3 Karol Marks


24.05.2009

POJĘCIA: działanie, alienacja, klasy (świadomość klasowa, fałszywa świadomość), materializm dialektyczny, formacja społeczna.

  1. MŁODY MARKS

  1. ŹRÓDŁA FILOZOFICZNE I ŚWIATOPOGLĄD

Marks jest uznawany za klasyka socjologii, twórcę koncepcji klas (posiadającej i nieposiadającej), ale jego światopogląd wyrasta z motta: „istota ludzka jest bytem najważniejszym”, człowiek jest zniewolony.

Źródła filozoficzne:

TEZA

ANTYTEZA

SYNTEZA

Absolut

Natura

Duch absolutny

Logos

Uniwersalność

Duch subiektywny (homo duplex)

Rozum

Nieokreśloność

Duch obiektywny

DIALEKTYKA = zderzenie

Synteza to duch absolutny, który napędza naturę i tworzy dzieje.

To rzeczywistości sprzeczne, z ich zderzenia powstaje trzecia jakość - synteza

burżuazja

proletariat

komunizm

Filozofia według Marksa to mówienie o stosunkach, relacjach między ludźmi. Nie służy ona interpretowaniu świata, najważniejsza jest praktyka. Filozofia Marksa nie pretenduje do obiektywizmu. Ma natomiast zmienić chorą rzeczywistość, dać wyzwolenie ciemiężonym masom ludzkim. Jest to filozofia subiektywna - filozofia czynu.

Światopogląd Marksa:

  1. MODEL - KONCEPCJA CZŁOWIEKA I PRACY JAKO KLUCZOWEJ DZIAŁANOŚCI
    LUDZKIEJ (Rękopisy ekonomiczne)

U Marksa znajdują się dwa obrazy, wizje człowieka:

Wizja socjologiczna Marksa zakłada, że człowiek mimo wszystko może zrealizować się w działaniu, ale tylko w kontekście innych ludzi. Zawsze drugi człowiek nas ogranicza - człowiek jest wolny, ale jego istotę stanowi całokształt stosunków międzyludzkich.

Człowiek jest kształtowany przez przestrzeń, w której żyje - determinizm geograficzny.

Musimy posiąść wiedzę o człowieku w relacji człowiek-przyroda i człowiek-człowiek i obie rozpatrywać w historycznej zmienności, w kontekście historii (czym innym jest człowiek i jego relacja z otoczeniem w średniowieczu, a czym innym dziś).

Kluczem do zrozumienia człowieka jest działanie.

  1. CHARAKTER DZIAŁANIA SPOŁECZNEGO

Działania społeczne charakteryzuje:

Tylko przez działania możemy realizować się w szerszym kontekście poprzez:

  1. TEORIA ALIENACJI (Praca wyobcowana)

Najważniejszą teorią Marksa jest teoria alienacji.

Alienacja to wyobcowanie z czegoś, proces, w którym wytwory pracy ludzi przeciwstawiają się swoim twórcom. Jeśli wytwory przeciwstawiają się swoim twórcom to mamy do czynienia z gospodarką towarową i własnością prywatną (kapitalizm łupieżczy).

Teoria alienacji - inspiracje:

Rodzaje alienacji u Marksa:

Pięć rodzajów alienacji - alienacja od:

  1. MATERIALIZM I FUNKCJE (Ideologia niemiecka, zerwanie z istotą człowieka)

Materializm historyczny i dialektyczny to nauka o prawach rozwoju ludzkiego.

Materializm historyczny zawiera tezę o materialności, poznawalności i niezależnym istnieniu świata, o pierwotności materii i wtórności świadomości. Jest nauką o prawach rozwoju społecznego ujmującą całokształt tego rozwoju jako dialektycznego współoddziaływania człowieka i przyrody w procesie produkcji dóbr materialnych, prowadzących do postępowego rozwoju sił wytwórczych.

Myśliciel ma być przywódcą, ideologiem.

  1. PÓŹNY MARKS - MATERIALIZM HISTORYCZNY I PRYZMAT CZYNNIKA
    EKONOMICZNEGO (Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej)

  1. FORMACJE SPOŁECZNE (Kapitał, czyli nauka o gospodarowaniu jako
    nauka o stosunkach społecznych i teorii społecznej)

Formacje społeczne sprowadzają się do ekonomiki i stanowią ramy do analizy struktury i rozwoju społeczeństwa.

Marks proponuje badanie wzajemnych relacji pomiędzy jakimiś elementami społecznymi. Odrzuca czysty opis społeczeństwa w ogólności. Zakłada, że badacz ma do czynienia z wieloma społeczeństwami różniącymi się swymi elementami oraz ich wzajemnymi relacjami.

Bazą każdego społeczeństwa jest określony sposób produkcji.

