PODSTAWOWE WIADOMOŚCI O DOZORZE TECHNICZNYM

Dozór techniczny to działalność zmierzająca do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska.

Dozorem technicznym objęte są urządzenia techniczne stwarzające zagrożenie poprzez:
	rozprężanie gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego, CIŚNIENIOWE
	wyzwolenie energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków w ograniczonym zasięgu, DŹWIGNICOWE
	rozprzestrzenianie się materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących lub żrących w czasie ich magazynowania lub transportu w zbiornikach bezciśnieniowych. … ZBIORNIKI itp

Działalność obejmuje fazę wytwarzania i fazę eksploatacji urządzeń.

W fazie wytwarzania organa jednostek dozoru technicznego:
	uzgadniają dokumentacje projektowe, konstrukcyjno-techniczne łącznie z instrukcjami eksploatacji,
	sprawdzają kompetencje wytwórców urządzeń technicznych oraz materiałów i elementów do budowy tych urządzeń,
	wykonują badania typu urządzeń przed uruchomieniem produkcji które stanowią podstawę do wydania certyfikatu i oznaczenia urządzeń przez wytwórcę:

W fazie eksploatacji dotyczy to :
	wykonywania badań okresowych, nadzwyczajnych i doraźnych urządzeń technicznych u użytkowników (eksploatujących),
	wydawania uprawnień zakładom dokonującym naprawy urządzeń technicznych,
	wyrażania zgody na dokonanie przeróbek urządzenia,
	wydawania określonych uprawnień osobom obsługującym i konserwującym urządzenia,
	wykonywania badań celem określenia przyczyn i wdrożenia działań zapobiegawczych po wystąpieniu niebezpiecznego uszkodzenia lub nieszczęśliwego wypadku.

Generalnie obowiązuje postanowienie ustawowe warunkujące możliwość użytkowania urządzenia technicznego po otrzymaniu decyzji zezwalającej na jego eksploatację wydaną przez organ właściwej

JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE DOZORU TECHNICZNEGO

Urząd Dozoru Technicznego jest państwową osobą prawną realizującą zadania związane z wykonywaniem dozoru technicznego w zakresie ustalonym w ustawie o dozorze technicznym i aktach wykonawczych do tej ustawy.
W strukturze organizacyjnej Urzędu Dozoru Technicznego działają oddziały terenowe UDT obejmujące swoją działalnością obszar całego kraju oraz Centralne Laboratorium Dozoru Technicznego stanowiące zaplecze badawczo-ekspertyzowe dozoru technicznego. Oddziałów UDT jest 29.

Wojskowy Dozór Techniczny jest jednostką budżetową, posiadającą w ramach budżetu resortu obrony narodowej wydzieloną podziałkę, obsługiwaną przez niezależny oddział gospodarczy.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności Wojskowego Dozoru Technicznego, jako państwowej jednostki organizacyjnej, przejmuje na siebie Skarb Państwa

Transportowy Dozór Techniczny - jest państwową osobą prawną, wykonującą działalność publiczną, utworzoną na podstawie art.42 ust.1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym, ze zlikwidowanych, istniejących od 1922 roku, specjalistycznych organów: kolejowego dozoru technicznego i dozoru technicznego żeglugi morskiej.

W Transportowym Dozorze Technicznym powołana została Jednostka Certyfikująca TDT-CERT, w strukturze, której działa Jednostka Certyfikująca Systemy Jakości (zwana dalej TDT-CERT) spełniająca wymagania normy PN-EN 45012:2000 "Wymagania ogólne dotyczące jednostek prowadzących ocenę oraz certyfikację/rejestrację systemów jakości".

TDT-CERT prowadzi certyfikację systemów jakości na zgodność z wymaganiami norm:

• PN-EN ISO 9001:2001 Systemy zarządzania jakością. Wymagania

• PN-EN 729-2:1997 Spawalnictwo. Spawanie metali. Pełne wymagania dotyczące jakości w spawalnictwie

• PN-EN 729-3:1997 Spawalnictwo. Spawanie metali. Standardowe wymagania dotyczące jakości w spawalnictwie

• PN-EN 729-4:1997 Spawalnictwo. Spawanie metali. Podstawowe wymagania dotyczące jakości w spawalnictwie

AKTY PRAWNE BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ DT

 

	Ustawa 21 grudnia 2000 roku o dozorze technicznym (Dz.U.2000.122.1321)
	Rozporządzenie Ministra Gospodarki 18 lipca 2001 roku w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz.U.2001.79.849)
	Rozporządzenie Rady Ministrów 16 lipca 2002 roku w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz.U.2002.120.1021)
	Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych w zakresie eksploatacji niektórych transportu bliskiego (Dz.U.nr 193, poz.1890)

Dozór techniczny nad urządzeniami technicznymi wykonywany jest w formie:

• dozoru pełnego,

• dozoru ograniczonego,

• dozoru uproszczonego.

