κ
κάβος, ό; -ου, kabos, normalnie miara ciał sypkich (objętość), z hebr. qab, który zawierał 2,5 1. W NT v.l. jako miara oliwy: Łk 16,6v.l.
2493
κάγώ (καί —> 2522, εγώ —> 1475), dat. κάμοί, acc. κάμε, i ja, a ja. 1. I ja, a ja, łączne, przeciwstawne, niekiedy z lekko wyczuwalnym sensem wyniko- wym (a ja = toteż ja, to ja, i ja) lub porównawczym (jak i ja): Mt 11,28; 26,15; Łk 2,48; 19,23; J 1,31.33.34; 6,44.54.56.57; 7,28; 8,26; 10,15.28.38; 14,20; 15,4.5; 16,32; 17,6.11.21.22.26; 20,15; Dz 22,13; Rz 11,3; 1 Kor 2,1. 3; 3,1; 2 Kor 12,20; Ga 4,12; 6,14; Ef 1,15; Hbr 8,9; Jk 2,18b. 2. Z wyraź- nym sensem przeciwstawnym, lecz ja: J 12,32; Dz 10,28; 22,19; Jk 2,18a. 3. I ja w sensie także ja, a ja też. a. Ja także: Mt 2,8; Łk 1,3; J 5,17; 14,21; 15,9; 17,18; 20,21; Dz 8,19; 1 Kor 7,40; 15,8; 16,4; 2 Kor 2,10; 11,16. 18; ll,21.22a,b,c; Flp 2,19.28; 1 Tes 3,5; Ap 2,6. b. I ja w sensie i ja ze swej strony: Mt 10,32.33; 16,18; 18,33; 21,24a,b; Łk 11,9; 20,3; 22,29; J 20,27;
14,16; 2 Kor 6,17; Αρ 3,10; 22,8. c. W porównaniach z ώς lub καθώς, jak (i) ja: 1 Kor 7,8; 10,33; 11,1; 16,10; Ap 2,28; 3,21. 4. Właśnie ja, na przykład ja: Rz 3,7. [84]
κάδος, ό; -ου, naczynie, dzban: Łk 16,6v.l.
καθά, adv. (κατά —> 2582, δς —> 3614), tak jak, według tego jak, zgodnie z tym jak: Mt 27,10; Łk l,2v.l. [1]
καθαίρεσις, ή; -εως (κατά —> 2582, αίρέω —> 140; -σις), zniszczenie, zburzenie, zagłada, zguba. 1. Dosi.: 1 Kor 10,4. 2. Met.: 1 Kor 10,8; 13,10. [3]
καθοαρέω (κατά —> 2582, αίρέω —> 140), aor. act. καθεΐλον. 1. Zdejmować coś, z acc.; usuwać z czegoś, από τίνος. a. Cz. Boga: Łk 1,52. b. Cz. ludzi; o zdjęciu ciała Jezusa z krzyża: Mk 15,36.46; Łk 23,53; Dz 13,29. 2. Zrywać, ściągać, burzyć, a. Dosi. a. Burzyć coś, z acc.; o budynkach, cz. ludzi: Łk 12,18. β. Niszczyć, wytępić coś, z acc.; cz. Boga, o wytępieniu ludzi: Dz 13,19.
