Kulturę narodową charakteryzuje trwałość i zmienność. Rozwija się dzięki wpływom innych kręgów kulturowych. Np. kontusz-wraz z Stefanem Batorym z Siedmiogrodu, bigos-niemcy.

PROCES GLOBALIZACJI: procesy przenikania kultury uniwersalnej. Np. znane marki napojów chłodzących, spodni dżinsowych czy też bary szybkiej obsługi, można spotkać na całej kuli ziemskiej. Polska kinematografia, kiedyś rozpoznawalna na całym świecie, dziś upodabnia się do produkcji amerykańskich. Dotyczy to wszystko również obyczajów i wartości narodowych. Zanikają typowe dla Polaków cechy: przywiązanie do katolicyzmu i romantyzm pod wpływem powszechnych na całym świecie postaw konsumpcyjnych.

Poprzez postęp techniczny świat stał się „globalną wioską”, w której bez trudu odbywa się błyskawiczny przepływ informacji, wartości, wzorców i norm postępowania. W ten sposób rodzi się społeczeństwo informacyjne. Rewolucja w szybkości przekazu informacji doprowadziła do decentralizacji społeczeństwa, przyczyniła się do wytworzenia więzi globalnych.

Z jednej strony miejsce kultury próbuje zająć kultura globalna, z drugiej rozwija się silny nurt tożsamości lokalnej, regionalnej i etnicznej. Proces globalizacji jest nieuchronny. Ujemną stroną jest uleganie wpływom kultury masowej, która nie podnosi naszego poziomu intelektualnego i etycznego. Należy zachować odpowiednie proporcje.

• KULTURA MEDIALNA: Upowszechnienie się środków masowego przekazu przyczyniło się do istotnych zmian w kulturze. Kultura medialna opiera się na przekazie audiowizualnym. Pierwszoplanową rolę odgrywa w niej obraz i dźwięk, które oddziaływają na emocje. Człowiek epoki tej kultury mniej jest zainteresowany konstrukcją wszechświata, a bardziej jego wpływem na swoją egzystencję. Odrzuca ideologie i biurokratyzowane zbiorowości społeczne. Bliższe SA mu małe grupy społeczne, które zapewniają odpowiedni klimat emocjonalny  neokatechumenat-charyzmatyczne grupy religijne, sekty religijne, subkultury młodzieżowe.

• KULTURA ALTERNATYWNA I KONTRKULTURA:

KULTURA ALTERNATYWNA- nie walczy z tradycyjną kulturą. Oznacza odmienne spojrzenie na sztukę, muzykę, medycynę, sposób odżywiana i wszystkie dziedziny życia. Na przykład niekonwencjonalne metody

KULTURA ŻYCIA PUBLICZNEGO.

1. POJĘCIE KULTURY:

a.) jako wyznacznik rozwoju społecznego.

Oprócz uwarunkowań przyrodniczych i ekonomicznych kultura jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na powstanie i rozwój życia społecznego. Stanowi składnik każdej grupy, wyznaczając jej odrębność od innych społeczności.

b.) jako uprawa i hodowla.

Kultura jest pojęciem wieloznacznym, łac. „kultura” (uprawa, kształcenie) pierwotnie oznacza „uprawę roli”.

c.) jako forma aktywności człowieka.

Pojęcie kultury może odnoście się do różnych form aktywności człowieka, choćby kultura fizyczna.

d.) jako wytwory materialne i niematerialne człowieka.

Termin ten może oznaczać pielęgnowanie obyczajów i sposobów postępowania. W szerokim znaczeniu przez kulturę rozumie się materialne i niematerialne wytwory człowieka. W węższym takie dziedziny jak nauka, sztuka, literatura, religia.

KULTURA-całokształt materialnego i duchowego dorobku ludzkości przekazywanego z pokolenia na pokolenie.

W skład kultury wchodzą twory materialne i niematerialne oraz systemy wartości, zaliczane są tylko wtedy gdy członkowie zbiorowości uświadamiają sobie ich istnienie.

2. TYPY KULTURY:

KULTURA MATERIALNA-wg Stanisława Ossowskiego, nie należy do kultury zaliczać przedmiotów będących wytworem ludzkiej ręki(meble,samochody) lub obiektem kulturowych zachowań człowieka i wytworów natury. Ossowski zaproponował nazwać je materialnymi korelatami(odpowiednik) kultury. Te wytwory zalicza się do kultury materialnej.