Forma dozoru technicznego zależy od skali i stopnia zagrożenia, jakie może stwarzać konkretne urządzenie.

Urządzenia techniczne objęte dozorem technicznym mogą być eksploatowane tylko na podstawie decyzji zezwalającej na ich eksploatację, wydanej przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. Organ właściwej jednostki dozoru technicznego przed wydaniem decyzji, przeprowadza badania i wykonuje czynności sprawdzające.

Rodzaje badań technicznych:

• badanie odbiorcze (odbiory techniczne),

• badanie zwyczajne (rewizje okresowe i pośrednie),

• badanie doraźne (powypadkowe, eksploatacyjne, kontrolne).

Czynności sprawdzające:

• sprawdza kompletność i prawidłowość przedłożonej dokumentacji,

• dokonuje badania urządzenia poprzez sprawdzenie zgodności wykonania tego urządzenia z dokumentacją i warunkami technicznymi dozoru technicznego, a także stanu urządzenia, jego wyposażenia i oznakowań,

• przeprowadza próby techniczne przed uruchomieniem urządzenia oraz w warunkach pracy w zakresie ustalonym w warunkach technicznych dozoru technicznego dla poszczególnych rodzajów urządzeń,

• przeprowadza badanie specjalistyczne ustalone w dokumentacji urządzenia lub w technicznie uzasadnionych przypadkach, na żądanie organu właściwej jednostki dozoru technicznego.

Decyzji zezwalającej nie wydaje się, jeżeli urządzenie znajduje się w obrocie i jest oznaczone przez wytwarzającego znakiem dozoru technicznego.

Czynności dozoru technicznego wykonują pracownicy jednostek dozoru technicznego, zwani dalej „inspektorami”, na podstawie upoważnienia wydanego przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego oraz legitymacji służbowej.

Czynności dozoru technicznego inspektorzy wykonują w obecności przedsiębiorcy lub osoby upoważnionej przez przedsiębiorcę, i sporządzają protokół wykonania czynności.

Ponadto w Ustawie zawarte są przepisy karne, i tak kto dopuszcza do eksploatacji urządzenia techniczne:

• bez otrzymania decyzji organu właściwej jednostki dozoru technicznego o dopuszczeniu urządzenia do eksploatacji lub obrotu,

• wbrew decyzji organu właściwej jednostki dozoru technicznego o wstrzymaniu eksploatacji lub wycofaniu z obrotu urządzenia technicznego,

• przerabia urządzenie techniczne bez zgody organu właściwej jednostki dozoru technicznego

 podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności,

• uniemożliwia lub utrudnia wykonywanie czynności dozorowych (przeprowadzenia badań prawdzających),

• nie wykonuje obowiązku zawiadomienia organu właściwej jednostki dozoru technicznego o niebezpiecznym uszkodzeniu urządzenia technicznego lub nieszczęśliwym wypadku związanym z eksploatacją urządzenia technicznego

 podlega karze grzywny.

Każdy właściciel lub użytkownik urządzenia technicznego zanim zacznie eksploatację niezależnie od tego czy jest to urządzenie nowe czy używane musi najpierw uzyskać zgodę na użytkowanie w formie pisemnej w postaci decyzji właściwego organu dozoru.

Decyzja jest imienna, a więc ważna tylko dla osoby lub firmy, na którą została wystawiona. Nabycie urządzenia z ważną jeszcze decyzją nie upoważnia nowego użytkownika do eksploatacji tego urządzenia.

Zgodnie z Ustawą o dozorze technicznym właściwi ministrowie wydali akty wykonawcze

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie rodzaju urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu z późniejszymi zmianami z dnia 3 lutego 2003r. (Dz. U. Nr 120, poz. 1021, zm.: Dz. U. z 2003 r. Nr 28, poz. 240)  omówienie.

Dozorowi technicznemu podlegają m.in. następujące rodzaje urządzeń technicznych:

• urządzenia ciśnieniowe, w których znajdują się ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego (np.: kotły parowe o pojemności powyżej 2 dm³, szybkowary, zbiorniki na gaz skroplony lub sprężony, itp.),

• zbiorniki bezciśnieniowe i zbiorniki o nadciśnieniu nie wyższym niż 0,5 bara, przeznaczone do magazynowania materiałów niebezpiecznych (np. ciecze żrące, trujące, ciekłe zapalne, itp.) oraz urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych, zbiorniki -cysterny do przewozu materiałów niebezpiecznych

• maszyny służące do przemieszczania osób lub ładunków w ograniczonym zasięgu zwane dźwignicami (np. suwnice, wciągniki i wciągarki, żurawie, wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia, dźwigniki, podesty ruchome, itd.).

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych z późniejszymi zmianami z 20 lutego 2003 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 849; zm.: Dz. U. z 2003 r. Nr 50, poz. 426)  omówienie.

W rozporządzeniu podano tryb sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz co należy wpisać we wniosku.

