Dokładne przyczyny raka piersi nie są wciąż rozpoznane. Jednakże istnieją pewne czynniki, których występowanie zwiększa zachorowania. Oto one:
wiek – objawy nowotworu piersi pojawiają się najczęściej u kobiet między 50. a 70. rokiem życia – aż 77 proc. kobiet, u których wykryto raka piersi, ma powyżej 50 lat;
genetyka – ryzyko wystąpienia raka piersi jest większe, im bliższy jest stopień pokrewieństwa osoby chorej z innymi osobami w rodzinie; prawdopodobieństwo wystąpienia raka u kobiety, której matka chorowała, zwiększa się aż o 50 proc.;
otyłość – zwiększa nie tylko wystąpienie nowotworu, ale także jego wykrycie;
czynniki endogeniczne (wewnętrzne) – nowotwór piersi częściej występuje u kobiet, które zaczęły miesiączkować przed 12. rokiem życia i które przechodziły menopauzę po 55. roku życia;
czynniki egzogeniczne (zewnętrzne) – to przede wszystkim hormonalne środki antykoncepcyjne, hormonoterapia zastępcza (HTZ);
zła dieta – czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworu piersi jest także nieodpowiednia dieta, w której znajdują się duże ilości pokarmów wysokotłuszczowych;
płeć – pomimo iż rak piersi może wystąpić także u mężczyzn, to jednak stokrotnie powszechniejszy jest wśród kobiet;
rasa – na raka piersi częściej chorują kobiety białe niż te pochodzące z krajów afrykańskich, jednakże one częściej umierają z powodu tego schorzenia; z rasą związany jest inny czynnik rozwoju raka – położenie geograficzne, gdyż choroba częściej występuje w krajach zachodnich, rzadziej w Afryce lub Azji.
Układ
chłonny,
inaczej układ
limfatyczny
Współpracuje
z układem krwionośnym i uczestniczy w transporcie chłonki. To
wodnisty płyn zawierający elektrolity, białko, limfocyty (białe
komórki krwi), które – gdy trafią do układu odpornościowego –
sterują atakami na niebezpieczne dla zdrowia mikroorganizmy. Chłonka
jest transportowana po całym ciele dzięki skurczom mięśni
szkieletowych.
Układ
limfatyczny: budowa
MIGDAŁKI są skupiskiem tkanek limfatycznych i tworzą w gardle tzw. pierścień Waldeyera. Znajdują się po obu stronach gardła, między grzbietem języka a języczkiem, który wyrasta z podniebienia.
GRUCZOŁY PRZYTARCZYCZNE mają postać 4 tworów wielkości ziarnka pieprzu i są osadzone w tkance otaczającej gruczoł tarczycowy. Wydzielają parathormon odpowiedzialny za regulację poziomu wapnia we krwi i w płynie tkankowym, zwiększają poziom wapnia i obniżają ilość jonów fosforanowych we krwi.
GRASICA leży w śródpiersiu. Tworzą ją 2 płaty zbudowane z mikroskopijnych zrazików. Grasica funkcjonuje tylko do okresu pokwitania. Później zanika, a jej miejsce zajmuje tkanka tłuszczowa. To ona decyduje o cechach immunologicznych organizmu i produkcji limfocytów T.
WĘZŁY CHŁONNE są rozproszone po całym organizmie. Kształtem przypominają ziarnko fasoli o długości od 1 do 25 mm, a każdy z nas ma ich ok. 600. Węzły oczyszczają chłonkę z obumarłych komórek, bakterii i wirusów, unicestwiają każdego intruza, który chce się przedostać do układu krwionośnego. W miąższu węzłów chłonnych wyróżnia się część korową, czyli grudki chłonne, i część rdzenną, czyli pasma rdzenne. W grudkach powstają dojrzałe limfocyty, przechowywane są w pasmach. Węzły są zgrupowane w określonych okolicach ciała i stąd biorą swoją nazwę, np. węzły pachowe, pachwinowe.