KULTURA DUCHOWA-obejmuje wytwory, które bezpośrednio nie mają zastosowania praktycznego, zaliczamy do niej sztukę (również zdobienia przedmiotów użytku codziennego), zaliczamy również muzykę, literaturę, religię, filozofię.

KULTURA SPOŁECZNA-obejmuje normy i wzory postępowania, prawo, a także zwyczaje i zasady określające stosunki międzyludzkie. Zaliczamy do niej normy regulujące sposoby witania się, zasady dobierania stroju w zależności do okazji, formy spełniania obowiązków zarówno szkolnych jak i religijnych, Obejmuje tez wzory zachowań, czyli reguły i sposoby działania człowieka w zbiorowości, regulujące wszystkie dziedziny życia. Są one ważnym składnikiem kultury. Określają wzory ról społecznych, a tym samym wpływają na strukturę społeczną.

3. KULTURA JAKO PODSTAWA ŻYCIA SPOŁECZNEGO

A. Struktura wewnętrzna kultury:

Kultura danej zbiorowości społecznej nie jest sumą kultur osobistych jednostek wchodzących w jej skład, chociaż kultura osobista musi mieścić się w ramach kultury zbiorowości. Jednak typowe tylko dla danej zbiorowości zachowania nie będą wchodzi w skład kultury zbiorowości. Odrębnie należy także traktować dziedzictwo kulturalne, czyli wytwory kultury, które zostały przekazane następnym pokoleniom. Dziedzictwo kulturalne jest zbiorem wartości i symboli, z którymi jednostkę łączą mocne więzi uczuciowe. To staję się zazwyczaj w sytuacjach kryzysowych ważnym czynnikiem integracji społecznej. Jan Szczepański uważa że kultura zbiorowości to ogół wytworów, wartości i zasobów zachowania się, przyjętych przez zbiorowość i będących wyznacznikiem postępowania uznanego za obowiązkowe.

B. Wpływ kultury na życie.

Wpływ kultury na życie jednostek obejmuje między innymi proces socjalizacji i kształtowanie osobowości jednostki. Florian Znaniecki(filozof,socjolog), utożsamiał proces socjalizacji z „wchodzenie w kulturę”. To dzięki wpływom danej zbiorowości dziecko uczy się mówić, czytać, pisać. Nabywa umiejętności zachowania się w różnych sytuacjach społecznych. Kultura ustanawia też hierarchię wartości w danym społeczeństwie. Określa sposoby zaspokajania potrzeb i interesów jednostki. Uznanym sposobem ukończenia szkoły jest systematyczna nauka, a ściąganie na sprawdzianach powinno być traktowane jako niezgodne z kulturą zbiorowości. Kultura określa wzory potępowania, są one czynnikiem który ujednolica zachowanie członków danej zbiorowości. Kultura określa pożądane modele i wzorce postępowania, funkcjonowania instytucji, stylów w architekturze i sztuce.

4. PRZEMIANY KULTURY WPSÓŁECZESNEJ.

• KULTURA WYŻSZA A MASOWA.

KULTURA MASOWA: Postęp naukowo techniczny przyczynił się do wzrostu zamożności społeczeństwa i poszerzenia strefy wolnego czasu, a w efekcie do wzrostu konsumpcji w dziedzinie kultury. Wytworzył się rynek towarów kultury – komercjalizacja, gdzie często zysk staje się ważniejszy od wartości artystycznych i intelektualnych. Komercjalizacja kultury ma też i dobre strony- sprawia że twórcy różnymi sposobami chcą zachęcić ludzi do uczestnictwa w szeroko rozumianej kulturze. TERMIN kultura masowa upowszechnił się w połowie XX w. oznacza kultura adresowana do wielkiej grupy odbiorców za pośrednictwem technicznych środków przekazu. Odbiorcami są wszyscy użytkownicy mediów(zróżnicowanie poziomu wykształcenia, potrzeby intelektualne, przynależności społecznej). Z powodu tego zróżnicowania twórcy kultury masowej rezygnują z podejmowania trudnych i poważnych problemów na rzecz rozrywki i relaksu. Największe zainteresowanie budzą: nieskomplikowana forma, schlebianie przeciętnym gustom, epatowanie przemocą i erotyką. – popularność powieści sensacyjnych, kryminałów, romansów, tygodników publikujących plotki i skandale, seriali.

