TAJEMNICE WITALNYCH PUNKTÓW KUPSO, CZYLI MIEJSC WRAŻLIWYCH NA ATAK NA CIELE CZŁOWIEKA.

(opracowanie na podstawie artykułu z pisma "TAEKWON-DO!" Nr1 (8) 1996. autorstwa Witolda Brzozowskiego IV dan.)

Na ciele człowieka istnieje kilkadziesiąt miejsc o szczególnej wrażliwości na ciosy. Są to takie punkty, których położenie sprzyja konstrukcyjnie przenoszeniu energii kinetycznej zadanego w nie uderzenia na leżące w głębi narządy wewnętrzne, nerwy i ich sploty, główne arterie lub żyły i ich rozgałęzienia oraz przyczepy mięśniowe. W Teakwon-Do nazywane są one Kupso, czyli punktami witalnymi ciała ludzkiego. Orientacja w ich rozmieszczeniu pozwala w pewnym stopniu ustrzec się błędów w obronie własnego ciała i podnosi skuteczność wykonywanych technik, zaś znajomość skutków zadawanych w nie uderzeń umożliwia w pewnym zakresie regulację natężenia stosowanej obrony i ataku. Uprawiając Teakwon-Do, warto znać możliwe skutki zastosowania ćwiczonych technik-obrażenia i konsekwencje, jakie mogą wywołać w organizmie człowieka-by ustrzec się bezkrytycznego, niezróżnicowanego ich stosowania w przypadku zagrożenia.

Punktem witalnym podstawowym jest taki punkt ciała człowieka, którego zaatakowanie z wielką siłą może spowodować jego śmierć lub trwałe kalectwo.

    Punkt witalny podstawowy jest okolicą ciała szczególnie bogato unerwioną. Nawet stosunkowo niewielki i nie uszkadzający narządów wewnętrznych uraz może tu natychmiast po zadziałaniu spowodować wstrząs pourazowy. Ogólnie, okolicami ciała podatnymi na wstrząs pourazowy są:
- głowa
- gałka oczna
- krtań
- narządy płciowe
- klatka piersiowa

Punktem witalnym drugorzędnym jest taki punkt ciała człowieka, którego zaatakowanie z wielką siła może wywołać u niego utratę przytomności, obezwładniający ból, szok nerwowy i/lub utratę pionowej pozycji ciała.

   Atak skierowany na punkt witalny drugorzędny stosuje się dla unieszkodliwienia napastnika przez pozbawienie go możliwości lub chęci dalszej agresji, oszczędzając w miarę możliwości miejsca, których wrażliwość stwarza groźbę stosunkowo łatwego wywołania nieodwracalnych, a niepożądanych skutków. Należy się liczyć jednak z możliwością spowodowania różnego stopnia uszkodzeń atakowanej części ciała w postaci złamań kości, zmiażdżeń tkanek, wylewów lub obrzęków, mogących doprowadzić nawet do trwałego kalectwa.  

   

Położenie punktów witalnych na ciele.

Punkty witalne głowy.

Głowa (mori) jest częścią ciała o szczególnym zagęszczeniu punktów witalnych.
z tego względu, Taekwon-do zasadniczo nie jest ona stosowana do zadawania uderzeń.
Większość punktów witalnych, położonych na głowie, zalicza się do punktów witalnych podstawowych, ze względu na bezpośrednią bliskość mózgu oraz jej wyjątkowo bogate unerwienie i umaszynowienie.
Podstawowe punkty witalne głowy to:
- Dae Sin Moon: ciemię, łącze kości czaszki czołowo-zewnętrznej,
- Gwanja Nori: skroń,
- Hoodoo: potylica, tylna część czaszki,
- Migan: punkt położony między brwiami, szew czołowo-nosowy kości czaszki,
- Angoo: gałka oczna,
- Hoo-I-Boo: wklęsłość za uszami, okolica miedzy wyrostkiem sutkowatym a skrajem dolnej szczęki, punkt wrażliwy na stosowany w samoobronie ucisk palcami
Uderzenia w te punkty mogą spowodować wstrząs nerwowy, zaburzenia zdolności widzenia, natychmiastową utratę przytomności, szok mózgu, nerwów czaszkowych i niekiedy kręgosłupa, szok układu krążenia w postaci zaburzeń ciśnienia tętniczego, i pracy serca, zaburzenia równowagi i koordynacji ruchów, zawroty głowy i nudności. W cięższych przypadkach uderzenia w wymienione punkty witalne mogą spowodować śmierć w
różnym odstępie czasu od momentu urazu.

