Katarzyna Kujawa III rok język polski z bibliotekoznawstwem

Praca zaliczeniowa z dydaktyki bibliotekoznawstwa

Metody aktywizujące w pracy bibliotekarza

Organizując proces nauczania - uczenia się nauczyciel określa: tematykę, cele, przewidywane efekty, sposoby sprawdzania i oceny osiągnięć uczniów. Do realizacji określonych celów dobiera odpowiednie metody.

Metoda nauczania jest sposobem kierowania przez nauczyciela procesem uczenia się dla osiągnięcia podstawowych celów w zakresie wiadomości, umiejętności, postaw. Wielostronne uczenie się oparte na przyswajaniu informacji z różnych źródeł, odkrywaniu, przeżywaniu i działaniu wymaga doboru zróżnicowanych metod nauczania.

Dawniej było znacznie łatwiej, nauczyciel był praktycznie jedynym dawcą wiedzy. Nikt nie krytykował jego metod nauczania. Przekazywana przez niego wiedza zmieniała się wprawdzie, ale na tyle powoli, że raz zdobyte wykształcenie wystarczało na całe życie.

To już się skończyło. Zmiany świata nie omijają edukacji. Wprowadzenie nowych metod nauczania jest niezbędne, a wręcz konieczne. Dotyczy to nie tylko nauczycieli różnych przedmiotów, ale także bibliotekarzy szkolnych. Chcąc dotrzeć do uczniów, zainteresować ich ciekawostkami z zakresu edukacji czytelniczej również muszą sięgać po coraz to nowsze metody.

Takim nowym i chętnie wykorzystywanym przez nauczycieli sposobem docierania do uczniów i zachęcania do uczestnictwa w zajęciach są metody aktywizujące. Metody aktywizujące to taki sposób nauczania, w którym nauczyciel nie przekazuje dzieciom gotowej wiedzy, lecz stwarza warunki do samodzielnego uczenia się.

Metody aktywizujące mają wiele zalet dlatego warto nimi pracować. Prowadzą do nabywania przydatnych umiejętności. Są demokratyczne, a gdzie, jeśli nie w szkole, uczeń musi praktycznie „trenować” demokrację. Często także prowadzą do dobrych relacji między uczniami oraz sprawiają, że zajęcia ciekawsze, a uczniowie zmotywowani.

Prowadzenie lekcji aktywnymi metodami wymaga jednak uczestników o wysokiej motywacji, znających i akceptujących cele zajęć oraz nauczyciela, który będzie posiadał autorytet i opinię eksperta, znał zasady komunikacji i nawiązywał kontakty z uczniami.

Najtrudniejsze przy wprowadzaniu nowych metod jest zmiana postawy nauczyciela. W tradycyjnych metodach kształcenia jest on ekspertem, znawcą przedmiotu i dawcą wiedzy. W metodach aktywizujących jego rola ulega przemianie. Musi być jednocześnie przewodnikiem, doradcą, widzem, uczestnikiem procesu kształcenia, pomocnikiem, obserwatorem.

Drzewko decyzyjne

Drzewko decyzyjne to metoda aktywizująca, która kształtuje umiejętność efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupach, uczy budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnych i grupowych decyzji. Metoda ta może być wykorzystywana na zajęciach, na których uczniowie mają nauczyć się poszukiwania związków między różnymi rozwiązaniami danego problemu i konsekwencjami tych rozwiązań. Jej celem jest kształtowanie umiejętności dokonywania wyborów i podejmowania decyzji.

Metoda ta połączona z dyskusją zajmuje całą jednostkę lekcyjną. Na wypełnienie karty ćwiczeń potrzeba zazwyczaj 20-25 minut. Stosując tę metodę należy pamiętać, aby opiekun wcielił się w rolę strażnika czasu i dokładnie określić czas potrzebny na wypełnienie kolejnych części karty. Należy także pilnować, by grupy go nie przekraczały. Karty pracy ucznia dobrze jest przygotować na dużym papierze, aby wszyscy uczniowie mogli prześledzić tok podejmowania decyzji w innych grupach.

Drzewko decyzyjne można tworzyć z całą klasą. Wcześniej należy przygotować duża planszę z narysowanym drzewkiem. Następnie przy pomocy burzy mówców cała grupa poszukuje możliwych rozwiązań. Potem cała klasa tworzy ich ranking i wybiera 2-3 najlepsze i zapisuje każde dużymi literami na drzewku. Podzielona na grupy klasa poszukuje argumentów za i przeciw dla danego rozwiązania. Argumenty są zapisywane na gałęziach drzewka. Następnie nauczyciel analizuje wspólnie z klasą to, co powstało na drzewku.