Komisja kwalifikacyjna po stwierdzeniu kompletności wniosku wyznacza termin egzaminu, który składa się z dwóch części:

• z egzaminu ustnego z wiedzy teoretycznej z danego zagadnienia,

• z egzaminu praktycznego polegającego na sprawdzeniu umiejętności w zakresie obsługi i konserwacji urządzeń technicznych.

Po egzaminie komisja sporządza protokół, a pozytywny wynik pozwala na wydanie zaświadczenia kwalifikacyjnego.

Ponadto dołączone są załączniki:

Załącznik Nr 1. Wniosek o sprawdzenie kwalifikacji.

Załącznik Nr 2. Rodzaje urządzeń technicznych, przy których obsłudze i konserwacji wymagane jest posiadanie kwalifikacji.

• DŹWIGNICE

Dźwignice są to środki transportu o zasięgu ograniczonym i ruchu przerywanym, przeznaczone do przemieszczania osób lub ładunków,

a w szczególności:

1. dźwigi - składające się z podstawy ładunkowej (kabiny), platformy itp. prowadzonej w prowadnicach i przemieszczającego ją zespołu napędowego przeznaczone do pionowego przemieszczania osób lub ładunków.

2. suwnice - przeznaczone do przemieszczania ładunków w pionie, poziomie lub w pionie i w poziomie w przestrzeni ograniczonej skrajnymi położeniami wciągarki lub wciągnika oraz skrajnymi położeniami ustroju nośnego suwnicy.

3. żurawie - których wysięgnik może wykonywać ruchy obrotowe w płaszczyźnie poziomej, pionowej lub poziomej i pionowej jednocześnie

4. cięgniki czyli wciągniki i wciągarki - przeznaczone do przemieszczania osób lub ładunków w pionie lub w poziomie w jednej płaszczyźnie za pośrednictwem cięgna zakończonego urządzeniem chwytającym wraz z koniecznym wyposażeniem.

5. podesty ruchome - przystosowane do przemieszczania w pionie platform roboczych

6. układnice magazynowe

7. dźwigniki śrubowe i zapadnie trakcyjne- urządzenia specjalistyczne stosowane w jednostkach
   kolejowych

8. dźwignice linotorowe w których jedna lub więcej lin nośnych rozpiętych między podporami stanowi tor jezdny do przemieszczania ładunków

Urządzenia transportu bliskiego to:

• wciągarki i wciągniki,

• suwnice,

• żurawie w tym wózki jezdniowe z wysięgnikiem,

• układnice w tym wózki jezdniowe z osobą obsługującą, podnoszoną wraz z ładunkiem,

• dźwigniki (podnośniki),

• wyciągi towarowe, w tym wyciągi statków,

• podesty ruchome, układnice do układania torów,

• urządzenia dla osób niepełnosprawnych,

• schody i chodniki ruchome,

• przenośniki kabinowe, okrężne,

• dźwigi do transportu osób i/lub ładunków,

• dźwigi budowlane i dźwigi towarowe małe,

• dźwignice linotorowe,

• urządzenia techniczne służące, do manipulacji kontenerami,

• urządzenia załadowcze, wyładowcze lub przenoszące ładunki, ciągów technologicznych przeładunkowych,

• układarki do układania torów, wypornice sieci trakcyjnej i przeciągarki pojazdów szynowych,

• pomosty ruchome z zespołami napędowymi w przystaniach promowych.

RODZAJE I TERMINY BADAŃ

Badania typu - badania przeprowadzone zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 10 kwietnia 2003 w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn
i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. 2003 Nr 91, poz. 858).

Badania odbiorcze - badania urządzenia transportu bliskiego przeprowadzane po ukończeniu wytwarzania w warunkach jego gotowości do pracy.

Badania okresowe - badania urządzenia transportu bliskiego w warunkach jego gotowości do pracy, przeprowadzane okresowo, w terminach określonych w warunkach technicznych dozoru technicznego i ustalonych w protokółach badań odbiorczych
lub poprzednich badań okresowych (badania okresowe odbywają się zwykle w okresach rocznych).

Badania doraźne (nadzwyczajne) - badania urządzenia transportu bliskiego odbywające się w czasie eksploatacji tego urządzenia, wynikające z doraźnych potrzeb eksploatacyjnych oraz nadzoru i kontroli.

Rozróżnia się następujące badania techniczne przeprowadzane przez organa dozoru technicznego:

1. badania typu

2. badania odbiorcze (odbiory techniczne)

3. badania okresowe (rewizje okresowe )

4. badania nadzwyczajne

Dźwignica przedstawiona do badań powinna być w stanie całkowicie zmontowanym, sprawna technicznie i przygotowana do eksploatacji zgodnie z instrukcją obsługi. Powinny być przygotowane odpowiednie obciążenia próbne w celu przeprowadzenia prób zgodnie z warunkami dt i warunkami ustalonymi przez inspektora dozoru technicznego.

Celem badań technicznych jest sprawdzenie aktualnego stanu technicznego dźwignicy w zakresie spełnienia wymagań bezpieczeństwa oraz bezawaryjnej pracy.

