Sylwia Dziekan Kl IV "w"

Wyższość roślin okrytonasiennych nad nagozalążkowymi w przystosowaniu do życiu na lądzie.

Rośliny okrytonasienne zwane również okrytozalążkowymi są powszechne w środowiskach lądowych, a wtórnie zasiedlają również środowiska wód słodkich i słonych. Zdecydowanie dominują wśród roślin większości stref klimatycznych, a niezwykła różnorodność ich form jest przejawem adaptacji do życia w skrajnie różnych warunków środowiskowych. Wśród okrytonasiennych spotyka się zarówno gatunki o ponad stumetrowej wysokości, jak i rośliny mierzone w milimetrach.

Cykl rozwojowy roślin okrytonasiennych

Cykl rozwojowy roślin okrytonasiennych rozpoczyna się od zapłodnienia, w wyniku którego tworzy się zygota. Formuje się z niej zarodek, zamknięty w nasieniu zaopatrzonym w zgromadzone w bielmie wtórnym substancje zapasowe. Po wykiełkowaniu nasienia roślina rozwija się, tworząc swoje organy wegetatywne, następnie zakwita i wytwarza nasiona ukryte w owocach.

Rośliny nagozalążkowe zwane nagonasiennymi nazwy te wzięły się z stąd, że ani nasiona, ani zalążki tych roślin nie są okryte żadnymi dodatkowymi osłonkami. W cyklu rozwojowym roślin nagozalążkowych występuje przemiana pokoleń z wyraźnie dominującym sporofitem. Gametofit nagozalążkowych jest jeszcze bardziej zredukowany niż gametofit paprotników. Do roślin nagonasiennych zaliczane są wymarłe paprocie nasienne, kordaity i benetyty, oraz współcześnie żyjące sagowce, miłorzębowe, gniotowe oraz iglaste. Grupy te mają rangę klas (gromad). Najliczniejszą grupę stanowią rośliny iglaste.

Cykl rozwojowy sosny zwyczajnej

Podobnie jak rośliny nagonasienne, okrytozalążkowe wytwarzają organy generatywne w postaci kwiatów, których cechą charakterystyczną jest słupek, powstały na skutek zarośnięcia się owocolistków. W jego dolnej części, nazywanej zalążnią, są ukryte zalążki. Właśnie z powodu osłoniętych zalążków rośliny te nazywa się: okrytozalążkowymi. Z zalążni, niekiedy przy udziale innych części kwiatu, tworzy się ściana owocu okrywająca i chroniąca nasiona. Z tego powodu rośliny te nazywa się również roślinami okrytonasiennymi. Rośliny okrytozalążkowe cechują się większym zróżnicowaniem budowy anatomicznej niż nagozalążkowe. Na przykład zasadniczym elementem przewodzącym drewna są u nich naczynia, a nie cewki, a w wypadku łyka – rurki sitowe, a nie komórki sitowe.

W cyklu rozwojowym roślin okrytozalążkowych występuje przemiana pokoleń z dominującym sporofitem. Stopień redukcji ich gametofitu jest jeszcze większy niż u roślin nagozalążkowych.

Sporofit okrytonasienny powstaje z nasienia, które w sprzyjających warunkach środowiska zaczyna kiełkować. Natomiast u roślin nagonasiennych występuje w postaci dużych drzew (rzadziej krzewów). Zależnie od gatunku przyjmuje on postać drzewa, krzewu, krzewinki czy też niewielkiej rośliny zielonej. Natomiast w zależności od warunków wykształca różne formy organów wegetatywnych (korzeń, łodygę, liście) oraz związane z rozmnażaniem płciowym organelle generatywne (kwiaty, nasiona i owoce).

Gametofit okrytonasiennych charakteryzuje się silnie zredukowanym przedroślem żeńskim do siedmiokomórkowego woreczka zalążkowego. Przedrośle męskie składa się z dwóch komórek; jest to dojrzałe ziarno pyłku; komórka wegetatywna i komórka generatywna. U nagonasiennych przedrośle żeńskie jest wielokomórkowe, zwykle dwie rodnie z komórkami jajowymi. Przedrośle męskie ma dojrzałe ziarno pyłku; dwie komórki przedrośle, komórka wegetatywna i komórka generatywna.

Kwiat u roślin okrytonasiennych jest obupłciowy lub rozdzielnopłciowy z okwiatem i dnem kwiatowym, zaś nagonasienne posiadają kwiaty jedynie rozdzielnopłciowe i nie posiadają okwiatu. Kwiaty te dzielą się na: kwiaty żeńskie i męskie zarówno u okrytonasiennych jaki i nagonasiennych.

