OCHRONA PRZYRODY – PRZEDMIOT, MOTYWY, HISTORIA I ZNACZENIE W RÓŻNYCH RELIGIACH

1. Wyjaśnij pojęcia: Ochrony przyrody, ochrona środowiska, ekologia, sozologia, ekolog(profesjonalny), ekologista, inżynieria środowiska, biologia ochrony przyrody (biologia konserwatorska).

Ochrony przyrody: nauka, idea ruch społeczny oraz działania praktyczne zmierzające do zachowania twórczych, naukowych i estetycznych wartości przyrody oraz kształtowania racjonalnego i przyjaznego stosunku ludzi do przyrody.

Ochrona środowiska: działalność zmierzająca do utrzymania, poprawienia lub nowego kształtowania warunków przyrodniczych sprzyjających zdrowiu ludzi oraz funkcjonowaniu życia społecznego i gospodarczego.

Ekologia: nauka o relacjach pomiędzy organizmami oraz pomiędzy nimi a środowiskiem.

Sozologia: Nauka o ochronie przyrody i środowiska.

Ekolog: człowiek zajmujący się naukowo ekologią, lub przynajmniej posiadający wykształcenie w tym kierunku.

Ekologista: nieprofesjonalnych obrońców przyrody i środowiska, często stosujące radykalne metody walki.

Inżynieria środowiska: zespół nauk technicznych i specjalności inżynierskich, zajmujące się zastosowaniem metod ochrony wód, powietrza, gleby i innych składników środowiska.

Biologia ochrony przyrody: bada wpływ człowieka na różnorodność biologiczną i wskazuje sposoby zapobiegania wymieraniu gatunków

2. Różnice między

Ochrony przyrody VS Ochrona środowiska: różnią się obiektem ochrony. W pierwszym przedmiotem ochrony są kompleksy przyrodnicze, ekosystemy oraz dziko żyjące gatunki roślin i zwierzęta. W drugim przedmiotem jest środowisko życia człowieka.

Ekologia VS Sozologia: pierwszy zajmuję się relacjami pomiędzy organizmami a środowisko, drugi zajmuje się ochroną tej przyrody i środowiska.

Ekolog VS Ekologista: pierwszy profesjonalny zajmujące się naukowo ekologią, wykształcony w tematu, drugi nieprofesjonalny a czasami radykalny obrońca przyrody i środowiska.

3. Wymień stare i nowe motywy ochrony przyrody

Stare: religijne, egoistyczne, użytkowe i estetyczne.

Nowe: naukowe, społeczne, wychowawcze, moralne, egzystencjalne i nieznane.

4. Który z motywów ochrony przyrody uważa się dziś za najważniejszy? Dlaczego?

5. Podaj przykłady ochrony przyrody ze względów natury religijnej.

Niszczenie roślin i zwierząt, którym oddawano cześć boska było zakazane przez religii.

W europie otaczano dęby, w Afryce baobaby, Indiach figowce.

W Egipcie cześć boską oddawano krokodylom, kotom, ibisom

6. Jak rozwiały się moralny motywy ochrony przyrody?

W swoim kulturowym rozwoju ludzkość włącza w krąg wartości poszczególne składniki przyrody naruszenie tych jest naruszeniem moralnym.

7. Jaką wartość ma przyroda dla nauki

Jest ochroną warsztatu badawczego nauk przyrodniczych, ścisłych i stosowanych oraz filozofii.

8. Jaki korzyści wychowawcze daje obcowanie z przyrodą i jej ochrona?

Daje korzyści poznawcze i wychowawcze, skłania się do odpowiedzialności, wyrabia współdziałanie, rozwija poczucie piękna i patriotyzm.

9. Wymień kategorie użytkowych motywów ochrony przyrody.

Gospodarcze

Obronne i ochronne

10. Jakie potrzeby społeczne zaspokaja przyroda?

Zdrowotnej i rekreacyjnej.

11. Jaki jest związek między estetycznymi a społecznymi motywami ochrony przyrody?

Chronimy to co jest piękne jako wspólne dobro.

