1. Pojęcie rynku finansowego i jego segmentów.

Rynek finansowy to rynek na którym są instrumenty finansowe. Przez instrument finansowy rozumie się umowę między dwoma stronami regulującą zależność finansową lub majątkową w jakiej obie strony pozostają. Wyróżnia się następujące segmenty:

Rynek pieniężny, na którym są zawierane transakcje krótkoterminowe. Instrumentami są bony skarbowe i komercyjne, certyfikaty skarbowe, czeki, weksle.

Rynek kapitałowy umożliwiający tworzenie kapitałów udziałowych lub pożyczkowych. Instrumentami finansowymi są głównie akcje i obligacje.

Rynek walutowy obejmujący transakcje kupna i sprzedaży walut różnych krajów w celu regulacji zobowiązań płatniczych w określonych walutach.

2. Pojęcie rynku gotówkowego (kasowego) i rynku terminowego. Różnica między nimi.

Na rynku gotówkowym wymiana towarów następuje zaraz (do 2 dni roboczych) po zawarciu transakcji. Taką formę ma obrót akcjami i obligacjami jak również część operacji rynku walutowego i towarowego. Na rynku terminowym od chwili zawarcia transakcji do chwili dostarczenia towaru może minąć wiele dni, miesięcy a nawet lat. Podstawowymi instrumentami, którymi handluje się na tym rynku są kontrakty terminowe i opcje.

3. Rynek pierwotny i wtórny. Różnica między nimi.

Na rynku pierwotnym emitenci nowych instrumentów głównie akcji i obligacji sprzedają je za pośrednictwem instytucji finansowych. Rynek pierwotny może mieć charakter oferty publicznej lub oferty adresowanej do niewielkiej grupy nazwanych imiennie inwestorów. Po rozprowadzeniu emisji na rynku pierwotnym instrumenty finansowe są przedmiotem obrotu na rynku wtórnym. Stają się one towarami, których ceny kupna i sprzedaży kształtuje sam rynek. Rynek pierwotny i wtórny mogą mieć formę rynku publicznego – zorganizowanego w postaci giełd i regulowanego rynku pozagiełdowego jak i prywatnego – nieformalnego.

4. Kto sprawuje kontrolę nad emisją i publicznym obrotem papierów wartościowych w Polsce.

Komisja Papierów Wartościowych.

5. Pojęcie papieru wartościowego.

Jest to dokument uosabiający prawa majątkowe przysługujące ich posiadaczowi. Papierami wartościowymi są np. akcje, obligacje, weksle.

6. Pojęcie obligacji, wartość nominalna obligacji, kupony obligacji (odsetki).

Obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent stwierdza istnienie określonego zobowiązania ekonomicznego w stosunku do nabywcy obligacji zobowiązując się jednocześnie do jego spełnienia w określony sposób i w określonym czasie. Obligacje jednej serii są emitowane z tą samą wartością nominalną zwaną korpusem czyli sumą jaką emitent zobowiązuje się wypłacić posiadaczowi obligacji. Wypłaca się odsetki tradycyjnie nazywane kuponami. Obecnie większość obligacji jest rejestrowana na nazwisko właściciela a odsetki są automatycznie wpłacane na jego konto.

7. Obligacje o stałym oprocentowaniu i ich rodzaje.

Kuponowe (zwykłe) – tradycyjny i najczęściej spotykany rodzaj obligacji często emitowany i gwarantowany przez rządy. Zapewniają one emitentowi i inwestorowi jasną podstawę kalkulacji kosztów odsetek czy przychodów z odsetek.

Bez odsetek (zero kuponowe, dyskontowe) – są to obligacje od których nie otrzymuje się odsetek. Zyskiem inwestora jest różnica między ceną nominalną a ceną sprzedaży. Obligacje te sprzedawane są z dyskontem tzn. po cenie niższej od nominalnej.

Ogołocone – są to obligacje najczęściej skarbowe pozbawione kuponów i sprzedawane z dyskontem. Poprzez wybór obligacji bez kuponów z odpowiednimi terminami wykupu inwestorzy mogą stworzyć każdą wygodną dla nich czasową strukturę spłaty. Jest to bardzo ważne dla funduszy emerytalnych i zakładu ubezpieczeń.

8. Obligacje o zmiennym oprocentowaniu.

Są to obligacje, których oprocentowanie zmienia się częściej niż raz w roku i zależy od stopy zwrotu krótkoterminowych , np. bonów skarbowych.

9. Obligacje indeksowane.

Zarówno odsetki jak i wartość nominalna obligacji indeksowanych są powiększone o procent wynikający z wysokości inflacji lub cen pewnych towarów takich jak ropa naftowa.

