Bitwa pod Navarino 1827

Ta wielka bitwa pod Navarino, morska była częścią powstania Grecji. Wojna o niepodległość prowadzona przez Greków naruszyła w pewnym sensie status quo po kongresie wiedeńskim, w myśl którego Europa powiązana systemem Świętego Przymierza miała zachować ówczesne granice państwowe oraz reakcyjny styl władzy.

Powstanie zmieniło także definitywnie obraz osmańskiej Turcji w oczach Europy. Turcja przestała być partnerem w polityce wschodniej wielkich mocarstw. Władza nad prawosławnymi narodami bałkańskimi, a za tym idzie rozbiór lub podporządkowanie Turcji, była jednym z celów polityki zagranicznej Rosji. Powstanie greckie spowodowało by doskonały pretekst do rozszerzenia wpływów na kierunku Morza Śródziemnego i upragnionego Konstantynopola. Już za cara Aleksandra I interesowali się pow. Grecji. Rosja pragnęła stań na czele prawosławnych narodów. Europa postanowiła pomóc Grecji pieniężnie i organizowali przerzuty broni. Punktem zwrotnym w wydarzeniach lat 20 XIX wieku była bitwa pod Navarino 20 października 1827r.

Turcy Osmańscy podbili Półwysep bałkański w XIV w, w ciągu 200 lat stopniowo opanowując tereny byłego cesarstwa bizantyjskiego. Rząd osmański był powiązany z Ali Paszą w Wpirze czy Muhamedem Ali w Egipcie. Poważnym problemem dla władzy tureckiej stanowił separatyzm albańskich bejów, rządzących swymi ziemiami pod teoretycznym zwierzchnictwem sułtana. Ali Pasza opierał się na wielkich posiadaczach ziemskich, greckich przedsiębiorcach handlowych oraz dowódców oddziałów paramilitarnych, tzw. armatolami.

Pod ideologicznym wpływem rewolucji francuskiej i liberalnych powstań w Hiszpanii i Neapolu wykształceni na zachodzie Europy oraz w Rosji Grecy założyli elitarny ruch na rzecz wyzwolenia Grecji. To doprowadzi do wojny domowej.

Wielka Brytania pomagała Grecji w interesie ekonomicznym, czyli swobodne przejście przez Bosfor i Dardanele. Chcieli obserwować w każdym ruchu Rosję. Natomiast celem Rosji było zniszczenie i rozbiór Turcji. Na ich obszarze chciała utworzyć państwo prawosławne, słowiańskie lub greckie, ściśle związane z sojuszami z Petersburgiem.

Wybuch rewolucji w Grecji wiosną w 1821r jej zasięg, dramatyczny przebieg i konsekwencje przewartościowały jednak politykę mocarstw, co doprowadziło do 1 w historii inicjatywy pokojowej pod międzynarodową kontrolę.

Katarzyna II nowym założonym miastom Eupatoria, Sewastopol czy Odessa, zaoferowała przybywającym Grekom dużą niezależność finansową i tereny do osadnictwa. Grecy skorzystali z tej oferty i zaczęli myśleć o swej niepodległości. Celem ich była wielka determinacja odzyskać niepodległość. Na Peloponezie rozpoczęły się okrutne rzezie Turków, zginęło około 14 tys. Ludzi a pozostali schowali się w oblężonych miastach. Na wyspie Chios doszło do ogromnej rzezi. Pierwsze odrodzenie Grecji ogłoszono w mieście Epidauros 13 stycznia 1822r. Po wybuchu powstania doszło w Grecji do wojny domowej. Rywalizowały 2 ugrupowania, czyli starzy, zacofania i tradycyjni Grecy i nowocześni, zachodnioeuropejscy rządy. W 1825r Ibrahim zdobył Navarino, następnie zadał grekom klęskę pod Kremnydi i pod Maniaki.

Missolungi – Korsarstwo, symptom greckiej anarchii, ogromnie rozpowszechnionej u wybrzeży Peloponezu. Korsarskim procederem zajmowały się całe społeczności wysp i miast greckich wybrzeży. Najbardziej uderzył w Anglię i Rosję, mające tu swe szlaki handlowe. Korsarze greccy nie szanowali żadnej bandery z żadnego państwa europejskiego., napadali też na okręty greckie. Korsarstwo uprawiali głównie mieszkańcy dużych wysp – Hydry i Spezji. Prowadzili to głównie dla własnych korzyści jaki i w celach wojennych.

