KONSPEKT LEKCJI HISTORII W KLASIE V SZKOŁY PODSTAWOWEJ

TEMAT: Bolesław Krzywousty i jego testament.

CELE:

Uczeń:

• Zna pojęcia: senior, testament, dzielnica senioralna, pozagrobowiec, Krzyżacy, Tatarzy i datę: 1138;

• Pamięta postaci: Bolesław Krzywousty, Konrad Mazowiecki oraz postanowienia testamentu;

• Potrafi wymienić synów Bolesława Krzywoustego;

• Rozumie znaczenie rozbicia dzielnicowego;

• Potrafi wskazać na mapie dzielnice synów Bolesława Krzywoustego.

METODY PRACY:

• pogadanka;

• wyszukiwanie informacji w podręczniku;

• wykład.

FORMY PRACY:

• indywidualna;

• zbiorowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

• podręcznik;

• karta pracy ucznia;

• mapa.

CZAS TRWANIA: 45 minut

PRZEBIEG LEKCJI:

FAZA WPROWADZAJĄCA:

• Sprawdzenie obecności i podyktowanie tematu przez nauczyciela.

• Nauczyciel informuje uczniów o tym, czym się zajmą na zajęciach: przyczyny i skutki rozbicia dzielnicowego, kształt państwa polskiego po wejściu w życie testamentu Bolesława Krzywoustego, działania wojenne za rządów Bolesława oraz zagrożenie ze strony sąsiadów w okresie Polski dzielnicowej.

• Nauczyciel sprawdza odrobienie pracy domowej w ćwiczeniach żadnej na poprzednich zajęciach: 1,2 ,3 5,6 ze stron 65,66

• Nauczyciel odpytuje uczniów z wiadomości zapamiętanych z poprzednich zajęć:

1. Kto jest legendarnym założycielem dynastii Piastów? Mieszko.

2. Od jakiego plemienia pochodzi nazwa Polska? Polan.

3. Z jakiego kraju Mieszko przyjął chrzest? Czech.

4. Otton III był władcą? Cesarstwa Niemieckiego.

5. Co oznaczają daty:

966- chrzest Polski

992- śmierć Mieszka I i objęcie rządów przez Bolesława Chrobrego

1000- zjazd gnieźnieński

FAZA REALIZUJĄCA:

• Nauczyciel wprowadza uczniów w temat:

Dwaj pierwsi Piastowie stworzyli silne państwo polskie. Po śmierci Chrobrego w XI wieku państwo polskie przeżywało niepowodzenia. Były one spowodowane walkami wewnętrznymi oraz najazdami państw sąsiadujących- Niemiec, Czech i Rusi Kijowskiej. Po śmierci Władysława Hermana doszło do walki o władzę między jego synami: Zbigniewem i Bolesławem. Dopiero rządzący Polską Krzywousty podjął próby odbudowy i umocnienia kraju.

• Nauczyciel informuje uczniów o spisaniu przez Bolesława testamentu w 1138r. i o jego postanowieniach, jednocześnie wskazując na mapie poszczególne dzielnice:

Mieszko Stary- Wielkopolska

Władysław II- Śląsk i jako najstarszy- senior, otrzymuje też dzielnicę senioralną-jak sama nazwa mówi należącą do najstarszego z rodu

Bolesław Kędzierzawy- Mazowsze

Dzielnica senioralna - Małopolska

• Uczniowie wykonują ćwiczenie 3 na stronie 68 w zeszycie ćwiczeń .

• Nauczyciel informuje uczniów o istnieniu czwartego syna zwanego pogrobowcem- ten, który urodził się po śmierci ojca - Kazimierz Sprawiedliwy i o tym, że nie został on uwzględniony w testamencie.

• Uczniowie wykonują ćwiczenie 1 na karcie pracy ucznia- uzupełniają fragment drzewa genealogicznego Piastów.

• Uczniowie czytają tekst ze stron 116-117 zatytułowany „Groźni sąsiedzi” i, następnie wykonują ćwiczenie 2 na karcie pracy ucznia.