NACZYNIA CHŁONNE wyposażone w specjalne zastawki transportują limfę do węzłów chłonnych, skąd po przefiltrowaniu trafia ponownie do układu krwionośnego. Naczynia te wyspecjalizowały się w pracy – jedne tylko doprowadzają, a inne wyłącznie odprowadzają chłonkę z węzłów
ŚLEDZIONA jest największym narządem układu limfatycznego i znajduje się w jamie brzusznej. W przypadku jej usunięcia jej funkcje przejmuje np. wątroba. Ale osoba pozbawiona śledziony ma znacznie mniejszą odporność, gdyż jest ona narządem odpowiedzialnym za niszczenie bakterii. Zadaniem śledziony jest wytwarzanie immunoglobulin i usuwanie z organizmu zbędnych substancji, np. zużytych erytrocytów.
Do
obrzęku
limfatycznego
dochodzi w wyniku zablokowania naczyń chłonnych i regularnego
przepływu limfy. Obrzęk może powstać wskutek nieprawidłowości w
budowie samych naczyń limfatycznych, w efekcie zapalenia, urazów,
aż po choroby nowotworowe. Dochodzi do niego także wtedy, gdy
chłonka przedostanie się do tkanek podskórnych. Dokuczliwym
objawem obrzęku limfatycznego jest znaczne obrzmienie nóg i rąk.
Czasem jest ono tak duże, że chory nie może nimi poruszać.
Uciskane przez limfę naczynia utrudniają swobodny przepływ krwi,
co jest przyczyną bolesnych kurczów mięśni.
LECZENIE:
To przede wszystkim masaże limfatyczne, które odblokowują naczynia
i poprawiają przepływ limfy. Wykonywać je trzeba systematycznie i
tak długo, aż ustąpią dolegliwości bólowe i obrzęk. Pomocne
jest też bandażowanie kończyn, ale niezbyt silne, aby nie blokować
ich sprawności. Bardzo ważne są również ćwiczenia, które mają
przywrócić właściwy przepływ chłonki. Zwykle są to ćwiczenia
usprawniające mięśnie szkieletowe otaczające wszystkie węzły
chłonne.
Obrzęki limfatyczne często wy-stępują u osób,
którym z powodu operacji nowotworowych usunięto węzły chłonne. W
tym przypadku jednak oprócz systematycznego masażu limfatycznego
konieczne jest regularne odciąganie strzykawką nadmiaru chłonki.
rekonstrukcja z użyciem implantu (endoprotezy),
kombinacja obu powyższych.
Operację odtwórczą można przeprowadzić od razu po mastektomii lub odwlec w czasie do momentu, gdy całkowicie zakończone zostanie leczenie onkologiczne.
Implanty piersi, czyli inaczej endoprotezy piersi, są to „poduszeczki” wypełnione żelem silikonowym (częściej) lub solą fizjologiczną. Operacja wszczepienia implantu może być wykonana w ramach jednego zabiegu z mastektomią lub w ramach procedury dwuetapowej. Pierwsza możliwość występuje tylko w dwóch przypadkach: gdy pierś, którą chcemy zrekonstruować, jest niewielkich rozmiarów, lub jeśli wykonano tzw. mastektomię podskórną, z zaoszczędzeniem całej skóry pokrywającej pierś (np. w ramach mastektomii profilaktycznej). Gdy chirurg usuwa z powodu raka małą pierś wraz ze skórą, może wszczepić od razu endoprotezę pod mięsień piersiowy większy. Ponieważ używany w tym wypadku implant piersi jest również niewielkich rozmiarów, skóra pozostała po mastektomii bez problemu rozciągnie się na nim, bez nadmiernego naprężania.