W uzbrojeniu Grecji pomogli Francuzi i Rosjanie. Francuzi mieli karabiny skałkowe wystrzeliwujące ołowiane kule ładowane od przodu. Żołnierz mógł oddać 3 do 5 strzałów na minutę. W wojskach francuskich był nowoczesny sprzęt artyleryjski. Muzułmanie używali jataganu, czyli jednosieczna broń o dług. 50 cm. Turcja używała pistoletów, strzelby, karabiny skałkowe na proch. Greckie wojska na początku dysponowały zarówno turecką bronią jaki i kradzioną.

Missolungi leżały na nisko położonych terenach, obfitujących w bagna i trzęsawiska, z wilgotnymi i malarycznym powietrzem. Była otoczona murami obronnymi, wzmocnione potężnymi bastionami. Znajdowały się tam zakłady odlewnicze produkujące kule i kartacze.

Tymczasem Ibrahim, mianowany przez sułtana tureckim wodzem naczelnym, po doznanych niepowodzeniach wojennych rozpoczął w odwecie represji na ludności cywilnej w północnej Arkadii. Spalił ok. 120 wsi w okolicach Elis, burzył tamtejsze kościoły prawosławne i mordował księży.

Grecja mówi, że nie chce żadnych układów z Turcję, gdyż naruszyłaby niepodległość kraju. Francja była największym sprzymierzeńcem sprawy greckiej.

Europa postanowiła pomóc Grecji. Nie mogę oni patrzeć na tureckie okrucieństwo, co budziło ich odrazę. Pomoc Anglii koncentrowała się głównie na działaniach dyplomatycznych, mających załagodzić konflikt. Anglikom zależało na pokoju a nie na wojnie. Oni też nie chcieli wielkie osłabienia Turcji, aby Rosja nie miała największej potęgi. Francja pomogła uzbroić Grecję w broń i mundury.

Tymczasem działania wojenne pod miastem Missolungi na wiosnę 1826r nie przedstawiały się dla Greków pomyślnie. Dnia 20 kwietnia 1826r doszło do interwencji lorda Adamsa, komisarza niedalekich Wysp Jońskich w celu uwolnienia z miasta kobiet i dzieci. Ibrahim wyraził zgodę, ale pod warunkiem podania twierdzy. Missolungi znajduje się w bardzo krytycznym położeniu. Ludzie nie mieli co jeść. W Missolungi wybuchła krwawa bitwa, gdzie wojska greckie zostały wymordowane a Turcja zdobywa miasto. Upadek twierdzy Missolungi pozostawił wschodnią Grecję bez obrony, wystawioną teraz na łaskę albańskich barbarzyńców i hord Ibrahima. Niepomyślnie w Grecji rozruchy i lokalne walki. Europa postawiła dokument o wysiedleniu Turków z granic Grecji.

Kolejnym celem Turków po Missolungi były Ateny. Doniesienia z 15 października mówią o wielkiej woli walki obrońców Aten, którzy zamierzali wziąć przykład z bohaterów miasta Missolungi. Na czele Aten stał gen. Guara. Korpus turecki stojący pod Atenami składał się z 6 tys. ludzi. Oddziały Reszyda opanowały Ateny i przystąpiły do ataku na ostatni punkt oporu w mieści Akropol.

Spartanami nazywano mieszkańców Peloponezu, u których po ostatnim okresie bezczynności obudził się duch bojowy ich starożytnych przodków. W wojnie 18 stycznia 1827r greccy powstańcy pod wodzą Karaiskakisa odnieśli jedno z najważniejszych zwycięstw wojny. Turcy przed bitwą zażądali od Greków kapitulacji, na co Grecy chcę ich wymordować. Wojska tureckie zostały pokonane w pobliskich górach. Wśród greckich polityków i generałów utrzymywało się nawet przekonanie, że wojna grecko-turecka zostanie rozstrzygnięta pod murami Aten. W marcu 1827r pod wsią Turchoni Karaiskakis odniósł zdecydowane zwycięstwo nad wojskiem Omera Beja.

Wódz turecki zdawał sobie sprawę, że w razie klęski pod Atenami, po powrocie do Turcji nie mógłby liczyć na litość sułtana. Sułtan Mahmud w końcu pozbawił seraskiera Baszę dowództwa oblężenia Akropolu, a w jego miejsce mianował innego tureckiego wodza – Kapudana Baszę. W Stambule wygrywa Turcja. Tak zakończyła się ostatnia wielka epopeja greckiego powstania. Prócz pomocy Europy też USA dali pomoc finansową, gdzie zakupiono w Grecji flagową fregatę parową Hellas.

