadniają wydanie takiego pozwolenia.

art. 7 ust. 1. Pozwolenie na broń nie może być wydane:

1) osobom małoletnim (do lat 18),
2) chorym psychicznie,

3) osobom znanym jako narkomani lub nałogowi alkoholicy,
4) osobom nie posiadającym stałego miejsca zamieszkania lub ustalonego

źródła utrzymania,
5) osobom, co do których istnieje obawa, że użyją broni w celach

sprzecznych z interesem bezpieczeństwa Państwa lub porządku
publicznego.

PROJEKT – A. CZUMA

broń i amunicja dzielą się na następujące kategorie:
A → posiadanie zabronione,
B → wolno posiadać na podstawie pozwolenia na broń,
C → wolno posiadać na podstawie obywatelskiej karty broni,
D → wolno posiadać bez pozwolenia

RP – 1999- [ustawa z dnia 21 maja 1999 o broni i amunicji]

art. 4 ust. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o broni, należy przez to

rozumieć:
1) broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową,

alarmową i sygnałową;
2) broń pneumatyczną;

3) miotacze gazu obezwładniającego;
4) narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub

zdrowiu:
a) broń białą w postaci:

– ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni,
– kastetów i nunczaków,

– pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub
zawierających wkładki z takiego materiału,

– pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego
materiału, imitujących kij bejsbolowy,

b) broń cięciwową w postaci kusz,
c) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii

elektrycznej.

RP – 1999- [ustawa z dnia 21 maja 1999 o broni i amunicji]

art. 9 ust. 1. Broń palną i amunicję do tej broni (...) można posiadać na podstawie
pozwolenia na broń wydanego przez właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu
zainteresowanej osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu komendanta
wojewódzkiego Policji (...).

ust. 3. Miotacze gazu obezwładniającego oraz narzędzia i urządzenia, o których mowa
w art. 4 ust. 1 pkt 3 i 4 [narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu
lub zdrowiu: a) broń białą w postaci: ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających
wyglądu broni, kastetów i nunczaków, pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i
twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału, pałek wykonanych
z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy, b)

broń cięciwową w postaci kusz, c) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za
pomocą energii elektrycznej], można posiadać na podstawie pozwolenia na broń
wydanego przez właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu zainteresowanej
osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu komendanta powiatowego Policji (...).

ust. 4. Broń pneumatyczną można posiadać na podstawie karty rejestracyjnej broni
pneumatycznej wydanej przez właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu
zainteresowanej osoby lub siedzibę zainteresowanego podmiotu komendanta
powiatowego Policji (...).

RP – 1999-2011

art. 10 ust. 1. Właściwy organ Policji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli okoliczności, na
które powołuje się osoba ubiegająca się o pozwolenie, uzasadniają jego wydanie.

→ por.: orzecznictwo:
a) wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2003 r.
(III SA 1515/01): Brak po stronie osoby ubiegającej się o pozwolenie na broń przesłanek
negatywnych określonych w art. 15 ust. 1 ustawy z 1999 r. o broni i amunicji, nie może być
utożsamiane z obowiązkiem wydania takiej osobie pozwolenia na broń. Do wydania
takiego pozwolenia niezbędne jest bowiem jeszcze ustalenie przez właściwy organ Policji, iż
okoliczności faktyczne przedstawione przez osobę ubiegającą się o pozwolenie na broń
uzasadniają wydanie takiego pozwolenia (art. 10 ust. 1 ustawy o broni i amunicji), przy

czym decyzja wydana na podstawie powołanego przepisu, nie ma charakteru uznaniowego.
Wniosku takiego z treści przepisu wyprowadzić nie sposób. Przeciwnie, jeżeli zajdą bowiem
okoliczności w tym przepisie wymienione, to organy Policji mają obowiązek wydania
pozwolenia na broń; decyzja ta ma zatem charakter decyzji związanej.

RP – 1999-2011

b) wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 października
2005 r. (II OSK 97/05): Prawa do posiadania broni nie można zaliczyć do kategorii
wolności i praw osobistych obywatela w świetle Konstytucji RP, posiadanie broni jest ściśle
reglamentowane, decyzja w sprawie pozwolenia na broń nie jest decyzją wydawaną w
granicach uznania administracyjnego, ma charakter decyzji związanej, co rodzi obowiązek
wykazania przez ubiegającego się o pozwolenie na broń uzasadnionych okoliczności.
→ z uzasadnienia: Posiadanie i używanie broni i amunicji stanowi tradycyjnie sferę
daleko idącej reglamentacji administracyjnoprawnej. Oznacza to, że dostęp jednostki do
broni poddany jest istotnym ograniczeniom, co wynika zarówno z monopolu państwa na

stosowanie środków przemocy, jak i potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa i porządku
publicznego. (...)