Ten
typ rekonstrukcji piersi nie wymaga wszczepiania ciała
obcego, jakim jest implant, ani wykonywania operacji w dwóch
etapach. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie dość częstego i
trudnego w leczeniu powikłania, jakim jest przykurcz torebkowy, a
także szybsze uzyskanie pożądanego efektu. Ponieważ używana jest
tkanka autologiczna, czyli własna, zazwyczaj efektem jest pierś
wyglądająca bardziej naturalnie niż w przypadku wszczepienia
endoprotezy.
W tej metodzie rekonstrukcji piersi wykorzystuje
się przeszczepy (płaty) tkanki z dwóch mięśni: z mięśnia
prostego brzucha (w skrócie TRAM, od ang. transverse rectus
abdominis myocutaneous flap) lub z mięśnia najszerszego grzbietu
(lat flap, od łac. musculus latissimus dorsi). Zazwyczaj przeszczepu
dokonuje się łącznie ze skórą i tkanką tłuszczową.
Przeszczepiany płat może być uszypułowany, czyli połączony z
miejscem, z którego pochodzi, lub wolny. W pierwszym przypadku
unaczynienie przeszczepianej tkanki pozostaje takie samo, jak w
miejscu, z którego ją pobrano.
Największym problemem przy wykorzystaniu techniki ekspandera jest rodzaj tkanek pokrywających implant od zewnątrz. Często jedyną dostępną tkanką jest bowiem cienka warstwa skóry i mięśnia z tkanką podskórną. W takiej sytuacji istnieje duża szansa wytworzenia się z czasem przykurczu torebkowego, będącego poważną komplikacją po protezowaniu piersi. Pokrycie implantu dostateczną warstwą ukrwionej, miękkiej tkanki, zmniejsza szansę na rozwój przykurczu torebkowego i ułatwia przewidzenie przyszłego kształtu piersi. Do tego celu użyć można fragmentu mięśnia najszerszego grzbietu, który umieszcza się pomiędzy implantem a skórą.
Jeśli
w ramach chirurgicznego leczenia
raka piersi usunięto pierś wraz z całą pokrywającą
ją skórą, tak jak to ma miejsce zazwyczaj, to po operacji
rekonstrukcji piersi pozostaje problem nieobecności brodawki
i otoczki. Jeżeli pacjentka sobie tego życzy, możliwe jest
wytworzenie także i tych struktur, aczkolwiek należy pamiętać, że
„nowa” brodawka nie będzie tak wrażliwa na dotyk jak
oryginalna. Zabieg ten można przeprowadzić zwykle w 3-6 miesięcy
po rekonstrukcji piersi, gdy wszystko ostatecznie się
zagoi.
Rekonstrukcja brodawki z otoczką to finalny etap
operacji odtworzenia piersi. „Materiał” na brodawkę pobrać
można z innego rejonu ciała pacjentki, np. z drugiej brodawki, z
wargi sromowej lub z płatka ucha. Można także użyć do
wytworzenia brodawki tkanki otaczającej miejsce, w którym znajdować
się ma nowa brodawka. Otoczkę można natomiast wytatuować lub użyć
przeszczepu, np. z wewnętrznej powierzchni uda.
Profilaktyka
po mastektomii
Duże znaczenie po mastektomii ma również zwalczanie obrzęku - opuchnięcie po operacji trwa zwykle 4-6 tygodni. W zmniejszeniu go i zlikwidowaniu dyskomfortu z nim związanego przydatne może być przykładanie lodu, szczególnie w okolicy dołu pachowego, jeśli wykonano resekcję węzłów chłonnych tej okolicy. Przydatne może być również przyłożenie w tym miejscu małej poduszeczki. ieta - po mastektomii wskazane jest racjonalne odżywianie, tak by unikać nadwagi. Najlepiej jest spożywać duże ilości warzyw i owoców, kosztem mięsa. Ważna jest też rezygnacja z solenia potraw. Sól powoduje bowiem zatrzymanie wody w organizmie. Dodatkowe kilogramy same w sobie także sprzyjają powstawaniu obrzęku limfatycznego;
2.
