Rozdział III.

Analiza wyników badań własnych

Aby przedstawić możliwie pełną opinię rodziców i badanych dzieci na temat kreskówek oglądanych w telewizji należało zbadać wybraną grupę dzieci w Szkole Podstawowej w Sorkwitach i Warpunach z siedzibą w Zyndakach oraz opinię ich rodziców. W niniejszym rozdziale przedstawię wyniki badań ankietowych i krótko omówię uzyskane opinie w świetle własnych obserwacji. Na zakończenie odniosę się do wpływu kreskówek na agresywne zachowanie uczniów.

3.1. Gadżety związane z kreskówkami

Wraz ze wzrostem popularności danej kreskówki w telewizji, w sklepach pojawia się wiele gadżetów nawiązujących do bohaterów lub fabuły filmiku są to np. piórniki, breloczki, zeszyty, ołówki, plecaki, nadruki na bluzkach i dresach, komiksy, żetony, zabawki, kubki i wiele innych.

W sklepach znajdują się różnorodne artykuły związane z tematyką dziecięcą, które przyciągają uwagę kolorystką oraz oryginalnością. Produkty trafiają do rzeszy klientów, zwłaszcza do dzieci, które są bezkrytyczne i nie znają wartości pieniądza. Każde dziecko ma ulubioną postać, bohatera, kreskówkę, więc w sklepie jeśli zobaczy daną rzecz z ulubieńcem, chce ją koniecznie mieć. Rodzice dzielą się na dwie kategorie, pierwsza - która ulega dziecku i kupuje mu wszystko co sobie pociecha życzy, druga - są to rodzice których nie na wszystko stać i nie kupują rzeczy, których nie muszą. Sprzedawcy w sklepie są przygotowani na takie okoliczności. Oferują różne przedmioty koniecznie potrzebne dzieciom bez których nie mogą się obyć. Chodząc między półkami sklepowymi możemy zauważyć, wiele takich rzeczy. W sklepie papierniczym, gdzie rodzice, kupują dzieciom przybory szkolne, znajdują się ulubieni bohaterowie kreskówek na piórnikach, długopisach, zeszytach, tornistrach, a czasem nawet na linijkach. Dziś szkolnym ekwipunkiem rządzi sezonowa moda i to ona wyznacza trendy zakupowe. Związana jest ona z zainteresowaniami dzieci, czyli również pośrednio z najbardziej popularną kreskówką.

Marka ma swoją cenę, a rodzice są w stanie płacić dwa, trzy razy więcej za gadżety, byle dziecko nadążało za modą i nie pozostało w tyle za rówieśnikami. W szkole też można zauważyć że dzieci lubią się chwalić nowymi rzeczami. Koledzy, którzy podziwiają nowe przedmioty też chcą mieć coś takiego lub lepszego, żeby nie czuć się gorsi od innych. W szkole wśród młodszych i starszych ważna jest akceptacja przez rówieśników. Dzieci, które dostają kieszonkowe, wydają swoje pieniążki nie tylko na słodycze, ale na czasopisma, komiksy z bohaterami z bajek lub karteczki. Zbierają je do specjalnego segregatora i wymieniają się nimi z koleżankami. Podczas praktyki w szkole zauważyłam, jakie akcesoria, a często nawet stroje, mają dzieci związane z ulubieńcami. Dzięki badaniom, które przeprowadziłam wśród dzieci w trzecich klasach podstawowych, mogłam stwierdzić, jaką mają ulubioną rzecz związaną z popularną kreskówką .

Tabela 1.

Gadżet związany z ulubioną kreskówką według badanych dzieci.

Gadżet związany z ulubioną kreskówką	Piórnik	Karteczki	Gra komputerowa	Inne	Ogółem
Uczeń	2	4	10	14	30

Wykres 1.Gadżet związany z ulubioną kreskówką według badanych dzieci.

Wyniki badań wskazują, jaka jest ulubiona rzecz wśród badanych trzecioklasistów związana z ich ulubioną kreskówką?

14 uczniów odpowiedziało, że mają inne ulubione rzeczy niż te podane w ankiecie,

10 badanych dzieci uznało, że ma grę komputerową z bohaterami kreskówek,

4 badanych uczniów ma karteczki, a tylko 2 badanych uczniów że piórnik.

Do innych gadżetów, które wymieniły badane dzieci w ankiecie możemy zaliczyć zabawki, ulubione maskotki, zeszyty, książki gdzie występują ich ulubieńcy oraz gąbkę do mycia.

W ankiecie dla rodziców padło podobne pytanie. Jakie gadżety kupują Państwo najczęściej swoim dzieciom związane z ulubioną kreskówką?

Tabela 2.

Kupowane gadżety przez rodziców badanych dzieci

Gadżety kupowane przez rodziców dla swoich dzieci	Nie kupuję	Gazety	Zabawki	Akcesoria szkolne	Odzież	Nalepki	Gry	Komiksy	Ogółem
Rodzice	8	1	6	4	5	2	3	1	30

Wykres 2. Kupowane gadżety przez rodziców badanych dzieci.

Na podstawie danych zawartych w tabeli możemy, stwierdzić że, większość badanych rodziców aż 8 z 30 nie kupuje dzieciom rzeczy z ulubionym bohaterem, bo niestety nie każdego stać na taki wydatek.

6 badanych rodziców kupuje im zabawki, maskotki, 5 kupuje swoim dzieciom odzież, która ma nadruki z bohaterami, a wśród dziewczynek modne są kalosze.

4 badanych rodziców kupuję akcesoria szkolne, wśród których znajdują się ołówki, kredki, zeszyty, piórniki, gumki do ścierania itp.

3 rodziców kupuje swoim podopiecznym gry komputerowe, związane z filmami animowanymi, w których dziecko może wcielić się w swoją ulubioną postać.