RP – 1999-2011

[c.d.] Ustawa o broni i amunicji w art. 10 ust. 1 uzależnia wydanie pozwolenia na broń,
posługując się konstrukcją zwrotu szacunkowego (zwrotu porównawczego), jako jednego z
rodzajów zwrotów ocennych, zwanych też odesłaniami pozaprawnymi (...). Zwrot, o jakim
mowa, wyrażony został w formie pojęcia niedookreślonego "okoliczności uzasadniające
posiadanie broni". Decyzja wydana na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o broni i amunicji
jest oczywiście decyzją związaną, ale warunki uwzględnienia żądania strony leżą w sferze

celowości (zasadności) działania organów Policji (...). Osoba ubiegająca się o pozwolenie
na broń powinna przekonać w toku postępowania administracyjnego organy Policji, że
zachodzi względem niej "uzasadniona okoliczność", a więc legitymuje się taką cechą
odróżniającą ją od ogółu obywateli, że w sposób niewątpliwy i oczywisty zasługuje na
posługiwanie się bronią. Wydanie pozwolenia, pomimo braku owej "oczywistości" w
odmiennym statusie osoby ubiegającej się o pozwolenie na broń wypaczyłoby
reglamentacyjny charakter regulacji ustawy o broni i amunicji. Do takich cech nie należą
zwykłe codzienne czynności, typowe dla większości osób i zwykłe korzystanie ze swoich
uprawnień; w szczególności nie są nimi: korzystanie z prawa do stowarzyszenia w ramach
klubu strzeleckiego i uprawianie sportów strzeleckich (...), przewożenie gotówki w związku
z pracą zarobkową, dokonywanie wypłat pracownikom (...).

RP – 1999-2011

c) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 stycznia
2007 r. (VI SA/Wa 2167/06): Za wydaniem pozwolenia na broń, o którym mowa w art. 10
ustawy z 1999 r. o broni i amunicji, nie może przemawiać subiektywne przekonanie osoby
ubiegającej się o to pozwolenie o stanie zagrożenia wypływającym z faktu kradzieży
inwentarza czy też telefonów z pogróżkami. Nie są to bowiem okoliczności wskazujące na
stan osobistego zagrożenia życia lub zdrowia. Uznać zatem należy, iż samo posiadanie
majątku, czy to ruchomego, czy nieruchomości o dużej wartości majątkowej, nie uzasadnia
wydania pozwolenia na broń palną bojową dla celów ochrony osobistej.

RP – 10.03.2011 r. -

art. 10 ust. 1. Właściwy organ Policji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli wnioskodawca
nie stanowi zagrożenia dla samego siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego
oraz przedstawi ważną przyczynę posiadania broni.

ust. 2. Pozwolenie na broń wydaje się w szczególności w celach:
1) ochrony osobistej
2) ochrony osób i mienia;
3) łowieckich;
4) sportowych;
5) rekonstrukcji historycznych;

6) kolekcjonerskich;
7) pamiątkowych;
8) szkoleniowych.

RP – 10.03.2011 r. -

art. 10 ust. 3. Za ważną przyczynę, o której mowa w ust. 1, uważa się w szczególności:
1) stałe, realne i ponadprzeciętne zagrożenie życia, zdrowia lub mienia - dla pozwolenia
na broń do celów ochrony osobistej, osób i mienia;
2) posiadanie uprawnień do wykonywania polowania, ustalonych na podstawie
odrębnych przepisów - dla pozwolenia na broń do celów łowieckich;
3) udokumentowane członkostwo w stowarzyszeniu o charakterze strzeleckim,
posiadanie kwalifikacji sportowych, o których mowa w art. 10b, oraz licencji
właściwego polskiego związku sportowego - dla pozwolenia na broń do celów

sportowych;
4) udokumentowane członkostwo w stowarzyszeniu, którego statutowym celem jest
organizowanie rekonstrukcji historycznych oraz zaświadczenie potwierdzające czynny
udział w działalności statutowej - dla pozwolenia na broń do celów rekonstrukcji
historycznych;
5) udokumentowane członkowstwo w stowarzyszeniu o charakterze kolekcjonerskim -
dla pozwolenia na broń do celów kolekcjonerskich;
6) udokumentowane nabycie broni w drodze spadku, darowizny lub wyróżnienia - dla
pozwolenia na broń do celów pamiątkowych;
7) posiadanie uprawnień, określonych w odrębnych przepisach do prowadzenia szkoleń
o charakterze strzeleckim oraz udokumentowane zarejestrowanie działalności
gospodarczej w zakresie szkoleń strzeleckich - dla pozwolenia na broń do celów
szkoleniowych.

RP – 10.03.2011 r. -

art. 12 ust. 1. Pozwolenie na broń wydawane jest w drodze decyzji administracyjnej, w
której określa się cel, w jakim zostało wydane oraz rodzaj i liczbę egzemplarzy broni.

art. 15 ust. 1. Pozwolenia na broń nie wydaje się osobom:
1) niemającym ukończonych 21 lat, z zastrzeżeniem ust. 2;
2) z zaburzeniami psychicznymi, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o
ochronie zdrowia psychicznego, lub o znacznie ograniczonej sprawności

psychofizycznej;
3) wykazującym istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego;
4) uzależnionym od alkoholu lub od substancji psychoaktywnych;
5) nieposiadającym miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) stanowiącym zagrożenie dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego:
a) skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne
przestępstwo skarbowe,
b) skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za nieumyślne przestępstwo:
- przeciwko życiu i zdrowiu,
- przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod
wpływem środka odurzającego albo gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia.