KULTURA WYŻSZA: Twórcy kultury masowej sięgają coraz częściej do tworów kultury elitarnej. Słynne dzieła malarstwa dostępne w oryginale w Paryżu czy Petersburgu można mieć w domu w postaci reprodukcji, plakatów, albumów, kubeczków, koszulek.

• KULTURA NARODOWA A PROCES GLOBALIZACJI.

Kultura narodowa to zespół norm, wartości, symboli, dzieł sztuki i wierzeń, charakterystycznych dla danej zbiorowości narodowej, wyrosłych z jej doświadczeń historycznych i tradycji. Integrując naród i stanowiąc jego wyróżnik identyfikacyjny, kształtuje się poczucie zbiorowej tożsamości. Kultura narodowa nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji zagrożenia czy utraty niepodległości. To dzięki pielęgnowaniu tradycji narodowej, kultury, języka udało się polakom ocalić tożsamość w okresie zaborów.

W czasie pokoju odrębność kultur narodowych stanowi o różnorodności i bogactwie kultury. Kultura narodowa nie jest więc całkowicie jednolita. Język narodowy ma swoje dialekty a poszczególne rejony swoje własne obyczaje. Ale ta różnorodność wzbogaca kulturę zarazem nie naruszając jej odrębności.

leczenia-akupresura i akupunktura, ruchy społeczne, ekologiczne, pacyfistyczne, feministyczne. Jej przejawy są w diecie np. wegetariańskiej.

W teatrze polskim-krakowski Teatr Cricot 2 Tadeusza Kantora. W muzyce klasycznej kompozycje kakofoniczne, w malarstwie sztuka abstrakcyjna, np. happening – działalność Pomarańczowej Alternatywy.

KONTRKULTURA- spontaniczny ruch, związany z nieformalnymi grupami rówieśniczymi, odrzucający system wartości, normy, wzorce zachowania obowiązujące w danym społeczeństwie. Ruchy te powstawały w latach 50-tych, głównie jako protest przeciw materialnym zdobyczom cywilizacji i postawom konsumpcyjnych, Współcześnie najaktywniejszą kontrkulturą jest ruch Nowa Era, muzyka popularna,sztuka,ruchy ekologiczne. Odnosi się krytycznie do konsumpcyjnego trybu życia i nadmiernego uzależnienia jednostki od społeczeństwa.

5. SUBKULTURY MŁODZIEŻOWE:

Subkultura-wzory i normy obowiązujące w grupie będącej częścią większej zbiorowości, odmienne od przyjętych przez ogół. Pojawiły się jako wyraz protestu przeciw zastanej rzeczywistości społecznej, przeciw tradycyjnym instytucjom społecznym-rodzina, wartościom, wzorom, normom postępowania. Różnią się one założeniami ideowymi. Łączy je odrzucenie wszystkich autorytetów, rezygnacja z udziału w życiu społecznym, a nawet agresja wobec rzeczywistości.

a. PUNKI- ruch narodził się w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii w połowie lat 70-tych. Charakteryzuje się negatywnym stosunkiem do rzeczywistości społecznej i pesymistyczną oceną możliwości przeprowadzenia zmian. Jedno z haseł brzmi: „nie ma przyszłości”. Zewnętrzny wygląd: czarna, skórzana kurtka, włosy czesane w Irokez, agrafki wpinane w ciało, wysokie wojskowe buty, ciemne okulary. Punkowie tworzą swoją muzykę punk-rock.

b. SKINI- powstał w Wielkiej Brytanii w latach 60-tych w środowisku robotników. Wyznaczyli sobie misję obrony porządku społecznego. Ich agresja skierowana jest przeciwko obcym i marginesowi społecznemu. W Polsce ma charakter nacjonalistyczny ruch skinheadów, a nawet rasistowski. Strój: ciężkie wojskowe buty, spodnie i kurki wojskowe i oczywiście zgolone głowy.

c. szalikowce- kibole, nie mają ideologii, są fanatycznymi kibicami drużyn piłkarskich. Ich działalność polega na walce z kibicami innych drużyn. Zawierają sojusze z szalikowcami z jednego miasta przeciwko kibicom innych drużyn- zewnętrznie: czapki, szaliki, flagi w barwach danego zespołu piłkarskiego.

