Samodzielne opracowanie opowiadania Borowskiego BITWA POD GRUNWALDEM
Odpowiedz na poniższe pytania:
Gdzie i kiedy toczy się akcja utworu?
Akcja utworu toczy się w obozie koncentracyjnym Dachau w poesesmańskich koszarach
Jak żyją więźniowie zgrupowani w obozie?
Więźniowie dostają stosunkowo więcej racji żywnościowych niż w poprzednich obozach. Na tyłach koszar gotowano jedzenie na ognisku, choć było to wbrew regulaminowi. Niektórzy z więźniów mają koneksje z prominentami, którzy mogą polepszyć ich warunki życia chociażby przez wydawanie lepszego jedzenia bądź pomoc w ucieczce.
Jakiej narodowości są władze obozu?
Amerykańskiej
Jakie były koleje losu Niny do momentu spotkania narratora?
Nina była wcześniej w żydowskim getcie w Pilźnie, tam spotkała Profesora. Mieszkali w jednym domu. Uciekała od nieszczęśliwej miłości - była zakochana w Romku, którego poznała w Siedlicach. Matka Niny zmarła w Treblince, zostawiła jej książeczkę do nabożeństwa.
Dlaczego i przez kogo została zastrzelona Nina?
Wracając z lasu nie posłuchała Tadeusza, nie chciała czekać do zmroku. Wspięła się po gruzach, by wrócić z powrotem do obozu. Gdy przeszła przez bramę została zauważona. Nie posłuchała również rozkazów strażników, którzy wołali, że ma się zatrzymać. Amerykański strażnik przebudził się przez to zamieszanie i postrzelił Ninę.
Dlaczego jej śmierć można uznać za bezsensowną?
Nina była bardzo roztargniona, nie usłuchała zaleceń ani Tadeusza ani strażników. Prawdopodobnie mogłaby przeżyć, gdyby była skora do kompromisu.
W jaki sposób Tadeusz komentuje to tragiczne wydarzenie?
Tadeusz przyjął to zdarzenie nieco groteskowo - chłodno i obojętnie. Najlepiej wyrażają to słowa do amerykańskiego oficera „- Nic się nie stało. Zestrzeliliście przed chwilą dziewczynę z obozu. (..) My tu, w Europie, jesteśmy do tego przyzwyczajeni. Przez sześć lat strzelali do nas Niemcy, teraz strzeliliście wy, co za różnica?”
Jaki jest związek tytułu opowiadania z wydarzeniem historycznym - bitwą pod Grunwaldem?
W dniu, w którym toczy się akcja pod wieczór odbywa się spektakl przy ognisku, który jest upamiętnieniem bitwy pod Grunwaldem.
Odczytaj intencje autora i powiedz, dlaczego taki tytuł nadał Borowski swojemu opowiadaniu?
Być może autor również chciał przyjąć postawę Tadeusza, jego apatie. Tytułowe wydarzenie nie jest najważniejszym w opowiadaniu, ale jest jego puentą. Wydaje mi się, że również nawiązuje do zasady odwrotnej moralności, która występuje w utworze. Obchodzenie rocznicy jest wydarzeniem błahym, ale pewnym i gwarantowanym.
Jaki inny tytuł mógłbyś zaproponować?
Teatrzyk „Gestapo”
Sformułuj główną myśl utworu. Czy Twoim zdaniem tytuł jest funkcjonalny dla idei utworu?
Utwór ma istotne znaczenie behawiorystyczne i etyczne. Główną myślą jest przedstawienie emocji i uczuć jakich doświadczali ludzie odizolowani, tzw. ludzie zlagrowani, którzy zmieniają się pod wpływem obozów koncentracyjnych. Stają się obojętni na cudze cierpienie, stracili swoją moralność i przybrali inną, która ułatwiała życie w warunkach wojny i zagłady. Zatracili szacunek do życia i zapomnieli o jego wartości. Wprowadzona została walka o byt, wygrają najsilniejsi. Tym samym narracja jest obiektywna, co wzmacnia realizm tekstu.
Sposób postrzegania świata dipisów przez Tadeusza można określić jako kpinę, ironię, satyrę, groteskę, komizm? Swoją wypowiedź uzasadnij, opierając się na definicji terminu.
Ironia - figura stylistyczna, której istotą jest sprzeczność między ostatecznym sensem wypowiedzi, a jej znaczeniem dosłownym.
Świat dipisów przedstawiony jest w opowiadaniu postacią Niny, Żydówki, która nie chce być odesłana do Palestyny. Tadeusz początkowo przejawia apatie co do marzeń dziewczyny. Chciałaby uciec, studiować medycynę, rozpocząć nowe życie. Prawdziwą twarz mężczyzny poznaje na spacerze poza terenem obozu. Nina nawołuje by jechał z nią na Zachód, obiecuje zapomnieć o Polaku, którego pokochała, Romku. W końcu jednak Tadeusz przyznaje się, że nie chce opuszczać obozu. To świat do którego przywykł, boi się ryzyka, przestrzeni i ludzi. W Dachau jest kimś ważnym, nie chce porzucać pewnych możliwości. Po tym fragmencie widać, że Tadeusz nie był szczery wobec Niny. Cały czas uważał jej pomysły za utopijne i nierealne, lecz przyznał to znacznie później. Jest to ww. sprzeczność wypowiedzi. Wydaje mi się, że wiedział, że jej światopogląd jest niedorzeczny, w świetle wydarzeń jakie ich spotkały. Stąd też jego reakcja na śmierć Niny jest nieczuła. Nieobliczalne, wizjonerskie zachowanie dziewczyny było przeciwieństwem racjonalnego myślenia Tadeusza, człowieka zlagrowanego, który zaadaptował się do obozowej rzeczywistości.