Bezpośrednio po zakończeniu wojny peloponeskiej nastał czas hegemonii Sparty. Ten stan rzeczy utrzymał się do 371 r. p.n.e. kiedy to jej miejsce zajęły Teby. Nie zamierzali także oddawać pola Ateńczycy, próbujący montować drugą Symmarchię Ateńską. Skonfliktowane państwa greckie, nie będące w stanie narzucić w sposób trwały swojego panowania innym uznają rychło wyższość, budującej zręby swej potęgi, Macedonii.

Zajmująca północno – wschodnią część Półwyspu Bałkańskiego Macedonia górowała zarówno obszarem (ok. 40 tys. km 2), jak i ludnością nad każdą polis grecką. Zamieszkująca ją ludność , spokrewniona językowo z Grekami, narażona była na nieustanne najazdy plemion iliryjskich i trackich. Nie może w tym kontekście dziwić fakt, iż król, dawny naczelnik wojenny, koncentrował w swym ręku znaczną władzę, a monarchią macedońska miała charakter militarny.

Początki państwa macedońskiego giną w pomroce dziejów. Pewnym jest, że  z końcem VI w.p.n.e. Macedonia uznała zwierzchnictwo perskie i z tego tytułu Macedończycy brali udział w wyprawie Kserksesa na Grecję. Sukces Greków w wojnach perskich przyniósł wyzwolenie Macedonii spod zależności od Persji. W następnym okresie Macedonia, zajęta obroną swych granic i walkami dynastycznymi, sporadycznie brała udział w wydarzeniach greckich  (m.in. w pewnych fazach wojny peloponeskiej posiłkowała Ateny)

Nowy etap w dziejach Macedonii zapoczątkowało panowanie Filipa II (359 – 336). Udało mu się skutecznie zabezpieczyć granice kraju przed niebezpieczeństwem ze strony Traków i Ilirów. Popchnął naprzód  dzieło centralizacji państwa poprzez  likwidowanie dzielnicowych księstw plemiennych. Jego wielką troską było także umacnianie potencjału militarnego  Macedonii. Dzięki silnej i nowoczesnej armii Filip II w krótkim czasie opanował wybrzeże macedońsko – trackie, zajęte przez kolonie greckie. Zyskał także kontrolę nad kopalniami złota w Tracji. Pozyskiwane stąd dochody stały się jedną z podstaw potęgi Macedonii. Podbudowany w ten sposób zaczął Filip II coraz intensywniej ingerować w sprawy greckie. Umiejętne rozgrywanie konfliktów lokalnych pozwoliło mu rozszerzać strefę swoich wpływów, a z czasem sięgnąć po hegemonię  w całym świecie greckim. Niebezpieczeństwo macedońskie najtrafniej zrozumiał i przewidział wielki mówca ateński Demostenes;dzięki uporczywej agitacji udało mu się zmontować koalicję antymacedońską, do której przyłączyły się m.in.  Korkyra, Eubea i Teby. Koalicjanci nie byli jednak w stanie sprostać potędze Macedonii. Decydującą okazała się bitwa rozegrana w roku 338 p.n.e. pod Cheroneą w Beocji, która przyniosła wspaniałe zwycięstwo Filipa II. (głównym czynnikiem, który przesądził o zwycięstwie był wspaniały atak jazdy macedońskiej, dowodzonej przez   syna Filipa – Aleksandra).

Triumfujący Macedończycy narzucili w 337 r.p.n.e. państwom greckim obowiązek zawiązania federacji, której hegemonem i wodzem naczelnym został Filip II (historiografia często nazywa ową federację Związkiem Korynckim). Wszystkie polis, które zostały członkami federacji zobowiązały się zachować powszechny pokój, respektować wolność i autonomię każdego państwa w istniejącym aktualnie ustroju. Zobowiązania te zmierzały do przerwania błędnego koła wojen międzypaństwowych  i wewnętrznych walk w poszczególnych polis. Tworząc federację państw greckich, Filip II zastrzegł, że sfera polityki zagranicznej poddana zostanie jego ścisłej kontroli. Dokładał nadto starań aby władzę w poszczególnych polis sprawowali politycy realizujący jego linię polityczną.