Mniej, bo 2 kupuje nalepki, które można przykleić na zeszyt, książkę, piórnik lub nawet na szafkę.

1 rodzic kupuje gazety oraz komiksy gdzie występują postacie z kreskówek, świerszczyk, mała księżniczka i wiele innych.

3.2. Kreskówki najczęściej oglądane przez badane dzieci i ich oddziaływanie

Wszystkie dzieci lubią oglądać filmy animowane tak zwane kreskówki. Wabią je animacją, fabułą oraz ciekawymi postaciami. Dzięki nowym technologiom mamy telewizję satelitarną, i dlatego jest wiele kanałów do dyspozycji. Kanały dzielą się na różne kategorie: filmowe, muzyczne, dokumentalne, informacyjne oraz bajkowe. W swoich badaniach zajęłam się ostatnią kategorią czyli kanałami bajkowymi. W ankiecie która została przeprowadza wśród dziewięcioletnich dzieci, padło pytanie: na jakim kanale najczęściej oglądasz kreskówki?

W tym miejscu możemy przytoczyć pytanie szczegółowe:

Ile czasu badane dzieci spędzają na oglądaniu bajek i które kanały telewizyjne oglądają najczęściej?

W tabeli przedstawię najpopularniejsze kanały na których dziecko ogląda swoją ulubioną kreskówkę.

Tabela 3.

Najpopularniejsze kanały wg badanych dzieci

Najpopularniejsze kanały dla dzieci	Carton network	Disney Channel	Mini Mini	Polsat	Boomerang	Tv Puls	Ogółem
Uczniowie	14	6	2	4	3	1	30

Wykres 3. Najpopularniejsze kanały według badanych dzieci.

Wyniki badań wskazują, że 14 uczniów ogląda najczęściej bajki na Carton Network. Jest to stacja telewizyjna niepolska , która służy do emitowania programów wyłącznie dla dzieci.

Przejrzałam stronę internetową kanału i zauważam, że jest tam wiele seriali o dużej ilości przemocy i agresji. Np. Atomówki, Batman, Spiderman, Ben 10. Czytałam forum internetowe, o tym kanale. Z opinii rodziców, wynika duże zaniepokojenie treścią emitowanych tam programów oraz negatywnym wpływem na zachowanie dzieci. Moim zdaniem programy emitowane na tym kanale, nie nadają się dla dzieci młodszych, natomiast dzieci dziewięcioletnie odróżniają już fikcję od rzeczywistości więc praktycznie dla nich ten program jest bardziej rozrywką niż odzwierciedleniem rzeczywistości. Niemniej jednak uważam, że mogą nieść ze sobą negatywny wpływ na odbiór otaczającego ich świata. Dzieci w tym wieku uczą się jeszcze przez naśladownictwo i szukają dla siebie odpowiednich autorytetów, więc dlaczego nie może nim być ulubiony bohater, który imponuje im odwagą, siłą i umiejętnościami.

6 badanych dzieci ogląda swoje ulubione bajki na kanale Disney Channel. To międzynarodowa stacja, która emituje programy familijne produkowane przez wytwórnię Disneya. Możemy się tam spotkać z klasyką, którą znają starsi widzowie np. Kubusiem Puchatkiem, Kaczorem Donaldem oraz Myszką Miki oraz z nowszymi programami, które nie są dla nas znane np. Fineasz i Ferb. Oglądając niektóre programy stwierdziłam, że jest tam więcej seriali niż bajek. Seriale pokazują życie nastolatek pięknych i bogatych. Dziewczynki dziewięcioletnie, które oglądają te seriale pokroju Hanna Montana, chcą się upodobnić do swoich bohaterek. Bohaterki tego kanału podnoszą wartość pieniądza, mody i wyglądu do poziomu kultu. Nie przekazują ważnych wartości takich jak: miłość, przyjaźń, rodzina. Pokazują świat pełen egoizmu, myślenie tylko o sobie i drogich rzeczach. Gdzie natomiast się podziała ta magia, którą wcześniej pokazywał Disney, gdy wprowadzał nas do świata baśni, marzeń i dziecięcej beztroski.

4 dzieci ogląda swoje ulubione kreskówki na kanale Polsat. Jest to komercyjny kanał, w którym bajki „lecą” tylko w godzinach porannych-od godziny 7.15 do 9.45. W ciągu tygodnia dzieci nie mają możliwości oglądania bajek na tym kanale, bo w tych godzinach są najczęściej w szkole. Natomiast w dni wolne od szkoły nie mają z tym problemów. W ramówce znajdują się tam bajki, które są znane także dla starszych widzów, np. Przygody Animków, Scooby- Doo, Pies Huckleberry oraz Pinky i Mózg. Przeprowadziłam ankiety wśród dzieci i rodziców, którzy mieszkają na wsi. Większość rodzin żyje z działalności rolniczej lub pracuje na etacie tylko jedno z rodziców i nie stać ich na telewizję satelitarną. Dlatego młodsze dzieci używają tylko podstawowych kanałów, które są dostępne.

Natomiast 3 badanych dzieci uznało że oglądają swoje ulubione filmiki na kanale Boomerang. Programy emitowane na tym kanale, są atrakcyjne dla dzieci, ponieważ występują tam przesympatyczni animowani bohaterowie. Tacy jak: Królik Bugs, Garfield, Tom and Jerry oraz Różowa Pantera. Na stronie internetowej tego kanału można znaleźć odpowiednie fragmenty danej bajki i sprawdzić czy są odpowiednie dla dzieci.

