Alfahydroksykwasy – kwas glikolowy, mlekowy i migdałowy
Alfahydroksykwasy (AHA, Alpha Hydroxy Acids), są grupą związków organicznych należącą do kwasów hydroksylowych. Występują naturalnie w przyrodzie np. w owocach, dlatego nazywane są zwane również kwasami owocowymi. Przemysł kosmetyczny wykorzystuje kwasy AHA tj. jabłkowy, winowy, pirogronowy, jednak najpowszechniejszym jest kwas glikolowy (INCI Glicolic Acid). Otrzymuje się go z trzciny cukrowej. Jest kwasem średniej mocy, o najmniejszej cząsteczce spośród wszystkich AHA, łatwo rozpuszczającej się w wodzie. Dzięki tym właściwościom jest najlepiej penetrującym kwasem warstwę rogową naskórka. Stosuje się go głównie, jako środek złuszczający.
Od czego zależy moc kwasu?
Peelingi kosmetyczne polegają na stosowaniu preparatów, których wpływ ogranicza się do działania w zakresie naskórka. Ich moc zależy od wielu czynników, m.in. od zastosowanego pH – im niższe tym silniejszy efekt złuszczający, natomiast wyższe pH sprzyjają właściwościom nawilżającym. W praktyce wykorzystuje się pH w zakresie 2,5-5,0. Moc kwasu zależy również od jego stężenia.
Kwas glikolowy – rola, właściwości i zastosowanie
W przypadku 10% kwasu glikolowego uzyskamy efekt nawilżający. Dzięki zmniejszeniu rozluźnienia na granicy fazy lipidowej i wodnej w cemencie międzykomórkowym, doprowadzimy do wzrostu uwodnienia warstwy rogowej. Natomiast stosowany w stężeniu 25 – 35% dodatkowo pobudzi epidermolizę (powierzchniowe oddzielanie naskórka). W wysokich stężeniach (50-70%) i przy niskim pH, silnie pobudzi procesy regeneracyjne skóry właściwej, dlatego polecany jest w przypadku cery starzejącej się, ale także rozstępów. Przy długotrwałym stosowaniu nastąpi poprawa mikrocyrkulacji. Dodatkowo kwas glikolowy zwiększając stymulację fibroblastów do syntezy kolagenu, elastyny oraz glikozoaminoglikanów (GAG), stymuluje odbudowę włókien, poprawia elastyczność skóry, spłyca zmarszczki i redukuje blizny. Stosując kwas glikolowy wyrównamy koloryt skóry, rozjaśnimy zmiany pigmentacyjne. Kwas nie powinien być używany przy trądziku ze zmianami ropnymi. Jest doskonały natomiast w przypadku trądziku zaskórnikowego i guzkowego.
Zastosowanie kwasu mlekowego i migdałowego w kosmetyce
Z kolei kwas mlekowy (kwas 2-hydroksypropanowy, INCI Lactic Acid) występuje w nabiale, ale i kiszonej kapuście. Na skalę przemysłową otrzymuje się go drogą fermentacji cukru przez bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus). Wykazuje on typową aktywność dla alfa-hydroksykwasów, dlatego jest składnikiem kosmetyków złuszczających i nawilżających w postaci aktywnego izomeru kwasu L-mlekowego. Znajdziemy go także w preparatach do włosów, gdyż pobudza cebulki włosowe, stymulując ich wzrost. Na uwagę zasługuje także kwas migdałowy (INCI Mandelic Acid), otrzymywany z gorzkich migdałów. Jako jedyny nie uwrażliwia skóry na promienie słoneczne, dlatego może być stosowany przez cały rok. Jest również dobrze tolerowany przez każdy rodzaj cery, nawet wrażliwej, a zabiegi eksfoliacji z jego użyciem mogą być wykonywane w przypadku trądzika pospolitego i różowatego. Stosuje się go w zabiegach odmładzających, depigmentacyjnych, do usuwaniu blizn potrądzikowych, najczęściej w stężeniu do 20% - 35%.
Postępowanie pielęgnacyjne po peelingu AHA
Peelingi z kwasami AHA wykonywane powinny być pod okiem specjalisty. Należy je powtarzać, co 10-14 dni, rozpoczynając od najniższego stężenia np. kremem z 5-10% kwasem glikolowym stosowanym w domu, i stopniowo zwiększać stężenie oraz czas ekspozycji o 2-3 minuty. Aby utrwalić efekty, bezpośrednio po zabiegu stosujmy kurację domową, obejmującą ochronę skóry kosmetykiem z wysokim filtrem SPF, a także odpowiednie do potrzeb naszej cery dermokosmetyki. Należy pamiętać, że w trakcie zabiegu może pojawić się rumień i uczucie pieczenia. Powikłania, jak zaburzenia barwnikowe skóry, długo utrzymujący się rumień, bliznowacenie wymagają konsultacji. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania są zmiany skórne tj. aktywna opryszczka, alergie skórne, teleangiektazje, a także doustna terapia pochodnymi witaminy A. Kobiety ciężarne oraz karmiące piersią, również powinny zaprzestać stosowania peelingów chemicznych.
Na podstawie:
Jurkowska S. Surowce kosmetyczne, Wyższa Szkoła Fizykoterapii we Wrocławiu, Wrocław 2005.
Martini MC. Kosmetologia i farmakologia skóry, PZWL, Warszawa 2007.
Kurtzweil P. Alpha Hydroxy Acids for Skin Care. FDA Consumer. 1998, ss: 3-4.