d. rastafarianie- subkultura o charakterze religijnym, powstał w latach 30-tych pod nazwą rastamanie wśród murzynów z Jamajki jako protest przeciwko rasizmowi i dyskryminacji. Gdy władcą Etiopii został książe Ras Tafari, uznali oni że spełnia się przepowiednia o przyjściu czarnego Mesjasza, ruch często nawiązuje do Starego Testamentu, przeciwstawiając Babilon, uosobienie zła-Syjonowi, który jest oazą dobra. Propagują oni prosty styl życia i oddawanie czci Bogu Jahwe. Unikają zażywania narkotyków z wyjątkiem marihuany i haszyszu, nie piją alkoholu, są wegetarianinami. Zewnętrznie: kolorowe stroje dominuje zielony, żółty i czerwony. Noszą dredy, słuchają muzyki reggae, nawiązującej do folkloru Jamajki.

e. sataniści- czciciele szatana, współczesny ruch posługuje się swoistą symboliką do której należy odwrócony krzyż, pentagram(pięcioramienna gwiazda), 666 i czarny ubiór z wizerunkami szatana lub kozła. Formą kultu są medytacje i modlitwy do szatana. Często ruch ten wiąże się z heavy-metalem. Sataniści są zwolennikami przemocy, dewastują groby i miejsca kultu religijnego.

f. Towarzystwo Świadomości Kryszyny- nawiązujący do kultury hinduskiej. Formą kultu jest medytacja i modlitwa do wizerunku Kryszyny i gra na orientalnych instrumentach. Wyznawcy odrzucają współczesną cywilizację, głosząc kult przyrody. Propagują pokój i poszanowanie każdej żyjącej istoty. Są wegetarianinami. Przeciwstawiają się przejawom przemocy, hinduskie stroje są ich oznaką, mężczyźni mają ogolone głowy.

Wielu

g. Kultura Techno- pewien styl życia, głównie nastawiony na zabawę, ze względu na jego powszechność zasługuje na uwagę. O tej kulturze zaczęło się mówić dzięki Paradzie Miłości w Berlinie. Ruch ten skupia się wokół muzyki techno. Strój: nawiązujący do kultury industrialnej, tworzywa sztuczne, jaskrawo kolorowe syntetyczne futerka, błyszczące kombinezony i adidasy, okulary spawalnicze, kolorowe breloczki, fluoryzujące zegarki. Tańce trwają wiele godzin, wymagają kondycji. Wzmacniana jest narkotykami i Napokami energetycznymi.

Wciąż pojawiają się nowe subkultury: hiphopowy, brokerski.

6. Wspólnota kulturowa narodów Europy.

Europa jest niewielkim kontynentem, który zamieszkują potomkowie plemion indoeuropejskich. Wspólnota dziejów europejskich narodów to nie tylko wojny, ale wspólne dziedzictwo kulturowe. Przenikanie się różnych kultur stworzyło konglomerat(połączenie różnorodnych części w jedną całość), który możemy określić mianem kultury europejskiej.

a. FILAR ANTYCZNY:

Starożytnej Grecji zawdzięczamy:

-igrzyska olimpijskie (dyscypliny-rzut dyskiem, oszczepem, biegi, zapasy)

-demokrację

-krytyczna ocena zjawisk i rzeczy

-teatr i gatunki dramatu(komedia i tragedia)

Starożytnemu Rzymowi zawdzięczamy:

-prawo

-organizacja administracji i armi

-organizacja państwowa oparta na prawie stanowionym

-budownictwo

-pismo(łacina)

b. FILAR JUDEOCHRZEŚCIJAŃSKI:

Judaizm i chrześcijaństwo wniosły duży wkład w rozwój idei praw jednostki. Obie religie podkreślały szczególną pozycję człowieka. Talmud, Tora, Stary i Nowy Testament zawierają prawa, których podstawą jest godność człowieka. Biblia do dziś stanowi źródło inspiracji dla literatury i sztuki. Kościół katolicki przyczynił się do rozwoju szkolnictwa. Średniowieczne zakony(cystersi), odegrały istotną rolę w integracji kultury europejskiej.

c. FILAR CELTYCKO-GERMAŃSKI:

-sagi i legendy

-etos rycerski

-poezja erotyczna, do tej kultury nawiązywali twórcy romantyzmu

EUROPOCENRTYZM- postrzegani człowieka, społeczeństwa, tradycji i kultury jedynie z europejskiej perspektywy.