Kompetencje prezydenta w zakresie bezpieczeństwa:
Nadaje ordery i odznaczenia
Stosuje prawo łaski
jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
w czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej,
mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych
na czas wojny, na wniosek Prezesa Rady Ministrów mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych,
na wniosek Ministra Obrony Narodowej, nadaje określone w ustawach stopnie wojskowe,
powołuje i odwołuje członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego
w razie bezpośredniego, zewnętrznego zagrożenia państwa, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie Sił Zbrojnych do obrony Rzeczypospolitej Polskiej,
postanawia o stanie wojny (jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie),
w razie zewnętrznego zagrożenia państwa, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub, gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent RP, na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa ( za zgodą Sejmu),
w razie zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, Prezydent RP, na wniosek Rady Ministrów może wprowadzić, na czas oznaczony, nie dłuższy niż 90 dni, stan wyjątkowy na części albo na całym terytorium państwa (za zgodą Sejmu)
„Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, stojąc na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa, nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium, w szczególności:
1) zatwierdza, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, strategię bezpieczeństwa narodowego;
2) wydaje, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, w drodze postanowienia, Politycznostrategiczną
Dyrektywę Obronną Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne dokumenty wykonawcze do strategii bezpieczeństwa narodowego;
3) zatwierdza, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, plany krajowych ćwiczeń systemu obronnego i kieruje ich przebiegiem;
4) postanawia, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, o wprowadzeniu albo zmianie określonego stanu gotowości obronnej państwa;
5) może zwracać się do wszystkich organów władzy publicznej, administracji rządowej i samorządowej, przedsiębiorców, kierowników innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych o informacje mające znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności państwa;
6) inicjuje i patronuje przedsięwzięciom ukierunkowanym na kształtowanie postaw patriotycznych i obronnych w społeczeństwie.
Ponadto Prezydent RP określa, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, główne
kierunki rozwoju sił zbrojnych oraz ich przygotowań do obrony państwa, a także
uczestniczy w odprawach kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił
Zbrojnych i może je zwoływać".
PARLAMENT
Sejm i Senat odgrywają szczególną rolę, polegającą na stanowieniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego w postaci ustaw.
Obie izby parlamentu odgrywają również rolę kreacyjną, polegającą na powoływaniu i odwoływaniu konstytucyjnie wskazanych centralnych organów państwa; mają prawo kontroli wykonywania ustaw, a Sejm dysponuje prawem kontroli rządu i ministrów.
Może także stosować środki odpowiedzialności parlamentarnej (wotum nieufności) zarówno w stosunku do rządu (odpowiedzialność solidarna - art. 158), jak i poszczególnych ministrów (odpowiedzialność indywidualna - art. 159).
Rola kontrolna parlamentu przejawia się również w działalności organów wewnętrznych Sejmu i Senatu, spełniających funkcję pomocniczą. Chodzi tu przede wszystkim o komisje parlamentarne - np. Komisję Obrony Narodowej, Komisję Spraw Zagranicznych i Komisję ds. Służb Specjalnych, które odgrywają ważną rolę w działalności parlamentu w zakresie bezpieczeństwa narodowego.
Zakres kompetencji Komisji Obrony Narodowej obejmuje kwestie obrony państwa, dotyczące zwłaszcza działalności sił zbrojnych, systemu oraz funkcjonowania obrony terytorialnej kraju i obrony cywilnej, wykonywania obowiązków w dziedzinie wzmacniania obronności przez organy państwowe i przedsiębiorstwa, organizacje spółdzielcze i społeczne oraz przez obywateli, a także sprawy przemysłu obronnego. Szczególną rolę spełnia Komisja ds. Służb Specjalnych
Zgodnie z treścią rozdziału 12. Regulaminu Sejmu RP komisja ta opiniuje nie tylko projekty ustaw, lecz również projekty rozporządzeń wykonawczych dotyczących służb specjalnych oraz ocenia akty normatywne w zakresie ich działalności. Ponadto do jej uprawnień należy opiniowanie kierunków pracy służb specjalnych na podstawie informacji przedstawianych przez szefów tych służb, opiniowanie wniosków w sprawie powołania poszczególnych osób na stanowiska szefów i zastępców oraz opiniowanie projektu budżetu w części dotyczącej służb specjalnych. Komisja dokonuje oceny współdziałania cywilnych i wojskowych służb z organami ścigania oraz bada zasadność i przedmiot skarg dotyczących służb specjalnych.
Formą działań kontrolnych parlamentu jest także wyrażanie zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej oraz na wprowadzenie stanu wyjątkowego i wojennego lub przedłużenie okresu stanu klęski żywiołowej i stanu wyjątkowego.
RADA MINISTRÓW
Zgodnie z art. 146 Konstytucji Rada Ministrów odpowiada m.in. za: zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz porządek publiczny, zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego, sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności oraz coroczne określenie liczby obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej.
Do zadań szczegółowych RM w dziedzinie bezpieczeństwa zewnętrznego i obronności należy:
• opracowywanie projektów strategii bezpieczeństwa narodowego;
• planowanie i realizacja przygotowań obronnych państwa, zapewniających jego funkcjonowanie w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny, w tym planowanie przedsięwzięć gospodarczo-obronnych oraz zadań wykonywanych na rzecz Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wojsk sojuszniczych;
• przygotowanie systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym i organów władzy publicznej do funkcjonowania na stanowiskach kierowania;
• utrzymywanie stałej gotowości obronnej państwa, wnioskowanie do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o jej podwyższanie w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny oraz ojej obniżanie, stosownie do zmniejszenia stopnia zagrożenia;
• określanie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa państwa, w tym obronności, oraz przygotowania ich szczególnej ochrony;
• przygotowanie na potrzeby obronne państwa i utrzymanie w stałej gotowości jednolitych systemów obserwacji, pomiarów, analiz, prognozowania i powiadamiania;
• przygotowanie systemu stałych dyżurów na czas zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny;
• określanie zasad wykorzystania służby zdrowia i infrastruktury technicznej państwa na potrzeby obronne, w tym sposobu zabezpieczenia przestrzeni powietrznej i wód terytorialnych w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny;
• zapewnienie funkcjonowania systemu szkolenia obronnego w państwie;
• prowadzenie kontroli stanu przygotowań obronnych w państwie.
Rada Bezpieczeństwa Narodowego
RBN jest organem doradczym Prezydenta RP w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa Państwa.
Zadaniem RBN jest rozpatrywanie kwestii i wyrażanie opinii dotyczących bezpieczeństwa państwa, a w tym m.in.:
generalnych założeń bezpieczeństwa państwa,
założeń i kierunków polityki zagranicznej,
kierunków rozwoju Sił Zbrojnych,
problemów bezpieczeństwa zewnętrznego,
zagrożeń bezpieczeństwa wewnętrznego i środków ich przeciwdziałania.