Anglia zawiera 4 kwietnia 1826r w Petersburgu układ bilateralny z Rosją. Podpisano tzw. protokół petersburski. W protokole była mowa o pośrednictwie Rosji i Anglii w wojnie grecko-tureckiej. Mocarstwa zgodziły się utrzymać integralność terytorialną Turcji; dla Greków przewidziano autonomię pod zwierzchnictwem Porty. Grecy mogli też korzystać z handlu i żeglugi. W rezultacie Turcy nawiązali 2-stronne układy z Rosją w październiku 1826r, podpisuję tzw. konwencję akermańską. Potwierdzała ona poprzednie turecko-rosyjskie układy ekonomiczne i pełne udostępnienie Rosjanom cieśnin.

Europa chce pomóc Grecji, ale trzeba działać szybko. Car Mikołaj I chce przedstawić protokół Turcji. Zaproponowano też, aby Grecja była autonomicznym terytorium w graniach państwa tureckiego, a swą autonomię opłacać roczna daniną. Sułtan nie zgadza się na zasady mocarstw, gdyż nikt nie może zmusić sułtana do działań godzących w jego suwerenność, gdyż on był głową państwa z woli Boga i tylko Bóg może go od tego uwolnić. Dlatego sułtan nie może zmienić porządków w kraju i wystąpić przeciwko Bogu. Zgodnie z układem 3 mocarstwa nakazują Turcji zawieszenia broni i rozpoczęcia rokowań z Grekami. Sułtan nie wyraża na to zgody. Celem mocarstw jest pokój a nie wojna. Mocarstwa Trójprzymierza rozpoczęły przygotowania do przeprowadzenia operacji pokojowej w celu rozdzielenia walczących stron i zaprowadzenia pokoju.

1827r konflikt turecko – egipski a mocarstwami stawał się z każdym dniem coraz bardziej możliwy, co dawało grekom nadzieję na korzystny dla nich rozwój. W tym czasie w Nafplionie trwały walki pomiędzy skłóconymi grekami.

Warunki traktatu londyńskiego wobec Turcji:

- zawieszenie broni między stronami egipsko-turecką a grecką miało być wstępem do rozmów pokojowych;

- wicekról Egiptu został powiadomiony o stanowisku 3 mocarstw;

- flota aliancka gwarantowała egzekucję traktatu londyńskiego;

- rząd grecki musiał usunąć się z Nafplionu;

- rząd grecki powinien utwierdzić spokój i porządek na podległych terytoriach;

Europejczycy słusznie podejrzewali, że Turcja gra na zwłokę. Z 1 strony uparcie milczeli w sprawie europejskich postulatów a z 2 słali Ibrahima instrukcję, aby nie godził się na zawieszenie broni. Uważa, że teraz może zniszczyć Grecję. Ibrahim wiedział, że jego wojska zostały zatrzymane w Navarino, ale on nie dał nic po sobie poznać i dalej prowadził swa grę. Gdy Ibrahima zostawiono samego w porcie, bo alianckie statki udały się na jedzenia, on wyruszył z portu. Wtedy od razu okręty Anglii popłynęły za nim. Ibrahim rozpoczął walki z powstańcami greckim na lądzie. Doszło do krwawej bitwy. Admirał Codrington miał dość poczynań sułtana i zdecydował przerwać te okrucieństwa. Do akcji wkroczył europejska siła zbrojna. 16.10 admirałowie zażądali oficjalnie od Ibrahima zaprzestania dalszych walk i masakry cywilów w Morei. Ibrahim nadal nie zaprzestał. W tej sytuacji 3 admirałów europejskich Codrington – Anglia; Rigny – Francja i Heiden – Rosja wpłynęli do zatoki i chcą wezwać Ibrahima do zaniechania jego militarnych podbojów, pod groźbą zaatakowania i zniszczenia jego floty.

Państwa europejskie przed bitwą stawiały główny nacisk na udoskonalenie wojska. Okręty wojenne dysponowały w fregat, korwetę i okręty liniowe.