12. Wyjaśnij znaczenie nieznanych motywów ochrony przyrody.

W przyrodzie znajdują się dużo rzeczy o których jeszcze nie wiemy o ich istnieniu, zauważyliśmy ze nie możemy żyć po za biosfery, wiec jeżeli przekształcimy środowisko to możemy zgnieć.

13. Jakie znaczenie mają elementy przyrody w religiach pierwotnych

Przepisują ich jako własności boskich oraz zauważają je jako tła ich działania.

14. Jak miejsce człowieka w przyrodzie postrzegany jest w religiach Wschodu i Zachodu. Wyjaśnij różnice?

Człowiek nie jest istotą wyjątkową, stworzoną na obraz i podobieństwa Boga by panować nad światem. Ludzie są dziećmi Boga. Różnica znajduje się ze w religii wschodu wszystko ma dusze, natomiast w zachodu tylko ja ma człowiek, i dlatego on jest wyróżniany od resztę istot.

15. Jak katechizm Kościoła Katolickiego wyjaśnia, dlaczego VII przykazanie(nie kradnij) domaga się poszanowania integralności stworzenia?

Bo przyroda jest wspólna własność wszystkich ludzi i brak ich poszanowania jest sprzeczny tego przekazywania.

16. Jaki powinien być stosunek człowieka do zwierząt według zaleceń Katechizmu Kościoła Katolickiego. Czy, dlaczego i pod jakimi warunkach podpuszczane jest wykorzystywanie zwierząt jako pokarmu, do wytwarzania odzieży w eksperymentach medycznych oraz ich oswajanie?

Ludzie są zobowiązywani do życzliwości wobec nich. Bóg powierzył zwierzęta panowaniu człowieka dlatego może on wykorzystać je jako pokarm i do wytwarzania odzieży, oswajać je aby mu pomogli w pracy i towarzyszyli, a eksperymenty medyczne jeśli są w rozsądnych granicach.

17. Czy poglądy ekologów i teologów katolickich na temat głównych zagrożeń dla przyszłości ludzkości i życia na ziemi są zgodne? Jakie to zagrożenia? Czy teolodzy katoliccy zgadzają się z politykami, co do dopuszczalnych sposobów przeciwdziałania eksplozji demograficznej człowieka? Jakie rozwiązania proponują jedni i drudzy?

Tak są zgodne, zagrożenie są eksplozja demograficzna człowieka i jego konsumpcjonizm. Nie, nie zgadzają się kościół jest przeciwko aborcji, antykoncepcje i ograniczenie ilości potomstwa. Proponują: akcje informacyjne.

18. Jak islam uzasadnia, dlaczego ludzi nie powinni niszczyć przyrody? Czy uzasadnienie to jest identyczne jak w przypadku chrześcijaństwa?

Bo przyroda jest własność Alla, i niszczenie jej jest świętokractwem. Tak są podobne.

19. W jakim okresie historycznym: ludzie dostrzegli znaczenie lasów? Co o tym świadczy? Gdzie i kiedy wydawano pierwszy akt prawny dotyczący ochrony drzew, lasów i poprawy gospodarki leśnej?

W Starożytności, ich motywy kultowe, oraz gospodarcze. W Chinach 1100 p.n.e.

20. W jakim okresie historycznym zrozumiano potrzeby ochrony zwierząt. Podaj przykład

Starożytność, Cesarz Indii wprowadzał akt prawne chroniące zwierząt nie służące do użytku jak nietoperze czy mrówki.

21. Jakie znaczenie miały lasy dla ludzi w średniowieczu, dlaczego obejmowano je ochroną? Dlaczego chroniono „grubego zwierza”?

Mieli znaczenie strategiczne. Bo zauważyli że one są ograniczone. Chroniono grubego zwierza bo stanowił rezerwę żywności na wyprawę wojenne.

22. W jakim okresie historycznym: w krajach europejskich wydawano pierwsze przepisy dotyczące połowu ryb, zauważono znaczenie ptaków owadożernych dla gospodarki człowieka i zaczęto wydawać chroniące je przepisy?

Średniowieczu. ryby:Szkocja-1030, Hiszpania-1248,Anglia 1283. Ptaków: Niemiec XIII w, Szwajcaria-1535, Rosja XVII w.