Użytkownik na terenie którego przeprowadzane są badania techniczne, powinien udzielić niezbędnej pomocy dla ich przeprowadzenia oraz zapewnić bezpieczeństwo pracy przy wykonywaniu tych badań. Powinien również zapewnić aby dźwignica była obsługiwana przez operatora posiadającego odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia oraz aby przy badaniach obecny był uprawniony konserwator.

• Ad.a. Badanie typu

W przypadku badań typu maszyny, typu żurawia, typu elementów bezpieczeństwa maszyny lub dźwigu wniosek o przeprowadzenie badań składany jest w siedzibie Dozoru Technicznego zgodnie z wymaganiami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 kwietnia 2003 w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. 2003 Nr 91, poz. 858).

Ad.b.

Badania odbiorcze przeprowadzane są bezpośrednio po wyprodukowaniu dźwignicy i obejmują:

1. sprawdzenie kompletności i prawidłowości przedłożonej dokumentacji technicznej

2. badanie budowy, którego celem jest sprawdzenie zgodności budowy dźwignicy i jej montażu z paszportem, normami i warunkami dozoru technicznego oraz sprawdzenie zgodności warunków pracy z warunkami określonymi przez wytwórcę w paszporcie dźwignicy

3. próby techniczne w zakresie odpowiednim dla danego rodzaju dźwignicy

W wyniku pozytywnego badania odbiorczego organ dozoru technicznego wydaje decyzję pozwalającą producentowi przekazać urządzenie przyszłemu użytkownikowi, przy czym nie jest to decyzja zezwalająca na eksploatację dźwignicy.

Ad.c.

Badania okresowe przeprowadza przedstawiciel inspektoratu dozoru technicznego na podstawie zgłoszenia użytkownika lub z mocy ustawy wyznacza organ dozoru technicznego.

Terminy badań okresowych określone są przepisami dozoru technicznego i dla dźwignic są to najczęściej terminy roczne.

W uzasadnionych przypadkach na wniosek użytkownika organ dozoru technicznego może odroczyć termin badania okresowego na okres nie dłuższy jak czas od rewizji do rewizji.

Badania okresowe obejmują następujące czynności:

• skontrolowanie książki rewizji dźwignicy

• skontrolowanie książki konserwacji i obsługi dźwignicy

• skontrolowanie protokółów pomiarów elektrycznych i podtorza

• sprawdzenie kwalifikacji i uprawnień obsługi dźwignicy

• przeprowadzenie próby dynamicznej

• inne próby ustalone wcześniej przez dozór techniczny

Ad.d.

Badania nadzwyczajne dzielą się na:

1. badania nadzwyczajne eksploatacyjne

2. badania nadzwyczajne kontrolne

3. badania nadzwyczajne powypadkowe i poawaryjne

Badania nadzwyczajne e k s p l o a t a c y j n e przeprowadza organ dozoru technicznego na wniosek użytkownika podyktowanym względami technicznymi lub organizacyjnymi np.

• wymiana cięgien nośnych i elementów chwytających

• wymiana lub naprawa zespołu lub elementów zespołu napędowego działającego na zasadzie sprzężenia ciernego

• naprawa główna mechanizmów podnoszenia lub zmiany wysięgu

• wymiana lub naprawa urządzeń zabezpieczających, a w szczególności ogranicznika obciążenia, ogranicznika prędkości, chwytaczy, systemów ryglowania, obwodu bezpieczeństwa

• naprawa lub wymiana konstrukcji nośnej lub jej elementów

• zmiana miejsca pracy dźwignicy stałej

• wprowadzenie zmian w układzie sterowniczym

• po decyzji inspektoratu dozoru technicznego wstrzymującej pracę dźwignicy

Część tych badań może być przeprowadzana przez zakład eksploatujący lub konserwujący urządzenie po uzyskaniu zgody od organu dozoru technicznego, określającej czynności i ich zakres przy wykonywaniu badań.

Badania nadzwyczajne k o n t r o l n e przeprowadza inspektorat dozoru technicznego w ramach wykonywania nadzoru i kontroli przestrzegania przez użytkowników przepisów dozoru technicznego i innych związanych z nimi, w zakresie bezpiecznej pracy urządzeń poddozorowych.

Badania nadzwyczajne p o a w a r y j n e, p o w y p a d k o w e przeprowadzane są przez inspektorat dozoru technicznego po każdej awarii dźwignicy lub wypadku związanym z jej eksploatacją. Na użytkowniku ciąży obowiązek powiadomienia o wypadku lub awarii organów dozoru technicznego, co obwarowane jest sankcjami karnymi w przypadku nie wywiązania się z powyższego obowiązku.

Każda dźwignica może być eksploatowana w okresie do następnego badania. Termin tego badania nie może być przekroczony-kto narusza powyższą zasadę podlega sankcjom karnym określonym w ustawie o dozorze technicznym z dnia 21.12.2000r.

