Stefania Skwarczyńska „W orbicie literatury, teatru, kultury naukowej”.
Artykuł „Miejsce teorii literatury wśród innych dyscyplin literaturoznawczych.”
Teoria literatury to jedna z dyscyplin literaturoznawstwa, tuż obok. filologii, historii literatury, tekstologii literackiej itp.
Wszystkie te dyscypliny składają się w naukę o literaturze, co świadczy o jej porządkowaniu i ładzie oraz jedności pola badawczego.
Dialektyczne sprzęgnięcie rozmaitości w literaturoznawstwie wynika z ukierunkowania ich wszystkich na ten sam przedmiot badań i ich cel.
Poszczególne dyscypliny wchodzą ze sobą w różne żywe stosunki, usługują sobie wzajemnie lub jednostronnie, co czasami może prowadzić do sytuacji krytycznych w polu badania jednej z dyscyplin. Ten rodzaj stosunków między dyscyplinami ma znaczenie największe.
Im wkład usługowości jednej dyscypliny w aktywność drugiej dyscypliny jest większy, tym bardziej jest ona bardziej ważka. Określa się tu również rangę danej dyscypliny w całym literaturoznawstwie.
Teoria literatury [ dwie, szczególne różnice na tle innych dyscyplin]:
dyscyplina teoretyczna- dlaczego? Bo np. filozofia literatury zajmuje się bardziej filozofią, niż literaturą, a metodologia badań literackich zajmuje się bardziej warsztatem badawczym literaturoznawcy, niż samą literaturą.
Teoria literatury bezpośrednio ukierunkowana jest na literaturoznawstwo.
Nie obchodzą jej badawczo indywidualności danych konkretnych utworów literackich, ich uwikłania w procesy historyczne, a sama istota, struktura, konstrukcja utworu literackiego, typowość jej przemian historycznych tworzone właśnie przez wyżej wspomniane szczególiki.
Konkretna literatura staje się dla niej bazą materiałową, przez co jej zadaniem jest określanie struktur utworów, wypracowanie pojęć literackich, ustalenie terminologii literackiej, klasyfikacja zjawisk i stanów rzeczy w literaturoznawstwie, typologizacja ich struktur itp.
godność teorii literatury jako pierwszej w naszym kręgu kulturowym wytworzonej i początkowo pełniącej rolę jedynej.
Powstała w antycznej Grecji w IV w. p.n.e., wraz z dziełem Arystotelesa „Poetyka” oraz drugim jego dziełem „Retoryka”. Nastąpił jej rozkwit, później okres stagnacji aż do wieku XVIII, gdzie sukcesywnie się rozwijała, ale potężny jej rozkwit przypada na XX w. Zdecydował o tym rozwój lingwistyki, głownie za sprawą de Saussurea.
Zainteresowanie teoria literatury zauważono już w V w. p.n.e. m.in. u Sofistów, ale nie miało ono charakteru uporządkowanego. Dlatego też prace Arystotelesa stały się silnymi fundamentami dla jej rozwoju.
Teoria literatury od początku swego istnienie określiła podstawowy zakres swej tematyki.
Według „Poetyki „ Arystotelesa były to:
teoria utworu poetyckiego w jego strukturze, konstrukcji, formie
teoria rodzajów i gatunków literackich
zagadnienia tzw. Kategorii estetycznych, komunikacji literackiej oraz percepcji
odbiorczej.
Według „Retoryki” Arystotelesa:
teoria wymowy
teoria językowych środków funkcji impresywnej i ekspresywnej
ogólnie: dział stylistyki
Teoria literatury ma charakter ciągły i ewolucyjny, ponieważ zmiany które w niej zachodziły zawsze łączyły się z poprzednimi tezami ją tworzącymi, nigdy nie maiły charakteru rewolucyjnego.
Najsilniejsze zmiany zaszły w polu jej bazy materiałowej. Zaczeła się ona opierać na literaturze powszechnej wraz z jej przekrojami diachronicznymi i synchronicznymi.
Teoria literatury swoim podstawowym dorobkiem [tworzenie terminologii itd.] buduje naukowy charakter innych dyscyplin z kręgu literaturoznawstwa. Może ona istniec bez innych dyscyplin, jednak owe dyscypliny nie mogą się obyć bez niej. Teoria literatury znajduje się u podłoża innych dyscyplin, jednocześnie będąc nad nimi i regulując je.
[ale kurwa pojebany tekst-.-`]