WENECJA-SANTA MARIA DELA SALUTE

*1631 *proj. BaldassareLonghen *kościół bazylikowy

*plan centralny *rzut-ośmiobok otoczony arkadowym obejściem

*odizolowane prostokątne prezbiterium z półokrągłymi absydami po bokach i wieżyczkami

Nakryte mniejszą kopułą *Otoczony sześcioma kaplicami

*kopuła dwupowłokowa na tamburze z Wysokim bębnem pokrytym

wolutami i rzeźbami, wykonana z drewna *elewacja: dolna część

odzwierciedla podział w środku, dominuje olbrzymi portal ala łuk

tryumfalny

TURYN-SAN LORENZO

*1668-1697 *proj. Guarino Guarini *pełnił role kaplicy królewskiej

*plan centralny- kwadratowy, rzut rozwija wewnątrz figurę ośmioboku, chór-poprzeczna elipsa

*eliptyczne prezbiterium z obejściem

*ażurowa, stożkowa, szkieletowa (zbudowana z żebrowatych

Łuków) kopuła opięta jest na krzyżujących się gurtach

*miejsce przetrzymywania całunu turyńskiego

*owalny chór sklepiony drugą żebrowaną kopułą

F lorencja – palazzo Strozzi
-3 kondygnacje rozdzielone gzymsem-całość wieńczy podwójny ząbkowany gzyms, `1projekt:Cronaca-stopniowe boniowanie,okna typu florenckiego -na planie prostokąta, całość/dziedziniec, symetria-4 osie wejściowe, 3 przez sień, 1 przez reprez. hol-dziedziniec arkadowy kolumnowy-archiwolty na wzór rzymski ze zwornikami-na samej górze część otwarta z kolumnami,balust.-proporcje elewacji wzorowane na prop.człowieka-gzyms+1warstwa ciosów=1/8 h kondygnacji-gzyms wieńczący=1/8h budynku(32,32m)->gzyms+fryz=3,8m

Mediolan – Sta Maria della Grazie

Bramantego- przebudowa bazyliki Santa Maria delle Grazie (1492-1499). Kościół ten, kompletnie wykończony w gotyku, upatrzył sobie Lodovico Sforza jako mauzoleum dla siebie i swej rodziny, a że chór wydawał mu się na ten cel nieodpowiedni, kazał go po 20 latach istnienia rozebrać i zlecił przebudowę Bramantemu.

B. pozostawiając część podłużną nienaruszoną, założył na szerokości wszystkich trzech naw kwadrat o boku 18 m, nad którym rozpiął na pendentywach kopułę osadzonej na niskim bębnie. Bramante w tym wypadku powtórzył problem kopuły obejmującej szerokością cały system trójnawowy, stosując kopułę już nie na ośmioboku opartą, a na kwadracie i pendentywach. Dążył do uzyskania budowli na planie centralnym, dlatego opuścił nawę poprzeczną (transept), a konchy (nisze o rzucie półokrągłym) przysunął bezpośrednio do ścian.

W poprzek osi podłużnej rozpiął dwa łuki z średnicą zastosowaną do szerokości i wysokości nawy środkowej: jeden otwarty w kierunku nawy, drugi stanowi tęczę kwadratowego chóru. Chór zwieńczony kopułą korytkową /wachlarzowo z żagielkami oraz żebrami. Między nimi okrągłe okna.

Do chóru przyczepiona apsyda ołtarzowa równa w formie i rozmiarach konchom bocznym. Kopułka nad chórem sklepiona wachlarzowo z żagielkami oraz żebrami. Między nimi okrągłe okna.

W ścianach bocznych kwadratowej podbudowy Bramante wydrążył dwie potężne konchy (nisze o rzucie półokrągłym) zwieńczone łukami koncentrycznymi i sklepione półkopułami. Wnętrze posiada doskonałe proporcje. Wszystkie cztery otwory, a więc obie konchy, łuk nawy środkowej i łuk chóru równe między sobą, mają szerokości równe dokładnej połowie centralnego kwadratu. Geometryczne wzory, jak namalowane rozetowe okna czy medaliony są podporządkowane wnętrzu.

Wokół kopuły umieścił galerię otwartą arkadami na zewnątrz. Kopułę wieńczy smukła latarnia.

Na zewnątrz cały kościół nie sprawia przekonującego wrażenia. Korpus nawowy, jest długi zwieńczony zgodnie z tradycjami lombardzkimi wielkim poligonalnym (szesnastobocznym) bębnem, kryty dachem namiotowym, schowany za obejściem arkadowym przypominającym romańskie triforia. Przestrzeń chóru poszerzona z wszystkich stron (oprócz zachodniej) apsydowymi występami.Tradycjom lombardzkim odpowiada drobiazgowa faktura zewnętrzna. – Z TEGO CO KOJARZĘ Z ZAJĘĆ TO Z TĄ DEKORACJĄ CHODZIŁO O TO, ŻEBY ZATUSZOWAĆ W JAKIŚ SPOSÓB BRYŁĘ, BO O ILE WNĘTRZE JEST HARMONIJNE, TO SAMA BRYŁA NA ZEWNĄTRZ NIE JEST ATRAKCYJNA

Planowana była – o czym świadczą filary między kwadratem a nawą środkową – kompletna przebudowa i reszty kościoła odpowiednia do dzieła Bramantego, lecz nie doszło do realizacji tego zamierzenia z powodu tragicznego końca panowania Ludovica Moro.