23. Podaj najstarsze przykłady ochrony obszarów cennych przyrodniczo i o pięknym krajobrazie?

Korea XII w: Góry diamentowe, Holandia pierwszy rezerwat leśny 1533-84. Pierwszym rezerwatem przyrody nieożywionej jaskinia Baumanna od 1668.

24. W którym stuleciu zaczęły powstać stowarzyszenia zajmujące się ochrona przyrody?

XIX

25. Jaki charakter miały działania na rzecz ochrony przyrody podejmowane w Europie i w Ameryce Północnej? Jak była zasadnicza różnica pomiędzy działaniami podejmowanymi na tych kontynentach?

Charakter naukowo, chroniące.

Europa: Inwentaryzacji obiektów cennych przyrodniczo i ich ochronne rezerwatową.

Ameryka: Aktywne działania na rzecz ochrony przyrody, jak posadzenie drzew.

26. Jaki park narodowy jest najstarszy na świecie? Jakim kraju i w jakim stuleciu go utworzono?

Yellowstone, w USA 1872r XIX w.

27. Co wyróżnia historie utworzenia Parku Narodowego Tongario w Nowej Zelandii?

Maorysi przekazywali ochronne władzom brytyjskim pod warunkiem ze terenach na te utworzone zostanie wzorem amerykańskim park narodowe.

28. W którym stuleciu spostrzeżono potrzebę idea międzynarodowej współpracy w zakresie ochrony przyrody?

XIX Europie

29. Jakie zasługi dla ochrony przyrody mają: Aleksander Humbolt, Francisco Chico Mendes, Dian Fossey, Stanisław Staszic, Władysław Taczanowski, Władysław Szafer, Władysław Zamoyski?

Aleksander Humbolt ojciec duchowego ochrony przyrody

Francisco Chico Mendes walczył przeciw wycinaniu dżungli Amazońskiej

Dian Fossey alarmowała świat o zagrożeniu goryli.

Stanisław Staszic ojciec polskiego ziemioznawstwa

Władysław Taczanowski pionierski w ruchu ochrony przyrody z Stanisławem Staszic

Władysław Szafer przewodniczące Państwowej Rady Ochrony Przyrody

Władysław Zamoyski wykupił tatrzańskie lasy i przekazał je państwu na park narodowe.

30. Podaj przykłady pranej ochrony elementów przyrody w Polsce w okresie średniowiecza do rozbiorów

Bolesław Chrobry chronił bobra, Kazimierz Wielki zabronił ścinania drzew bartnych. Władysław Jagiełło cisów i stary dęby.

31. W którym stuleciu nastąpił intensywny rozwój ruchów ochrony przyrody w Polsce? Wymień najbardziej znane stowarzyszenia zajmujące się ochroną przyrody działające w poszczególnych zaborach.

XIX, Towarzystwo Tatrzańskie, Wydział Przyrodniczy, Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, Komisja Osobliwości Przyrodniczych.

32. Jakie instytucje Państwowe zajmowali się ochroną przyrody w Polsce międzywojennej? Czego dotyczy pierwsze przepisy o ochronie przyrody wydane w Polsce międzywojennej?

Dotyczy ochronie zabytków przyrody (jaskinię, meteoryty, skałki, drzewa pomnikowe) rzadkich roślin(5gat.) i zwierzęta(10gat.).

Państwowa Komisja Ochrony Przyrody, Kuratoria Ochrony Przyrody, Państwowa Rada Ochrona Przyrody, Liga Ochrony Przyrody

33. W którym roku uchwalono pierwsza polska ustawę o ochronie przyrody? Jakie przeszkody trzeba było poznać przed jej przyjęciem?

1949, przesuniecie granic oraz inwentaryzacja zabytków przyrody.

34. Jakie parki narodowe utworzono w Polsce międzywojennej?

Białowiejski, Czarnohorskie i Pieniński, Babiogórski

35. Jakie działania podejmowała w okresie międzywojennym Liga Ochrony Przyrody?

Zbiórka pieniędzmi na tworzenie parki narodowe(kupienia tereny prywatne), oraz dotarcie do młodzieży poprzez koła szkolne i harcerstwo.

