Anna Poznańska

Malarstwo i rzeźba

okresu republiki i wczesnego cesarstwa do upadku Nerona

(III w. p.n.e. – 68r n. e.)

Świątynia rzymska, w przeciwieństwie do greckiej, nie była tak obfita w rzeźbę architektoniczną. Poza posągami kultowymi w celli dekoracja rzeźbiarska pozostawała uboga, nie zdobiono bowiem rzeźbą przyczółków ani fryzów.

Rozwój rzeźby rzymskiej datowany jest na II w. p.n.e. początkowo rzeźba, zdobywana podczas wypraw wojennych, stanowiła dekorację świątyń i innych budowli użytku publicznego. Z czasem przeznaczona była na użytek prywatny, jednak przez wzgląd na ograniczenia prawne, dzieła zaczęto nabywać drogą kupna, a nie grabieży. Szczególnie popularne pośród kolekcjonerów były rzeźby z V-III w. p.n.e. przez wzgląd na rosnące koszty sprowadzanych rzeźb zaczynano wykonywać ich repliki, których koszty były znacznie niższe. Wykonywane one były z marmuru, nawet jeżeli oryginał wykonany był z brązu. Stosowana do dekoracji wnętrz i ogrodów rzeźba grecka o funkcji sakralnej przechodzi w replikę rzymską o przeznaczeniu prywatnym, rzeźbę dekoracyjną o tematyce mitologicznej.

Kopiści z reguły nie sygnowali swoich dzieł. Do wyjątku należy Pazyteles, uznany za jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy, działające w latach 60-40 p.n.e. jego uczniem był Stephanos, a ten z kolei wykształcił Menelaosa. Jednym z dzieł tego ostatniego jest grupa figuralna składająca się z kobiety i chłopca, zwana Orestes i Elektra. Ta powstała w czasach Augusta lub Tyberiusza grupa mierzy 192cm wysokości, znajduje się obecnie w Narodowym Muzeum Rzymskim.