 

Drugorzędne punkty witalne głowy to:

- Kot Dung: kość nosowa,
- Injung: szew międzyszczękowy, nasada górnych zębów na przedłużeniu przegrody nosowej,
- Ipsul: wargi,
- Mit Tok: podbródek,
- Tok Gwanjol: staw skroniowo-żuchwowy,
- Wit Tok: kat żuchwowy,
- Yop Tok: podstawa żuchwy
Uderzenia w te punkty mogą spowodować utratę przytomności, zaburzenia zmysłu równowagi (Injung, Mit Tok, Yop Tok, Wit Tok), zwichnięcie lub złamanie przegrody nosowej (Kot Dung). Nos tworzą stosunkowo nieodporne na uraz chrząstki i kości, łatwo ulegające przemieszczeniu, powodując intensywny ból, obfity krwotok błony śluzowej nosa i silne łzawienie, ograniczające zdolność widzenia.
Łącznię na głowie znajduje się 13 punktów witalnych: 6 podstawowych i 7 drugorzędnych.

Punkty witalne szyi.

W obrębie szyi (Mok) znajdują się tak istotne życiowo narządy, jak tchawica, krtań i kręgosłup oraz wielkie zagęszczenie tętnic i żył.
Uderzenia kierowane w podstawowe punkty witalne przedniej powierzchni szyi:
- Gyol Hoo: jabłko Adama,
- Soom Tong: punkt położony pomiędzy krtanią a nasadą mostka nad zbiegiem obojczyków
mogą spowodować częściowe lub całkowite zablokowanie oddechu i utratę przytomności. W przypadkach skrajnych, mogą spowodować śmierć w wyniku szoku, zmiażdżenia chrząstek lub obrzęku błon śluzowych krtani i tchawicy oraz krwotoku wewnętrznego.

Punkt witalny bocznej powierzchni szyi to Mok Dongmaek (połowa długości mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego). Nawet stosunkowo niezbyt mocny cios w ten punkt może spowodować utratę przytomności i oddechu.

Punkt witalny tylnej powierzchni szyi to Wit Mok (punkt położony między 3 i 4 kręgiem szyjnym). Uderzeni w ten punkt może spowodować utratę przytomności wskutek ciężkiego szoku mózgu, nerwów czaszkowych oraz uszkodzenie kręgów kręgosłupa szyjnego i jego rdzenia, powodując śmierć lub paraliż kończyn.

Punkty witalne tułowia

Tułów człowieka podzielić można następująco:
- Gasum: klatka piersiowa,
- Bokboo: brzuch i miednica
- Dung: grzbiet


Podstawowe punkty witalne klatki piersiowej

Punktami podstawowymi klatki piersiowej są:
- Shim Jang (1): okolica serca
- Gyodrurang (2): dół pachowy.