Edward Codrington jeden z najsłynniejszych admirałów I połowy XIX w., pochodził ze znakomitego rodu. Urodził się w 1770r i już jako młody w 1793r otrzymał stopień kapitana okrętu. Po zakończeniu działań wojennych w Ameryce uzyskał stopień kontradmirała brytyjskiej marynarki wojennej, a później wiceadmirała. Wielka Brytania chciała zrobić wszystko, aby utrzymać silne i nienaruszone imperium osmańskie. Codrington musiał opierać się na własnej wiedzy i intuicji, wykorzystując przy tym swoją ostrożność i odpowiedzialność. Zasięg piractwa greckiego już od dawna przerażał władze państw europejskich i to był 1 z głównych powodów wspólnej akcji. Piraci greccy, bez względu na międzynarodowe sojusze i układy, ograbiali wszystkie statki handlowe, zarówno tureckie jak i angielskie czy rosyjskie. Grecja nie pokrywała kosztów, bo nie miała z czego. Codrington nie był wyrozumiały dla Greków. Uważał ich za ludzi fałszywych i zachłannych, a tylko garstkę z nich za szlachetnych. Natomiast Nafplion to brudne miasto z najgorszymi ulicami i najohydniejszymi domami.

Tymczasem połączona flota turecko – egipska, składająca się z okrętów wojennych i flotylli statków transportowych, wyruszyła w końcu z Aleksandrii. 7 września 1827r admirał Codrington otrzymał z Londynu rozkaz, aby nie dopuścić okrętów muzułmańskich do Grecji.

Anglia dysponowała 3 okrętami wojennymi, 4 fregaty i brygi.

Francja miała 3 okręty wojenne, 2 fregaty i 2 kutrach.

Rosja posiadała 4 okręty wojenne i 4 fregaty.

Muzułmanie mieli 3 okręty wojenne, 17 fregatów i 30 kortwetów oraz 28 brygach.

20 października 1827r rozpoczyna się bitwa pod Navarino. Najpierw do zatoki wpłynęła flota brytyjska, następnie francuska a na końcu rosyjska. Flota przeciwnika już był na miejscu. W czasie gdy flota angielska i francuska wpływała do zatoki a potem miała być to Rosja to stracili nadzieję na uniknięcie wojny. Wywieszenie czerwonej flagi i wystrzał w tureckim obozie nie pozostawiały wątpliwości, w jakim kierunku rozwija się sytuacja. Mocarstwa europejskie nie były tak przygotowane do bitwy jak przeciwnik. Po pierwsze, nasze siły były znacznie mniejsze od tureckich, a po drugie nie dostali szczegółowych instrukcji dotyczących prowadzenia zaczepnych działań wojennych. Zatem bezpośrednią przyczyną wojny był fanatyzm muzułmańskich żołnierzy, którzy bez rozkazu rozpoczęli ostrzał parlamentariuszy.

Ibsania to jeden z okrętów europejskich, który został zamieniony w podziurawiony wrak i wysadzony razem z załogą. W czasie bitwy była pomoc medyczna. Chirurg okrętowy szybko i wprawnie opatrywał rany i dokonywał amputacji. Jedynym środkiem znieczulającym była szklanka rumu wlewana do gardła tuż przed rozpoczęciem zabiegu. Do ust podawano knebel skórzany. Często dochodziło do zakażenia.

Codrington wysłał oficera pokładowego z tłumaczem do Warriora, z prośbą o zaprzestanie rozlewu krwi, gdyż chciał się do końca upewnić co do bitwy. Tłumaczem był młody Grek znany jako jedyny z imienia i nazwiska Petros Mikelis, został on zabity przez turków. W kilka minut po zabicia greka, okręt Moharre Beja został zasypany gradem kul z muszkietów przez okręt Azja. Na okręcie Genui było więcej zabitych niż na Azji. Jednym z przykładów są młodzi chłopcy Fisher i Andersen, gdzie obaj służyli oficerom. Obaj byli bardzo sympatyczni. W pewnym momencie ciało Fishera leżało bez ruchu, Anderson został też ranny w nogę, ale nie śmiertelnie. Anderson nie mógł przeboleć śmierci przyjaciela.