Florencja – Nowa Zakrystia przy San Lorenzo (Kaplica Medyceuszy)

Michał Anioł 1524

- M. A. uważał się przede wszystkim za rzeźbiarza co wpływało na jego architekturę

- kaplica mająca upamiętnić wielu członków rodziny Medyceuszy, założ. wyjści. było zaproj. mauzoleum czy kaplicy grobowej.

- W kaplicy MA zastosował inny motyw niż znany w projektach Bramantego: pilastry, belkowanie i 1 łęk. Drugi łęk znajduje się kondygnację wyżej - nie ma łęków koncentrycznych.

- zaprojektowana zostala inna kopuła niż u Brunelleschiego - kopuła na żagielkach kasetonowa

WNĘTRZE:

- pilastry niosące belkowanie

- ciemny kolor marmurów

- w górnych kondygnacjach smuklejsze pilastry

- w bocznych ścianach natomiast pilastry podwójne z niszami w formie edikul

- ponad drzwiami ślepe edikule

Posągi obu Medyceuszy znajdują się ponad symbolicznymi sarkofagami. Na każdym z sarkofagów umieszczono 2 półleżące posągi: postaci Lorenzo towarzyszą: Zmierzch i Jutrzenka, postaci Giulio Medici: Noc i Dzień

Vicenza – Villa Rotonda (Capra)

Budowla została absolutnie centralnie założona w oparciu o dwie osie symetrii. Jest na planie kwadratowo-centralnym z okrągłą sienią w środku zwieńczoną kopułą-latarnią. Od tej „rotundy” wzięla się nazwa willi.

Na zewnątrz kopuła ma kształt schodkowaty, którego stopnie kryte są dachówką. Bęben schowany zastał w dachu. Ostateczny kształt kopule nadał uczeń Palladia, Vincenzo Scamozzi, po śmierci mistrza (kopuła miała być wyższa). Między kątami kwadratu a ścianą okrągłą cztery klatki schodowe prowadzą na balkon, przez który przechodzi się do pokojów mieszkalnych.

Każda z czterech elewacji jest identyczna. Na osi mamy fronton w stylu antycznych świątyń na podium. Monumentalne schody, sześciokolumnowy portyk w porządku jońskim, zwieńczony trójkątnie. Na nim, a także na balustradach znajdują się posągi o inspiracji klasycznej dłuta Gimbattisty Albanesego i Lorenza Rubiniego. Po obu stronach portyku znajdują się prostokątne okna z trójkątnymi naczółkami. Część parteru była znacznie wyższa od piętra oddzielone od siebie gzymsem. Piętro doświetlały malutkie kwadratowe okienka.

Wspaniała kopuła wieńcząca salon główny udekorowana została freskami wykonanymi przez Alessandra Meganzę.

Wyszukane sztukaterie kominkowe są dziełęm BArtolomea Ridolfiego.

Eleganckie stiukowe dekoracje

Niektóre dekoracje nie są renesansowe-późnejsze

Elementy zapożyczone z budownictwa sakralnego: plan centralny, rotunda, kopuła, to, że z portykami budynek ma formę krzyża greckiego, oraz rygorystyczna geometryzacja miały sprawić, że budowla będzie symbolem statusu bogatego duchownego, jednak to przez nie budynek jest piękny, ale niekoniecznie przytulny, nie do mieszkania.

Vicenza – Teatro Olimpico (mógłby ktoś kto miał referat lub ma notatki to edytować? bo to jakieś dziwne wygooglowane rzeczy są)

- pierwszy budynek teatralny od czasów strarożytnych

- półteliptyczna widownia

- siedziska otoczone ścianą z edikulami i półkolumnami

Ostatnim wielkim dziełem Andrea Palladio (1508-1580) jest Teatro Olimpico (Teatr Olimpijski) w Vicenzy skończony po jego śmierci i zainaugurowany w marcu 1585 roku wystawieniem greckiej tragedii "Król Edyp" we włoskim przekładzie.

Było to wydarzenie bardzo ważne, ponieważ aż do tego czasu teatr nie istniał jako budowla niezależna, ale jedynie jako "miejsce teatralne". Teraz, wraz z teatrem Palladia , urzeczywistnia się sen o budowli trwałej ze stałymi strukturami, na sposób antyczny, według modelu klasycznego.

