Mechanizacja rolnictwa
„Wały jako narzędzia uprawowe”
Pierwsze wały były wyprodukowane przez Väderstad w 1977 roku. Są to narzędzia służące do powierzchniowego lub wgłębnego ugniatania roli w celu zmniejszenia jej porowatości, przyśpieszenia jej osiadania i zwiększenia podsiąkania wody. Dzięki wałom można wyrównać powierzchnie roli, pokruszyć powstałe bryły lub też wgnieść je w glebę, gdzie pod wpływem wilgoci zmiękną, oraz można ugnieść rośliny przed ich przyoraniem w formie zielonego nawozu. Wały dzielą się na
ugniatające
ugniatająco-kruszące
wgłębne
Wały są narzędziami interwencyjnymi i powinny być stosowane w niekorzystnych warunkach (np. nadmierne zbrylenie, susza, krótki okres między orką a siewem, nierówna powierzchnia w efekcie złej uprawy itp.) lub na glebach trudnych do uprawy. Wały mogą być zawieszane lub przyczepiane, jedno, dwu lub trzysekcyjne. Sekcje ułożyskowane są w ramach, a te łańcuchami lub sprzęgłami łączone są z belką zaczepową lub zawieszenia.
Wały ugniatające
Wałami ugniatającymi są wały gładkie - lekkie i ciężkie. Lekkich wałów gładkich używa się do wałowania płytko zasianych nasion (buraków, marchwi i innych drobnych nasion). Ma to na celu zwiększenie podsiąkania wody i przyśpieszenie kiełkowania nasion. Wały te służą również do wyrównywania powierzchni roli przed siewem lub sadzeniem, do pogniecenia zielonych nawozów przed przyoraniem oraz do likwidowania wiosną pomrozowych szczelin w glebie. Wały ciężkie są natomiast używane do dociśnięcia skib po orce łąk lub pastwisk oraz do wałowania łąk, szczególnie na glebach organicznych. Sekcja wału gładkiego składa się z części roboczej w kształcie cylindra (walca), osadzonego w dwu łożyskach, które przymocowane są do prostokątnej ramy. Dna walca mogą być przyspawane lub przynitowane do pobocznicy. Niektóre wały mają w dnach otwory do napełniania walców piaskiem lub wodą w celu zwiększenia nacisku na glebę. Jednosekcyjne wały mają szerokość roboczą 1,5-2,0 m, czasem 2,5 m, natomiast trzysekcyjne mają szerokość roboczą jednej sekcji około 1 m. Rama pierwszej sekcji posiada zaczep lub stojak do połączenia z ciągnikiem, z tyłu natomiast wysięgniki z hakami do przyczepienia pozostałych dwu sekcji.
Wały ugniatająco-kruszące
Zadaniem tych wałów jest ugniatanie gleby z równoczesnym pokruszeniem brył. Elementami roboczymi wałów są pierścienie osadzone na wale za pomocą tulei dystansowych. Wał jest ułożyskowany i przymocowany do ramy. Wały mogą być jedno lub wielosekcyjne. Poszczególne pierścienie obracają się niezależnie od siebie i mogą mieć różne średnice (na przemian większe i mniejsze), co daje efekt samooczyszczania się z ziemi. Pozostała budowa jest identyczna jak u wałów gładkich. Do tej grupy wałów zaliczamy: wały pierścieniowe, wały Cambridge, wały Crosskill, wały Cambridge Crosskill oraz wały strunowe. Wały pierścieniowe posiadają klinowe pierścienie gładkie lub zębate o kącie wierzchołkowym 60 . Kruszące działanie tych wałów polega na rozłupywaniu brył przez ostrza lub zęby pierścieni.
Wały wgłębne
Działanie wałów wgłębnych polega na ugniataniu głębokich warstw gleby, bez ugniatania jej powierzchni. Należy do nich wał Campbella. Elementami roboczymi wału są wąskie pierścienie klinowe, gładkie lub zębate, odlewane w całości ze szprychami i piastą albo osadzone na szprychach. Rzadko rozstawione tarcze (150 mm), o średnicy 700 mm, łatwo zagłębiają się w glebę na głębokość kilkunastu cm i ugniatają dolne jej warstwy. Górne warstwy są nie ugniecione i spulchnione szprychami pierścieni. Wał Campbella zagregatowany z pługiem, powoduje szybkie osiadanie gleby po orce i umożliwia siew w krótkim terminie po tym zabiegu. Wały są przede wszystkim stosowane jako komponenty wieloczynnościowych zestawów uprawowych.
Wały pracują z dużą prędkością, jednocześnie mając niewielkie wymagania w stosunku do siły uciągu, mówiąc inaczej, wałowanie jest tanim, w porównaniu z innymi, zabiegiem uprawowym. Biorąc pod uwagę jego pozytywny wpływ na jakość i wysokość plonów, można śmiało określić wał jako niezawodnego i godnego zaufania "pomocnika" w produkcji roślinnej.