Temat: Sposoby pozyskiwania i przechowywania ziół.

Zioła, rośliny zielarskie - wszystkie rośliny, które zawierają substancje wpływające na metabolizm człowieka (np. olejki eteryczne) i dostarczające surowców zielarskich. Są to gatunki lecznicze, przyprawowe, także trujące. Grupa ta obejmuje przede wszystkim jednoroczne i dwuletnie rośliny zielne, ale także drzewa, krzewy, warzywa i byliny. Zalicza się do nich także niektóre grzyby. Zioła stosowane są m.in. w ziołolecznictwie, aromaterapii i jako przyprawy.

POZYSKIWANIE SUROWCA ZIELARSKIEGO

Najprostszym sposobem pozyskiwania roślin zielarskich jest ich zbiór ze stanowisk naturalnych. Surowiec roślinny powinien pochodzić z miejsc ekologicznie czystych.

Obecnie z upraw otrzymuje się 70-75% surowca zielarskiego dla przemysłu farmaceutycznego. Uprawia się głównie gatunki rodzime, ale także gatunki z innych stref klimatycznych, które się wcześniej aklimatyzuje. Dzięki uprawie ziół istnieje możliwość otrzymania odmian o określonym składzie chemicznym, odporności na choroby i szkodniki. Uprawy spełniają określone wymogi czystości i bezpieczeństwa.

Zioła zbiera się w 4 okresach: wiosennym, letnim, jesiennym i zimowym. Następnie są one suszone w specjalnych suszarniach i przechowywane w dostosowanych do tego przechowalniach. Całe ziele, liście, kwiaty, suszymy w miejscu przewiewnym, w cieniu. Owoce, kłącza i korzenie ziół możemy suszyć w piekarniku, w niskiej temperaturze do 50-60 *C. Suszenie ma na celu inaktywacje enzymów mogących spowodować rozkład związków czynnych.

Surowiec zielarski - część rośliny zielarskiej (jej organ), tkanka lub wydzielina, w której koncentracja substancji czynnych (np. olejków eterycznych) jest największa. Najczęściej z jednej rośliny zbiera się jeden typ surowca (np. u mięty są to liście), ale z niektórych roślin pozyskuje się kilka surowców (np. mniszek lekarski).

PRZECHOWYWANIE ZIÓŁ

Surowiec zielarski po wysuszeniu przechowujemy w papierowych torbach, szklanych pojemnikach, chronimy przed słońcem, wysoka temperaturą i wilgocią. Zioła mogą być przechowywane do 12 miesięcy.

Kalendarz zbióru ziół i surowców zielarskich

Pora Roku:

Zbieramy:

Wczesna wiosna [Luty]

Kora: Wierzby, Kaliny, Kasztanowca, Kruszyny, Jesionu, Orzecha Włoskiego, Berberysu, Szakłaku

Korzeń: Łopianu, Pokrzywy, Berberysu, Żywokostu

Kwiat: Podbiału

Pączki: Topoli

Wiosna [Marzec]

Kłącze: Perzu

Kora: Wierzby, Kaliny, Kasztanowca, Kruszyny, Jesionu, Orzecha Włoskiego, Berberysu, Szakłaku, Dębu

Korzeń: Mydlnicy

Kwiat: Podbiału, Pierwiosnki, Tarniny, Mniszka, Stokrotki

Liść: Brzozy

Ziele: Barwinka, Glistnika, Miodunki, Mniszka (bez korzenia), Tasznika

Późna wiosna [Kwiecień]

Kłącze: Perzu, Tataraku

Kora: Wierzby, Kaliny, Kasztanowca, Kruszyny, Jesionu, Orzecha Włoskiego, Berberysu, Szakłaku, Dębu

Korzeń: Mydlnicy

Kwiat: Akacji białej, Bzu Czarnego, Głogu (z liściem), Jasnoty białej, Jarzębiny, Kaliny, Kasztanowca, Konwalii, Przelotu, Rumianku pospolitego, Stokrotki

Liść: Babki wąskolistnej, Babki zwyczajnej, Bobrka trójlistkowego, Brzozy, Konwalii, Lepiężnika, Podbiału, Pokrzywy, Porzeczki czarnej

