"Wolność wiodąca lud na barykady"

Eugéne Delacroix

We Francji pierwsze miejsce wśród malarzy doby romantyzmu niewątpliwie zajmuje Eugéne Delacroix. Przyjaciel Mickiewicza i Chopina, Delacroix w swej twórczości sięgał do tematów zaczerpniętych z legend wschodnich, historii i literatury - dramatów lub poematów Dantego, Szekspira i Byrona; był także wybitnym portrecistą. Pasjonowało go to, co gwałtowne i egzotyczne. Jednym z jego największych dzieł jest obraz Wolność wiodąca lud na barykady, nawiązujący treścią do rewolucji lipcowej w Paryżu i będący jednym z nielicznych alegorycznych obrazów Delacroix namalowanych pod wpływem aktualnych wydarzeń politycznych we Francji.

Bohaterowie przedstawionej na obrazie sceny - to uczestnicy walk rewolucyjnych w Paryżu. Centralną postacią dzieła jest półnaga kobieta - Wolność, w czapce frygijskiej, symbolu republiki, na głowie. To ona, z trójkolorowym sztandarem w jednej ręce i bagnetem na karabinie w drugiej, prowadzi zbrojną grupę do walki. Na drugim planie, po lewej widzimy mężczyznę w czarnym cylindrze, z karabinem w ręku - to sam Eugéne Delacroix; po prawej, chłopiec z pistoletem dłoni, czyli "dziecko ulicy paryskiej", słynny Gavroche z Nędzników Wiktora Hugo. Na pierwszym planie widać tych, którzy zginęli na barykadzie, w głębi, wśród dymu i kurzu - domy Paryża.

Oglądając ten obraz należy zwrócić uwagę na przewagę linii ukośnych powodującą dynamiczny układ kompozycji oraz intensywne, zdecydowane barwy podkreślające ten ruch. Kolorystyka obrazu jest w niektórych punktach zgaszona, w innych rozjaśniona z akcentem czerwonej plamy na sztandarze. Dominuje swobodna gra barw i światła.

Obraz ten jest międzynarodowym symbolem wolności i solidarności społecznej. Zauważymy to po postaciach obecnych na nim. Wspólnie walczą o wyzwolenie przedstawiciele mieszczaństwa, paryskiej ulicy, inteligencji i reszta ludności tego miasta. Jednak ich realizm kontrastuje z centralną postacią Wolności. W swej pozie i draperii szat przywołuje ona na myśl antyczne boginie, co nadaje temu wydarzeniu wymiar epicki i podkreśla jego rangę. Autor połączył realistyczne szczegóły z alegorycznym przedstawieniem.

Dzieło Delacroix jest całkowitym zaprzeczeniem estetyki klasycyzmu i cechuje je apologia wolności, silna emocjonalność i dramatyczny temat. Jest w nim romantyczny patos widoczny w postaci kobiety niosącej trójkolorowy sztandar i karabin. Temat tego dzieła wyraźnie ukazuje idee rewolucyjne.

Autor w ten sposób przekazuje obserwatorom prawdę o wartościach, takich jak sprawiedliwość, honor, ojczyzna i wolność. Uświadamia, że trzeba o nie walczyć niejednokrotnie poświęcając życie. Obraz ten wystawiono najpierw w Salonie, a potem w Pałacu Luksemburskim. Krytyka przyjęła go niechętnie, więc szybko popadł w zapomnienie. Wydobyty po latach z magazynu, przyniósł artyście sławę i nieśmiertelność.

---