HME 19.12.2009

Własnosc prywatna – tylko ja mogę korzystac, posiadanie, uzywanie, posiadanie korzyści, transferalnosc przysluguje tylko wlascicielowi. Własność ekskluzywna, własność pełna. Nie istnieje taka idealna własność.

W własności publiczej nie można nikogo wykluczyć, korzystając np. ze swiatla z latarni publiczej, nie możemy wykluczyc innej osoby. Nie można wykluczyc również osoby która nie placi podatkow. „użytkownicy na gape” – osoby które korzystaja z dobr publicznych nie placac podatkow.

Instytucjonalizm (Veblen) – szczególny kierunek w ekonomi klasycznej, zyciem gosp. Nie kieruja obiektywne prawa naturalne które kieruja przyroda, nie ma bezwgledynych, uniwersalnych praw, które funkcjonuja w przyrodzie. Rynkiem nie kueruja prawa uniwersalne niezależne od woli ludzkiej. Nie ma homoecominukusa – człowieka nie można sprowadzic tylko do materii racjonalności, nie dziala zawsze egoistycznie, nie kieruje się tylko rozumem.

Jakie dzialania nieracjonalne podejmuje człowiek? Np. rozdawanie pieniędzy, wspieranie akcji charytatywnych.

Veblen – człowiek kieruje się instynktami – 4 instynkty: dobrej roboty, zachłanności, rodzicielska, ciekawości. Homoeconomicus – kieruje się tylko wlasnymi korzyściami, nie interesuje go rodzina.

Wg. Instytucjonalistow dziala nie tylko swera racjonalna, podlega również kulturze – religia, tradycja, obyczaje, zwyczaje, wg. Veblena człowiek zachowuje się często nieracjonalnie (wzg. Homoecomicusa)

Instytucje – wg. Veblena to utrwalone nawyki dzialania, sposoby postepowania, myslenia.

Istytucje – odciążenie od nazbyt wielu decyzji, oraz są przewodnikiem po świecie wrazen obfitości i bodźców, którymi zalewany jest człowiek otwarty na świat. Są wskazówkami jak postępować ma człowiek w swoim postepowaniu, sluża człowiekowi do rozwiązywania zadań, które stawia przed sobą. Działaniom ludzkim towarzyszy zawsze ryzyko, po by je zminimalizowac człowiek tworzy instytucje. Formy w których krystalizuje się panowanie lub kontakt nad tym co nadzmysłowe. Instytucje maja wlasny kształt i znaczenie. Staja się wartością która zyskuje nad człowiekiem, cos w rodzaju władzy arbitralnej. W tak zdefiniowanych instytucjach można zauważyć to co Hegel nazywał duchem obiektywnym, w czym zawiera się podmiot wszystkich możliwych sądów.

Kazda nasza decyzja osadzona jest w środowisku kulturowym, kierujemy się wartościami ekonomicznymi i kulturowymi. Smith mowi ze na człowieka nie dziala kultura i można ją pominąc.

Ciekawosc – instynkt w sensie dobrym – czyli chec dowiedzenia się czegos, poznaniu.

Ciekawkosc w sensie zysku, podpatrzenia czegos.

Jakie zawody są przypisane do instynktu nieuzytecznego zachłanności:

Bankowcy, politycy, maklerzy – te zawody wiarza się z agresą, wg. Veblena są pożądane. Klasa prozniacza charakteryzuje się prożnością.

1 etap – nie ma rodziny, religii

2 etap – barbarzyństwo, kultura łupieżcza , gdzie rządzi pieniądz (rządzi spryt, bogactwo), powstaje rodzina

3 etap – rzemiosło,

4 etap - pokojowa współpraca (prawdopodobnie socjalizm)