Ziele: Bagna, Barwinka, Bluszczyku, Fiołka Trójbarwnego, Glistnika, Janowca, Jasnoty białej, Macierzanki, Przetacznika, Przywrotnika, Srebrnika, Tasznika, Marzanki wonnej, Pokrzywy, Żarnowca, Porost islandzki

Wczesne lato [Maj]

Kłącze: Tataraku

Kwiat: Bławatka, Jasnoty białej, Kocanek piaskowych, Krwawnika, Lipy, Maku polnego, Ostróżki Polnej, Rumianku pospolitego, Ślazu dzikiego, Wiązówki błotnej

Liść: Babki wąskolistnej, Babki zwyczajnej, Bobrka trójlistkowego, Brzozy, Konwalii, Lepiężnika, Podbiału, Pokrzywy, Porzeczki czarnej

Owoc: Borówki czernicy, Maliny, Porzeczki czarnej

Ziele: Bukwicy, Dymnicy, Dziurawca, Fiołka trójbarwnego, Janowca, Krwawnika, Lnicy, Macierzanki, Nostrzyka, Ostróżki polnej, Ostrożenia warzywnego, Piołunu, Pokrzywy, Połocznika, Poziewnika, Przetacznika, Rdestu ptasiego, Rozchodnika, Rzepiku pospolitego, Serdecznika, Skrzypu polnego, Srebrnika, Tysiącznika, Uczepu, Porost islandzki

Lato [Czerwiec - Lipiec]

Kłącze: Tataraku

Kwiat: Bławatka, Dziewanny, Jasnoty białej, Kocanek piaskowych, Krwawnika, Lipy, Maku polnego, Ostróżeczki polnej, Rumianku pospolitego, Ślazu dzikiego, Wiązówki, Wrotyczu, Wrzosu

Liść: Bielunia, Bobrka trójlistkowego, Borówki czernicy, Jeżyny, Lulka, Maliny, Orzecha włoskiego, Pokrzywy, Poziomki

Owoc: Jarzębiny, szyszki Chmielu, zarodniki Widłaka

Ziele: Biedrzeńca, Bukwicy, Bylicy pospolitej, Dymnicy, Dziurawca, Fiołka trójbarwnego, Krwawnika, Lnicy, Macierzanki, Nawłoci, Ostróżenia warzywnego, Piołunu, Podróżnika, Połocznika, Poziewnika, Rdestu ptasiego, Rdestu ostrogorzkiego, Rozchodnika, Rzepiku pospolitego, Skrzypu polnego, Starca Fuchsa, Świetlika, Wrzosu, Wrotyczu, Porost islandzki

Wczesna jesień [Sierpień]

Kłącze: Perzu, Tataraku, Pięciornika, Rdestu wężownika

Kwiat: Dziewanny, Jasnoty białej, Ślazu dzikiego, Wrzosu

Liść: Bielunia, Borówki brusznicy, Bobrka trójlistkowego, Mącznicy, Pokrzywy, Lulka

Owoc: Bzu czarnego, Jarzębiny, Kruszyny, Róży dzikiej, Szakłaku, szyszki Chmielu

Ziele: Glistnika, Kopytnika, Mniszka (z korzeniem), Pokrzywy, Połocznika, Wrzosu

Jesień [Wrzesień]

Kłącze:
Perzu, Pięciornika, Rdestu wężownika, Tataraku

Korzeń: Berberysu, Biedrzeńca, Bylicy pospolitej, Bzu hebdu, Glistnika, Kobylaka, Łopianu, Mniszka, Mydlnicy, Podróżnika, Pokrzywy, Wilżyny ciernistej, Żywokostu

Owoc: Berberysu, Bzu czarnego, Głogu, Jarzębiny, Kaliny, Jałowca, Róży dzikiej, Roży pomarszczonej, Tarniny, Szakłaku

Późna jesień [Październik]

Kłącze: Perzu, Pięciornika, Rdestu wężownika, Tataraku

Korzeń: Biedrzeńca, Bzu hebdu, Łopianu, Mniszka, Podróżnika, Pokrzywy, Wilżyny ciernistej, Żywokostu

Owoc: Jałowca

Ziele: Jemioły

Zima [Listopad-Styczeń]

Owoc: Jałowca

Ziele: Jemioły

---