Uderzenie skierowane w klatkę piersiową, aczkolwiek powodują efekty nieco mniej nasilone, niż w przypadku punktów witalnych leżących w obrębie głowy i szyi, wywiera efekt w postaci od kilku do kilkunastosekundowego przerwania oddechu, skokowego spowolnienia akcji serca i objawów szoku układu krążenia lub utraty przytomności, w wyniku szoku nerwów czaszkowych za pośrednictwem kręgosłupa i sympatycznego układu nerwowego oraz szoku narządów klatki piersiowej, głównie płuc, serca i przełyku.
Uderzenia kierowane w okolice pod sutkami, pomiędzy 5 a 6 żebrem po obu stronach, tuż pod mięśniem piersiowym, mogą spowodować utratę przytomności wskutek szoku płuc, ośrodka oddechu i krążenia . W przypadku silnych kopnięć, nastąpić może pęknięcie lub złamanie jednego lub kilku żeber.
W lewej połowie górnej części klatki piersiowej znajduje się rejon serca, Shim Jang (1), reagującego na silne uderzenie skurczem naczyń wieńcowych.
Uderzenia kierowane w punkt Gyodurang (2) tj. dół pachowy, odstęp pomiędzy 4 a 5 żebrem z boku ciała, zwłaszcza zadane podczas wykonywania techniki ręcznej, odsłaniającej bo ciała, spowodować mogą silny ból i utratę przytomności w wyniku szoku płuc, ośrodków oddechu i krążenia oraz mięśni oddechowych.
Przebiegają tędy ważne naczynia tętnicze, których stłuczenie może spowodować porażenie lub nawet utratę górnej kończyny. Z reguły średniej siły cios na dłuższy czas uniemożliwia posługiwanie się górną kończyną, szczególnie jej odwodzenie. Punkt ten wrażliwy jest na ucisk palcami (Jiap).

Drugorzędne punkty witalne klatki piersiowej

Są takimi punktami witalnymi w rejonie ciała:
- Swegol (1):obojczyk
- Hyung Gol (2) punkt położony tuż pod połączeniem rękojeści mostka z trzonem, czyli pod wyniosłością na 1/3 wysokości mostka, licząc od góry
- Euhke Gwanjol (3) szczyt ramienia, łącze wyrostka barkowego z obojczykiem
Uderzenia kierowane w rejon obojczyka, zwłaszcza dół nadobojczykowy, nieco ponad środkową częścią obojczyka mogą spowodować porażenia pasa barkowego i całego ramienia w wyniku szoku części nadobojczykowej splotu ramiennego, tętnicy szyjnej wspólnej i żyły szyjnej wewnętrznej oraz utratę przytomności.
Sama kość obojczykowa jest podatna na złamania, powodujące silny ból przy każdej próbie poruszenia ramieniem.
Uderzenia skierowane w punkty Hyung Gol mogą spowodować ostry ból w klatce piersiowej, zaburzenia oddechu i bolesny skurcz krtani oraz gardła, naruszenie równowagi systemu nerwowego w wyniku szoku naczyń górnej połowy klatki piersiowej oraz utratę przytomności wywołaną szokiem serca, arterii płucnych i krtani. W przypadku bardzo silnych uderzeń, zwłaszcza zadawanych techniką nożną, może nastąpić złamanie mostka, niekiedy połączone ze stłuczeniem narządów klatki piersiowej: aorty, przełyku płuc lub osierdzia.
Uderzenia skierowane w Euhke Gwanjol mogą spowodować ostry ból i obezwładnienie kończyny, spowodowane urazem stawu barkowego i szokiem na obojczykowej części splotu ramiennego. Staw barkowy można stosunkowo łatwo zwichnąć gwałtownym wykręceniem ramienia w tył na plecy. Zwichnięcie w stawie mostkowo-obojczykowym może nastąpić po zastosowaniu silnego kopnięcia w tułów z jednoczesnym szarpnięciem za uchwyconą rękę tak by działająca siła przeniosła się wzdłuż osi długiej obojczyka.

Punkty witalne brzuch i miednicy

Punktami podstawowymi tego rejonu ciała są:
- Myong Chi (1):splot słoneczny, wgłębienie tuż pod mostkiem
- Nuk Gol (2):boczna powierzchnia tułowia na wysokości dwunastego żebra, okolica tzw. wolnych żeber
- Bi Jang (3):śledziona
- Gan Jang (4):wątroba
- Sang BokBoo (5):nadbrzusze
- Baekkob (6):pępek
- Hbokboo (7):punkt położony około dwóch centymetrów pod pępkiem
- Nang Shim (8):jądra
- Sataguni (9):pachwiny
- Chiboo (10):okolica łonowa

