PROJEKT Z ZARZ
DZANIA PRODUKCJ
I USA
UGAMI 
część I
ETAPY I ZADANIA DO WYKONANIA
Cel i etapy projektu
Celem projektu jest zaplanowanie produkcji dla zdefiniowanych zleceń produkcyjnych w ściśle
określonym systemie wytwarzania. Realizujący projekt otrzymuje:
" zestaw zleceń produkcyjnych przewidzianych do wytworzenia,
" dokumentację z charakterystyką systemu wytwarzania.
ZADANIA DO WYKONANIA
Etap 1. Określenie systemu wytwarzania
1.1. Scharakteryzowanie zasobów produkcyjnych (charakterystyka obrabiarek  tych, które
zostaną wykorzystane w procesach technologicznych poszczególnych zleceń).
1.2. Wyznaczenie kosztu maszynogodziny obrabiarek (Uwaga! Do obliczeń kosztu
maszynogodziny przyjąć okres użytkowania równy 10 lat)  patrz przypis z punktu 1.1.
Dane wejściowe: materiały dostarczone podczas zajęć projektowych.
System wytwarzania, którego dotyczy projekt dydaktyczny posiada możliwości organizacyjno-
technologiczne wytwarzania wyrobów (elementów części maszyn) poprzez technologię obróbki
skrawaniem. Struktura organizacyjna systemu jest określona i składają się na nią:
1. Struktura przestrzenna:
" rozmieszczenie komórek produkcyjnych,
" drogi transportowe.
2. Zasoby:
" produkcyjne  obrabiarki (rys.1.1),
" środki transportu międzystanowiskowego,
" pracownicy.
1
Tokarskie centrum obróbkowe  CTX 310
" cena zakupu  350 000 zł,
" zajmowana powierzchnia  6,0 m2,
" moc znamionowa silnika  11 kW,
" stawka pracownika obsługującego  12,50
zł/h,
" możliwości technologiczne: wysokowydajna
obrabiarka pozwalająca na zastosowanie
koncentracji operacji technologicznych,
charakteryzująca się wysoką dokładnością
wykonania części maszyn w porównaniu z
tokarkami konwencjonalnymi: zakiełkowania,
przecinania prętów, operacje toczenia,
wykonanie otworów, gwintów zew. i wew.,
rowków na przedmiotach
osiowosymetrycznych.
Rys. 1.1. Charakterystyka obrabiarki
Stanowiska produkcyjne (rys. 1.2) są określone poprzez: zajmowaną powierzchnię obrabiarki,
powierzchnię pomocniczą przeznaczoną do obsługi obrabiarki oraz magazyny przystanowiskowe
o zdefiniowanej pojemności.
Rys. 1.2. Fragment widoku hali produkcyjnej
System wytwarzania posiada także określony system pracy, jedno lub dwuzmianowy (w projekcie
należy przyjąć system jednozmianowy). Dodatkowo określone są wielkości kosztów związane z
funkcjonowaniem systemu wytwarzania (patrz materiały dostarczone przez prowadzącego zajęcia,
dotyczące charakterystyki systemu wytwarzania).
Dane wyjściowe: tabele (wg wzoru podanego poniżej: rys. 1.3)
Rys. 1.3. Wzór tabel charakterystyki obrabiarek
2
PRZYKA
AD OBLICZEC
CHARAKTERYSTYK OBRABIARKI
(proszę stosować dane ze swojego Systemu Wytwarzania!)
