Historia Polski – zagadnienia, Adrian Tyszkiewicz

I. Źródła sukcesu w tworzeniu państwowości w okresie monarchii piastowskiej:

1. Polityka wewnętrzna i zagraniczna od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego,
2. Skutki rozbicia dzielnicowego - utrata części ziem, zmniejszenie wpływów polskich w polityce europejskiej, nowe zagrożenia - Mongołowie,
3. Odbudowa Królestwa Polskiego za Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego - podporządkowanie temu celowi polityki zagranicznej i wewnętrznej,
4. Awans międzynarodowy Polski za Kazimierza Wielkiego.

II. Rzeczypospolita Obojga Narodów:

1. Inkorporacje ziem - Prus Królewskich, Mazowsza, Księstwa oświecimskiego i zatorskiego,
2. Unie polsko-litewskie w XIV-XVI w. i ich znaczenie,
3. Unia Hadziacka - projekt Rzeczypospolitej Trojga Narodów,
4. Unie Polski z Saksonią - wciągnięcie Polski w orbite konfliktów międzynarodowych.

III. Międzynarodowe znaczenie monarchii ostatnich Jagiellonów:

1. Polityka dynastyczna,
2. sukcesy w poliyce zagranicznej.

IV. Rzeczypospolita szlachecka:

1. Przeobrażenia ustrojowe od Kazimierza Wielkiego do Henryka Walezego,
2. Rozwój i znaczenie przywilejów szlacheckich w XIV-XV w.,
3. Stan szlacecki - jego zróznicowanie i hegemonia w państwie,
4. Wolna elekcja (elekcja viritim, elekcja vivente rege) - jako jedna z przyczyn słabości państwa,
5. Władza królewska i reprezentacja stanowa (rada królewska, sejm walny i sejmy prowincjonalne oraz konfederacje jako ograniczniki),
6. Program ruchu egzekucyjnego w XVI w.

V. Wojsko polskie i polska myśl wojskowa do końca XVIII w.:

1. Organizacja i uzbrojenie wojska (próby reform)
2. Fortyfikacje
3. Staropolska sztuka wojenna,
4. Główne kierunki polskiej myśli wojskowej,

VI. Zagrozenie niemieckie w okresie tworzenia sie monarchii piastowskiej:

1. Wojny Mieszka I i Bolesława Chrobrego z Niemcami (przyłaczenie Milska i Łużyc),
2. Zagrożenie niemieckie w okresie rządów Bolesława Krzywoustego
3. Walki Bolesława Krzywoustego o Pomorze i przyłączenie do Polski Szczecina,
4. Zagrożenie ze strony marchii brandenburskiej.

VII. Konflikt z Zakonem Krzyżackim:

1. Utrata Kujaw, Ziemi Dobrzyńskiej, Chełmińskiej i Pomorza Gdańskiego oraz walki o ich odzyskanie,
2. Wojny Polski z Zakonem w XV i początku XVI w.
3. Hołd Pruski i jego następstwa (przekazanie Prus Książęcych elektorom brandenburskim, zagrożenie ze strony powstałego w 1701 r. Królestwa Prus - zajęcie Szczecina i zabór Śląska przez Prusy w XVIII w.

XVIII. Polska polityka wschodnia - źródła sukcesu i porażk:

1. Poczatki ekspancji polskiej na wschód - opanowanie Rusi Halickiej przez Kazimierza Wielkiego,
2. Wojna o Inflanty z Rosją za panowania Zygmunta Augusta (wciągnięcie do konfliktu Danii i Szwecji) i jej następstwa
3. Sukcesy Batorego w zmaganiach z Rosją o Inflanty,
4. Wojny polsko-rosyjskie w XVII w. (od "Dymitriad" po rozejm w Andruszowie,
5. Wojny polsko-rosyjskie w XVIII w.(wojna północna i wojna 1792 r.).

IX. Polska granica południowa:

1. Mołdawia w polityce polskiej
2. Stosunki z Krymem,
3. Wojny z Turcja w XVII w. (wiktoria wiedeńska - wzrost znaczenia Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej)
4. Relacje polsko-tureckie na przestrzeni XVIII w.:

X.Polska granica północna i problem bałtycki

1. Agresywna polityka państwa brandenbursko-pruskiego,
2. Wojny Polsko-Szwedzkie o Inflanty i Pomorze Gdańskie,
3. "Potop szwedzki", pokój w Oliwie i utrata przez Polskę większości Inflant.

XI. Dyplomacja polska w okresie staropolskim (organizacja, zasady i główne kierunki działania, sukcesy i porażki).

XII Przyczyny upadku I Rzeczypospolitej:

1. W dziedzinie ustrojowej,
2. W dziedzinie gospodarczej
3. W dziedzinie skarbowo - wojskowej,
4. Ingerencja państw ościennych.

XIII. Polska w napoleońskiej Europie, udział w wojnach Napoleona jako próba odzyskania niepodległości. Klęska Napoleona w Rosji w 1812 r. i Kongres Wiedeński - nowy podział Europy i jednocześnie Polski.

XIV. Królestwo Polskie - stopniowy coraz większy stopień podporządkowania władzy carskiej; zabór pruski i austriacki w XIX wieku.

XV. Próby przeciwstawiania się zaborcom: powstanie listopadowe 1830/1831, powstanie 1846 r. w zaborze austriackim, Wiosna Ludów 1848 r. w zaborze pruskim i austriackim, powstanie styczniowe 1863/1864. Cofanie się żywiołu polskiego z Rosji, Białorusi i Ukrainy.

XVI. Sprawa polska w czasie I wojny światowej, formacje niepodległościowe w państwach Centralnych (Legiony) i po stronie Ententy.

XVII. Znaczenie odzyskania niepodległości w 1918 r., wojny o granice w latach 1918-1921, a zwłaszcza wojna 1920 r.

XVIII. Kampania wrześniowa 1939 r., przyczyny klęski Polski w 1939 r.

XIX. Udział Polski w II wojnie światowej, wkład w zwycięstwo nad Niemcami:

a/ Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie.
b/ Polskie Państwo Podziemne.
c/ 1 i 2 Armia Wojska Polskiego.

XX. Polska Rzeczpospolita Ludowa - dzieje państwa w okresie totalizmu komunistycznego.

a/kryzysy polityczno – społeczne
b/sytuacja społeczno – gospodarcza
c/specyfika systemu sprawowania władzy

XXI. Działalność opozycji demokratycznej w Polsce, zmiana systemu w latach 1989-1990.

XXII. III Rzeczpospolita 1989/90 - 2011.

a/ wybory polityczne - scena polityczna
b/główne problemy społeczno – ustrojowe
c/zaangażowanie Polski na arenie międzynarodowej