Dwójka dzieci z badanych co stanowi 2 ogląda kanał Mini Mini. Jest to kanał bardziej dla dzieci w wieku przedszkolnym, ale z moich badań wynika, że badane dzieci dziewięcioletnie też chętnie przełączają odbiorniki na ten program. Emituje się tam programy bezpieczne, pozbawione agresji i brutalności. Jest to także kanał edukacyjny na którym dzieci, mogą się dowiedzieć wiele ciekawostek o świecie (np. w bajce „Mali Odkrywcy”). Wspiera najmłodszych w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym i społecznym. Ramówka stacji jest konsultowana z psychologiem dziecięcym.

Najmniej osób ogląda kanał Tv Puls, bo tylko 1, jest to także kanał komercyjny nie tylko dla dzieci, ale ma ofertę programową dla młodszych widzów, można tam zobaczyć Toma and Jerry’ego, Scooby-Doo, oraz nową bajkę, która nie była do tej pory na żadnym programie emitowana to „Piotruś Pan i Piraci”.

W moich badań rozstrzygam także ile czasu dzieci spędzają przed telewizorem?.

Żyjemy w świecie, w którym rządzi technika. Otacza nas wszędzie i w każdej dziedzinie życia. W życiu rodzinnym główną rolę odgrywa telewizor, wypełniając czas wolny. Rodzice są zbyt zapracowani i zmęczeni, żeby poświęcić czas dziecku na wspólną z nim zabawę. Uczeń wracając ze szkoły do domu, siada przed telewizorem, żeby odpocząć i się zrelaksować, a czasem odrabia pracę domową. W przeprowadzonej ankiecie do dzieci padło pytanie: Czy często oglądasz daną kreskówkę w telewizji? Wynik tego badania przedstawię w tabelce oraz na wykresie procentowym.

Tabela 4.

Częstotliwość oglądania telewizji przez badane dzieci

Jak często dzieci oglądają telewizje.	codziennie	raz w tygodniu	rzadziej	ogółem
Uczniowie	17	9	4	30

Wykres 4. Częstotliwość oglądania telewizji przez badane dzieci.

Według badań wynika, że aż 17 dzieci codziennie ogląda telewizję, co można wywnioskować, że telewizja pełni dużą rolę w wypełnianiu im czasu, który mogliby spędzić z rówieśnikami na świeżym powietrzu .

Natomiast 9 ogląda telewizję raz w tygodniu. Na tej podstawie już można zauważyć, że jednak telewizja nie dla wszystkich jest tak ważna. Jednak część dzieci spędza trochę więcej czasu na świeżym powietrzu i z rówieśnikami lub na innych zajęciach w rodzinie.

Niestety tylko 4 dzieci ogląda rzadziej telewizję niż pozostałe osoby i więcej czasu spędza na zabawie lub na innej działalności .

Czas jaki przeznaczają dzieci na oglądanie telewizji jest ogromny. Wychowankowie poświęcają jej 45 minut, a wraz z wiekiem ten czas się zwiększa, dochodzi nawet do trzech godzin dziennie. Korzystanie ze środków masowego przekazu w dużym wymiarze powoduje, zaburzenie życia rodzinnego. Pozostaje mniej czasu na rozmowę, zajęcia domowe oraz różne obowiązki. Przeprowadzona ankieta wśród badanych rodziców, pozwoliła mi uzyskać informacje na temat: ile czasu dziennie poświęca dziecko na oglądanie telewizji w opinii rodziców?

Tabela 5.

Ilość czasu poświęcona na oglądanie telewizji przez badane dzieci?

Ile czasu dziecko poświęca na oglądanie TV	1h	2h	3h	0,5h	ogółem
Rodzice	11	10	7	2	30

Wykres 5. Ilość czasu poświęcona na oglądanie telewizji przez badane dzieci?

Badania wykazały że 11 rodziców zauważyło, że dziecko spędza tylko godzinę przed telewizorem, gdy ogląda swoje ulubione filmy. Uważam, że to dla dziecka jest wystarczająca ilość czasu, ponieważ dziecko nie przemęcza systemu nerwowego, niepotrzebnymi obrazami oraz informacjami.

10 rodziców uznało, że ich podopieczny spędza aż dwie godziny przed telewizorem. Wnioskuję z tego, że dzieci spędzają czas samotnie i ich ulubione programy telewizyjne zastępują im towarzystwo. Możemy uznać, że według rodziców, telewizja jest formą rozrywki dla dziecka, więc nie ma w tym nic złego, że dziecko się bawi i uczy jak spędzać czas wolny.

Sporo osób, bo aż 7 badanych rodziców stwierdziło, że ich dziecko spędza trzy godziny przy telewizorze. Warto podkreślić, że tak częste bierne oglądanie , może doprowadzić do chorób układu kostnego, wady postawy oraz otyłości. Znikoma liczba, bo tylko 2 rodziców uważa, że dziecko spędza 0,5h przy swoich ulubionych filmikach.

Przedmiotem moich rozważań, będzie teraz: z kim uczniowie najczęściej oglądają kreskówki?

Jak pisałam już w teorii, telewizja uczestniczy w życiu rodzinnym przez cały czas, przy rodzinnym śniadaniu, podczas obiadu i wieczorem przy kolacji.

Czas poświęcony oglądaniu telewizji zależny jest od tego, czy wychowanek spędza czas po południu samo, czy z rodzicami, rodzeństwem czy rówieśnikami. Odpowiedź na pytanie wyjaśni nam analiza danych przedstawionych w tabeli.

Tabela 6.

Z kim badane dzieci oglądają kreskówki w telewizji?

Z kim badane dzieci oglądają kreskówki ?	Sam	Rodzice	Rodzeństwo	Rówieśnicy	Ogółem
Uczniowie	17	3	8	2	30

Wykres 6. Z kim badane dzieci oglądają kreskówki w telewizji?