Profilaktyka obrzęku limfatycznego Kończyna górna po usunięci u węzłów
Chłonnych pachy wymaga specjalnego traktowania.
unikaj-
podnoszenia i noszenia ciężkich przedmiotów
- trzymania reki w pozycji opuszczonej przez dłuższy czas
-przegrzewania ręki: opalania, solarium, gorących kąpieli i okładów
-urazów, skaleczeń
- pobierania krwi, podawania dożylnie leków, akupunktury
- detergentów, środków higienicznych, kosmetycznych, które drażnią
Skórę (peelingi, woski)
- bielizny, ubrań z tkanin szorstkich, sztucznych
- spania na kończynie górnej, po stronie operowanej
- noszenia uciskających bransolet, pasków od zegarka, obcisłych rękawów
-mierzenia ciśnienia tętniczego na ręce po stronie operowanej zalecane
- wysokie ułożenie kończyny górnej w czasie snu, odpoczynku, pracy
- utrzymanie należnej masy ciała
-regularnie ćwiczenia zalecone przez rehabilitanta
-kontrole w poradni rehabilitacji dla pacjentów onkologicznych
-umiarkowana aktywność fizyczna
Enometrioza :
Choroba występującą jedynie u kobiet.
Szacuje się, że choruje na nią prawie co 10 kobieta w wieku rozrodczym.
Przypuszcza się, że z powodu tej choroby cierpi bardzo wiele kobiet, lecz nie u wszystkich została ona rozpoznana.
Nazwa pochodzi od medycznego terminu oznaczającego błonę śluzową macicy, czyli endometrium.
Endometrioza polega na rozrastaniu się komórek endometrium poza jamą macicy.
Ogniska endometriozy są uzależnione od hormonów regulujących cykl miesięczny u kobiety i podlegają zmianom w przebiegu cyklu miesięcznego – można wyróżnić fazę wzrostową, wydzielniczą i złuszczania (miesiączki).
Krew nie ma odpowiedniego odpływu i gromadzi się tworząc skrzepy, dochodzi do powstawania różnego rodzaju torbieli oraz przewlekłego stanu zapalnego.
Zmiany endometrialne z każdym cyklem powiększają się jak również mogą powstawać w innych miejscach, powodując coraz bardziej nasilające się objawy choroby.
W przypadku cyklicznego rozrostu i wtórnego złuszczania się błony śluzowej macicy w nieprawidłowym miejscu, objawy te prowadzą do powstawania mocnego, dokuczliwego bólu, jak również mogą powodować niepłodność.
Szacuje się, że u co drugiej niepłodnej kobiety przyczyną jest endometrioza
Ogniska endometriozy pojawiają się w :
w narządzie rodnym kobiety
szczególnie na jajnikach
jajowodach
oraz części pochwowej szyjki macicy i tak zwanej zatoce Douglasa.
W przebiegu choroby powstają guzki, zrosty czy też tzw. torbiele czekoladowe.
Fragmenty błony śluzowej macicy mogą także w sporadycznych przypadkach umiejscowić się w bardzo odległych narządach jak np. serce czy płuca.
Objawy
Przewlekły ból w obrębie miednicy małej
Bolesne miesiączkowanie (dysmenorrhea)
Ból podczas stosunku płciowego (dyspareunia) lub po jego odbyciu
Uczucie zmęczenia
Bolesne oddawanie stolca podczas miesiączki
Ból w okolicy lędźwiowo- krzyżowej
U części chorych na endometriozę objawy choroby nie występują!
Rozpoznanie
Rozpoznanie bywa bardzo trudne – często od wystąpienia objawów choroby do jej prawidłowego zdiagnozowania mija nawet około 8 lat.
