PEDAGOGIKA SPECJALNA

Co to jest pedagogika specjalna?

-jest to nauka, która zajmuje się problematyką osób niepełnosprawnych.

Pedagogika specjalna jest nauką, ponieważ spełnia kryteria naukowe:

(ma swój cel, problem, metody i techniki, którymi się posługuje)

• posiada swój przedmiot (niepełnosprawność, edukacja, wychowanie, terapia, itd.) oraz swój podmiot (osoba niepełnosprawna i jej rodzina).Przedmiotem badań jest przede wszystkim wszelka, celowa, intencjonalna i spontanicznie podejmowana działalność na rzecz osób niep. i ich rodzin.

• posiada swoją metodologię, należy do nauk społeczno-humanistycznych, interdyscyplinarnych, posługuje się metodami i technikami nauk socjologicznych, psychologicznych, dydaktycznych oraz ma swoją metodę: metoda indywidualnych przypadków (wyparła metody ilościowe)

• Metody: obserwacja, eksperyment pedagogiczny, rozmowa (f-cja poznawcza i terapeutyczna), techniki projekcyjne.

• posiada swoją terminologie, a więc język naukowy,

• posiada reprezentacje instytucyjną i osobową (nauczyciele, doktorzy, profesorowie).

Cele pedagogiki specjalnej :

Celem naczelnym jest:

• przygotowanie osób niepełnosprawnych. na miarę ich indywidualnie maksymalnych możliwości do życia samodzielnego w środowisku

• zapewnienie maksymalnego i wszechstronnego rozwoju, na miarę możliwości psychofizycznych .

Historia pedagogiki specjalnej

Praktyka pedagogiki specjalnej jest tak długa jak historia wychowania, gdyż wśród jednostek wychowywanych zawsze znajdowały się jednostki z uszkodzeniami lub z zaburzeniami w rozwoju.

Starożytność-utwór sceniczny powstał w Grecji w III w. p.n.e. pt. Bakałoz. Autor w tym utworze przedstawił chłopca wykolejonego, przedstawił jego relacje ze społeczeństwem, jego postawę, problemy w nauce. Pedagodzy chcieli wychłostać chłopaka, bo myśleli, że wszystko u niego wróci do normy. Panowało prawo naturalnej selekcji, a jego znajomość bazowała na intuicji i doświadczeniu.

Średniowiecze-postać Didymus Aleksandryjski, nauczyciel w Aleksandrii. Jako pierwszy opanował czytanie dla niewidomych, na papierze litery wypukłe. Opracował wiele pomocy dydaktycznych, które pomagały w poznaniu rzeczywistości, ułatwiały naukę geometrii, matematyki, arytmetyki.
Odrodzenie- Jan Amos Komeński, dydaktyk. Jego poglądy o kształceniu wpłynęły też na poglądy kształcenia niepełnosprawnych, uważał, że do szkoły powinny uczęszczać wszystkie dzieci nawet niepełnosprawne.
John Locke w swoim dziele, myśli o wychowaniu,, wiele uwagi poświęcił leczeniu młodzieży zdeprawowanej i wykolejonej. Przez leczenie rozumiał szereg oddziaływań ped, i wychowawczych. Poglądy lekarzy, pisarzy, pedagogów w dużym stopniu wpłynęły na kształtowanie opinii publicznej.
W Paryżu powstaje pierwsza szkoła dla głuchych niewidomych, upośledzonych umysłowo, powstają pierwsze książki dla niewidomych- litery liniowe. Szkoły były odizolowane, tworzone z dala od osad.
Paselozzi- tworzył zakłady, do których przyjmowano dzieci pochodzące z innych środowisk. Jego syn był chory na padaczkę. Oparł się na koncepcji Russo, czyli wychowanie naturalne, czyli nie ingerować w rozwój, trzeba roślinkę podlewać, pielęgnować, dziecko same ma przezwyciężać swoje problemy.

II okres od połowy 19w. 