Protokół z badania

Z przeprowadzonego badania inspektor sporządza protokół z badań w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla dozoru technicznego i przedsiębiorcy. Przedsiębiorca lub osoba przez niego upoważniona potwierdza odbiór protokołu.

Zbiór protokołów przeznaczonych dla przedsiębiorcy stanowi książkę rewizji urządzenia.

W przypadku badania przeprowadzonego z wynikiem negatywnym inspektor określa
w protokole przyczyny negatywnej oceny wyników badania. Ponowne badanie przeprowadza się po zgłoszeniu przez przedsiębiorcę informacji o usunięciu stwierdzonych nieprawidłowości. Ponowne badanie odbywa się w uzgodnionym z przedsiębiorcą terminie.

W przypadku badania, które nie zostało wykonane z winy przedsiębiorcy, inspektor sporządza protokół z badania niezrealizowanego. W protokóle inspektor określa przyczyny braku możliwości wykonania badania.

Decyzja po zakończeniu badań

Po wykonaniu badania technicznego i sporządzeniu protokółu z tych badań, inspektor dozoru technicznego sporządza w 2 egz. decyzję, która zawiera podstawę prawną, podstawowe informację badanego obiektu, formę dozoru technicznego i ważność decyzji oraz tryb odwoławczy. Decyzja wydawana jest imiennie dla eksploatującego urządzenie , co oznacza, że decyzja jest anulowana przy zmianie użytkownika urządzenia ( eksploatującego )

DOPUSZCZENIE DŹWIGNICY DO PRACY.

Zgodnie z ustawą o dozorze technicznym użytkownik przed oddaniem dźwignicy do eksploatacji zobowiązany jest urządzenie zgłosić do właściwego organu dozoru technicznego celem zarejestrowania go i uzyskania decyzji o dopuszczeniu do ruchu.

Zgłoszenie należy dokonać w formie pisemnej załączając niezbędną dokumentację rejestracyjną opracowana przez producenta dźwignicy i wcześniej uzgodnioną z organem dozoru technicznego.

Ponadto do zgłoszenia załącza się dodatkowe dokumenty w zależności od rodzaju urządzenia.

Do tych dokumentów należą m.in.:

• protokóły pomiarów elektrycznych

• protokół montażu dźwignicy (dot.m.in. żurawi budowlanych)

• protokół wykonania podtorza i jego pomiary

W oparciu o otrzymane zgłoszenie urządzenie zostaje zarejestrowane w dozorze technicznym i otrzymuje swój numer dozorowy.

Dodatkowym warunkiem pozwalającym na eksploatację dźwignicy jest zapewnienie przez użytkownika upoważnionej obsługi konserwatorów, którym stosowne uprawnienia w tym zakresie wydaje organ dozoru technicznego.

Formy dozoru technicznego UTB oraz terminy badań okresowych i doraźnych kontrolnych
wg Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz. U. 2003 nr 193, poz.1890)

Lp.	Urzadzenie transportu bliskiego		Forma dozoru technicznego	Termin i rodzaj badania
								okresowe	dorazne kontrolne
1.	2.		3.	4.	5.
1	UTB wykonane w całości lub częściowo w wersji przeciwwybuchowej		pelny	co jeden rok	-
2	Wciągniki i wciągarki z napędem ręcznym	o udźwigu do 2.000 kg	uproszczony	-	-
3			o udźwigu powyżej 2.000 kg	ograniczony	-	co 3 lata
4	Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym ogólnego przeznaczenia		ograniczony	-	co 2 lata
5	Wciągniki i wciągarki z napędem elektrycznym jednofazowym do 1.000 kg		uproszczony	-	-
6	Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym specjalistyczne		pelny	co jeden rok	-
7	Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem ręcznym		ograniczony	-	co 2 lata
8	Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem innym niż ręczny		pelny	co 2 lata	-
9	Suwnice specjalnego przeznaczenia		pelny	co jeden rok	-
10	Żurawie z napędem ręcznym	o udźwigu do 2.000 kg	uproszczony	-	-
11			o udźwigu powyżej 2.000 kg	ograniczony	-	co 3 lata
12	Żurawie samojezdne; żurawie wieżowe; szybkomontujące żurawie przewoźne, żurawie szynowe, żurawie przenośne o udźwigu powyżej 3200 kg		pelny	co jeden rok	-
13	Zurawie przenosne pozostale; zurawie przewozne inne niz szybkomontujace i zurawie stacjonarne		ograniczony	-	co 2 lata
14	Ukladnice magazynowe		pelny	co jeden rok	-
15	Wyciagi towarowe		ograniczony	-	co 2 lata
16	Podesty ruchome przejezdne		pelny	co jeden rok	-
17	Podesty ruchome wiszace		pelny	co jeden rok	-
18	Podesty ruchome masztowe		pelny	co jeden rok	-
19	Podesty ruchome stacjonarne		ograniczony	-	co 2 lata
20	Podesty ruchome zaladowcze		ograniczony	-	co 2 lata
21	Urzadzenia dla osób niepelnosprawnych		pelny	co 2 lata	-
22	Schody i chodniki ruchome		pelny	co jeden rok	-
23	Przenosniki okrezne kabinowe		pelny	co jeden rok	-
24	Dzwigi osobowe, w tym dzwigi przeznaczone do zapewnienia dostepu do maszyn		pelny	co jeden rok	-
25	Dzwigi towarowe male i towarowe bez prawa wstepu osób do kabiny		pelny	co 3 lata	-
26	Dzwigi budowlane towarowo-osobowe		pelny	co jeden rok	-
27	Dzwigi budowlane towarowe		ograniczony	-	co 2 lata
28	Dzwignice linotorowe		pelny	co jeden rok	-
29	Urzadzenia sluzace do przemieszczania kontenerów przy pracach przeladunkowych		pelny	co jeden rok	-
30	Dzwigniki, wedlug § 1 pkt 13 rozporzadzenia, w których przewidziano podczas ich eksploatacji wchodzenie osób na element przenoszacy obciazenie lub przebywanie pod tym elementem		pelny	co jeden rok	-
31	Dzwigniki, wedlug § 1 pkt 13 rozporzadzenia, inne niz w lp. 30	stale i przewozne	ograniczony	-	co 2 lata
32			przenosne o udzwigu powyzej 2 ton	ograniczony	-	co 3 lata
33
				przenosne o udzwigu do 2 ton	uproszczony	-	-
34	Wózki jezdniowe z wysiegnikiem		pelny	co jeden rok	-
35	Wózki jezdniowe z osoba obslugujaca podnoszona wraz z ladunkiem		pelny	co jeden rok	-
36	Pozostale wózki jezdniowe podnosnikowe z mechanicznym napedem podnoszenia	podestowe lub z siedziskiem dla obslugujacego	pelny	co jeden rok	-
37
				prowadzone i zdalnie sterowane	ograniczony	-	co dwa lata