Następnie celem Turków był okręt Codringtona Azja. To był główny cel wszystkich okrętów przeciwnika na 2 i 3 linii. Genui pomogła w obronie a na koniec jako ostatnie okręty ruszyły rosyjskie. Anglicy kierowali się zasadą palić, zatapiać i niszczy, co przynosiło pewne efekty. Jednak przybycie na pole bitwy Heidena przyspieszyło tempo destrukcji floty muzułmańskiej. Heiden jako jedyny z 3 admirałów potrafił utrzymać swoją flotę w zwartej, samodzielnej działającej eskadrze. Wojna trwała całe popołudnie od 14.30 do 18.00, kiedy przerwała ją zapadająca noc – straty musiały być po obu stronach duże. Alianci nie stracili prawie żadnego okrętu, ale wszystkie wyszły mocno zniszczone, np. Azja, Genua, Albion ucierpiały tak bardzo, że Codrington rozkazał odesłać je do angielskich stoczni, po dokonaniu niezbędnych napraw na Malcie. Po stronie aliantów zabito około 180 osób a rannych ponad 400.

60 okrętów tureckich i egipskich zostało kompletnie zniszczonych. Wiele mogło być naprawione a zostało wysadzonych. Strona muzułmańska straciła około tysiąca ludzi. Ich straty były większe, bo nieludzko traktowali rannych. Niewiele było w historii tak wielkich bitew morskich toczonych bez planu i na przekór stosowanym schematom strategicznym.

Ibrahim i sułtan nadal odmawiają przyjęcia traktatu odnoszącego się do Grecji. Sułtan od razu chciał ponownej wojny z mocarstwami. Turcja podała taką propozycję, że:

- alianci zaprzestaną ingerencji w sprawę grecką,

- zrekompensują straty związane z bitwą pod Navarino,

- sułtan otrzyma satysfakcję za obrazę, która go dotknęła.

Europejskie mocarstwa nigdy nie wyraziły na to zgody. Tym samym Porta nie ma prawa wysuwania takich żądań.

2 listopada 1827r w Europie trwała wielka radość z powodu wygranej bitwy. Europejska opinia publiczna z wielkim entuzjazmem przyjęła zwycięstwo nad okrutnym wrogiem.

Największą radość miała Grecja. We wszystkich cerkwiach greckich, w miejscach gdzie nie było Turków śpiewano Te Deum na cześć bitwy pod Navarino. Na Peloponezie wiedziano, że same wojska greckie nie zdołałyby pokonać Turków i Egipcjan. Potęga Ibrahima została załamana. Wolność wydawała się bliska.

Turcja szykowała się do wojny z Rosją. Sułtan w sposób brutalny zaczął naprawiać finanse państwa. Totalna klęska pod Navarino decydująco wpłynęła na zmianę polityki Egiptu. Zaczęli szukać porozumienia z mocarstwami zachodnimi. W styczniowych doniesieniach prasowych pojawiły się wzmianki o wycofaniu Egiptu z Grecji. Niezależnie od działań dyplomatycznych, flota mocarstw sprzymierzonych prowadziła nieustannie swoją misję rozjemczą u wybrzeży Peloponezu i archipelagu. Przede wszystkim zwalczano aktywne w tym rejonie greckie korsarstwo. Dowódcy połączonej floty alianckiej wydali także odezwę zakazującą transportów wojska, żywności i amunicji z Egiptu do Grecji.

Wybuch wojny rosyjsko-tureckiej zmusił Anglię i Francję do stanowczych kroków w sprawie greckiej. Mocarstwa te słusznie obawiały się rosyjskich zwycięstw i umocnienia wpływów Rosjan na Peloponezie. Dyplomacja francuska doszło da porozumienia z Anglią, którzy chcieli za pomocą Francji zneutralizować wpływy rosyjskie w Grecji. Tymczasem mocarstwa przygotowywały się do nadania Grecji autonomii. Prezydentem Grecji był Kapodistrias, gdzie jego pragnieniem było uchronienie kraju od anarchii i doprowadzenie do narodowej i politycznej odnowy.

Wypowiedzenie wojny Turcji przez Rosję oraz intensywne działania dyplomatyczne i militarne podjęte przez mocarstwa zachodnie wpłynęły na aktywność władz i wojsk greckich. Przewodniczący rządu greckiego wydał dekret o nowej organizacji wojska i nowej przysiędze, którą musi złożyć każdy grecki żołnierz. Mówi o:

- bezwzględnego posłuszeństwa rządowi i prezydentowi,

- zabrania także działań wojska na niekorzyść własnych obywateli.

Grecja w nowej sytuacji miała być państwem niepodległym o większym terytorium. Gwarantem tego miały być wielkie mocarstwa. Ibrahim Pasza opuszcza Peloponez i przyrzekł uwolnić greckich niewolników, którzy są w Egipcie. Turcja natomiast oddała wojską francuskim Navarino, Koron, Modon i Patras. Generał Maison oficjalnie ogłosił, że Peloponez został uwolniony spod jarzma tureckiego, a zatem warunki umowy traktatu londyńskiego zostały dopełnione.

