Temat :

Testament Bolesława Krzywoustego. Podział Polski na dzielnice

Kalendarium

1138 – ogłoszenie testamentu Bolesława Krzywoustego
1138 – śmierć Bolesława Krzywoustego

Źródło1. Tablica genealogiczna Piastów [fragment]

Źródło 2. Mistrz Wincenty Kadłubek, Kronika polska [fragment]

Gdy poczuł, że [los] żąda od niego śmiertelnej powinności, poleca spisać dokumenty
testamentowe. Przekazuje w nich w spadku czterem synom i to, co osiągnięte zasługami
przodków, i następstwo w królestwie, wyznaczając stałe granice czterech dzielnic w ten
sposób, że w ręku najstarszego miało pozostać i księstwo dzielnicy krakowskiej, i władza
zwierzchnia. […] zawsze starszeństwo i wzgląd pierworództwa miały rozstrzygnąć spór o
następstwo. [...] pacholęciu zapisuje się w spadku piąte koło u wozu czterokonnego [...] Niech
więc ustaną żale na nielitościwy testament, słuszną bowiem jest rzeczą, aby dzielnice
małoletnich powierzano opiekunom, nie małoletnim. (...)

Źródło 3. Mapa. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego, CARTE

Ćwiczenia

Na podstawie źródeł 1-3.

1. Co umożliwiało Bolesławowi Krzywoustemu dokonanie podziału Polski między swoich
synów?
2. Wyjaśnij, jakie doświadczenia życiowe mogły skłonić Bolesława Krzywoustego do
podjęcia decyzji o podziale państwa między synów?
3. W jaki sposób władca chciał zabezpieczyć jedność państwa?
4. Co oznacza termin „dzielnica senioralna”?
5. Czy dzielnica senioralna była dziedziczna?
6. Kto miał obejmować we władanie dzielnicę senioralną?
7. Wymień dzielnice, które otrzymali w dziedziczne władanie – Władysław Wygnaniec,
Bolesław Kędzierzawy, Mieszko I Stary, Henryk Sandomierski.
8. Czy testament przewidywał zabezpieczenie dla wdowy po Bolesławie Krzywoustym –
księżnej Salomei i nienarodzonego syna – Kazimierza?
9. Kogo w średniowieczu nazywano „pogrobowcem”?
10. Oceń, czy decyzje statutu Bolesława Krzywoustego wzmacniały, czy osłabiały pozycję
państwa na arenie międzynarodowej oraz czy przyczyniały się do polepszenia, czy
pogorszenia warunków życia jego mieszkańców? Odpowiedź uzasadnij.

Praca domowa

1. Przygotuj głos w dyskusji: Czy w Polsce doszłoby do rozbicia politycznego, gdyby
Bolesław Krzywousty nie zostawił testamentu?
2. Podaj przykłady decyzji o podziale państwa podejmowanych przez innych władców
średniowiecznej Europy.

.