PRAWA I OBOWIĄZKI KONSERWATORA

Dla zapewnienia bezpiecznej eksploatacji dźwignic użytkownik zobowiązany jest zorganizować służby eksploatacyjne lub powierzyć czynności konserwacyjne odpowiednim organizacjom lub przedsiębiorstwom .

Do obowiązków służb eksploatacyjnych należy organizowanie warunków prawidłowej i bezpiecznej eksploatacji dźwignic oraz prowadzenie współpracy z organami dozoru technicznego.

Użytkownik zobligowany jest przepisami do zapewnienia stałej konserwacji dźwignicy przez osoby posiadające uprawnienia wydane przez organu dozoru technicznego.

K o n s e r w a t o r obowiązany jest:

• przestrzegać instrukcji konserwacyjnej urządzenia

• usuwać na bieżąco usterki i wszelkie inne nieprawidłowości w działaniu dźwignicy, mające wpływ
  na bezpieczną jej pracę i ogólną sprawność

• nie rzadziej niż co 30 (60)dni (jeżeli instrukcja konserwacji nie ustala innych, krótszych terminów)
  przeprowadzać przeglądy konserwacyjne.

• na bieżąco prowadzić książkę konserwacji dźwignicy

• wykonywać przegląd w obecności operatora dźwignicy

Podczas przeglądu konserwator powinien sprawdzić wszystkie mechanizmy i układy dźwignicy,
a w szczególności:

1. działanie oraz stan techniczny mechanizmu podnoszenia, mechanizmu jazdy, itp.

2. działanie urządzeń zabezpieczających ( bez obciążenia)

3. stan cięgien nośnych - ich zamocowania

4. stan urządzeń chwytających

5. działanie urządzeń wyłączających krańcowych i końcowych

6. działanie urządzeń napędowych, sterujących, sygnalizacyjnych i oświetleniowych

K o n s e r w a t o r co 12 miesięcy (jeżeli instrukcja konserwacji nie przewiduje innych terminów) powinien:

• sprawdzać stan konstrukcji nośnej a w szczególności połączeń spawanych i nitowanych oraz rozłącznych

• sprawdzić stan prowadnic, torowiska, posadowień dźwignicy

• przeprowadzić oględziny przeciwporażeniowej instalacji ochronnej, a w razie zauważenia usterek usunąć je i przeprowadzić stosowne pomiary elektryczne

K o n s e r w a t o r jest zobowiązany do bezwłocznego powiadomienia bezpośredniego przełożonego lub użytkownika o zauważonych usterkach, wymagających zatrzymania dźwignicy w celu przeprowadzenia remontu.Fakt przeprowadzenia przeglądu, wnioski oraz dokonane naprawy lub wymiana zespołów, części lub elementów powinny być odnotowane w dzienniku konserwacji i podpisane przez konserwatora.
Po przeprowadzeniu remontu dźwignicy, po którym nie są wymagane badania nadzwyczajne przeprowadzane przez inspektorat dozoru technicznego, konserwator powinien sprawdzić stan techniczny urządzenia oraz jego działanie pod obciążeniem nie przekraczającym 100% dopuszczalnego udźwigu.