b. Met. Odzierać z czegoś, pozbawiać czegoś, z gen.; niszczyć coś, znosić coś, z acc.: Dz 19,27 - pass. bez agensa; 2 Kor 10,4 - cz. ludzi. [9]
καθαίρω, oczyszczać coś, z acc.; cz. Boga Ojca: J 15,2. —> 2502. [1]
καθάπερ, adv. (κατά —> 2582, δς —> 3614, -περ —> 3882*), tak jak, podobnie jak: Rz 3,4v.l.; 4,6; 9,13v.l.; 10,15v.l.; ll,8v.l.; 12,4; 1 Kor 10,10; 12,12; 2 Kor 1,14; 3,13.18; 8,11; 1 Tes 2,11; 3,6.12; 4,5; Hbr 4,2. [13]
καθάπτω (κατά —> 2582, απτω —> 673), aor. act. καθήψα, czepiać się czegoś, z gen.: Dz 28,3. [1]
καθαρίζω, fut. act. καθαριώ, aor. act. i- καθάρισα, aor. pass. έκαθαρίσθην, perf. pass. κεκαθάρισμαι, czynić czystym, oczyszczać, czyścić. 1. Dosł. a. O oczyszczaniu z fizycznego brudu, w tym także o rytualnym obmywaniu na- czyń; cz. ludzi: Mt 23,25.26; Łk 11,39. b. O uzdrowieniu z jakiejś choroby, czyniącej człowieka rytualnie nieczy- stym, zwłaszcza z trądu. a. Z acc. osoby, τίνα; o oczyszczeniu kogoś, cz. Jezusa: Mt 8,2; Mk 1,40; Łk 5,12; cz. ludzi: Mt 10,8; pass. bez agensa, być oczyszczanym: Mt 8,3a; 11,5; Mk 1,41. 42; Łk 4,27; 5,13; 7,22; 17,14.17. β. Z acc. rzeczy, τι; o usunięciu jakiegoś ״brudu" dla osiągnięcia czystości, usu- wać coś, oczyszczać z czegoś: Mt 8,3b - pass. bez agensa. 2. Met. a. O ry- tualnej czystości pokarmów, uznawać za czyste, ogłaszać jako czyste, a. Cz. Boga: Dz 10,15; 11,9. β. Cz. Jezusa: Mk 7,19. b. O oczyszczaniu moralnym i religijnym, oczyszczać, a. Cz. Boga,
oczyszczeniu (serc) ludzi: Dz 15,9;
305
γ. Cz. Ducha Świętego, o oczyszczeniu ludzi ze zła moralnego: Łk ll,2v.l. δ. Cz. ludzi, o oczyszczeniu siebie samych z czegoś, από τίνος: 2 Kor 7,1. ε. Cz. krwi Chrystusa, o oczysz- czeniu (sumienia) ludzi z czegoś, από τίνος: Hbr 9,14; 1 J 1,7. ζ. pass. bez agensa, o oczyszczeniu ludzi: Hbr 10,2. c. Sens wspólny między czystością moralną i rytualną, a. Cz. ludzi: Jk 4,8. β. Pass. bez agensa: Hbr 9,22.23. —> 2502. [31]
καθαρισμός, ό; -οϋ, oczyszczenie. 1. W sensie rytualnym, z gen. subiectivus lub obiectivus: Mk 1,44; Łk 2,22; 5,14; J 2,6; 3,25. 2· Met. o oczyszczeniu z grzechów: Hbr 1,3; 2 Ρ 1,9. -7] .2502 ■י]
*
κάθαρμα, τό; -ατος, odpadki, śmieci, brudy; o ludziach, wyrzutek: 1 Kor 4,13v.l.
καθαρός, -ά, -όν; -οϋ, -ας, -οϋ, czysty, nieskalany. 1. W sensie fizycznym, o wolności od zanieczyszczeń, a. O lu- dziach: J 13,10a. b. O rzeczach: Mt 23,26; 27,59; Hbr 10,22; Ap 15,6; 19,8. 14; 21,18a,b.21. 2. W sensie rytuał- nym, o rzeczach: Rz 14,20; Tt l,15a,c. 3. W sensie moralnym i religijnym. a. O ludziach: Mt 5,8; J 13,10b.ll; 15,3; Dz 18,6; 20,26; Tt l,15b. b. O rzeczach, to jest o sercu, o sumieniu, o religijności: 1 Tm 1,5; 3,9; 2 Tm 1,3; 2,22; Jk 1,27; 1 Ρ 1,22. 4. W sensie rytualnym i moralnym, o rzeczach: Łk 11,41. [27] 167 168 1237 1238 1568 2497 2500 2501 2503 3904.
καθαρότης, ή; -ητος, czystość; o czysto- ści rytualnej: Hbr 9,13. —> 2502. [1]
2504 / καθέδρα
καθέδρα,
ή; -ας (κατά —> 2582,
£ζο- μαι —> 1480*),
siedzenie, krzesło, ława, katedra: Mt 21,12; 23,2; Mk
11,15. [3]
306
καθέζομοα (κατά —> 2582, εζομαι —> 1480*), imperf. med. έκαθεζόμην, siedzieć, sia- dać. 1. Siedzieć gdzieś, w jakimś miejscu, έν τινι τόπω; na czymś, έ- πί τίνος. a. Cz. Jezusa: Mt 26,55; Łk 2,46. b. Cz. ludzi: J 11,20; Dz 3,10v.l.; 6,15; 20,9. c. Cz. aniołów: J 20,12. 2. Siadać przy czymś, έπί τινι; tam, έκεΐ; cz. Jezusa: J 4,6; 6,3v.l. [7]
καθεξής, adv. (κατά —> 2582, έχω —> 2189), po kolei, kolejno, jeden za drugim; na- stępnie, potem; o następstwie w czasie, przestrzeni, w logicznej kolejności: Łk 1,3; 8,1; Dz 3,24 - 01 κ., dosł. ci po kolei, stąd następni; 11,4; 18,23. [5]
*
καθερίζω, zam. καθαρίζω —> 2500.