10. Obligacje skarbowe, bony skarbowe, obligacje komunalne, obligacje hipoteczne, obligacje przedsiębiorstw.

Obligacje skarbowe są długoterminowymi papierami dłużnymi o strategicznym znaczeniu dla rządu i inwestorów. Celem emisji jest pokrycie okresowych luk w budżecie. Najmniejsze ryzyko finansowe, relatywnie niska stopa zwrotu i duża płynność.

Bony skarbowe to krótkoterminowe papiery dłużne o bardzo dużej płynności. Emitowane w celu zapewnienia kontroli nad podażą pieniądza w kraju i sfinansowanie bieżących wydatków budżetu.

Obligacje komunalne charakteryzują się niskim ryzykiem i niską stopą zwrotu. Emitowane przez gminy i miasta w celu finansowania dużych, niedochodowych projektów takich jak budowa szkół, dróg, mostów.

Obligacje hipoteczne są emitowane przez agencje rządowe. Zabezpieczeniem ich są duże tereny i grupy obiektów będące z reguły kapitałem instytucji emitującej.

Obligacje przedsiębiorstw. Nabywcy papierów mają zagwarantowany zwrot gotówki wraz z odsetkami.

11. Pojęcie akcji. Wyjaśnij mechanizm wypłacania dywidendy.

Akcja jest dokumentem stwierdzającym udział akcjonariusza w majątku spółki akcyjnej. Akcjonariusz ma prawo do uczestniczenia w podziale zysków spółki oraz ewentualnie w zależności od rodzaju akcji i statutu spółki prawo do uczestniczenia w kierowaniu spółką i podziale jej majątku w przypadku likwidacji. Dywidenda czyli część zysku spółki przeznaczona do podziału. Decyzja o wypłacie dywidendy leży w geście Walnego Zgromadzenia. Wysokość dywidendy ustala zarząd spółki.

12. Akcje uprzywilejowane i na czym polega uprzywilejowanie.

Uprzywilejowanie może dotyczyć:

• Głosu na zebraniach akcjonariuszy (w Polsce maksymalnie do 5 głosów)

• Pierwszeństwa wypłacania dywidendy niezależnie od wyników finansowych spółki

• Pierwszeństwa w podziale majątku w przypadku likwidacji spółki

13. Mechanizm krótkiej sprzedaży.

Kupujemy akcje, gdy przewidujemy wzrost ich cen by potem sprzedać je z zyskiem. Gdy przewidujemy spadek cen wówczas je sprzedajemy by później odkupić z zyskiem. Krótka sprzedaż polega na pożyczaniu (nie kupowaniu) akcji od maklera. Możemy utrzymywać krótką pozycję przez dowolny czas pod warunkiem, że makler zawsze ma od kogo pożyczyć dane akcje. Pożyczone akcje sprzedajemy na giełdzie, czekamy na spadek cen i odkupujemy z zyskiem. Odkupienie nazywa się pokryciem krótkiej pozycji. Czekając na spadek cen maklerowi płaci się odsetki za pożyczone akcje.

14. Pojęcie procesu bogactwa i akumulacji.

Proces bogactwa służy do modelowania inwestycji, np. do modelowania rachunku oszczędnościowego awista, na którego posiadacz nie dokonywał wpłat..

K(t) – stan posiadania kapitału w chwili t

Jeżeli funkcja K(t) określona na [T₀, T₁] jest funkcją ściśle rosnącą tzn. to proces bogactwa K(t) nazywamy procesem akumulacji.

15. Procent prosty i złożony.

Procent prosty. Rachunek oszczędnościowy z odsetkami naliczanymi proporcjonalnie do czasu utrzymania lokaty jest opisywany następującym procesem akumulacji

K(t) = K(1+tr), gdzie t jest kolejnym okresem lub jego częścią .

Stopa zwrotu dla takiego procesu wynosi:

Procent złożony. Naliczanie odsetek opisane jest przez funkcję wykładniczą czasu.

K(t) = K(1+r)², gdzie t jest kolejnym okresem, .

Stopa zwrotu dla takiego procesu wynosi:

16. Kapitalizacja ciągła.

Proces akumulacji opisujący procent złożony zapisywany jest za pomocą funkcji wykładniczej o podstawie e.

, gdzie .

Mówi się wtedy o kapitalizacji ciągłej, γ nazywamy intensywnością oprocentowania lub chwilową stopą procentową.

17. Stopa nominalna i efektywna.

Wybór oprocentowania prostego prowadzi do stopy nominalnej a oprocentowania złożonego do stopy efektywnej.

Stopa nominalna w okresie [t, t+h] i_n = i_n(h,t) jest to taka stopa procentowa, że , stąd mamy, że

Stopa efektywna w okresie [t, t+h] i_ef = i_ef(h,t) jest to taka stopa procentowa, że