Przy stosowaniu tej metody należy pamiętać, aby uczniowie samodzielnie decydowali o wyborze rozwiązania.

Mocne i słabe strony

+ _

Uczy podejmowania decyzji. Zmusza do zastanawiania się nad skutkami/efektami kolejnych kroków. Pokazuje, jakimi wartościami kierują się uczniowie przy dokonywaniu wyborów. Pomaga w poszukiwaniu alternatywnych rozwiązań. Można ją stosować w klasach starszych.

W niektórych sytuacjach może okazać się metodą zbyt czasochłonną. W grupach początkujących Mozę pojawić się problem z zachowaniem dyscypliny czasowej.

Konspekt lekcji bibliotecznej w klasie V szkoły podstawowej z wykorzystaniem metody aktywizującej - drzewka decyzyjnego

Temat: Czytanie? - strzał w dziesiątkę.

Cel główny: kształtowanie pozytywnego stosunku do czytania i książki.

Cele szczegółowe Uczeń: - zapoznaje się z historią pisma i książki; - uczy się skutecznego komunikowania się w grupie; - współdziała przy rozwiązywaniu problemów; - doskonali umiejętności prezentacji swoich dokonań na forum klasy; - rozumie potrzebę czytania, piękno literatury dziecięcej; - wyjaśnia potrzebę poszanowania książki; - podaje przyczyny nie czytania książek przez młodzież;- wskazuje pozytywne strony czytania książek; - rozwija twórcze myślenie.

Metody i formy pracy:

• pogadanka,

• m. oglądowa,

• praca w grupach,

• rozmowa kontrolowana

• metody aktywne - burza mózgów, drzewko decyzyjne, mapa mentalna.

Środki dydaktyczne:

• prezentacja w programie Microsoft Power Point,

• duże kartony, mazaki, klej, farby, itp.

• karty z drzewkiem decyzyjnym.

Tok lekcji

1. Rozmowa z grupą: - z czym kojarzy się wam biblioteka? - jaką rolę w waszym życiu pełni książka? - co kojarzy się wam z książką i czytaniem, a co z telewizją i oglądaniem? Uczniowie zapisują swoje skojarzenia na dużym kartonie tylko dwoma kolorami.

2. Wyjaśnienie celu lekcji bez podawania tematu.

3. Krótka pogadanka na temat historii pisma i książki uzupełniona prezentacją multimedialną.

4. Praca w grupach. Uczniowie podzielenia na kilkuosobowe grupy odpowiadają na pytanie: z czym wam się kojarzy książka. Swoje skojarzenia zapisują na kartkach.

5. Prezentacja wyników pracy w grupach. Zapisanie skojarzeń uczniów na dużej kartce papieru w postaci mapy mentalnej.

6. Burza mózgów. Cała klasa zastanawia się nad pytaniem: czy warto dzisiaj czytać ksiązki?

7. Następnie wraz z nauczycielem wartościują odpowiedzi dzieci i zapisują na planszy.

8. Drzewko decyzyjne. Dzieci wraz z nauczycielem uzupełniają drzewko. Zastanawiają się jakie są pozytywne i negatywne strony czytania i nie czytania książek. Prezentacja wyników. Następnie zostają one zapisane na drzewku decyzyjnym. Załącznik nr 1

9. Wnioski. Każdy z uczniów wyciąga własne wnioski i wypowiada swoje zdanie na temat czytani książek.

10. Praca w grupach. Zadanie dla grup: Jesteście pracownikami firmy wydawniczej. Przysłano Wam egzemplarz książki dla dzieci. Wydaje się Wam ona bardzo ciekawa, jednak nie jesteście pewni, czy ma szansę stać się bestsellerem. Wpadliście na pomysł przeprowadzenia próbnej akcji promocyjnej w naszej szkole. Teraz zaplanujcie, jak ją poprowadzić. Przygotujcie hasła, plakaty mające zachęcić dzieci i młodzież do przeczytanie tej ksiązki.

11. Prezentacja pomysłów grup.

12. Ocena prezentacji. Wybór najlepszej pracy.
    

Bibliografia

1. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących. Kielce: Jedność, 2010. ISBN 83-7660-143-4

2. Dzierzgowska I., Jak uczyć metodami aktywnymi. Warszawa: Fraszka Edukacyjna, 2007. ISBN 83-88839-56-6

3. Sajdak A., Edukacja kreatywna. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008.ISBN 83-5774-745-8

książka

---