W przypadku pozytywnych wyników badań konserwator może dopuścić dźwignicę do eksploatacji. Data i wynik prób powinien być odnotowany w książce konserwacji dźwignicy.

Upoważnienia do konserwacji dźwignic wydawane są wg grup lub typów urządzeń w zakresie wyposażenia mechanicznego “M”, elektrycznego “E” lub elektryczno-mechanicznego “ME”. Ważne są one na terenie całego kraju.

W razie stwierdzenia ,że konserwator naruszył obowiązujące przepisy, co doprowadziło do awarii lub wypadku, albo wykazuje rażące zaniedbania w wykonywaniu swych obowiązków inspektor dozoru technicznego zatrzymuje uprawnienie i przesyła je do inspektoratu dozoru technicznego, który uprawnienie wydał z wnioskiem o udzielenie ostrzeżenia ( wpis do zaświadczenia uprawniającego), przeprowadzenie egzaminu kontrolnego lub cofnięcie uprawnienia.

WSPÓŁPRACA KONSERWATORA I OPERATORA W RAMACH PRZEGLĄDÓW KONSERWACYJNYCH

Konserwacja bieżąca i regularne przeglądy dźwignic powinny być przedsięwzięte przede wszystkim przez samego operatora i ogólnie obejmuje następujące prace:

1. codzienne sprawdzenie sterowania dźwignicy, jej funkcjonowania i prawidłowego działania urządzeń zabezpieczających, itp.

2. czyszczenie i smarowanie dźwignicy w regularnych odstępach czasu, które są zależne od częstotliwości jej używania i warunków eksploatacji

3. regularne kontrole układów instalacji elektrycznej, hydraulicznej, elementów napędowych, konstrukcji nośnej, cięgien, zawiesi oraz toru jezdnego pod kątem ich zużycia i wykrycia ewentualnych niedopuszczalnych zmian.

Prace zapobiegawcze dotyczące utrzymania dźwignicy w dobrym stanie wykonywane są przez konserwatora w oparciu o instrukcję konserwacji opracowaną przez producenta urządzenia, jak
i własne doświadczenia. Przed przystąpieniem do tych prac konserwator powinien zapoznać się
z ostatnimi zapisami operatora.

W czasie przeglądu konserwacyjnego operator powinien udzielić konserwatorowi niezbędnych informacji i podzielić się swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi pracy urządzenia, a zwłaszcza tych elementów, które wpływają niekorzystnie na stan techniczny dźwignicy i jej bezpieczna pracę.

Każdy przegląd dokonany przez konserwatora powinien być odnotowany w książce konserwacji dźwignicy z zaznaczeniem wykonanych prac oraz decyzją odnośnie dalszej eksploatacji.

Terminy wykonywania przeglądów konserwacyjnych UTB

wg Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz. U. 2003 nr 193, poz.1890)

Lp.	Urządzenie transportu bliskiego		Termin przeglądu konserwacyjnego
1.	2.		3.
1	UTB wykonane w całości lub częściowo w wersji przeciwwybuchowej		co 30 dni
2	Wciągniki i wciągarki z napędem ręcznym		co 90 dni
3	Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym ogólnego przeznaczenia		co 30 dni
4	Wciągniki i wciągarki specjalistyczne		co 30 dni
5	Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem ręcznym		co 90 dni
6	Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem innym niż ręczny		co 30 dni
7	Suwnice specjalnego przeznaczenia		co 30 dni
8	Żurawie z napędem ręcznym		co 90 dni
9	Żurawie samojezdne; żurawie wieżowe; szybkomontujące żurawie przewoźne, żurawie szynowe		co 30 dni
10	Żurawie przenośne; żurawie przewoźne inne niż szybkomontujące i żurawie stacjonarne		co 60 dni
11	Układnice magazynowe		co 30 dni
12	Wyciągi towarowe		co 90 dni
13	Podesty ruchome przejezdne		co 30 dni
14	Podesty ruchome wiszące		co 30 dni
15	Podesty ruchome masztowe		co 30 dni
16	Podesty ruchome stacjonarne		co 60 dni
17	Podesty ruchome załadowcze		co 180 dni
18	Urządzenia dla osób niepełnosprawnych		co 30 dni
19	Schody i chodniki ruchome		co 30 dni
20	Przenośniki okrężne kabinowe		co 30 dni
21	Dźwigi osobowe, w tym dźwigi przeznaczone do zapewnienia dostępu do maszyn		co 30 dni
22	Dźwigi towarowe małe i towarowe bez prawa wstępu osób do kabiny		co 60 dni
23	Dźwigi budowlane towarowo-osobowe		co 30 dni
24	Dźwigi budowlane towarowe		co 30 dni
25	Dźwignice linotorowe		co 30 dni
26	Urządzenia służące do przemieszczania kontenerów przy pracach przeładunkowych		co 30 dni
27	Dźwigniki, według § 1 pkt 13 rozporządzenia, w których przewidziano podczas ich eksploatacji wchodzenie osób na element przenoszący obciążenie lub przebywanie pod tym elementem		co 90 dni
28	Dźwigniki, według § 1 pkt 13 rozporządzenia	stałe i przewoźne	co 180 dni
29			przenośne	co 180 dni
30	Wózki jezdniowe z wysięgnikiem		co 30 dni
31	Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną wraz z ładunkiem		co 30 dni
32	Wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia	podestowe lub z siedziskiem dla obsługującego	co 30 dni
33
				prowadzone i zdalnie sterowane	co 60 dni

DOKUMENTACJA DŹWIGNIC.