Teatro Olimpico w Vicenzy został zaprojektowany przez Palladia a zrealizował go Vincenzo Scamozzi . Mały, z kolumnadą, która otacza pólkolistą widownię i jest wyżej ozdobiona posągami (w dużej ilości). Dla widzów amfiteatralne siedzenia . Na scenie elegancka fasadę z której zdają się wychodzić trzy ulice przedłużone przez sztuczną perspektywę (“przyspieszoną perspektywę”- jak u Bramantego) .Zamyka go sufit pokryty freskami z wyobrażeniem nieba symulującymi antyczny teatr na świeżym powietrzu.

Scena Teatro Olimpico została przygotowana dla przedstawienia inauguracyjnego i miała naśladować miasto Teby, gdzie się toczyła tragedia grecka , z ulicami biegnącymi od bram (scenografia jest stała). Aż do dziś ta struktura została zachowana.

Wenecja – S. Giorgio Maggiore, arch. Andrea Palladio

Trójnawowa bazylika o krótkim korpusie. Transept jednonawowy, zakończony obustronnie apsydami. za transeptem dodatkowe przęsło korpusu, w którego nawach bocznych - kaplice. Dalej nawa gł. przechodzi w prostokątne prezbiterium, zakończone ażurową ścianką kolumn, za którą głęboki chór. W nawie gł. i transepcie sklepienie koleb., w nawach bocz. i prezbiterium -krzyżowe. Na skrzyżowaniu kopuła na żagielkach, na bębnie, w sklepieniach lunety na półkoliste, trójdzielne okna termalne. Sklepienia podtrzymują filary z wtopionymi półkolumnami i pilastrami. Filary mają wysokie cokoły, pilastry i półkolumny mają bazy i korynckie kapitele. Na nich belkowanie i gzyms konsolkowy, ciągnie się poziomą wstęgą przez wszystkie ściany kościoła. Wnętrze dekorowane b. oszczędnie, wyłożone białym kamieniem i tynkowane, odcina się jedynie ciemny gzyms. Fasada front. uważana za bardzo harmon. kompozycję. Kolumny w wielkim porządku, stojące jakby przed licem fasady, zwieńczone belkowaniem, gzymsem i trójkątem tympanonu. Za nimi, w licu fasady, znajdują się pilastry i nisze na rzeźby; pilastry są zwieńczone identycznym belkowaniem i gzymsem, a trójkąty naczółków odpowiadają trójkątowi tympanonu. Tak samo jak we wnętrzu filary, tak tutaj kolumny stoją na wysokich cokołach. Pomiędzy kolumnami, w 2 rzędach- nisze na posągi; odległość między środ. kolumnami jest większa, by umieścić portal wejściowy. Pomiędzy zewn. pilastrami - małe formy aedicul, każde z własnymi, mniejszymi kolumnami, tympanonem i rzeźbą.

Wenecja – Il Redentore

Il Redentore jest budowlą na planie krzyża łacińskiego. Pierwsza część to podłużna dość ciemna nawa z sześcioma kaplicami po bokach. Rytmizowany przez filary przyścienne, nakryty sklepieniem kolebkowym korpus, wyznacza ostatni odcinek drogi procesji i przyjmuje jej uczestników. Następnie dołącza się znacznie lepiej oświetlona budowla centralna trójlistnego prezbiterium, przykryta kopułą na tamburze i po bokach zamknięta przez prawie półokrągłe trybuny – część określająca wotywny charakter kościoła. Ostatnia partia budowli jest pomieszczeniem dla mnichów, usytuowanym za prezbiterium i eksedrą, optycznie oddzielone od dwóch poprzednich pomieszczeń.

W fasadzie Il Redentore silnie zaznacza się wpływ antyku. Można wyróżnić tu trzy trójkątne przyczółki. Motyw nakładania się dwóch antycznych frontonów świątyń, z których przednia, wzięta ze świątyni Ateny, wyznacza nawę środkową. W portalu, natomiast, widoczny jest motyw łuku triumfalnego. W fasadzie zastosowano kolumny na wzór korynckich.

Duży środkowy przyczółek został umieszczony na tle wysokiej prostokątnej attyki. Arkadowo zamknięty portal, wpisany pomiędzy dwie olbrzymie kolumny wraz z dwoma kompozytowymi pilastrami, dźwigają główny monumentalny trójkąt szczytu. Całość sprawia wrażenie zwartości, a jej kompozycja rozwija się ku wielkiej kopule. Jednakże w tym przypadku boczne części kościoła nie są prawdziwymi nawami bocznymi, lecz, jak wynika z planu, po prostu bocznymi kaplicami.

--------

Jasne, pozbawione polichromii wnętrza ozdabia jedynie detal wykonany z kamienia: gzymsy, głowice, archiwolty. Mocne gzymsy, rytmy pilastrów i kolumn, jasne i ciemne następujące po sobie fragmenty wnętrza, prowadzą wzrok ku prezbiterium. Tam jednak, zamiast stanowiącej zazwyczaj zamknięcie wnętrza zagłębionej ściany apsydy jest ażur – kolumnada, założona na łuku