Z wyżej przedstawionej tabeli i wykresu wynika, że 17 uczniów czyli 57 % ogląda samodzielnie swoje ulubione bajki. Możemy zatem stwierdzić, że dziecko w wieku wczesnoszkolnym kończy szybciej lekcje niż jego starsze rodzeństwo. Podczas praktyki zauważyłam, że miejscowe dzieci wracają samodzielnie do domu, więc praktycznie po powrocie są same i żeby wypełnić jakoś ciszę, albo korzystając z okazji, że nikt nie będzie zmuszał ich do domowych obowiązków włączają telewizor i oglądają kreskówki na specjalnych kanałach, gdzie są nadawane całą dobę.

Natomiast 8 z badanych dzieci uznało, że ogląda swoje ulubione filmiki z rodzeństwem. Niektóre dzieci mają lepszy kontakt z rodzeństwem niż rodzicami i zawsze jak nie rozumie czegoś w treści bajki, łatwiej mu spytać starszego brata lub siostrę, która chętnie może wyjaśnić co się w danym momencie dzieje i dlaczego tak rozwija się akcja. Jeśli natomiast mały telewidz posiada młodsze rodzeństwo może wymieniać się z nim swoimi przeżyciami, emocjami.

3 badanych dzieci odpowiedziało, że ogląda bajki z rodzicami. Sam fakt przebywania rodzica z dzieckiem w jednym pomieszczeniu daje mu wiele okazji do obserwowania jego zachowania. Rodzic reaguje oraz przeżywa wraz z dzieckiem oglądany program. Co może także, umożliwić im wymianę poglądów i informacji oraz dostarczyć tematu do rozmowy.

2 małych respondentów odpowiedziało, że ogląda bajki z rówieśnikami.

Wnioskuję z tego, że telewizja nie ma wpływu na ich życie towarzyskie i może być tylko elementem podtrzymującym, rozmowę, wymianę zdań, emocji oraz zabijającym nudę.

Do powyższego zagadnienia pasuje również problem: kiedy dzieci oglądają kreskówki?

Pytanie to w ankiecie było w formie zamkniętej. Dzieci miały do wyboru odpowiedzi: rano, po szkole i wieczorem. Wyniki które uzyskałam przedstawię w tabeli.

Tabela 7

Kiedy badane dzieci najczęściej oglądają kreskówki w telewizji?

Kiedy dzieci najczęściej oglądają kreskówki ?	rano	po szkole	wieczorem	Ogółem
Uczniowie	1	16	13	30

Wykres 7. Kiedy badane dzieci najczęściej oglądają kreskówki w telewizji?

Na podstawie zebranych danych stwierdzam, że aż 16 uczniów ogląda swoje ulubione kreskówki po szkole. Uczniowie wracają zmęczeni po wysiłku umysłowym i włączają telewizor dla relaksu , co ich zdaniem wcale nie wymaga wysiłku intelektualnego w czasie oglądania swojej ulubionej bajki. Jest to założenie nieprawdziwe, bo telewizja dostarcza wiele bodźców wzrokowych i słuchowych. Dziecko wcale nie wypoczywa, tylko ciągle pracuje przeciążając swój system nerwowy, co prowadzi do zmęczenia. Dzieci, które częściej spędzają czas przed telewizorem mają mniejszą koncentrację i są bardziej drażliwe.

Pociesza mnie fakt, że 13 uczniów odpowiedziało, że spędza czas przed telewizorem wieczorem. Wnioskuję z tego, że dzieci nie rezygnują z aktywnego odpoczynku na świeżym powietrzu, zabawy z rówieśnikami lub spaceru z rodzicami. Po aktywnie spędzonym dniu, kiedy zbliża się wieczór, rodzice siadają z dziećmi i oglądają wspólnie „Dobranockę” która może je wyciszyć przed snem.

Natomiast 1 dziecko z badanych odpowiedziało, że ogląda bajkę rano przed wyjściem do szkoły.

Głównym tematem tego rozdziału są kreskówki oglądane przez dzieci i ich wpływ na nie. Skoro opisałam ile czasu trzecioklasiści spędzają przed telewizorem, teraz mogę przejść do tytułów bajek, które są najbardziej popularne wśród dziewięciolatków oraz czy badane dzieci utożsamiają się ze swoimi ulubionymi bohaterami.

W telewizji jest wiele kanałów przeznaczonych dla młodych widzów emitowanych całodobowo. Bajki są ważnym elementem wśród dzieci, bo poruszają wiele zagadnień dotyczących ich życia np. środowisko rodzinne, szkoła, przyjaźń, zabawy, zainteresowania. Przedstawiają pewne wzory zachowań , z którymi dzieci chętnie się identyfikują.

Oglądane przez uczniów audycje zawierają treści zarówno pozytywne i negatywne. Za pomocą ankiety udało mi się ustalić, które kreskówki są najczęściej oglądane przez dzieci zdaniem rodziców oraz samych dzieci. A oto wyniki badań.

Tabela 8.

Najpopularniejsze kreskówki wśród badanych uczniów trzecich klas Szkół Podstawowych w Sorkwitach i Warpunach

Najpopularniejsze kreskówki	Tom and Jerry	Scooby-Doo	Fineasz i Ferb	Kubuś Puchatek	Ogółem
Uczniowie	11	`10	5	4	30

Wykres 8. Najpopularniejsze kreskówki wśród uczniów trzecich klas Szkół Podstawowych w Sorkwitach i Warpunach.