Okres MIEDZYWOJENNY- powstają Uniwersytety, katedry, instytuty ped.specj. W Polsce powstaje państwowy instytut ped.specj.-1922.twórczynią jest Maria Grzegorzewska. Powstaje ped. specj. Szkoła ta funkcjonuje po dzień dzisiejszy. Teraz nosi nazwę akademia ped. specj. W Warszawie Grzegorzewska tworzy pismo w 1924 pt.,,szkoła specjalna,,. Zajmowała się przygotowaniem nauczycieli do kształcenia specjalnego.
Okres II WOJNY ŚWIATOWEJ- okres regresji w rozwoju w ped. specj.metody ped. specj. Zostają zastąpione przez metody bardziej radykalne. Sterylizacji podlegały osoby gdzie były uwarunkowania genetyczne.
Po II WOJNIE ŚWIATOWEJ- rozkwit ped. specj. przyczyna- straszliwe skutki wojny: sieroty, poszkodowania fizyczne,psych.od1950r. w St.Zjed. i w Niemczech Zach.

Miejsce pedagogiki wśród innych nauk:

Pedagogika specjalna korzysta z innych nauk, szczególnie psychologicznych

i socjologicznych.

J. Doroszewska dokonała klasyfikacji i przedstawiła w postaci piramidy:

I.

nauki podstawowe nie ukierunkowane na naprawę

biopsychospołecznych uszkodzeń człowieka

(dotyczące normy) - [[psychologia]] ogólnorozwojowa,

wychowawcza, medycyna, Prawo, etyka.

II. ukierunkowane na naprawę uszkodzeń - psychologia

kliniczna, patologia, psychiatria, [[kryminologia]] itp.

III. pedagogika specjalna]] teoretyczna

IV.pedagogika specjalna]] praktyczna

Pedagogika specjalna korzysta przede wszystkim z :

• NAUK PRAWNYCH

• NAUK SPOŁECZNYCH

• PEDAGOGIKA SPECJALNA

• NAUK MEDYCZNYCH

• NAUK PSYCHOLOGICZNYCH

Współzależność pedagogiki specjalnej i nauk z jej pogranicza; medyczne, psychologiczne, społeczne.

 

NAUKI PSYCHOLOGICZNE:

- podstawowym warunkiem celowo organizowanej pracy rewalidacyjnej jest prawidłowa diagnoza i dobra znajomość dziecka upośledzonego

- diagnozę psychologiczną na podstawie obserwacji i badań ustalają psychologowie, specjaliści z zakresu psychologii rozwojowej, klinicznej oraz dzieci z odchyleniami od normy, a więc specjaliści w zakresie psychologii głuchych, niewidomych, oraz zaburzeń charakterologicznych

- bardzo ważne jest współdziałanie pedagoga specjalnego z psychologiem także w diagnozowaniu, poznawaniu i kwalifikowaniu dzieci upośledzonych.

 

Diagnoza powinna być punktem wyjścia organizacji wychowania terapeutycznego. Dziecko zmienia się w okresie rozwoju, zmienia się stan i stopień odchylenia od normy, zmieniają się motywy i podstawy zachowania. Dlatego kontakt pedagoga musi mieć charakter ciągły i nieprzerwalny. Psychologowie zatrudniani w zakładach specjalnych i szkołach specjalnych, biorą czynny udział w realizowaniu zadań rewalidacyjnych, prowadząc ćwiczenia korekcyjne i psychoterapeutyczne. Rozwój teorii i praktyki psychologii przyczynił się do rozwoju i wzbogacania metod rewalidacyjnych oraz do większej ich skuteczności i efektywności.

 

 Zbieżność różnych działów i kierunków psychologii z pedagogiką specjalną sprowadza się do następujących dziedzin pracy:

- ustalenie wstępnej diagnozy i uwarunkowań psychicznych procesu rewalidacji, weryfikacja

oceny sytuacji dziecka w okresie jego rozwoju i w zależności od stosowanych metod i środków

- analiza skuteczności metod rewalidacyjnych i przebiegu procesu wychowania

  terapeutycznego -    współdziałanie z pedagogiem specjalnym przez czynny udział  

  w zajęciach korekcyjnych i

terapeutycznych.

 

NAUKI MEDYCZNE:

- rewalidacja to minimalne wychowanie jednostek z uszkodzeniami, z deficytami biologicznymi, chorych i kalekich.