W dolnej części tułowia Bokboo znajdują się organy wewnętrzne, jak wątroba, żołądek, jelito cienkie i grube, trzustka, śledziona, pęcherz moczowy i narządy płciowe wewnętrzne i zewnętrzne, nerki. Silny atak skierowany w ten rejon łatwo wyzwala wstrząs ogólny. Zadanie silnego uderzenie w narządy znajdujące się w dolnej części tułowia powodują uszkodzenia i krwotok. Uderzenie w splot słoneczny zwłaszcza podczas wdechu, powoduje szok układu sympatycznego z charakterystycznym krótkotrwałym porażeniem przepony, cechującym się specyficznym, dojmującym bólem i niemożnością wykonania wdechu ani wydechu, skokowe zmiany rytmu pracy serca i utratę kontroli nad ruchami. Bardzo silne kopnięcie zadane w ten punkt może spowodować obrażenia narządów wewnętrznych. Uderzenie w okolice pępka powoduje głównie szok jelita cienkiego i pęcherza, naczyń krwionośnych i nerwów podbrzusza.
    Uderzenie w prawą boczną powierzchnie dolnej części tułowia powoduje szok wątroby i płuc, porażenie ośrodka oddechowego oraz ostry ból w podżebrzu i dołku podsercowym, połączone z silnymi nudnościami.
    Uderzenie w lewą boczną powierzchnie dolnej części tułowia powoduje szok żołądka i śledziony z efektami na rytmie pracy serca i zaburzeniami pracy układu oddechowego.
    Uderzenie w okolicę ruchomych, odsłoniętych tzw. wolnych żeber często powoduje ich złamanie, połączone z trudnościami oddechowymi i bólem z nerwów międzyżebrowych.
    Uderzenie w jądra powoduje przerwanie oddechu i spadek ciśnienia tętniczego krwi, odruchowe zgięcie tułowia w przód i podniesienie się jąder, oraz utratę przytomności w skutek szoku nerwów splotu sromowego, krzyżowego i miednicznego oraz nerwów i naczyń jąder i pachwin. Możliwe jest, przy bardzo silnych uderzeniach, nastąpienie nagłego odruchowego zgonu uderzonego.
    Silne uderzenie skierowane w pachwiny może doprowadzić do utraty przytomności, panowania nad ruchami, ostrego bólu w miednicy i podbrzuszu, zablokowania stawu biodrowego i kolanowego. Stłuczenie naczyń i tętnic przebiegających w tej okolicy może przynieść w konsekwencji trwałe kalectwo.
    Uderzenie skierowane w okolicę nadłonową może spowodować utratę przytomności oraz utratę panowania nad ruchami i pionowej pozycji ciała. Uderzenie w okolicę pęcherza moczowego nie powoduje jego uszkodzeń o ile nie jest on wypełniony lub nie następuje złamanie kości łonowej, mogące spowodować jego obrażenia.




Punkty witalne grzbietu

W obrębie grzbietu (DUNG) znajdują się przede wszystkim kręgosłup i nerki. Kręgosłup jest tworem na całej swej długości podatny na uszkodzenia w wyniku uderzenia, mogących spowodować utratę przytomności, uszkodzenie rdzenia lub śmierć.
Uraz części wysokiej kręgosłupa w wyniku uderzenia skierowanego w punkt:
-Kyong Boo (1):VII krąg szyjny może spowodować utratę przytomności w wyniku szoku mózgu i nerwów czaszkowych, splotu szyjnego oraz obwodowego układu nerwowego.
Uraz części środkowej (piersiowej) kręgosłupa w wyniku uderzenia skierowanego w punkty:
-Kyong Gap (2):przestrzeń między wewnętrznymi krawędziami łopatek, między V a VI kręgiem piersiowym
-Kyong Cu (3):IX krąg piersiowy może spowodować utratę przytomności wskutek ciężkiego szoku aorty, płuc, serca i kręgosłupa, zatrzymanie oddechu i zaburzenia krążenia.
Uraz okolicy nerek w wyniku uderzenia skierowanego w punkt:
-Kyong Pat (4); okolica podłopatkowa i lędźwiowa, punkty położone po obu stronach XI kręgu piersiowego spowodować mogą utratę przytomności wskutek ciężkiego urazu nerek, ich nerwów i naczyń krwionośnych oraz kurczowy ból w okolicy lędźwiowej promieniujący wzdłuż moczowodu do jąder, zwykle połączony z bolesnym parciem na mocz.
Uraz części niskiej kręgosłupa w wyniku uderzenia skierowanego w punkt:
-Migol (5): kość krzyżowo-ogonowa spowodować może złamanie kości ogonowej oraz utratę przytomności wskutek szoku kręgosłupa, nerek, mózgu i porażenie nerwów splotu krzyżowego.