καθεύδω (κατά —> 2582, εϋδω —> 2101*), spać, zasypiać. 1. Dosł. a. Cz. Jezusa: Mt 8,24; Mk 4,38. b. Cz. ludzi: Mt 9,24 - tak nazywa tu Chrystus stan śmierci; 13,25; 25,5; 26,40.43.45; Mk 4,27; 5,39 - Chrystus o stanie śmierci; 13,36; 14,37a,b.40.41; Łk 8,52 - Chry- stus o stanie śmierci; 22,46; 1 Tes 5,7a,b. 2. Met. a. O stanie śmierci, cz. ludzi: 1 Tes 5,10. b. O ducho- wej bezczynności i oziębłości ludzi: Ef 5,14; 1 Tes 5,6. [22]
καθηγητής, ό; -οΰ (κατά —> 2582, ήγέομαι —> 2229; -της), przewodnik; nauczyciel, mistrz: Mt 23,8v.l.l0a,b. [2]
καθήκω (κατά —► 2582, ηκω —> 2235), imperf. act. καθήκον, dochodzić do czegoś; nieosobowo καθήκει, przystoi, jest właściwe, wypada aby, z acc. cum inf.: Dz 22,22; Rz 1,28 - τά μή καθήκοντα, to, co nie przystoi. [2]
κάθημαι (κατά —► 2582, ήμαι —» 2242*), imperf. med. έκαθήμην, fut. med. κα- θήσομαι, siedzieć; siadać. 1. Siedzieć, przebywać, a. Dosł. a. Z miejscem oznaczonym przez απέναντι τίνος, na- przeciw czegoś; εις τι, w pobliżu czegoś; έκ δεξιών, po prawicy; εν τινι, w czymś, gdzieś; έπάνω τινός, na czymś; επί τι, przy czymś, na czymś; επί τινι, w czymś; έπί τίνος, na czymś; παρά τι, przy czymś; περί τι, wokół czegoś; πρός τι, przy czymś; cz. Boga: Mt 23,22; Ap 4,2.9.10; 5,1.7.13; 6,16; 7,10.15; 19,4; cz. Jezusa, Syna Człowieczego: Mt 24,3; 26,64; 13,3; 14,62; Łk 22,69; J 12,15; Kol 3,1; Ap 14,14.15.16; 19,11. 19.21; 20,11; 21,5; cz. ludzi: Mt 9,9; 11,16; 20,30; 26,69; 27,19.61; Mk 2,14; 3,32.34; 10,46; Łk 5,27; 7,32; 10,13; 18,35; 22,56; Dz 3,10; 8,28; Ap 19,18; cz. anioła: Mk 16,5; cz. postaci apo- kaliptycznych: Ap 4,4; 6,2.4.5.8; 9,17; 11,16; 17,1.3. β. Z miejscem oznaczo- nym przez przysłówek miejsca, εκεί, tam; δπου, gdzie; οΰ, gdzie; cz. ludzi: Mk 2,6; Dz 2,2; cz. postaci apokalip- tycznych: Ap 17,9.15. γ. Og. siedzieć (tam); cz. Boga: Ap 4,3; cz. ludzi: Mt 27,36; Łk 5,17; J 2,14; 9,8; 1 Kor 14,30. δ. O siedzeniu jako sędzia; cz. człowieka: Dz 23,3. ε. Siedzieć spokoj- nie; cz. człowieka: Mk 5,15; Łk 8,35; cz. postaci apokaliptycznej: Ap 18,7. b. Met. siedzieć, w sensie przebywać, żyć; cz. ludzi: Mt 4,16a,b; Łk 1,79; 21,35; Dz 14,8; Ap 14,6. 2. Siadać, za- siadać, w tym także o zasiadaniu jako sędzia; z podaniem miejsca poprzez έκ δεξιών, po prawicy; εκεί, tam; εν τινι, w czymś; έπάνω τινός, na czymś; έπί τι, na czymś; παρά τι, przy czymś. a. Cz. Jezusa: Mt 13,1.2; 15,29; 19,28; 22,44; Mk 4,1; 12,36; Łk 20,42; J 6,3; Dz 2,34. b. Cz. ludzi: Mt 26,58; Łk 22,30.55; Jk 2,3a,b. c. Cz. aniołów: Mt 28,2; Hbr 1,13. [91]