Jednoznaczna diagnoza jest trudna do postawienia, gdyż objawy endometriozy mogą pokrywać się z objawami wielu innych chorób, np. choroby zapalnej miednicy małej i zespołu jelita drażliwego.
Badania rak szyjki macicy
Cytologia
– Profilaktyka wtórna
Cytologia
jest badaniem pozwalającym na wykrycie raka szyjki macicy w
początkowym stadium. Polega ono na mikroskopowej ocenie komórek
pobranych specjalną szczoteczką z szyjki macicy.
Cytoskopia - Zalecana i wykonywana w przypadku nowotworu (szczególnie w zaawansowanym stadium) szyjki macicy (ocenić można naciekanie nowotworu na inne organy np. pęcherz. Polega na wprowadzeniu do moczowodu cewnika wraz z cystoskopem. Odbywa się bez znieczulenia.
Kolposkopia: Wykonywana w przypadku niejasnego wyniku badania cytologicznego, wtedy gdy zachodzi potrzeba 100% potwierdzenia lub wykluczenia zmiany nowotworowej w obrębie szyjki macicy
Badanie polega na wprowadzeniu wziernika do pochwy i umieszczeniu w nim kolposkopu
Wulwoskopia odmiana kolposkopii jednak w badaniu poddawany jest weryfikacji obszar sromu i przedsionka pochwy.
Rak Jajników :
Aby
wykryć raka jajnika w jak najwcześniejszym stadium, każda kobieta
powinna raz w roku poddać się profilaktycznemu badaniu
ginekologicznemu. Jeśli lekarz wyczuje, że jajniki są powiększone,
zleca wykonanie ultrasonografii (USG).
Badanie przez powłoki brzuszne pozwala stwierdzić tylko obecność
guza jajnika. Bardziej dokładne jest USG
transwaginalne,
czyli przezpochwowe (głowica badająca o długości ok. 20 cm jest
wprowadzana do pochwy). Lekarz może się wtedy przekonać, czy ma do
czynienia ze zmianą łagodną (np. torbiel
jajnika),
czy raczej powinien podejrzewać
nowotwór.
http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/nowotwory/nowotwory-jajnikow-objawy-diagnostyka-leczenie-raka-jajnika_34027.html
NIETRZYMANIE MOCZU
niezależny od woli wyciek moczu przez cewkę moczową, który w efekcie stanowi problem socjalny i higieniczny.
Nietrzymanie moczu zdarza się w każdym wieku i u obu płci.
Najczęściej problem ten występuje u osób w wieku starszym i podeszłym.
Nietrzymanie moczu występuje częściej u kobiet (1 na 5 kobiet po 40 rż.) niż u mężczyzn.
Powyżej 80 roku życia na nietrzymanie moczu cierpi połowa kobiet i 1/3 mężczyzn.
Co druga osoba z nietrzymaniem moczu zgłasza ten problem lekarzowi.
Zagrożenie wystąpieniem nietrzymania moczu jest większe u kobiet i rośnie wraz liczbą ciąż i porodów.
Wystąpieniu dolegliwości nietrzymania moczu sprzyja również:
otyłość,
menopauza,
przewlekłe zaparcia
przebyte operacje ginekologiczne (np. usunięcie macicy).
U mężczyzn nietrzymanie moczu zwykle związane jest z chorobami gruczołu krokowego i ich leczeniem chirurgicznym (np. usunięcie gruczołu krokowego)
Nietrzymanie moczu może być objawem wielu schorzeń i w zależności od przyczyny może mieć różne rodzaje
Ze względu na złożoną etiopatogenezę tego stanu wyróżnia się nietrzymanie moczu:
wysiłkowe,
naglące,
odruchowe,
z powodu przepełnienia,
mieszane.