 

Punkty witalne kończyn
Kończyny górne i dolne są (Bal Gwa Dari) są narządami ruchu wrażliwymi na ból w przypadku uderzenia, zwłaszcza wymierzonego w okolice łokcia, nadgarstka, stawu kolanowego lub skokowego.
Znajdują się też na ich powierzchni punkt bolesne na ucisk palcami. Najdostępniejszymi z nich na kończynie górnej są punkty położone na nadgarstku, na dłoni pomiędzy palcem wskazującym a kciukiem, na ramieniu pomiędzy bicepsem a tricepsem oraz tuż pod tricepsem, na 1/3 długości ramienia z boku. Na kończynie dolnej punktem wrażliwym na ucisk jest ścięgno Achillesa.
Nieujęte w wyrazie Kupso są palce dłoni, niezwykle łatwe do wyłamania ze stawów, bolesnej techniki obrony częstej w Hosinsul (samoobronie).

Punkty witalne kończyny górnej

Uraz kończyny górnej powstający w wyniku uderzenia skierowanego w punkt:
-Palkup Gwanjol (1): boczną powierzchnię stawu łokciowego,
-Umji Goo (2): wierzch dłoni pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym,
-Sonmok Gwanjol (3): staw nadgarstka,
-Maekbak Sanmok Dongmaek (4): wewnętrzna powierzchnia nadgarstka,
-Dung Sonmok (5) wierzch przegubu między zakończeniem promieniowej i łokciowej,
spowodować może utratę przytomności oraz utratę władzy w kończynie górnej i panowania nad ruchami w wyniku szoku nerwów i arterii splotu ramiennego.









Punkty witalne kończyny dolnej

Atak skierowany w którykolwiek z punków witalnych kończyny dolnej powoduje z reguły utratę pionowej pozycji ciała (pochylenie tułowia połączone z przysiadem lub upadek). Przy uderzeniach lżejszych, uderzenie takie powoduje odruchowe odciążenie urażonej nogi.
Uraz kończyny dolnej spowodowany uderzeniem skierowanym w punkt:
-Murup Gwanjol (1): staw kolanowy
-Ogum (2): dół podkolanowy
-Anjok Hobok Dari (3): wewnętrzna powierzchnia uda, punkt położony na 2/3 długości uda, w przybliżeniu o szerokości dłoni nad boczną powierzchnią kolana,
powoduje ostry ból i niewykluczoną utratę przytomności w wyniku szoku naczyń krwionośnych i nerwów przebiegających w tym rejonie.
Atak na tylną powierzchnię kolana powoduje z reguły natychmiastowy upadek.
Atak skierowany na przednią powierzchnię kolana może łatwo spowodować uszkodzenie lub w przypadku zadziałania od wewnętrznej strony stawu kolanowego, zwichnięcie rzepki kolanowej i uszkodzenie leżącej pod nią kaletki mazionowej lub wiązadeł krzyżowych kolana.
Złamanie rzepki kopnięciem skierowanym do jej powierzchni powoduje silny, zwalający z nóg ból, całkowicie, uniemożliwiający ruch w stawie kolanowym oraz niemal natychmiastowy silny obrzęk.
Atak skierowany w boczną powierzchnię kolana spowodować może kłujący, obezwładniający ból w kolanie , niemożność wyprostowania kolana i uszkodzenie łąkotek oraz wiązadeł pobocznych kolana

---