Nazwa: Wiertarka konwencjonalna słupowa
Typ: Helos VS32B
Zajmowana powierzchnia: 2 [m2]
Moc silnika: 7 [kW]
Cena zakupu: 60.000 [zł]
Okres użytkowania: 10 lat
a) koszt energii
N = 7 [kW] (moc zainstalowanych silników obrabiarki)
Ws = 30% (wsp. wykorzystania mocy znamionowej silników obr.}
h = 2080 [h/rok] (liczba godzin pracy obrabiarki w roku)
S = 0,50 [zł/kWh] (cena energii elektrycznej)
K = N �" Ws �" h �" S = 7 �" 0,3�" 2080 �" 0,50 = 2184 [zł/rok]
EN
b) koszt utrzymania powierzchni
Cpob = 1 [zł/dzień/m2] (koszt utrzymania 1 m2 powierzchni zajmowanej przez obrabiarkę)
P = 2 [m2] (powierzchnia zajmowana przez obrabiarkę)
KUP = C �" P �" 365 = 1�" 2 �" 365 = 730 [zł/rok]
pob
c) koszt amortyzacji
KOB = 60000 [zł] (koszt zakupu obrabiarki)
u = 10 lat (okres użytkowania obrabiarki)
K
60000
OB
K = = = 6000 [zł/rok]
A
u 10
d) koszt utrzymania obrabiarki
KA = 6000 [zł/rok]
K = 0,3 �" K = 0,3 �" 6000 = 1800 [zł/rok]
UO A
e) fundusz pracy obrabiarki (roczny fundusz maszynowy nominalny)
z = 1 (liczba zmian)
FMN = 52 �" 5�" z �"8 = 52 �" 5�"1�"8 = 2080 [h]
KA + K + K + K
6000 + 730 + 2184 +1800
UP EN UO
K = = =5,15 [zł/h]
MGO
FMN 2080
Stawka wynagrodzenia pracownika: 8 [zł/h]
Etap 2. Określenie zleceń produkcyjnych
1. Zapoznanie się ze zleceniami produkcyjnymi: rodzaj wyrobu, ilości, powtarzalność
wytwarzania, itd.
2. Obliczenie programu produkcji zleceń produkcyjnych (program produkcji należy obliczyć dla
każdego zlecenia produkcyjnego i zaokrąglić w górę do najbliższej liczby podzielnej przez 2).
Etap 3. Projektowanie procesów technologicznych
1. Opracowanie procesów technologicznych umożliwiających realizację zleceń
produkcyjnych.
2.1. Określenie prawidłowości danych w zleceniu: materiał, półwyrób, itp.
2.2. Zaprojektowanie uproszczonego procesu technologicznego.
" określenie struktury procesu technologicznego, gwarantującej prawidłowe wykonanie
danego wyrobu (procesy ramowe) (uporządkowanie losowo ułożonych operacji w proces
ramowy, który umożliwia wykonanie detali określonych w zleceniach  wałów lub
korpusów),
3
" wskazanie obrabiarek umożliwiających wykonanie operacji technologicznych w zleceniach
(w każdym zleceniu, dla wszystkich operacji, przyporządkować wszystkie możliwe
obrabiarki w systemie wytwarzania, na których można wykonać daną operację),
" wyznaczenie czasów operacji technologicznych: czasów jednostkowych i przygotowawczo
 zakończeniowych oraz normy czasu pracy wykonania operacji technologicznych (czasy
te i normę czasu pracy należy wyliczyć dla każdej możliwości określonej w punkcie
wcześniej. Jako liczbę wyrobów w normie czasu pracy uwzględnić zaokrąglony program
produkcji części).
Dane wejściowe: materiały dostarczone podczas zajęć projektowych (zlecenia produkcyjne).
Wytwarzanie odbywa się na podstawie ściśle zdefiniowanych zleceń produkcyjnych. Zlecenia
te dotyczą wytwarzania wyrobów prostych 1 wykonywanych poprzez obróbkę skrawaniem.
Każde zlecenie produkcyjne (rys. 1.4) określone jest poprzez informacje ogólne odnośnie numeru
zlecenia, rodzaju wyrobu, materiału i półwyrobu itp. Dla każdego zlecenia opracowano także
ramowy proces technologiczny.
Numer zlecenia: 01 PROCES TECHNOLOGICZNY
Rodzaj wyrobu: Wałek stopniowany "tg
Operacja technologiczna
[min]
Materiał wyrobu: stal St3 Przecinanie 0,60
Rodzaj półwyrobu: pręt walcowany Toczenie kształtujące 2,50
Masa 1 szt. półwyrobu: 5,5 kg Wiercenie otworu poprzecznego 1,40
Liczba sztuk w zleceniu: 60 Planowanie czół 0,70
Zapotrzebowanie: tygodniowe Toczenie zgrubne 2,10
Nakiełkowanie 0,20
Obróbka wykańczająca 3,20
Frezowanie rowka wpustowego 3,15
Rys. 1.4. Przykład zlecenia produkcyjnego
Ramowy proces technologiczny zawiera zbiór operacji technologicznych niezbędnych do
wytworzenia danego wyrobu. Każda z operacji posiada informacje o sumie czasów głównych
wynikających z czasu trwania zabiegów wchodzących w jej skład. Należy jednak zwrócić uwagę
na fakt, iż operacje te nie tworzą prawidłowej marszruty technologicznej niezbędnej do
wytworzenia wyrobu.