Wyniki badań dotyczące najpopularniejszych kreskówek wśród uczniów klas trzecich Szkół Podstawowych wykazały, że 11 badanych uczniów wskazało, że największą oglądalność ma bajka pt. „Tom and Jerry”, która jest znana także przez starsze osoby. Fabuła taj bajki polega na tym, że kot imieniem Tom, ciągle robi sobie żarty z myszki o imieniu Jerry. Odcinki tej bajki można obejrzeć na kanałach, które wyżej opisałam. A także wszystkie odcinki są dostępne na różnych stronach internetowych. Moim zdaniem ta bajka ma negatywny wpływ na dziecko dziewięcioletnie, ponieważ jest w niej dużo przemocy i sytuacji, z których normalny człowiek nie uszedłby z życiem . Dzieci w tym wieku jeszcze uczą się przez naśladownictwo, i mogą przez tę bajkę zachowywać się agresywnie do rówieśników i rozwiązywać swoje problemy przemocą.

Zaraz za „Tomem and Jerrym” znajduje się „Scooby-Doo”, który zdobył 10 głosów. Głównym bohaterem bajki jest pies rasy :dog niemiecki, który jest strasznym łasuchem oraz jego właściciel- Kudłaty. Duże psisko ciągle wpada w jakieś tarapaty, ale wychodzi z nich zawsze bez szwanku przy pomocy swoich przyjaciół. Bajka ma w sobie wątki kryminalne, gdzie bohaterowie muszą rozwiązać zagadkę. Oczywiście nasz główny bohater Scooby- Doo, woli zająć się czymś innym, ale zawsze przypadkowo to on rozwiązuje intrygę i chociaż się boi, za każdym razem jakimś trafem udaje mu się zdemaskować potwora, który jest przebierańcem. W tej bajce występuje dużo ruchu , zdaniem psychologów bajka ta, może doprowadzić do tego, że dzieci będą spędzać aktywnie czas lub uprawiać sport.

Wśród 4 respondentów uznanie uzyskała bajka pod tytułem: „Fineasz i Ferb”. Są to dwaj przyrodni bracia, którzy mają starszą siostrę –Fretkę. Stara się ona przyłapać braci na konstruowaniu wynalazku. Rodzina ma także swoje zwierzątko, z pozoru niezbyt inteligentne. Dziobak zwierzątko Fineasza i Ferba pracuje jako tajny agent dla O.B.F.S (Organizacja Bez Fajnego Skrótu) jako Agent P. Bajka jest twórcza i pomysłowa, może zmusić dziecko do kreatywnego myślenia i pomysłowości.

4 badanych uczniów wciąż, ogląda starego poczciwego „Kubusia Puchatka” misia o bardzo małym rozumku. Kubuś Puchatek pomaga swoim przyjaciołom na każdym kroku i w każdym problemie. Bajka ta ma wiele pozytywnych wzorców zachowania: uczy przyjaźni, empatii i wrażliwości na los innych.

Teraz przedstawię w tabeli wyniki badań rodziców, którzy także odpowiedzieli na pytanie, jakie kreskówki oglądają dzieci?

Tabela 9.

Jakie kreskówki oglądają badane dzieci?

Jakie kreskówki oglądają badane dzieci	Fineasz i Ferb	Scooby-Doo	Tom and Jerry	Kubuś Puchatek	Królik Bug’s	Ben 10	Kaczor Donald	Myszka Miki	Wilk i Zając	Ogółem
Rodzice	6	6	8	2	2	2	2	1	1	30

Wykres 9. Jakie kreskówki oglądają badane dzieci?

Według badań dzieci i rodziców wyniki się powtarzają. 8 rodziców uznało, że ich dzieci najchętniej oglądają „Tom and Jerry„ 6 „Scooby- Doo” oraz „Fineasz i Ferb” 2 „Kubuś Puchatek” oraz inne które u dzieci się nie powtarzały takie jak Królik Bug’s i Ben 10.

Królik Bugs jest to szary sprytny królik, który każdego się pyta „Co jest doktorku?” zajadając przy tym marchewkę, natomiast „Ben 10” opowiada o 10 – letnim chłopcu, który podczas kempingu znajduje urządzenie podobne do zegarka, dzięki któremu może zmienić się w różnych kosmitów. Pod postacią tych kosmitów obrania świat przed złem.

Natomiast 1 z badanych rodziców odpowiedziało, że ich dziecko ogląda takie bajki jak: Kaczor Donald, Myszkę Miki oraz Wilk i Zając.

Porównując wyniki ankiet rodziców i dzieci mogę stwierdzić, że rodzice interesują się, tym co ich podopieczny ogląda w telewizji, oraz również rozmawiają z nimi o treściach jakie przekazują bajki.

Każda bajka jest inna. Wabią najmłodszych przed telewizorami ciekawą fabułą, różnorodnymi bohaterami, oraz kolorystyką. W swojej pracy poruszyłam ten temat, ponieważ byłam ciekawa, czym naprawdę kierują się dzieci przy wyborze swojej ulubionej kreskówki. Wyniki ukazują trzy najważniejsze elementy, którymi kieruję się dziecko.

Tabela 10.

Czym kierują się badane dzieci oglądając kreskówkę ?

Czym kieruję się dziecko oglądając kreskówkę ?	Postacie (bohaterowie)	Fabułą	Kolorystyką	Ogółem
Uczniowie	13	12	5	30

Wykres 10. Czym kierują się badane dzieci oglądając kreskówkę ?

Z analizy badań wynika, że 13 uczniów kieruje się wyborem postaci. Wiemy wszyscy, że wygląd jest ważny, ale nie najważniejszy. Dzieci także oceniają swoich kolegów i koleżanki na podstawie wyglądu, tak samo jest w bajkach. Od dziecka jesteśmy uczeni, że to co „piękne jest dobre”. Dobre postacie w bajkach np. wróżka, księżniczka zwykle są urodziwe i zgodne z kanonem piękna, natomiast bohaterowie negatywni takie jak: czarownice, złoczyńcy są brzydcy, asymetryczni, ciemni. Zdarzają się osoby brzydkie, które są pozytywne, jest to natomiast tylko, skutkiem złego zaklęcia np. w bajce „Piękna i Bestia”. Dziecko, ocenia swoich ulubionych bohaterów, na podstawie wyglądu i atrakcyjności ich przedstawienia.