Formacje społeczne Marks dzieli na:

Formacje odnoszą się do specyficznej organizacji produkcji, która przyczynia się do rozwoju społeczeństwa - to zaś prowadzi do specyficznego rozumienia władzy (analogia z trzema stadiami u Comte'a).

  1. KLASY I STRUKTURA KLAS - GŁÓWNY WKŁAD MARKSA DO WIEDZY SPOŁECZNEJ (18 Brumaire'a)

Klasy to grupy ludzi wyróżnione sytuacją ekonomiczną i interesami grupowymi oraz rolą w społecznej organizacji pracy (Marks nie podaje definicji klasy). Klasa społeczna jest zawsze definiowana przez aspekty ekonomiczne.

Stosunki produkcji to stosunki pomiędzy klasami, czyli grupami wyróżnionymi ekonomicznie. Stosunki produkcji napędzają rozwój społeczny.

Pojęcia związane z definicją klasy:

  1. MARKSA STOSUNEK DO PAŃSTWA

Państwo u Hegla to dobro, rozwój instytucji i społeczeństwo obywatelskie. Marks uważa, że państwo to osobny organizm wyodrębniony ze społeczeństwa w wyniku podziału pracy. Państwo to zorganizowana przemoc jednej klasy w celu uciskania innej - państwo stwarza represje. Celem rewolucji jest dyktatura proletariatu i społeczeństwo bezklasowe.

  1. ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZNA (Ideologia niemiecka)

Świadomość społeczna to wytwór społeczny, który zależy od podłoża materialnego. Byt określa świadomość, idee kształtują się poprzez produkcję materialną. Świadomość jest więc odbiciem bytu społecznego.

Świadomość fałszywa to niezdolność rozpoznawania przez ludzi swego miejsca w procesie dziejowym - człowiek nie jest w stanie rozpoznać rzeczywistości, która go kształtuje. Odmiany fałszywej świadomości:

  1. ROZWÓJ SPOŁECZNY

Materializm historyczny zmierza do wyjaśnienia rozwoju społecznego, do odkrycia jego prawidłowości (meta narracja Hegla) - nie jesteśmy jednak w stanie wskazać takich praw rozwoju. Podstawowymi elementami tego myślenia jest pozytywistyczna wiara (w to, że możemy to pojąć) i naturalizm.

Rozwojem społecznym rządzi:

  1. HISTORYZM JAKO METODA - WIZJA DZIEJÓW LUDZKOŚCI

Marks czerpał inspiracje z Hegla - istnieją w historii niezmienne prawa, dzięki którym można zapobiegać złu, niesprawiedliwości społecznej. Wizja rzeczywistości u Marksa opiera się na założeniu, że człowiek to wytwór stosunków społecznych, określony w czasie historycznym.

Nauki społeczne są naukami nomotetycznymi - wykrywają prawdy ogólne (formułują prawa) poprzez abstrakcję, czyli metodę idealizacji i stopniowej konkretyzacji.

  1. MARKS A SOCJOLOGOWIE XIX WIEKU

Dla innych socjologów społeczeństwo XIX wieku było nowe, zaś dla Marksa - niesprawiedliwe (burżuazja jest zła) i skazane na zagładę.

Zmiany społeczne nie polegają na zmianie świadomości, bo jest to świadomość wtórna.

Według Kołakowskiego myśl Marksa była najbardziej przemyślaną i najdoskonalszą z utopii.

Filozofia Marksa stwarza:

PORÓWNANIE

SPENCER

MARKS

Rozwój organiczny

Rewolucja

Struktura

Polaryzacja

Ruch społeczny

Ścieranie się antagonizmów, grup my-oni

Ewolucja

Państwo to zło

Prawo do równej wolności

Instytucja to maska, fikcja

Instytucja

3. KAROL MARKS (1818-1883)

8

HISTORIA MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ - WYKŁADY



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
hs, hs 8 Marks - Praca wyobcowana, Karol Marks
hs, hs 8 Marks - Praca wyobcowana, Karol Marks
hs, hs 8 Marks - manifest komunistyczny, Karol Marks i Fryderyk Engels
Karol Marks
Karol Marks – Wprowadzenie do krytyki ekonomii politycznej (1857 rok)
Karol Marks – List do Wiery Zasulicz (1881 rok)
Karol Marks
hme zagadnienia karol marks
Karol Marks
Historia myśli ekonomicznej Karol Marks
Karol Marks
Karol Marks Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa Wstęp(2)
Karol Marks, Fryderyk Engels Manifest komunistyczny
Karol Marks Walki klasowe we francji
Karol Marks, Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa
6 KAROL MARKS
Karol Marks Walki klasowe we Francji
Karol Marks – Posłowie do drugiego wydania Kapitału (1873 rok)

więcej podobnych podstron