• Nauczyciel dyktuje uczniom skutki rozbicia dzielnicowego:

1. Osłabienie Polski podzielonej na kilkadziesiąt małych i słabych księstw.

2. Sprowadzenie Krzyżaków do obrony przed najazdami Prusów.

3. Utrata ziemi lubuskiej na rzecz Niemiec, Pomorza Gdańskiego na rzecz Prusów i Śląska na rzecz Czechów.

4. Utrudnienia w prowadzeniu handlu- cła płacone każdemu księciu za przekroczenie jego ziem.

5. Napływ ludności z Europy Zachodniej.

6. Powstanie wielu nowoczesnych, jak na tamte czasy, miast i wsi.

• Zebranie i podsumowanie wiadomości przez nauczyciela:

Podział Polski na dzielnice przyczynił się do osłabienia kraju. Już synowie Bolesława Krzywoustego nie respektowali postanowień testamentu. Walki o władzę w dzielnicy senioralnej i dzielenie państwa na kolejne dzielnice były świadectwem słabości kraju, co wykorzystali wrogowie zewnętrzni, np. Krzyżacy i Tatarzy.

FAZA PODSUMOWUJĄCA:

• Nauczyciel zadaje pytania sprawdzające wiadomości uczniów/rozdaje test sprawdzający wiadomości uczniów po przeprowadzeniu zajęć:

1. Który z Piastów podzielił Polskę na dzielnice? Bolesław Krzywousty.

2. Jak Bolesław Krzywousty ukarał swojego brata Zbigniewa? Kazał go oślepić.

3. Jak nazwano dziecko które przyszło na świat po śmierci ojca( w XII wieku)? Pogrobowiec.

4. W którym roku wszedł w życie testament Krzywoustego? 1138.

5. Ile lat trwało rozbicie dzielnicowe w Polsce? Ponad 150.

6. Najstarszego syna Bolesława Krzywoustego nazwano? Wygnańcem.

7. Czy rozbicie dzielnicowe było dla Polski korzystne? Nie.

8. Co oznaczają terminy:

Senior- najstarszy z synów Krzywoustego, najstarszy z rodu.

Dzielnica senioralna- teren należący do najstarszego syna.

Krzyżacy- rycerze zakonnicy z Zakonu Najświętszej Marii Panny, ich nazwa pochodzi od czarnego krzyża na noszonych przez nich białych płaszczach.

Tatarzy- lud wywodzący się z Azji, byli uzbrojeni w łuki i szable, w bitwie nacierali gwałtownie by potem się rozproszyć i okrążyć wroga.

KARTA PRACY UCZNIA

ĆWICZENIE 1 Wpisz odpowiednio imiona i przydomki poszczególnych synów króla Bolesława Krzywoustego.

Bolesław Krzywousty

……………. …………… ……………. ……………..

Śląsk Mazowsze Wielkopolska (pogrobowiec) ziemia łęczycka

ĆWICZENIE 2 Uzupełnij tekst wpisując podane wyrazy:

Konrad Mazowiecki, testament, Zbigniew, Prusy, senior, 1138, dzielnica,

rozbicie dzielnicowe, Krzyżacy, Tatarzy.

Po wojnie ze swoim bratem ,…………………….., Bolesław zwany Krzywoustym zawładnął krajem. W …………r. na mocy swojego………………………. podzielił państwo, tak aby każdy z jego synów otrzymał własną…………………….. . Władzę zwierzchnią miał sprawować …………………, czyli najstarszy z rodu. ………………………………………………........... Polski trwało ponad 150 lat. W pierwszej połowie XIII wieku książę …………………………… …………………………….. chcąc obronic ziemie Mazowsza przed napadami pogańskich …………………, sprowadził do kraju rycerzy Zakonu Najświętszej Marii Panny nazywanych…………………………. . Ponadto państwo polskie pustoszyły także najazdy ludów wywodzących się z Azji-…………………… .

TEST SPRAWDZAJĄCY WIADOMOŚCI

1. Który z Piastów podzielił Polskę na dzielnice?

1. Bolesław Krzywousty

2. Bolesław Chrobry

3. Mieszko I

2. Jak Bolesław Krzywousty ukarał swojego brata Zbigniewa?

1. Wygnać z kraju

2. Kazał go oślepić

3. Kazał go zabić

3. Jak nazwano dziecko które przyszło na świat po śmierci ojca( w XII wieku)?

1. Pocmętnik

2. Pogrobowiec

3. Poojciec

4. W którym roku wszedł w życie testament Krzywoustego?

1. 1000

2. 1138

3. 1139

5. Ile lat trwało rozbicie dzielnicowe w Polsce?

1. Ponad 150

2. Ponad 200

3. Niecałe 150

6. Najstarszego syna Bolesława Krzywoustego nazwano?

1. Kędzierzawy

2. Stary

3. Wygnańcem

7. Czy rozbicie dzielnicowe było dla Polski korzystne?

1. Tak

2. Nie

8. Co oznaczają terminy:

Senior-

Dzielnica senioralna-

Krzyżacy-

Tatarzy-

---