36. Jakie instytucje państwowe zajmowali się ochrona przyrody w PRL? Porównaj status i możliwości wojewódzkich konserwatorów przyrody i wojewódzkich konserwatorów zabytków.

PROP, LOP, Biuro Ochrony Przyrody, Staż ochrona Przyrody.

Konserwatorzy zabytków: organizmem administracji specjalnej(równe działaniem wojewodzie),

Konserwatorzy przyrody: szeregowymi pracownikami urzędów wojewódzkich w randze inspektora lub starszego inspektora wojewódzkiego.

37. Jakie formy ochrony przyrody wprowadziła ustawa o ochronie przyrody z roku 1949? Jakie formy zostały dodane w ustawie o ochronie i kształtowanie środowiska w roku 1980?

1949: parki narodowe, rezerwat przyrody, pomnik przyrody i ochrona gatunkowa.

1980: parki krajobrazowy i obszar chronionego krajobrazu.

38. Ile parków narodowych utworzono w PRL, kiedy powstało ich najwięcej? Ile stworzono ich w II Rzeczpospolitej? Ile ich jest obecnie?

PRL 15 parki narodowe, w lata 50-te. II RP 8. W sumie jest ich 23.

39. Wymień główne kierunki działania Ligii Ochrony Przyrody w PRL

Działalność edukacyjna młodzieży i wydawnicza.

40. Czym była i czym się zajmowała Straż Ochrony Przyrody? Z jakiej organizacji rekrutowało się jej członkowie?

Organ Administracji Państwowej zadaniem jej było przeciwdziałanie naruszeniom prawa z zakresu ochrony przyrody metodami policyjnymi. Rekrutacja członkowie z:

Związek łowieckim, Polski Związek wędkarskim, Polski towarzystwo krajoznawcze i Polski związek Alpinizmu

41. Wymień główne kierunki działania Polskiego Klubu Ekologicznego? W którym roku powstał?

Powstał w 1980. Propagowanie ekorozwoju, wymuszanie na władzach przestrzegania prawa ochrony środowiska, ratowanie Krakowa i jego zabytków, likwidacja obiektów ogólnie uciążliwych dla środowiska, ochrona obszarów naturalnych.

42. Kiedy zaczęły powstawać w Polsce liczne stowarzyszenia zajmujące się ochrona przyrody? Jaki warunek musiał być spełniony by było to możliwe?

Liczne stowarzyszenia zaczęły powstawać w Polsce Rzeczpospolitej Ludowej (liczne wtedy, bo jedno powstało już w okresie międzywojennym – Liga Ochrony Przyrody). II wojna światowa spowodowała spustoszenie na obszarze kraju, przerzedzenie szeregów działaczy ochrony przyrody, postanowiono dążyć do wznowienia działalności LOP.

43.Wymień najważniejsze postanowienia Ustawy o ochronie przyrody z roku 1991.

Ustawa ta lepiej odpowiadała współczesnym standardom od poprzedniczki z roku 1949. Sprawy związane z Ochroną przyrody znalazły się w rękach jednego ministra – Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

- las zaczął być postrzegany jako ekosystem, a nie fabryka drewna

- wprowadzono do polskiego systemu prawnego pojęcie systemu obszarów chronionych oraz nowe formy ochrony przyrody: użytek ekologiczny, zespół przyrodniczo-krajobrazowy

- w minionej dekadzie utworzono osiem parków narodowych.

44. Wymień najważniejsze postanowienia nowelizacji Ustawy o ochronie przyrody z roku 2001. Czy były to zmiany korzystne dla przyrody?

-nowelizacja uzależniła wprowadzenie ochrony przyrody od zgody społeczności lokalnych reprezentowanych przez samorządy

- trzeba rekompensować społecznością potencjalne straty, aby wyraziły one zgodę na wprowadzenie form ochrony przyrody na swoim terenie, albo przekonać o korzyściach jakie ochrona przyrody przyniesie im w przyszłości, np. przez rozwój ekoturystyki

- przyrodnicy obawiają się negatywnego wpływu tej zmiany na przyrodę – rekompensowanie potencjalnych strat wymaga pieniędzy, których brakuje; społeczności lokalne zasiadające w samorządach borykają się z bardziej przyziemnymi problemami