Dla potrzeb projektu, do obliczenia czasu jednostkowego dla różnych wariantów wykonania
operacji technologicznej, należy skorzystać z jednej z metod ustalania tego czasu a mianowicie z
metody analityczno  uproszczonej. Metoda ta zakłada wykorzystanie współczynników zamiast
konkretnych wartości określonych grup normy czasu. Zazwyczaj wskaz
niki te dotyczą
wyznaczenia wartości czasu uzupełniającego i pomocniczego na podstawie czasu głównego.
Można także do obliczenia czasu jednostkowego operacji technologicznej posłużyć się
skumulowanym wskaz
nikiem kj.
W uproszczeniu można zapisać, że czas jednostkowy wyraża się wzorem:
2
t = k �"
j j "tg
gdzie:
tj  czas jednostkowy,
1
Wyrób prosty  (detal lub część) jednolity element konstrukcyjny otrzymany z jednego materiału i nieposiadający
powiązań z innymi elementami, chyba, że jest nim powiązanie rozłączne [1].
2
Poradnik inżyniera: obróbka skrawaniem, tom II, WNT Warszawa 1993.
4
kj  współczynnik czasu jednostkowego,
"tg  suma czasów głównych w danej operacji technologicznej.
W celu wyznaczenia współczynnika czasu jednostkowego dla operacji technologicznej należy
posłużyć się tabelą określającą ten współczynnik dla danej obrabiarki (patrz materiały
dostarczone przez wykładowcę, dotyczące systemu wytwarzania).
tpz  czas przygotowawczo  zakończeniowy  wartość tego czasu należy wyznaczyć jako sumę
czasów czynności przewidzianych do wykonania na danej obrabiarce w związku
z wykonywaną operacją partii obróbkowej. Informacje odnośnie tych danych zamieszczono w
materiałach dodatkowych (patrz materiały, dotyczące systemu wytwarzania).
Dane wyjściowe: tabele (wg wzoru poniżej: rys. 1.5)
Operacja technologiczna Ł tg [min]
Przecinanie 0,70
Planowanie czół, nakiełkowanie i toczenie
1,80+0,60+3,10=5,50
zgrubne
Toczenie kształtujące 3,80
Gwintowanie 4,60
Szlifowanie 5,20
Wiercenie otworu osiowego 2,20
SUMA 22,0
Rys. 1.5. Przykładowa tabela z właściwą kolejnością operacji technologicznych (należy takową wykonać
dla wszystkich zleceń)
PRZYKA
ADOWA REALIZACJA CZ
ŚCI WYMAGAC
PUNKTU 2.2
(bez obliczenia normy czasu pracy wykonania operacji)
Numer zlecenia 01:
1. Przecinanie
Łtg = 0,70 [min]
a) przecinarka ramowa PTS 450
kj = 2,045
tj = kj* Łtg = 2,045*0,70 = 1,432 [min]
b) tokarka konwencjonalna TUJ 560 MEF
kj = 2,055
tj = kj* Łtg = 2,055*0,70 = 1,439 [min]
...
2. Planowanie czół, nakiełkowanie, toczenie zgrubne
Łtg = 5,50 [min]
a) tokarka konwencjonalna TUJ 560 MEF
kj = 2,11
tj = kj* Łtg = 2,11*5,50 = 11,605 [min]
b) tokarka sterowana numerycznie NEF 320K
kj = 1,36
tj = kj* Łtg = 1,36*5,50 = 7,48 [min]
...
3. Toczenie kształtujące
Łtg = 3,80 [min]
a) tokarka konwencjonalna TUJ 560 MEF
kj = 2,09
tj = kj* Łtg = 2,09*3,80 = 7,942 [min]
b) tokarka sterowana numerycznie NEF 320K
kj = 1,345
5
tj = kj* Łtg = 1,345*3,80 = 7,48 [min]
...
4. Gwintowanie
Łtg = 4,60 [min]
a) frezarka konwencjonalna pionowa FNE 40P
kj = 2,1
tj = kj* Łtg = 2,1*4,60 = 9,66 [min]
b) tokarka konwencjonalna TUJ 560 MEF
kj = 2,1
tj = kj* Łtg = 2,1*4,60 = 9,66 [min]
...