2511
καθημερινός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ (κατά
—> 2582, ήμερα: ήμαρ —* 2242**■, -ος), codzienny: Dz 6,1. [1]
καθίζω (κατά —> 2582, εζομαι —> 1480*), fut. act. καθίσω, aor. act. έκάθισα, perf. act. κεκάθικα, sadzać, posadzić; siadać. I. Trans, posadzić, osadzić, umieszczać kogoś na czymś, τινά έπί τι. 1. Dosł., cz. Boga: Dz 2,30; Ef 1,20 - έν δεξιά, po prawicy. 2. Met. ustana- wiać, wyznaczać, cz. ludzi: 1 Kor 6,4. II. Intrans. 1. Act. a. Dosł. siadać, z możliwym określeniem miejsca, αύτοϋ, tutaj; εις τι, w czymś; έκ δεξιών, po prawicy; εν τινι, w jakimś (miejscu); έξ εύωνυμων, po lewicy; έπί τι, na czymś; έπί τίνος, na czymś; κατέναντί τίνος, naprzeciw czegoś; ωδε, tutaj. a. Cz. Je- zusa: Mt 5,1; 19,28a; 25,31; Mk 9,35; 11,7; 12,41; 16,19; Łk 4,20; 5,3; J 8,2; 12,14; Hbr 1,3; 8,1; 10,12; 12,2; Ap 3,21b. β. Cz. łudzi: Mt 13,48; 20,21.23; 23,2; 26,36; Mk 10,37.40; 11,2; 14,32; Łk 14,28.31; 16,6; 19,30; J 19,13; Dz 8,31; 12,21; 13,14; 16,13; 25,6.17; 1 Kor 10,7 - z inf. celu; Ap 3,21a. γ. Cz. szatana, syna zatracenia: 2 Tes 2,4. δ. Cz. postaci apokaliptycznych: Ap 20,4. ε. Cz. języków ognia (postać Ducha Świętego): Dz 2,3. b. Pozosta- wać, przebywać; cz. ludzi: Łk 24,49; Dz 18,11. 2. Med. siadać na czymś, έπί τι; cz. ludzi: Mt 19,28bv.l. [46]
καθίημι (κατά —>· 2582, ιημι —> 2413*), aor. act. καθήκα, spuszczać coś, z acc.: Łk 5,19; Dz 9,25; 10,ll(pass.); ll,5(pass.). [4]
*
καθιστάνω (κατά —> 2582, Ιστημι —> 2463), oboczna forma dla καθίστημι —* 2514.
307
а. Ustanawiać kogoś nad czymś, τινά έπί τίνος, τινά έπί τινι, τινά έπί τι. α. Cz. Boga: Hbr 2,7ν.1. β. Cz. ludzi: Mt 24,45.47; 25,11.23; Łk 12,42.44; Dz
б,3. b. Ustanawiać kogoś (jako kogoś), z acc. lub z podwójnym acc. a. Cz. ludzi: Dz 7,10; Tt 1,5. β. Cz. Prawa: Hbr 7,28. γ. Og. i pass. bez agensa: Łk 12,14; Dz 7,27.35; Hbr 5,l(pass.); 8,3(pass.). 3. Czynić kogoś jakimś, z podwójnym acc. a. Cz. rzeczy: 2 Ρ 1,8. b. Pass. bez agensa: Rz 5,19a,b; Jk 3,6; 4,4. [21]
καθό, adv. (κατά —> 2582, 6ς —> 3614).
O sposobie, tak jak: Rz 8,26.
O stopniu, według tego ile, w takim stopniu ile, o ile: 2 Kor 8,12a,b; 1 Ρ 4,13. [4]
καθολικός, -ή, -όν; -οϋ, -ης, -οϋ (κατά —> 2582, όλος—> 3527; -ικός), powszechny, katolicki: Jk tytuł ν.1.