Fabuła podoba się 12 respondentów (układ zdarzeń w utworach epickich, dramatycznych i w filmach ukazujące koleje życiowe bohaterów - wg. Słownika Języka Polskiego) . Każda kreskówka posiada swoją fabułę, gdzie bohaterowie walczą ze złymi przeciwnikami, żeby ocalić świat; rozwiązują zagadki, pomagają innym itp. Każde dziecko, może coś wybrać zgodnie ze swoimi zainteresowaniami oraz potrzebami.

5 stwierdziło, że dokonuje wyboru bajki ze względu na jej kolorystykę. Dzieci są bardziej wrażliwe na kolory, niż dorośli. Im bardziej jaskrawe i pastelowe kolory tym większą skupiają uwagę , natomiast ciemniejsze kolory kojarzą się dzieciom ze smutkiem. Dlatego autorzy bajek, wzięli to pod uwagę i tworzą coraz bardziej kolorowe i charakterystyczne postacie, żeby przyciągnąć młodego widza przed telewizor. Jednak wszystkie te trzy elementy: możemy sprowadzić do wspólnego elementu, którym będzie bohater. Dziecko porównuje się ze swoją ulubioną postacią z bajki. Im bardziej postać jest kolorowa i wyrazista tym bardziej przykuwa uwagę widza. Dziecko przeżywa z bohaterem jego przygody, które najczęściej kończą się pomyślnie.

Każde dziecko ma jakąś ulubioną postać z filmiku, bajki, literatury. I każdy bohater jest podziwiany za coś innego. Zastanowimy się nad tym dlaczego badane dzieci lubią swoich bohaterów i za co?

Tabela 11.

Dlaczego badane dzieci lubią tego bohatera?

Dlaczego lubisz tego bohatera	odważny	pomaga innym	śmieszny	inne	Ogółem
Uczniowie	5	5	17	3	30

Wykres 11. Dlaczego badane dzieci lubią tego bohatera?

Według ankietowanych 17 lubi swojego bohatera za to, że jest śmieszny, zabawny. Dzieci bawi bohater kreskówki, ponieważ śmiesznie się porusza, wygląda zabawnie i przeżywa różne zabawne zdarzenia. Dzieci w wieku dziewięciu lat patrzą na swoje ulubione bajki jak na fikcję. Zdają już sobie sprawę, że to nie dzieje się naprawdę, traktują to jako formę rozrywki, żeby się pośmiać ze swojego ulubieńca.

5 lubi swoich bohaterów za to, że pomagają innym, słabszym, są wzorem do naśladowania, pokazując młodszym jak mogą czynić dobro.

Natomiast 5 podziwia swoich bohaterów za odwagę, gdzie mogą wziąć z niego przykład, np. przeciwstawiając się złemu losowi lub obronić młodszego, słabszego.

Natomiast 3 ceni swojego bohatera za inne atuty tak jak: za ładne śpiewanie, taniec lub za to, że są charakterystyczne- mają niepowtarzalny wygląd i zachowanie.

W większości rodzice starają się kontrolować programy i jakość odbieranych treści przez dzieci. Najistotniejsze jest to, żeby nie zostawić dziecka samego przed telewizorem i z pilotem w ręku, gdzie „skacze” swobodnie po kanałach i pochłania wszystko co emitują media. Chciałam zbadać właśnie czy rodzice kontrolują to co oglądają ich podopieczni i czy akceptują treści przekazywane przez wybrane programy. Wyniki przedstawię w tabeli.

Tabela 12.

Czy badani rodzice akceptują ulubioną kreskówkę dziecka?

Czy rodzice akceptują ulubioną kreskówkę dziecka?	Tak	Nie	Ogółem
Rodzice	27	3	30

Wykres 12. Czy badani rodzice akceptują ulubioną kreskówkę dziecka?

Analizując wyniki badań mogę stwierdzić, że 27 rodziców, akceptuje treści kreskówek oglądanych przez dzieci. Wnioskuję z tego, że rodzice zapoznają się z treściami kreskówek, które dziecko ogląda. W Internecie można wejść na stronę kanału telewizyjnego, w którym jest emitowana ulubiona bajka dziecka. Mogą oni obejrzeć jego fragment i stwierdzić czy dana bajka nie ma negatywnych wzorców zachowań.

Tylko 3 rodziców stwierdziło , że nie akceptuje wyboru swoich wychowanków. Stwierdzają przy tym, że we współczesnych kreskówkach występuje zbyt wiele przemocy. Można przeczytać na ten temat wiele, na różnych forach internetowych, gdzie rodzice wymieniają się poglądami na temat przemocy występującej w bajkach i złym wpływie na ich pociechy.

Dzieci dziewięcioletnie uczą się przez naśladownictwo, i szukają sobie autorytetu, który odpowiada im różnymi wzorcami zachowania. Dzieci są bacznymi obserwatorami świata- obserwują wszystko: rówieśników, rodziców, bohaterów, muzyków itp. Kreskówki pozwalają lepiej przyswoić podstawowe normy, zasady życia i postawy społeczne.

Poruszymy tutaj mój drugi problem szczegółowy: Czy badane dzieci silnie identyfikują się z bohaterami kreskówek i dlaczego? Zadałam pytanie rodzicom czy zauważyli, że kreskówka ma jakiś wpływ na zachowanie dziecka. Dane prezentuje tabela.

Tabela 13.

Czy ulubiona kreskówka ma wpływ na zachowanie badanych dzieci?