5. Szlifowanie
Łtg = 5,20 [min]
a) szlifierka do wałków ROPA 1650B
kj = 2,14
tj = kj* Łtg = 2,14*5,20 = 11,128 [min]
6. Wiercenie otworu osiowego
Łtg = 2,20 [min]
a) wiertarka konwencjonalna słupowa Helos VS32B
kj = 2,095
tj = kj* Łtg = 2,095*2,20 = 4,609 [min]
b) frezarka konwencjonalna pionowa FNE 40P
kj = 2,08
tj = kj* Łtg = 2,08*2,20 = 4,576 [min]
...
Jeżeli w procesie technologicznym znajduje się jednocześnie gwintowanie i wiercenie otworu
poprzecznego, to przyjąć, że gwintowanie odnosi się do tego otworu. Jeżeli występuje
gwintowanie, a nie ma wiercenia otworu poprzecznego, to gwintowanie odnosi się do
zewnętrznej powierzchni wału.
Etap 4. Harmonogram operacyjny
1. Przyjęcie kryterium maksymalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych przy
opracowywaniu harmonogramu produkcyjnego.
2. Opracowanie harmonogramu operacyjnego wykonania zleceń produkcyjnych dla jednej
jednostki planowania (jeden tydzień) wykorzystując wykres Gantta a. (w tym celu należy
podzielić program produkcji dla każdego zlecenia  patrz etap 2  na partie transportowe i
umieścić je na harmonogramie zgodnie z zasadami tworzenia cyklu szeregowo-równoległego.
Sugeruje się podzielenie programu produkcji części na 2 partie transportowe).
3. Opracowanie schematu struktury procesu wytwarzania (dla każdej z partii transportowych w
każdym zleceniu należy pokazać strukturę procesu wytwarzania.
Dane wejściowe:
" charakterystyka zasobów produkcyjnych (obrabiarki),
" struktury procesów technologicznych zleceń produkcyjnych,
" normy czasu wykonania procesów technologicznych.
Dane wyjściowe: opracowany samodzielnie sposób prezentacji graficznej harmonogramu
produkcyjnego lub plik z programu ZPPro. Użycie programu zostało przedstawione w
prezentacji. Program wraz z prezentacją zostaną wysłane do starosty.
6
Urządzenie Czas [h] Wyrób: KORPUS 001 Materiał: ZL 250
Liczba sztuk zlecenia: 60
Nazwa operacji
Schemat przebiegu
procesu
Powierzchnia
wytwarzania
tpz tj
Składowanie
materiału
- -
Regały
wyjściowego
Transport
do - 0,17
Wózek
frezarki
Frezowanie zgrubne FNE40P 0,5 0,343
płaszczyzn
Kiedy partie pozostają na tej
Transport
do Wózek - - samej obrabiarce, nie ma
frezarki
transportu
Frezowanie
kształtujące FNE40P 0,5 0,317
płaszczyzn
Transport
do Wózek - -
frezarki
Frezowanie
FNE40P 0,5 0,222
rowków
Transport
do Wózek - 0,17
frezarki
Wiercenie otworów Helos VS32B 0,42 0,261
Transport
do Wózek - 0,17
frezarki
Rozwiercanie DMU 35M 0,5 0,203
otworów
Transport
do Wózek - -
frezarki
Gwintowanie
DMU 35M 0,5 0,159
otworów
Transport do
Wózek - 0,17
szlifierki
Szlifowanie
ACC 125EX 0,58 0,455
płaszczyzn
Transport
do -
Wózek 0,17
magazynu
Rys. 1.6. Przykładowa tabela, zawierająca sposób przedstawienia struktury wytwarzania
7
Etap 5. Analiza wykorzystania zdolności produkcyjnych
1. Określić wykorzystanie zdolności produkcyjnych dla każdej obrabiarki podczas wykonywania
zleceń (tzn. przedstawić na wykresie stopień wykorzystania w trakcie wykonywania zleceń
obrabiarek dostępnych w systemie produkcyjnym. Jako okres analizy przyjąć czas między
rozpoczęciem pierwszego i zakończeniem ostatniego zlecenia, czyli cykl wytwarzania
wszystkich zleceń).
Dane wejściowe:
" Harmonogram operacyjny  etap 4.
Dane wyjściowe: wykres wykorzystania zdolności produkcyjnych (wg wzoru poniżej: rys. 1.7 lub
1.8).
Rys. 1.7. Przykładowy wykres analizy wykorzystania zdolności produkcyjnych
Rys. 1.8. Przykładowy wykres analizy wykorzystania zdolności produkcyjnych
Proszę koniecznie zaznaczyć na wykresie wartości procentowe, a także zamieścić tabelę z
obliczeniami!!!
WNIOSKI!
8