RP – 1999-2011

art. 15 ust. 1 pkt 6) Pozwolenia na broń nie wydaje się osobom: co do których istnieje
uzasadniona obawa, że mogą użyć broni w celu sprzecznym z interesem bezpieczeństwa
lub porządku publicznego, w szczególności skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu
za przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu albo wobec których toczy się
postępowanie karne o popełnienie takich przestępstw.

→ por.: orzecznictwo:
a) wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 lutego 2008 r. (II
OSK 67/07):
1. Cofnięcia pozwolenia na broń nie uzasadnia więc sam fakt skazania za jakiekolwiek

przestępstwo, lecz dopiero stwierdzenie, że posiadacz broni zalicza się do kategorii osób
wymienionych przepisem art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i
amunicji.
2. Przy cofnięciu pozwolenia na broń nie można powoływać się jedynie na fakt skazania
wyrokiem karnym, lecz konieczne jest wykazanie bezpośredniego związku pomiędzy
popełnionym przez skarżącego czynem, za który został on skazany i cechami charakteru
oraz jego dotychczasowym postępowaniem, które mogłyby stworzyć obawy, że posiadacz
pozwolenia na broń użyje broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub
porządku publicznego.

RP – 1999-2011

[c.d.] Przyjęcie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, że każdy skazany lub podejrzany o
popełnienie jakiegokolwiek przestępstwa może również użyć broni w celu sprzecznym z
interesem porządku lub bezpieczeństwa publicznego narusza zasady logicznego
rozumowania i doświadczenia życiowego. Historyczny rozwój art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy
obroni i amunicji, który w pierwotnym brzmieniu wymieniał popełnienie przestępstw z
użyciem przemocy lub groźby bezprawnej, jako tworzące zagrożenie użycia broni w sposób
wskazany tym przepisem, może być wskazówką ustawodawcy, co do rodzaju przestępstw,
które i w obecnie obowiązującym stanie prawnym uzasadniają taką obawę.

b) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 stycznia

2008 r. (VI SA/Wa 1972/07): Stan nietrzeźwości podczas prowadzenia samochodu, stopień
społecznej szkodliwości (stworzenie zagrożenia także dla życia lub zdrowia innych
uczestników ruchu drogowego) oraz ewentualne następstwa (kalectwo lub śmierć ludzi,
zniszczenie mienia) musi być uznane za niewskazaną przez ustawodawcę przesłankę, o
której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji. Takie zachowanie świadczy o
skrajnej nieodpowiedzialności, a także braku wyobraźni, które to cechy mają szczególne
znaczenie u osób ubiegających się lub posiadających prawo do broni. Na ocenę takiej
osoby nie wpływa fakt, iż jest ona pozytywnie postrzegana w miejscu zamieszkania, a także
w środowisku myśliwskim, w którym jest szczególnie ceniona za długoletnią aktywność i
pracę na rzecz łowiectwa i ochrony przyrody.

RP – 1999-2011

c) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30
października 2007 r. (VI SA/Wa 1053/07): Fakt jednorazowego prowadzenia w stanie
nietrzeźwości pojazdu mechanicznego nie może uzasadniać twierdzenia, że dana osoba
również w stanie nietrzeźwości może korzystać z posiadanej broni. Samo prowadzenie
pojazdu w stanie nietrzeźwości nie może być wystarczającą przesłanką do uznania, że

sprawca tego czynu stwarza uzasadnioną obawę użycia broni w celach sprzecznych z
interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, choć sama jazda pojazdem
mechanicznym pod wpływem alkoholu jest czynem wymagającym napiętnowania. O tym,
czy obawa taka zachodzi, powinna decydować ocena dotychczasowego zachowania oraz
cech osobowych posiadacza broni.

RP – 10.03.2011 r. -

art. 16 ust. 1. Osoba, która występuje z podaniem o wydanie pozwolenia na broń, jest
obowiązana zdać egzamin przed komisją powołaną przez właściwy organ Policji ze
znajomości przepisów dotyczących posiadania i używania danej broni oraz z
umiejętności posługiwania się tą bronią.

art. 15 ust. 3. Osoba, która występuje z podaniem o wydanie pozwolenia na broń lub
zgłasza do rejestru broń pneumatyczną, przedstawia właściwemu organowi Policji
orzeczenia lekarskie i psychologiczne wydane przez upoważnionych: lekarza i

psychologa, stwierdzające, że nie należy ona do osób wymienionych w ust. 1 pkt 2-4, i
potwierdzające, że może ona dysponować bronią.

art. 15 ust. 4. Osoba posiadająca pozwolenie na broń wydane w celu określonym w art.
10 ust. 3 pkt 1 2 pkt 1 i 2 obowiązana jest raz na pięć lat przedstawić właściwemu
organowi Policji aktualne orzeczenia lekarskie i psychologiczne, o których mowa w ust.
3. W przypadku wydania negatywnego orzeczenia lekarz lub psycholog zobowiązany
jest zawiadomić o tym właściwy organ Policji.