Notatki
Adamski – Wstęp do teatrologii, rozdział I
Istnieje duża różnica między teatrologią a historią teatru.
dwa sposoby mówienia o teatrze - Historyczny i teatrologiczny.
Historia teatru zajmuje się teatrem jako ugruntowaną w życiu społecznym instytucją, teatrologia zaś traktuje teatr jako wielopostaciowe zjawisko, wielobarwny fenomen życia społecznego.
Refleksja historyczna w dziedzinie teatru bliższa jest nauce historii w jej tradycyjnym rozumieniu, refleksja teatrologiczna natomiast – antropologii kulturalnej.
Historia teatru wyodrębniła się z historii literatury, gdzie była utożsamiana z historią dramatu, wyodrębniając się równocześnie także z historii sztuki, gdzie stanowiła część historii architektury i historii malarstwa, oraz z etnologii i etnografii, gdzie identyfikowano ją z historią obrzędów.
Teatrem nazywamy w skrócie teatr muzyczny (opera, operetka, musical, rewia piosenek),
teatr taneczny (balet, pantomima), kabaret, teatr awangardowy, zwany też niekiedy teatrem
alternatywnym (teatr pozasłowny, scenograficzny, psychoterapeutyczny), dramatyczny (teatr słowa, dialogu, teatr literacki), teatr radiowy, telewizyjny.
Dzieje dramatu pozostały w historii literatury, bądź też wyodrębniły się jako osobna część historii teatru dramatycznego, powstała natomiast odrębna historia aktora (patrz Aktor XX
wieku Odette Aslan), historia inscenizacji (patrz Inscenizacja romantyczna we Francji Antoinette Halevy-Viola), historia scenografii (patrz Polska plastyka teatralna Zenobiusza Strzeleckiego),reżyserii, budynków teatralnych, poszczególnych zespołów teatralnych, teatrów w poszczególnych miastach, serie biografii aktorów, serie pamiętników aktorskich, historia urządzeń scenicznych (np. oświetlenia scenicznego Piotra Mitznera), doktryn teatralnych, rekwizytów
Cechą charakterystyczną historii teatru jest więc jej rozpad na odrębne historie: na historię
budynków, urządzeń, ludzi teatru i tekstów. Nie ma natomiast historii teatru w ścisłym tego
słowa rozumieniu, jako historii dzieł sztuki scenicznej, historii przedstawień. A to dlatego, że
w przeciwieństwie do literatury, muzyki, plastyki, dzieła sztuki scenicznej nie pozostają, nie
ma ich w sensie fizycznym, materialnym, bo nie dają się przechować, nie znaleziono bowiem
sposobu (mimo usiłowań), jak je zapisać.
Teatrologia - Jej przedmiotem zainteresowania jest gra sceniczna jako pewien dosyć dziwny sposób zachowania się grupy ludzkiej: czym jest ta gra? Jak się zmieniała? dlaczego? skąd pochodzi? czym jest jako sztuka, jako twórczość artystyczna? czym się różni w poszczególnych gatunkach teatralnych? a zwłaszcza czym ona jest w tym gatunku teatralnym, który tak wielką rolę odegrał w historii kultury europejskiej: w teatrze dramatycznym.
Teatrologia ustanawia więc swoiste, bogate i rozległe pole refleksji o teatrze jako zjawisku
ludzkim, o teatrze jako grze scenicznej, o teatrze jako dziele sztuki, o teatrze jako treści świadomości.