Marcin Luter
(1483-1546r.)
Niemiecki teolog, jeden z największych
reformatorów religijnych. Pochodził z Saksonii i studiował prawo
na uniwersytecie w Erfurcie w latach 1501-1505r. Jednak po ukończeniu
studiów zdecydował się wstąpić do zakonu augustianów.
W
1507r. otrzymał święcenia kapłańskie, a rok później został
wykładowcą na uniwersytecie w Wittenberdze. W 1512r. został w
Wittenberdze przeorem, a po uzyskaniu doktoratu z teologii zaczął
prowadzić wykłady o Piśmie Świętym. Starał się także
zreformować zakon augustianów. Choć w swoich przemyśleniach Luter
powoli odchodził od nauki Kościoła katolickiego, to na otwarte
wystąpienie zdecydował się dopiero 31.10.1517r. Główną
przyczyną tej decyzji była sprawa sprzedaży odpustów przez
papieża ( Leona X), co Luter zdecydowanie potępiał.
W
1517r. Luter ogłosił 95 tez skierowanych przeciwko odpustom, w
których negował możliwość kupienia łaski bożej. Wydarzenie to
wywołało ostrą polemikę w całej Europie i ze sporu teologicznego
przekształciło się w walkę o podłożu społeczno-politycznym.
Jednak To posunięcie nie oznaczało jeszcze zerwania z Kościołem.
Dopiero kiedy Luter poparł publicznie tezy Husa oraz w 1520r.
opublikował swoje trzy dzieła (Do szlachty chrześcijańskiej
narodu niemieckiego o naprawie społeczeństwa chrześcijańskiego, O
niewoli babilońskiej Kościoła, O wolności chrześcijanina), w
których krytykował Kościół i politykę papieża, Leon X w
odpowiedzi podpisał bullę (czerwiec 1520r.), w której potępił
Lutra, zażądał, by reformator odwołał swoje poglądy w ciągu 60
dni oraz nakazał spalić jego dzieła. Luter publicznie spalił
bullę papieża, na co ten odpowiedział klątwą, która spadła też
na zwolenników Lutra.
Reformator znalazł schronienie na
zamku w Wartburgu u księcia saskiego Fryderyka Mądrego, gdzie
spędził prawie rok i przetłumaczył Nowy Testament na język
niemiecki. Tymczasem jego nauki były szerzone w Niemczech przez
sprzyjającym mu zakonników, ale niektórzy z nich coraz bardziej je
radykalizowali, zwłaszcza po ślubie Lutra z Katarzyną von Bora w
1525r.
Luter bronił swojej doktryny do końca życia,
odpierając zarzuty przeciwników i potępiając tych, którzy
usiłowali wykorzystać jego naukę do zmiany porządku społecznego.