- bliskie jest więc powiązanie p specjalnej z naukami medycznymi i praktyką medyczną.

- W praktyce rewalidacyjnej możliwości współdziałania lekarza z pedagogiem ułatwiają i zapewniają dwa istotne momenty:

1. Pedagog w toku studiów zapoznaje się z podstawami biologicznymi i patologią rozwoju.

2.Natomiast lekarz bierze czynny udział w działalności terapeutycznej oraz udziela wskazówek i pomocy w organizowaniu, czy też prowadzeniu działalności rewalidacyjnej.

 

Odchylenia od normy są bardzo różnorodne i dlatego potrzebny jest udział lekarzy różnych specjalności. Żywy rozwój nauk medycznych wpłynął w sposób wyraźny na rozwój metod terapeutycznych w p specjalnej.

Również dziedziny nauk z pogranicza medycyny i innych nauk, które powstały niedawno i wykazują żywy dalszy rozwój oddziałały wyraźnie na praktykę rewalidacyjną. Np. psychofarmakologia wskazała na możliwości wspierania terapii pedagogicznej przez zastosowanie środków leczniczych - i w ten sposób stała się sprzymierzeńcem rewalidacji jednostek z zaburzeniami rozwojowymi. Niemniej wyraźnie zaznaczyły się w teorii i w praktyce pedagogicznej wpływy innych dyscyplin naukowych współdziałających z naukami medycznymi np. biochemii, genetyki.

 

Wpływ nauk medycznych, im pokrewnych, na rewalidację, zaznacza się przede wszystkim w następujących dziedzinach:

- w ustaleniu diagnozy upośledzeń

- we wskazaniu metod postępowania terapeutycznego, szczególnie w rewalidacji dzieci

przewlekle chorych, przebywających w zakładach leczniczych

- we wskazaniu możliwości i dróg rozwoju jednostek z uszkodzeniami i zaburzeniami

rozwojowymi

NAUKI SPOŁECZNE:

- jednostki upośledzone wymagają z reguły wzmożonej opieki i pomocy społecznej i to jest jedna z ważnych przyczyn powiązania p specjalnej z naukami społecznymi oraz opieką społeczną.

NAUKI PRAWNE:

- prawo i sądownictwo opiekuńcze, rodzinne i nieletnich, jak również działalność organów bezpieczeństwa publicznego określają sytuację prawną jednostek upośledzonych, zapewniają im odpowiednie warunki opiekuńcze, są bazą form organizacji form adekwatnych do potrzeb opieki prawnej i społecznej.

Pedagogika ogólna zmierza do nauk ujmowania ogólnych zagadnień dotyczących wychowania. Przedmiotem pęd. spec. Jest działalność pedagogiczna w zakresie węższym, bo odnoszącym się tylko do jednostek odbiegających od norm. Stąd wniosek że pęd. spec. nie jest „przeciwstawna" pedagogice ogólnej, ale stanowi jeden z jej działów.

Nie można traktować jednostki upośledzonej jako zniekształcenie jednostki ludzkiej ale jako określony przypadek sytuacji rozwojowej.

Nauki podstawowe teoretyczne nieukierunkowane:

np: anatomia, fizjologia, etyka, logika, chemia, historia, fizyka, psychologia ogólna,

ekonomia, astronomia.

- Celem jest poznawanie rzeczywistości taką jaka ona jest, nie maja celu sprawnego

-Nauki podstawowe fundamentalne

-Nauki teoretyczne tworzenie teorii, teorie wyjaśniające

Nauki podstawowe teoretyczne ukierunkowane:

np: dydaktyka, socjologia wychowania, pedagogika specjalna -mają cel sprawny, służą integracji

Nauki praktyczne:

np: medycyna, socjologia, technika

Restytucja- przywracanie człowieczeństwa osobie niepełnosprawnej.

„Nie ma kaleki jest człowiek” Grzegorzewska

HISTORIA PEDAGOGIKI SPECJALNEJ I JEJ MIEJSCE WŚRÓD INNYCH NAUK

W TYM PEDAGOGICZNYCH

Luiza Zbrożyna

Praca Socjalna w Służbach Społecznych I rok I stopień