Monet Claude Impresja Wschód słońca

autor — Claude Monet

data powstania — 1872

technika — olej na płótnie

wymiary — 50 × 65 cm

miejsce przechowywania — Paryż, Musée Marmottan

Obraz Moneta Impresja. Wschód słońca przedstawiający widok portu w Hawrze nosił pierwotnie znacznie prostszy tytuł. Dopiero w 1874 r., podczas przygotowań do pierwszej wspólnej wystawy malarzy nazwanych później impresjonistami artysta zgodził się na zmianę tytułu, który miał bardziej przyciągnąć uwagę widzów. Monet nie mógł nawet przypuszczać, że nowemu tytułowi jego dzieła cały kierunek będzie zawdzięczał swą nazwę. Stało się to za sprawą pewnego felietonisty, Ludwika Leroya, który w satyrycznym pisemku „Le Charivari” opublikował żartobliwą recenzję ze wspomnianej wystawy tytułując ją Wystawa Impresjonistów. To, co w zamierzeniu miało być kpiną, wkrótce stało się oficjalnie uznaną nazwą nowego kierunku w malarstwie, a obraz Moneta zyskał rangę wizytówki tego kierunku.

Płótno Moneta skupia w sobie wszystkie najistotniejsze cechy malarstwa impresjonistycznego. Próba uchwycenia przelotnego wrażenia, oddanie subiektywnych doznań artysty, a nie obiektywnej prawdy o rzeczywistości stało się ich celem nadrzędnym. Sięgnęli oni po nowe barwy świeże i czyste, rezygnując często z mieszania farb na palecie. Ich obrazy rozświetlone są migotliwymi promieniami słońca, kładącego wielobarwne refleksy zależne od pory dnia. Przedmioty tracą swą rzeczywistą, lokalną barwę, na rzecz subiektywnie postrzeganej kolorystyki zależnej od oświetlenia. Na obrazie Impresja. Wschód słońca kontury dźwigów portowych są ledwo zasugerowane, a sylwetki rybackich łodzi wypływających na poranny połów zaznaczone są ciemnymi, gęstymi plamami nie pozwalającymi pod światło rozróżnić szczegółów. Istotą tego obrazu jest bowiem, wzorem dzieł Turnera, ukazanie owego światła — pomarańczowej kuli wschodzącego słońca, odbijającej się mieniącymi kolorami na pomarszczonych falami wodach portu.

Małgorzata Omilanowska

Encyklopedia PWN © Wydawnictwo Naukowe PWN SA