System korzeniowy u roślin okrytonasiennych: palowy lub wiązkowy. U nagonasiennych jedynie palowy. Trwałość liści u okrytonasiennych jest jednoroczny (zrzucane na zimę) w tropikach mogą być wieloletnie, natomiast u nagonasiennych są one wieloletnie. Liście u okrytonasiennych przybierają postać różnych kształtów blaszek liściowych, nagonasienne mają kształt szpilki.

Kwiaty żeńskie u okrytonasiennych charakteryzują się :

-słupek (zrośnięte owocolistki ) złożony z zalążni, szyjki i znamienia;

-zalążka otoczonego zwykle dwiema osłonkami.

Kwiaty żeńskie u okrytonasiennych charakteryzują się :

-owocolistkiem (łuska nasienna) z dwoma nieosłoniętymi zalążkami;

-zalążkiem osłoniętym pojedynczą osłonką.

Kwiaty męskie u okrytonasiennych charakteryzuje się pręcikiem złożonym z główki z czterema woreczkami pyłkowymi i nitki. U nagonasiennych kwiat męski składa się z drobnej szyszki złożonej z pręcików z dwoma woreczkami pyłkowymi. Kwiatostany występują w postaci szyszek u nagonasiennych natomiast u okrytonasiennych kwiatostan jest zróżnicowany jest to np.: grono, kłos, wiecha, baldach.

Kwiat okrytonasiennych:

Nagonasienne mają zdrewniałe łodygi (pnie) i korzenie. Korzenie tworzą dobrze rozwinięty system palowy. W drewnie obecne są tylko cewki. U roślin nagonasiennych występuje przyrost wtórny na grubość. Liście są różnie wykształcone, u iglastych mają postać igieł. Organami generatywnymi są kwiaty, które należy uznać za kłosy zarodnionośne.

Kwiaty nagonasiennych:

Do zapylenia u okrytonasiennych dochodzi poprzez zwierzęta rzadziej wiatropylnie. Nagonasienne zapylane są wiatropylnie. Zapłodnienie u roślin nagozalążkowych jest pojedyncze odbywające się bez udziału wody, natomiast zapłodnienie podwójne zachodzi u roślin okrytonasiennych.

Przebieg i efekty podwójnego zapłodnienia u okrytonasiennych.

komórka plemnikowa (n) + komórka jajowa (n) → zygota (2n) ^podziały mitotyczne→ zarodek sporofitu (2n)	nasienie	owoc
komórka plemnikowa (n) + komórka centralna (2n) → komórka triploidalna (3n) ^podziały mitotyczne→ triploidalne bielmo (3n)
osłonki zalążka (2n) →łupina nasienna (2n)
ściana zalążni (2n) →owocnia (2n)

Typowe nasienie u roślin okrytonasiennych składa się z zarodka oraz triploidalnego bielma wtórnego otoczonego łupiną nasienną. Nasienie roślin nagonasiennych składa się podobnie jak u okrytonasiennych z zarodka lecz różnią si bielmem haploidalnym bielmem pierwotnym otoczonym łupiną nasienną. Osadzone na owocolistku, nieosłonięte.

Owoce są charakterystycznymi dla okrytozalążkowych organami generatywnymi , wewnątrz których znajdują się nasiona. Owoc jest złożony z owocni i wyżej wspomnianych nasion. W roślin nagozalążkowych owocu brak.

Wyższość roślin okrytonasiennych nad nagonasiennymi polega na wyższości sporofitu nad gametofitem. U roślin okrytozalążkowych sporofit jest bardziej rozwinięty natomiast gametofit jest silnie zredukowany.

Kwiaty okrytonasiennych w porównaniu z nagonasiennymi są niezwykle zróżnicowane, bardziej złożone i często w różny sposób wyspecjalizowane. Posiadają one najczęściej wyraźny okwiat zróżnicowany na kielich i koronę. Występują tu, i to całkiem licznie, zupełnie nieznane u roślin nagozalążkowych kwiaty obupłciowe, a obok wiatropylnych także owadopylne. Jednym z najistotniejszych wyróżników roślin okrytonasiennych jest tworzenie owoców. Okrytonasienne wykazują większe zróżnicowanie tkanek niż nagonasienne. W szczególności w odróżnieniu od nagonasiennych, w drewnie okrytonasiennych występują naczynia i włókna, a w łyku tzw. rurki sitowe. Drewno okrytonasiennych ma więc bardziej złożoną strukturę, ma też zazwyczaj mniej wyraźnie niż u drzew iglastych zaznaczone słoje. Kora okrytonasiennych rzadko zawiera żywicę, często natomiast zawiera garbniki.