Badanie, jakie przeprowadziła grupa naukowców z USA i Brazylii nie było wielkim przedsięwzięciem jednak jego wyniki są niezwykle obiecujące. Objęło ono 15 pacjentów z niedawno zdiagnozowaną cukrzycą typu 1. Po pobraniu komórek macierzystych z ich własnej krwi, badanych poddano lekkiej chemioterapii znoszącej działanie ich układu immunologicznego a następnie przeprowadzono transfuzje komórek macierzystych. Uzyskane wyniki okazały się bardzo pozytywne; 14 pacjentów uniezależniło się od insuliny podawanej dożylnie. Dwunastu z nich mogło zaprzestać pobierania syntetycznej insuliny zaraz po podaniu komórek macierzystych; jeden na okres prawie trzech lat, czterech na 21 miesięcy a siedmiu na sześć miesięcy. Dwóch pacjentów nie wymagało zastrzyków przez okres jednego i sześciu miesięcy, ale jeden z nich powrócił do nich po roku po infekcji wirusowej. Jeden z badanych został wykluczony z doświadczenia ze względu na komplikacje.

Zastosowana terapia, zwana transplantacją autologiczną hematopoetycznych komórek macierzystych, okazała się już skuteczna w takich schorzeniach jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba Crohna. Nadal nie do końca wiemy jak działa terapia. Jedną z możliwości jest produkcja nowych komórek układu immunologicznego, które nie atakowałyby komórek trzustki. Inna to rozwój komórek macierzystych do samych komórek trzustki zdolnych do produkcji insuliny. Konieczne są więc dalsze badania w celu oszacowania bezpieczeństwa i korzyści płynących z zastosowania niniejszej techniki. Richard Burt, współautor badania, powiedział, iż nie można tu jeszcze mówić o leczeniu, jednak pozytywne wyniki badań pokazały konieczność przeprowadzania dalszych. Jego zdaniem zastosowanie metody na szeroką skalę będzie możliwe w przeciągu 5 do 8 lat.

Wyniki doświadczenia opublikowano w Journal of the American Medical Association. To pierwsze dowody kliniczne potwierdzające możliwość leczenia cukrzycy typu 1 z zastosowaniem komórek macierzystych.

Inna grupa badaczy z Toronto University wykryła niedojrzałe komórki w trzustce dorosłych myszy, które mogły rozwijać się w komórki produkujące insulinę. Jeśli analogiczne komórki znajdują się u człowieka, mogłyby one być ratunkiem dla chorych na cukrzycę insulino zależną. Wyniki ich badań opublikowano w Nature Biotechnology. Odkrycie komórek macierzystych w trzustce dorosłego człowieka, które mogłyby rozwijać się w nowe komórki ß trzustki jest niezwykle istotne. Jednak prawdziwym dowodem na realne korzyści będzie sprawdzenie czy komórki te będą zdolne do przywrócenia właściwego poziomu glukozy we krwi. Naukowcy planują dalsze badania w kierunku upewnienia się, iż odkryte komórki są rzeczywiście komórkami macierzystymi, ponieważ posiadały one jednakową zdolność rozwijania się w komórki beta, jak również komórki układu nerwowego.

Wyleczenia cukrzycy u myszy za pomocą ludzkich komórek macierzystych pochodzących ze szpiku podjęli się naukowcy z Tulane University w Nowym Orleanie. Doświadczenie, w swoich założeniach bardzo proste i łatwe do wykonania, polegało na wszczepieniu do mysiej uprzednio uszkodzonej trzustki, ludzkich komórek macierzystych. Niszczenie mysich wysepek trzustkowych miało imitować proces niszczenia komórek produkujących insulinę w trzustce człowieka chorego na cukrzyce typu 1. Wyniki przeprowadzonego projektu badawczego były niezwykle korzystne. Okazało się, że w ciągu trzech tygodni od daty przeszczepu, komórki wysp trzustkowych u myszy, pod wpływem ludzkich komórek macierzystych uległy regeneracji. Uprzednio „chore”, nieprodukujące insuliny osobniki z powodzeniem zaczęły produkować hormon, a poziom glukozy we krwi wrócił do wartości prawidłowych. Ciekawym wydaje się także fakt, że ludzkie komórki macierzyste pozwoliły na wytwarzanie mysiej odmiany insuliny. Dodatkowo badacze zauważyli, że komórki macierzyste pozwalają nie tylko na odbudowę zniszczonej trzustki, ale także docierają do nerek, gdzie niwelują powstałe w trakcie choroby uszkodzenia. Prawdopodobnie ulegają one transformacji do komórek wyściełających naczynia krwionośne i poprawiają funkcję nerek w zakresie oczyszczania krwi. Gdyby te badania dały równie pozytywne efekty u ludzi moglibyśmy mówić o przełomie w leczeniu cukrzycy i jej powikłań, tym bardziej, że dziś nikt nie potrafi zaoferować odpowiednio skutecznego leczenia chorym z współistniejącą nefropatią.

Polska nie pozostaje bierna w dziedzinie przeszczepiania komórek macierzystych osobom chorym z cukrzycą. W maju 2008 roku wykonano taki przeszczep u chorego na cukrzycę. Pacjent do tej pory nie przyjmuje już insuliny. To wielki przełom w dziedzinie leczenia tej choroby.