XX 3

Zdefiniuj termin : postawa dekadencka, odwołaj się do znanych Ci wierszy K. Przerwy - Tetmajera i L. Staffa.

Dekadentyzm jest to postawa światopoglądowa końca XIX wieku wyrażająca przekonanie o schyłkowym charakterze kultury europejskiej, znajdująca odzwierciedlenie w licznych utworach literackich tej epoki, zawierających portret dekadenta. Charakteryzuje się pesymizmem, zwątpieniem w celowość życia, negacją nauki i postępu, poczuciem daremności wszystkich ludzkich poczynań, zanikiem woli życia, biernym zdawaniem się na los i bieg zdarzeń, odrazą wobec codziennego, monotonnego życia w społeczeństwie goniącym za zyskiem i pozycją. Dekadenci, są nieprzystosowani do powszechności, uciekają od prostoty (szukanie zapomnienia o bólu istnienia w narkotykach, alkoholu i perwersyjnej erotyce). Dowodzili, że sztuka jest doskonalsza i dostarcza znacznie większych satysfakcji niż aktywność życiowa. Dekadent był uznawany za jednostkę bezużyteczną społecznie, pozbawioną woli i chęci działania, szerzącą szkodliwe społeczne nastroje zniechęcenia.

postawę dekadencką cechowało:
rozpaczliwy hedonizm, tęsknota do nirwany i śmierci, nastroje katastroficzne, postawa anarchistyczna i burzycielska;

Kazimierz Przerwa Tetmajer

„cudzie miotają się dręczą i cierpią..."
miotać, dręczyć, cierpieć słowa o nacechowaniu emocjonalnym, uczucie bezsilności, bólu, cierpienia; ludzie dochodzą do smutnego poznania, uświadamiają sobie , że nie do zwycięstw nad losem się rodzą; uczucia apatii, bierności, zniechęcenia, poczucie bezsensu jakiejkolwiek walki.

- "Nie wierzę w nic ..."
podmiot liryczny deklaruje swoją postawę wobec świata, w nic nie wierzy, nie ma żadnych pragnień, odczuwa wstręt do wszelkich czynów, nic nie jest w stanie zmienić w swoim życiu, zdeterminowany i uzależniony, wiara ludzka jest niczym; tęskni do nirwany, do tego, by przejść w nieistnienie

- "Ja kiedy usta ku twym ustom chylę"
erotyk, podmiot liryczny pragnie uzyskać zapomnienie, nie samych zmysłów ukojenie, zapomnienie jest największą rozkoszą, chce zapomnieć o bezsensowności życia, tego właśnie szuka w miłości, marzy, aby nie trzeba było wracać do rzeczywistości; żałuje, że nie umarł w chwili najwyższej rozkoszy, zapomnienia, przez moment zapomniał, ale każdy powrót jest gorszy, osiągnął chwilowe zapomnienie, ale musi wrócić do rzeczywistości, chwilowa ucieczka jeszcze bardziej podkreślona cierpienie, coraz silniej i mocniej trzeba się odurzać, "rozpaczliwy hedonizm", nieskuteczne, chwilowe

- "Koniec wieku XIX"
manifest postawy dekadenckiej; szereg pytań, które są tłumaczone przez autora, chęć znalezienia rozwiązanie, na pytanie, odpowiada pytaniem nie znajduje odpowiedzi oni ratunku kompozycji to potęguje, paralelizm składniowy; pytania retoryczne, podmiotem lirycznym jest człowiek z końca wieku, mówi w imieniu wszystkich, wyraża zbiorowość, przekleństwa są oznaką słabości, nic nie może zmienić; brak drogowskazów, którymi człowiek mógłby się kierować w życiu; odrzucił wszystkie ideologie, a nie może zwrócić się ku nowym, "zwiesił głowę" dowodem totalnej niemożności

"Hymn do Nirwany"
charakter modlitwy, litania, apostrofa do nirwany, jak opisuje życie, czego oczekuje od nirwany, chce rozpłynąć się w nicości, nie myśleć, nie pamiętać, nie czuć - Nirwana

Leopold Staff
Ten autor nie oddawał nastrojów dekadenckich w swojej poezji. Jego program to program pracy nad samym sobą. Stworzył jednak wiersz:
"Deszcz jesienny". Utwór ten należy do najbardziej typowych dla nastrojowej poezji Młodej Polski. W nastroju i budowie podobny jest do wiersza Przerwy-Tetmajera "Na Anioł Pański". Intencją autora jest wyrażenie smutku, beznadziejności. Wiersz składa się z trzech zwrotek przedzielonych refrenem ("O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny..."):
1. mary wędrujące przez "chmurną pustynię piaszczystą". Mary są młode, ale obdarte, pogrążone w smutku i rozpaczy.
2. autor mówi, że opuścił go ktoś bliski, jednak nie wie, kto to był. W tej zwrotce przedstawione są wszystkie dramaty ludzkie.
3. przez ogród idzie smutny Szatan. Szatan, którego dziełem jest spustoszenie, zamienia ogród, symbolizujący życie, duszę człowieka, w "okropną pustelnię". Sam przerażony swoim dziełem, ogromem zniszczenia, płacze (co podkreśla beznadzieję wszystkiego).

---