Po ewakuacji muzułmanów, życie na Peloponezie zaczęło się powoli normalizować. Ochronę greckich wybrzeży zapewniała flota 3 mocarstw, która osłaniała Grecję przed okrętami tureckimi. Szybko postępowała odbudowa miasta. Wytyczono nowe budynki, szerokie ulice, stawiano murowane domy, zakładano kawiarnie i restauracje. W Poros został utworzony przez Amerykanów szpital dla greckiej ludności cywilnej. Tragiczny los spotkał greckich chrześcijan na Krecie, gdzie dogorywało antytureckie powstanie. Muzułmanie w okrutny sposób mordowali tam wielu Greków. W Grecji utworzyły się 2 stonnictwa:

1. Ustanowienia pod francuskim protektoratem, Francja miała ustrój monarchiczny,

2. Wprowadzenie w grecji ustroju republikańskiego.

W maju 1829r nastąpiło symboliczne i mające wielkie znaczenie dla Greków i sympatyków sprawy greckiej wydarzenie, zdobycie przez greckiego gen. Miaoulisa twierdzy Missolungi. To sławne miejsce, gdzie Grecy wykazali się heroiczna odwaga, znajdowało się od 1826r w posiadaniu Turków.

Turcja ogłosiła, że Rosja jest główną przyczyną ich nieszczęść. Rosji zarzucano plany rozbioru państwa tureckiego, oszustwa związane dla Turcji z traktatem akermańskim oraz wypomniano, że podpuszczała Greków przeciw Turcji. Deklaracja turecka, nazwana przez Anglików szalonym manifestem, ogromnie wpłynęła na relacje Porty z mocarstwami Europy, a Rosję prowokowała do wojny. Petersburg w kwietniu 1828r wydał oficjalną deklarację wypowiedzenia wojny Turcji przez Rosję. Głównymi przyczynami wypowiedzenia było:

- łamanie traktatów politycznych i ekonomicznych,

- sprawa powstania greckiego tłumionego w okrutny sposób przez Turków.

W dniu 7 maja 1828r Rosja rozpoczęła działania wojenne od wymarszu wojsk rosyjskich w kierunku tureckich granic na Prucie. Sułtan turecki na wiadomość o wypowiedzeniu wojny przez Rosję wydał rozkaz, aby każdy muzułmanin w wieku 12-60 lat stanął w obronie państwa. Dla Turcji była to wojna o przetrwanie. Car od dawna planował, aby Rosja miała wypływy na Bałkanach. Po zdobyciu twierdzy Braiłow. Rosjanie zajęli całą Mołdawię, Wołoszczyznę. Sytuacja stała się dla Turków znacznie groźniejsza, kiedy Rosjanie otoczyli twierdzę Szumla oraz zbliżyli się do masywu Bałkanów. Zdobycie nowych terenów przez Rosje kosztowało wiele żołnierzy życia. Od wiosny 1829 r Turcja zaczęła ponosić w wojnie klęskę. Walkę toczono z ogromną furią, straty po każdej stronie sięgały 3 tys. Ludzi. Po bitwie pod Kulewczą i odwrocie armii tureckiej, gen. Dybicz stwierdził, że jest na tyle silny, aby ruszyć przez Bałkany w kierunku Adrianopola 19 sierpnia 1829r. Po ostatnich sukcesach Rosji, armia turecka traciła już nadzieje. Adrianopol liczył 80 tys. Mieszkańców w tym 10 tys,. Uzbrojonych do obrony. Wojska rosyjskie były tak duże, że Turcja nie miała jakichkolwiek szans. Rosjanie wysunęli w odpowiedzi warunek wydania broni, artylerii, chorągwi i magazynów żywności, na co dano Turkom 14 godz. Część wojska uciekła w kierunku Stambułu, część wraz z kilkoma baszami poddała się Rosjanom.

Ustalenia traktatu adrianopolskiego:

- swobodne przejście przez Dardanele i Bosfor, wolne i otwarte dla handlu wszystkich narodów świata;

- wynagrodzenie kosztów wojennych oraz strat osobistych poniesionych przez poddanych cara;

- potwierdzone przywileje i prawa dla księstw Wołoszczyzny, Mołdawii i Serbii;

- istnienie polityczne Grecji zostało uznane przez Portę Ottomańską i 3 wielkie mocarstwa.