Każdy wytwórca dźwignic obowiązany jest dostarczyć użytkownikowi pełną dokumentację techniczną urządzenia w skład której wchodzi:

• dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR)

• dokumentacja rejestracyjna dla potrzeb dozoru technicznego

Dokumentacja techniczno-ruchowa zawiera miedzy innymi szczegółowe wytyczne napraw, konserwowania mechanizmów i części,usuwania typowych niedomagań oraz szereg instrukcji w zakresie obsługi urządzenia, jak i wszystkie parametry techniczne wraz z niezbędnymi rysunkami i schematami. Dokładna znajomość DTR w dużym stopniu ułatwia pracę i utrzymanie dźwignic w dobrym stanie technicznym.

Aby dźwignica mogła być dopuszczona do eksploatacji musi zostać zarejestrowana wcześniej przez organ dozoru technicznego. W tym celu użytkownik urządzenia powinien dokonać pisemnego jej zgłoszenia do odpowiedniego terenowo organu dozoru technicznego przedstawiając dokumentację rejestracyjną, którą otrzymał w 2 egz. od producenta dźwignicy.

Dokumentacja rejestracyjna (paszport) zawiera podstawowe informacje nt. danego urządzenia takie jak: nr fabr., rok produkcji, nazwa producenta, udźwig nominalny, prędkości robocze, rodzaj urządzeń zabezpieczających, grupa natężenia pracy, tabele udźwigów, wykaz lin i haków, wykaz materiałów użytych do budowy itp.

W skład jej wchodzi protokół odbioru technicznego, podpisany przez przedstawiciela dt, poświadczenie wykonania i zbadania dźwignicy podpisane przez producenta (dyrektor, ...)oraz inne dokumenty w zależności od rodzaju urządzenia.

Jeden egzemplarz dok.rejestr. pozostaje w dozorze technicznym do końca okresu eksploatacji dźwignicy ( w przypadku sprzedaży dźwignicę należy wyrejestrować w inspektoracie dt).

Obowiązkiem użytkownika z chwilą rozpoczęcia eksploatacji prowadzić na bieżąco “książkę konserwacji i obsługi dźwignicy” do której wpisów dokonuje operator w każdym dniu pracy dźwignicy, konserwator nie rzadziej np. niż co 30 (60) dni

Każda książka powinna zawierać nr rejestracyjny dozoru technicznego i powinna być podpisana przez kierownika jednostki ( właściciela).Książkę należy przechowywać w kabinie operatora dźwignicy lub w miejscu stałego pobytu obsługi dźwignicy. Konserwator wpisując się do książki, powinien podać nr swojego uprawnienia i jego zakres(pieczątka).

Każdorazowy wpis konserwatora wyłączający urządzenie z eksploatacji powinien być przedstawiony do wiadomości i podpisu osobie odpowiedzialnej za utrzymanie dźwignic. Decyzja konserwatora może być zmieniona jedynie przez przedstawiciela dozoru technicznego, który podejmuje ją w oparciu o przepisy dt

Bardzo ważną częścią dokumentacji jest “książka rewizji dźwignicy”, przechowywana najczęściej w komórce technicznej mającej w swojej gestii urządzenia dźwignicowe. W tej książce znajdują się wszystkie decyzje organów dozoru technicznego związane z badaniami technicznymi wraz z przeprowadzonymi pracami naprawczymi danego urządzenia. W przypadku nowych wzorów książek, konserwatorzy powinni dokonywać swoich wpisów na drugiej stronie protokółu wystawianego przez inspektora.

Wszystkie towarzyszące dokumenty takie jak: atesty wymienionych lin, pomiary zestawów kołowych, pomiary elektryczne, pomiary podtorza, wyniki badań haków lub wyniki innych badań nieniszczących itp. powinny się znajdować w przedmiotowej książce.

Pomiary elektryczne należy dokonywać bezpośrednio przed rewizją oraz zgodnie z zaleceniami wynikającymi z PBUE np.w przypadku wymiany silników elektrycznych lub przewodów zasilających. Należy pamiętać o przekazaniu książki wraz za dźwignicą do zakładu wykonującego naprawę lub remont dźwignicy.

TRANSPORTOWY DOZÓR TECHNICZNY

URZĄD DOZORU TECHNICZNEGO

WOJSKOWY DOZÓR TECHNICZNY

---