Jolanta Data

Kierunek: Technik weterynarii

TW A – semestr 2

Zagrożenia dla środowiska wynikające z działalności rzeźni i zakładów przetwórstwa produktów pochodzenia zwierzęcego.

Praca kontrolna nr. 2

Przedmiot: Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego

Wykładowca: lek. wet. Kamila Kloc

Zakłady przetwórstwa produktów pochodzenia zwierzęcego oraz rzeźnie stanowić mogą źródło wielu zagrożeń dla wszystkich elementów środowiska naturalnego: gleby, wody, powietrza, roślin, zwierząt, a także i ludzi. Zagrożenie dla środowiska wynikające z działalności tych zakładów pochodzi głownie z gospodarki wodno – ściekowej, gospodarki odpadami, jak również z zanieczyszczenia powietrza. Zakłady przetwórstwa produktów pochodzenia zwierzęcego oraz rzeźnie odznaczają się znacznym zużyciem wody, a co za tym idzie produkcją uciążliwych ścieków, wytwarzaniem ogromnej ilości odpadów, hałasem emitowanym przez urządzenia oraz często przestarzałością technologii i urządzeń ochronnych.

Przystąpienie Polski do EU rozpoczęło szereg zmian w przedsiębiorstwach produkcji i przetwórstwa żywności w tym także w rzeźniach. Zmiany te dotyczyły nie tylko standardów jakości żywności, bezpieczeństwa zdrowotnego żywności ale również ochrony środowiska. Zgodnie z wymogami unijnymi, akty prawne dotyczące ochrony środowiska nakładają na przedsiębiorców obowiązek zapobiegania zagrożeniom środowiska lub przynajmniej ich ograniczenia do minimum. Ze względu na strukturę przemysłu spożywczego w Polsce, charakteryzującą się dużym stopniem rozproszenia i przewagą małych i średnich przedsiębiorstw identyfikacja skali problemów oraz ochrona środowiska jest w pewnym stopniu utrudniona.

Z dostępnych danych wynika, że problem ochrony środowiska w zakładach przemysłu spożywczego dotyczy głownie gospodarki wodno – ściekowej, przede wszystkim ilości i jakości odprowadzanych ścieków jak również ilości zużywanej wody. Kolejnym zagrożeniem są odpady powstające przy produkcji i przetwarzaniu mięsa oraz w zakładach gastronomicznych.

Ścieki – Szacuje się, że około 88% pobieranej wody zużywa się na potrzeby produkcji – mycie surowców, maszyn, urządzeń. Poważnym problemem i zagrożeniem dla środowiska są ścieki, które powstają na rożnych etapach procesów technologicznych (mycia, przeróbki surowców) i technicznych, jak również te pochodzące z rzeźni oraz z pomieszczeń dla zwierząt oczekujących na ubój w rzeźniach. Ścieki te charakteryzują się bardzo dużą zawartością związków organicznych i mikroorganizmów patogennych takich jak bakterie, wirusy i grzyby, pierwotniaki oraz pasożyty. Zatem nieprawidłowo oczyszczane ścieki stanowią największe zagrożenie dla całego środowiska – przedostając się do gleby oraz wód gruntowych, zatruwają je, a co za tym idzie zatruwają rośliny, zwierzęta a nawet nas – ludzi.

Odpady – dominują tutaj odpady organiczne oraz opakowania, szacuje się, że ilość odpadów pochodzenia zwierzęcego może wynosić ok. 700 tyś ton. Obok odpadów organicznych, z których bardzo duży procent (LRM ok. 565 tyś ton) to odpady niskiego ryzyka, które są wykorzystywane do produkcji paszy dla zwierząt wiec potencjalnie nie są zagrożeniem dla środowiska, wielkim problemem są odpady opakowaniowe. Szacuje się, że tylko ok. 5% wykorzystywanych do produkcji żywności opakowań poddawana jest recyklingowi, reszta – opakowania z polietylenu, polipropyleny oraz poliestrynu czyli opakowania z niebiodegradowalnych polimerów składowana jest na składowiskach – wysypiskach śmieci, gdzie zalęgają latami stwarzając zagrożenie. Ich spalenie / utylizacja jest niemal niemożliwa, gdyż brak jest odpowiednich instalacji chroniących środowisko przed toksycznymi produktami spalania. Kolejnym dość dużym zagrożeniem dla środowiska są odpady szczególnego (SRM ok. 45 tyś ton) i wysokiego ryzyka (HRM ok. 60 tyś ton) przy których utylizacji i przetwarzaniu emitowane są gazy i pyły do atmosfery

Zanieczyszczenie powietrza – dotyczy głownie zanieczyszczeń gazowych oraz pyłowych, zakłada się że głównym źródłem emisji zanieczyszczeń są przestarzałe kotły węglowe, które odprowadzają do atmosfery tlenek węgla, dwutlenek siarki oraz pyły. W zakładach przetwórstwa mięsa i drobiu – emisja dymu z komór wędzarniczych, emisja odoru z magazynów żywca i obróbki poubojowej, emisja gazu i odoru z działów utylizacji odpadów z rzeźni, emisja amoniaku. Zakłady utylizacji odpadów zanieczyszczają atmosferę gazami i odorami z termicznego przetwarzania odpadów oraz powodują emisje pyłów.

Problem ochrony środowiska oraz zapobieganie wystąpienia zagrożeń powodujących jego degradacje spowodowany jest głownie wadliwością systemu ochrony i niedoskonałości maszyn i urządzeń do tego przystosowanych (np. oczyszczalnie ścieków, kotły do utylizacji / spalania odpadów). Szacuje się, że problemy te są przede wszystkim udziałem małych i średnich zakładów, które określa się jako rozproszone źródło negatywnych oddziaływań na środowisko – gleby, wodę, powietrze, zwierzęta i ludzi; dotyczą nieprzestrzegania podstawowych wymagań i zaleceń aktów prawnych o korzystaniu ze środowiska, przestarzałymi urządzeniami i instalacjami, które nie spełniają wymogów zapewniających ochronę środowiska, jak również braku prowadzenia kompleksowej analizy oddziaływań procesu technologicznego na środowisko.

Zakłady przetwórstwa produktów pochodzenia zwierzęcego i rzeźnie oraz ściśle z nimi powiązane zakłady utylizacji określone są jako największa skala problemów ochrony środowiska.

Bibliografia:

„Chemia-Czasopismo techniczne” Politechniki Krakowskiej 1-CH 2009 mgr inż. A. Sobczak, mgr inż. E. Błyszczek

„Problemy ochrony środowiska w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego” Politechnika Częstochowska mgr inż. K. Malińska

„organizmy patogenne w osadach ściekowych” Justyna Zamorska – Rzeszów 2007 Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego

Jolanta Data TW A semestr 2

Akademia Zdrowia, Rzeszów 2011/2012

21/22.04.2012