Czy ulubiona kreskówka ma wpływ na zachowanie dzieci	Tak	Nie	Ogółem
Rodzice	10	20	30

Wykres 13. Czy ulubiona kreskówka ma wpływ na zachowanie badanych dzieci?

Dane liczbowe ukazują że 20 rodziców odpowiedziało, że kreskówki nie mają żadnego wpływu na zachowanie się dziecka. Moim zdaniem dzieci dziewięcioletnie są już na tyle dojrzałe, że kreskówki nie mają na nich już takiego dużego wpływu, jak u dzieci młodszych. Dzieci młodsze nie rozumieją niektórych treści, natomiast starsi umieją odróżnić fikcję oraz zrozumieć łatwiejsze treści.

10 rodziców uznało, że kreskówki mają wpływ na zachowanie dziecka. Dużo można przeczytać jak kreskówki, negatywnie wpływają i ogłupiają dzieci. Psychologowie robią różne badania na ten temat, w których również stwierdzają że mają negatywny wpływ na rozwój dziecka. Stwierdzam, że niektóre treści kreskówek są zbyt przesadzone i za dużo w nich brutalności, przemocy oraz agresywnych tekstów. Lecz nie można stwierdzić, że każda bajka ogłupia dzieci, są treści które wpływają pozytywnie na uczniów np. uczące empatii i współczucia.

Wśród badanych uczniów, chciałam sprawdzić czy choć trochę utożsamiają się z postaciami z kreskówek. Pytanie w ankiecie było o następującej treści : Czy chciałbyś się zachowywać jak w twojej ulubionej kreskówce bohater/ka?

Rezultaty badań przedstawia tabelka oraz do tego zamieszczony wykres, który ukaże nam całość w procentach.

Tabela 14.

Czy badane dzieci chciałyby się zachowywać jak główni bohaterowie?

Czy chciałbyś się zachowywać jak główny bohater?	Tak	Nie	Ogółem
Uczniowie	19	11	30

Wykres 14. Czy badane dzieci chciałyby się zachowywać jak główni bohaterowie?

Wyniki badań potwierdzają, że 19 badanych dzieci utożsamia się z bohaterem i chciałoby się zachowywać jak główna postać, która imponuje im różnymi cechami: odwagą, empatią, współczuciem itp.

Natomiast 11 odpowiedziało, że nie chcieliby się zachowywać jak główny bohater. Niektóre dzieci twierdzą, że kreskówki oglądają tylko dla relaksu, odpoczynku lub dla ,,od stresowania się”. Z powyższych wyników można wywnioskować, że rodzice nawet nie zdają sobie sprawy, że dzieci poszukują wzorców zachowań w swoich idolach i to może mieć wpływ na ich przyszłe zachowanie się w stosunku do innych.

Każdy lubi wracać do swoich ulubionych filmów, tak jak dzieci do kreskówek. Uczniowie mogą oglądać swoje ulubione filmiki ciągle, bez przerwy i systematycznie. Młodzież ma możliwość oglądania swoich ulubieńców wszędzie: w telewizji, Internecie (komputerze), płytach DVD, kasetach video.

A oto tabelaryczne przedstawienie odpowiedzi badanych dzieci na pytanie gdzie oglądają swoje ulubione bajki.

Tabela 15.

Miejsce oglądania przez badane dzieci ulubionych bajek

Miejsce oglądania przez badane dzieci ulubionych bajek?	Tv	Internet (Komputer)	Płyty DVD	Ogółem
Uczniowie	21	5	4	30

Wykres 15. Na czym oglądają badane dzieci swoje ulubione bajki?

Powyższe dane informują , że 21 badanych dzieci ogląda swoje ulubione filmiki, tylko i wyłącznie w telewizji. Chciałam przypomnieć, że badania przeprowadzone były wśród dzieci i rodziców mieszkających na wsi. Większość rodziców nie ma możliwości finansowych kupna komputera, Internetu lub innych dodatków.

5 badanych wraca do swoich ulubionych bajek za pomocą Internetu, gdzie mają możliwość wyboru swojego ulubionego odcinka lub obejrzenia tego, którego nie obejrzeli w telewizji.

4 posiada jeszcze swoje ulubione kreskówki na płytach DVD. Kiedy jest brzydka pogoda i dziecko się nudzi wtedy rodzice włączają mu płytę z bajką, żeby mieć chwilę wytchnienia dla siebie.

3.3. Opinie badanych rodziców na temat przejawów agresji po obejrzeniu przez ich dziecko kreskówek w telewizji.

Kreskówki według rodziców mają uczyć i bawić dzieci. Niestety większość rodziców nie zdaje sobie sprawy jakie bajki oglądają badane dzieci i jakie treści są w nich przekazywane. Rodzice nieświadomie włączają kanał na którym jest emitowana kreskówka, żeby dziecko czymś zainteresować. Z roku na rok w kreskówkach występuje coraz więcej agresji i przemocy. Świadomość o istnieniu przemocy i agresji jest ważnym elementem wiedzy o rzeczywistości i społeczeństwie. Niestety nie da się tego ukryć, że ona występuje w naszym życiu codziennym. Dzieci odbierające zbyt dużo agresji, zaczynają te zachowania naśladować zamiast ich unikać.

Pozwolę sobie przytoczyć cytat z książki „Encyklopedia Rodzice i Dzieci”.