Szczególnymi WSKAZANIAMI do ćwiczeń są:ciążowe bóle pleców, uczucie ociężałości, puchnięcie rąk i nóg (o ile nie są spowodowane poważnymi przyczynami), zaparcia, dyskomfort w okolicy miednicy, strach przed porodem, ciążowe wahania nastroju, cukrzyca ciążowa (ćwiczenia poprawiają metabolizm! Ćwiczenia w połączeniu z dietą leczą cukrzycę ciążową!).
PRZECIWWSKAZANIA są, można powiedzieć, zdroworozsądkowe i naprawdę bardzo rzadkie. Jeżeli leżysz na patologii ciąży lub w domu (ale nie chodzi o polegiwanie, tylko leżenie po zabiegach i "na lekach") to oczywiście nie możesz chodzić na ćwiczenia, ale i w tych sytuacjach powinnaś wykonywać drobne ćwiczenia jak poruszanie rękami, nogami, ćwiczenia dna miednicy, oddychanie, relaksacja, itd. Jeśli masz przeciwwskazania do ćwiczeń grupowych (np. łożysko przodujące, zagrożenie porodem przedwczesnym, niekontrolowane nadciśnienie indukowane ciążą, zgłoś się do naszej fizjoterapeutki, która dobierze bezpieczne ćwiczenia indywidualnie do Twojego stanu zdrowia. Pamiętaj! Nie istnieje schorzenie, które nie pozwalałoby wykonywać żadnych ćwiczeń!
BADANIE
POŁOŻNICZE
TEORETYCZNE
I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA
Badanie położnicze jest badaniem lekarskim podmiotowym (wywiad lekarski) i przedmiotowym (oglądanie, obmacywanie, opukiwanie, osłuchiwanie). W badaniu podmiotowym lekarz uwzględnia specyficzny wywiad dotyczący ewentualnie przebytych ciąż jak również dotyczący obecnej ciąży. Badanie przedmiotowe wewnętrzne, tj. badanie ginekologiczne przez pochwę (per vaginam), jest wzbogacone o te elementy położnicze, które w zależności od wieku ciąży istotne są dla oceny przebiegu ciąży i rozwoju płodu.
CZEMU
SŁUŻY BADANIE?
Badanie położnicze umożliwia rozpoznanie wielu patologii związanych z rozwojem ciąży, a w początkowym stadium porodu służy rozpoznaniu, czy rzeczywiście rozpoczął się poród i pozwala prognozować jego przebieg.
WSKAZANIA
DO WYKONANIA BADANIA
Badanie kontrolne w czasie ciąży. Wykonywane jest w czasie każdej planowej wizyty u lekarza ginekologa, czyli przeciętnie raz na miesiąc. Wskazaniem do częstszych badań w ciąży są wszystkie stany budzące niepokój kobiety ciężarnej (np. słabsze odczuwanie ruchów płodu, plamienie z dróg rodnych).
Badanie w przebiegu porodu. Wykonywane jest w różnych odstępach czasu, a częstość badań uwarunkowana jest przebiegiem porodu.
Badanie
może być wykonane bez zlecenia lekarza
SPOSÓB
PRZYGOTOWANIA DO BADANIA
Nie ma specjalnych zaleceń. Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań.
OPIS
BADANIA
Badanie przedmiotowe obejmuje badanie zewnętrzne i badanie wewnętrzne przez pochwę. W badaniu zewnętrznym do oceny ciężarnej macicy i płodu badający układa ręce na brzuchu badanej w ściśle zdefiniowany sposób - zgodnie z tzw. chwytami
|
CZAS
Badanie położnicze przedmiotowe trwa kilka minut
INFORMACJE,
KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
W czasie badania
Wszelkie informacje istotne dla wywiadu lekarskiego.
Wszelkie
nagłe dolegliwości (np. ból) podczas badania przedmiotowego.
JAK
NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?
Nie ma specjalnych zaleceń.
MOŻLIWE
POWIKŁANIA PO BADANIU
Brak
powikłań.
Badanie może być powtarzane wielokrotnie.