Rozwój akcentu w języku polskim

63. ROZWÓJ AKCENTU W JĘZYKU POLSKIM

Podczas doby średniopolskiej rozwija się, umacnia i upowszechnia system akcentu paroksytonicznego.

W średniowieczu akcent inicjalny, tzn. uwydatniający pierwszą zgłoskę dwu- i wielozgłoskowych wyrazów i zestrojów akcentowych, przeobraził się w akcent paroksytoniczny, padający na zgłoskę drugą od końca wyrazu lub zestroju akcentowego. Pewne objawy paroksytonezy są już widoczne w XV w. Wydaje się, że stabilizacja akcentu paroksytonicznego przypada na wiek XVI.

Najstarsze źródłowe zaświadczenie normy paroksytonicznej przypada na rok 1621. Jest to notatka G. Cnapiusa pod hasłem Natężenie, podnoszenie z przedłużeniem sylab w mowie, w słowiech. Wg słownikarza, także wyrazy zapożyczone mają przycisk na przedostatniej sylabie wyrazu.

Podobnie brzmią świadectwa: J. Gadebuscha, Dobrackiego, Woyny, Monety, K. F. Mullera, O. Kopczyńskiego.

W dziejach średniopolskiego akcentu miała miejsce epizodyczna tendencja tzw. transakcentacji., tzn. przemieszczenie akcentu ze zgłoski dalszej niż druga od końca na tę w zestrojowym połączeniu dwu wyrazów z samodzielnym akcentem albo w połączeniu wyrazu ortotonicznego z enklityką, np. Wielk|anoc, dobr|anoc, skarż|ył się, boj|ę się, możn|a by, chodzil|iśmy. Jest to objaw przerostu paroksytonezy. W wieku XVIII zasada transakcentacji ma rangę ogólnopolską. Walka z tą tendencją i jej powolny zanik przypada na wiek XIX.



1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Rozwój akcentu w języku polskim(1)
Rozwój r w języku polskim
O trybie rozkazującym w języku polskim, Język
REGUŁY I ZASADY STAWIANIA PRZECINKÓW W JĘZYKU POLSKIM
Lista lektur - zajęcia nr 6, rok II, Wiedza o współczesnym języku polskim (leksykologia), Leksykolog
Galicyzmy w języku polskim
Tekst Hymnu Wszechsłowiańskiego w języku polskim
ZAKRESIE WIEDZY O JĘZYKU POLSKIM matura
wykład 4 - wstęp do słowotwórstwa, Nauka o współczesnym języku polskim
Bibliografia prac w języku polskim (2)
Apresjan, rok II, Wiedza o współczesnym języku polskim (leksykologia)
Zajęcia nr 5, rok II, Wiedza o współczesnym języku polskim (leksykologia), Leksykologia i leksykogra
ZMIANA-literatura, ZARZĄDZANIE ZMIANĄ -literatura w języku polskim
Cechy głosek cz.1, Nauka o współczesnym języku polskim
Lista lektur - zajęcia nr 9, rok II, Wiedza o współczesnym języku polskim (leksykologia), Leksykolog
Handel zagraniczny - bilans płatniczy (27 stron) , Tendencje rozwoju i zmiany struktury polskiego ha
SYLABA I PROZODIA, Wiedza o współczesnym języku polskim
Wyniki, rok II, Wiedza o współczesnym języku polskim (leksykologia), Leksykologia i leksykografia

więcej podobnych podstron