„ Za agresywne uznaje się dziecko, które wywołuje konflikty, bije inne dzieci czy skarży na nie, przezywa, przedrzeźnia lub wyśmiewa, niszczy lub uszkadza przedmioty, męczy zwierzęta. Mały człowiek zachowuje się agresywnie, jeśli jest arogancki w stosunku do dorosłych lub rówieśników, brutalnie narzuca kolegom swoje zdanie lub formy zabawy, jeśli w zachowaniu prezentuje wrogość, nienawiść do ludzi, zjawisk i przedmiotów. Do agresji zalicza się także akty samobójcze. Agresja może być fizyczna lub werbalna”¹

W tym podrozdziale skupiłam się na samych opiniach badanych rodziców, żeby stwierdzić czy mają świadomość tego jakie treści przekazuje dzieciom ich ulubiona kreskówka oraz czy ma wpływ na ich zachowanie w stosunku do rówieśników.

Ten rozdział ma odpowiedzieć nam na następujące pytanie:

Czy oglądane kreskówki mają wpływ na zachowanie się badanych dzieci?

W tabeli przedstawię opinie badanych rodziców, co dzieciom daje oglądanie kreskówek?

Tabela 16.

Co daję badanym dzieciom oglądanie kreskówek według badanych rodziców?

Co daję badanym dzieciom oglądanie kreskówek telewizji?	Uczą dobrego zachowania	Zajęcie czasu	Nic nie dają	Rozwija wyobraźnię	Relaks	Rozrywkę	Ogółem
Rodzice.	4	5	2	6	7	6	30

Wykres 16.Co daję badanym dzieciom oglądanie kreskówek według badanych rodziców?

Dane liczbowe ukazują że 7 badanych rodziców uważa, że oglądanie kreskówek relaksuje dzieci. Telewizja dostarcza dużo rozrywki dla dorosłych i dzieci. Rodzice przemęczeni codziennością akceptują obecność dziecka przed telewizorem, żeby odpoczęło od nauki i wysiłku umysłowego w szkole.

Natomiast 6 badanych rodziców stwierdziło, że bajki rozwijają wyobraźnię. Nie zgadzam się z tym stwierdzeniem, ponieważ jestem większym zwolennikiem książek niż telewizji. Telewizja nie rozwija wyobraźni dziecka, ponieważ daje obraz już przedstawiony, gotowy i dziecko nie może sobie wyobrazić danego bohatera: wyglądu, charakteru ponieważ ma już to wszystko przedstawione w danej bajce.

6 stwierdziło także, że kreskówki dają rozrywkę, bo dzieci śmieją się podczas oglądania. 5 odpowiedziało, że kreskówka to zajęcie czasu. Dziecko, które się nudzi i nie może znaleźć sobie zajęcia, bo np. jest brzydka pogoda ogląda bajkę. Rodzice razem z nimi oglądają filmy animowane, żeby spędzić razem z dziećmi wolny czas.

4 uznało, że kreskówki uczą dobrego zachowania, a 2 uznało, że oglądanie bajek nic nie daje ich dzieciom.

Z roku na rok w kreskówkach występuje coraz więcej przemocy. Wcześniej bajki na dobranoc uczyły i bawiły młodszych widzów- dziecko mogło się wtedy wyciszyć i spokojnie położyć się spać. Teraz bohaterowie filmów animowanych walczą między sobą, spadają z wysokości, uderzają w przedmioty. Każdy rodzic w uczy swoich podopiecznych, że nie można rozwiązywać konfliktów za pomocą przemocy. Ale jak to zrobić kiedy agresja otacza w życiu codziennym wiele dzieci. Dla rodziców kreskówka w telewizji przedstawia fikcję, ale nie możemy zapomnieć że dzieci postrzegają świat inaczej niż dorośli.

Przedstawię w tabelce opinie badanych rodziców czy w danej kreskówce występują elementy przemocy.

Tabela 17.

Czy w danej kreskówkach występują elementy przemocy?

Czy w danej kreskówkach występują elementy przemocy?	Tak	Nie	Ogółem
Rodzice	9	21	30

Wykres 17. Czy w kreskówkach występują elementy przemocy ?

Wykres słupkowy przedstawia, że 21 badanych rodziców uważa, że w kreskówkach nie występują elementy przemocy i nie muszą się martwić jakimkolwiek negatywnym wpływem na dziecko. Wnioskuję z tego, że badani rodzice nie zwracają szczególnie uwagi na to co oglądają ich dzieci i jakie treści odbierają codziennie. Natomiast 9 badanych rodziców stwierdziło, że owszem w kreskówkach występują elementy przemocy. Z moich badań wynika, że jednak dorośli powinni zwracać większą uwagę na to co dzieci oglądają

w telewizji i nadzorować ilość oraz treści przekazywane w ulubionych programach dzieci.

Dzieci w wieku dziewięciu lat uczą się jeszcze przez naśladownictwo i utożsamiają się ze swoim ulubionym bohaterem. Często naśladują swojego bohatera, więc jeśli bohaterowie stosują przemoc, to dziecko stosuje ją także wobec swoich rówieśników. Kreskówki coraz częściej uczą, że problemy rozwiązuje się przy użyciu siły. Dzieci są coraz bardziej kłótliwe, nieposłuszne oraz biją swoich kolegów.

Wyniki badań które przeprowadziłam z badanymi rodzicami przedstawię w tabeli oraz na wykresie procentowym.

Tabela 18.

Czy dziecko w stosunku do innych rówieśników zachowuje się agresywnie?

Czy dziecko w stosunku do innych rówieśników zachowuje się agresywnie?	Tak	Nie	Ogółem
Rodzice	0	30	30

Wykres 18. Czy dziecko w stosunku do innych rówieśników zachowuję się agresywnie?

Tymczasem wyniki badań wykazują , że wszyscy badani rodzice są przekonani, że ich dziecko nie przejawia żadnej agresji w stosunku do innych osób.

W tym rozdziale przedstawiłam wszystkie wyniki badań ankietowych skierowanych do badanych uczniów i ich rodziców.

1^ „Encyklopedia Rodzice i Dzieci” wyd. Park Bielsko- Biała 2002 str. 745.

47