καθόλου, adv. (κατά—»2582, δλος—>3527), zupełnie, w ogóle: Dz 4,18. [1]
καθοπλίζομαι (κατά —* 2582, όπλον —> 3573; -ίζω), w pełni zbroić się: Łk 11,21. [1]
καθοράω (κατά —> 2582, όράω —* 3584), patrzeć z góry; dostrzegać, spostrzegać; obserwować; pass. dawać się widzieć z góry, dawać się dostrzegać: Rz 1,20. [1]
καθότι (κατά —> 2582, ός —► 3614; τίς —► 4961). 1. Według tego jak. Dz 2,45; 4,35. 2. Jako że, ponieważ, gdyż: Łk 1,7; 19,9; Dz 2,24; 17,31. [6]
2520 / καθώς
καθώς,
adv. (κατά —> 2582, ώς: ός —> 3614).
308
1. W porównaniach, a. O zgodności danego faktu z wcześniejszym określe- niem, zapowiedzią, nakazem, tradycją, wiedzą, zgodnie z tym jak, jak: Mt 21,6; 26,24; 28,6; Mk 1,2; 9,13; 11,6; 14,16. 21; 15,8; 16,7; Łk 1,2.55.70; 2,20.23; 5,14; 19,32; 22,13; 24,24; J 1,23; 6,31; 7,38; 8,28; 12,14.50; 13,15.33; 14,31; 19,40; Dz 2,22; 7,42.44.48; 15,15; Rz 1,17; 2,24; 3,4.8a,b.l0; 4,17; 8,36; 9,13. 29.33; 10,15; 11,8.26; 15,3.9.21; 1 Kor 1,31; 2,9; 4,17; 11,2; 2 Kor 6,16; 8,5. 15; 9,3.7.9; Ga 5,21; Ef 3,3; 4,17.21; Flp 3,17; Kol 1,7; 2,7; 1 Tes 1,5; 2,2. 4.5.13; 3,4; 4,la.6.11; 5,11; 2 Tes 1,3; 1 Tm 1,3; Hbr 3,7; 4,3.7; 2 Ρ 1,14; 1 J 2,27; 3,2.12.23; 2 J 4.6. b. Podob- nie jak, (tak) jak: Łk 6,31.36; 11,1.30; 17,26.28; 22,29; 24,39; J 3,14; 5,23.30; 6,57.58; 10,15; 13,34; 14,27; 15,4.9.10. 12; 17,11.14.16.18.21.22.23; 20,21; Dz 15,8; 22,3; Rz 1,13; 15,7; 1 Kor 10,6.7. 8.9.33; 11,1; 13,12; 14,34; 15,49; 2 Kor 1,5.14; 8,6; 10,7; 11,12; Ga 2,7; 3,6; Ef 4,4; 5,3.25.29; Kol l,6a,b; 3,13; 1 Tes 2,14; 4,lb.l3; 2 Tes 3,1; Hbr 5,3. 6; 10,25; 11,12; 2 Ρ 3,15; 1 J 2,6.18; 3,3.7; 4,17; 3 J 2. 2. O stopniu, z od- cieniem uwarunkowania, w miarę tego jak, o ile, według tego jak: Mk 4,33; Dz 2,4; 11,29; 1 Kor 12,11.18; 15,38; 1 Ρ 4,10. 3. O powodzie, jako że, skoro: J 17,2; Rz 1,28; 1 Kor 1,6; 5.7; 2 Kor 4,1; Ef 1,4; 4,32; 5,2; Flp 1,7; 2,12; Hbr 8,5. 4. Z odcieniem okolicznika czasu, w miarę tego jak, gdy: Dz 7,17. 5. Po słowach mówienia, wiedzy, że, jak: Dz 15,14; 1 Kor 8,2; 3 J 3. [182]
καθώσπερ, adv. (κατά —» 2582, ώς: δς —> 3614, -περ —> 3882*), jak właśnie, podobnie jak: Hbr 5,4. [1]
και, spójnik; w NT częstszy niż w innych starożytnych tekstach greckich, wielo- krotnie w semityzmach i w wyrażeniach
kolokwialnych, i, oraz, a. I. Jako spój- nik łączny, i, oraz. 1. Dla łączenia poje- dynczych wyrazów, a. Zwykłe łączenie wyrazów, np. Ιάκωβος και 'Ιωσήφ και Σίμων και Ιούδας, Jakub, i Józef, i Szymon, i Judasz: Mt 13,55; ή έντολή αγία και δικαία καΐ άγαθή, przykazanie [jest] święte, i sprawiedliwe, i dobre: Rz 7,12; ό πατήρ των οίκτιρμών και θεός πάσης παρακλήσεως, Ojciec miło- sierdzia i Bóg wszelkiej pociechy: 2 Kor 1,3. b. Łączenie liczebników, np. δέκα και οκτώ, dosł. dziesięć i osiem, tj. osiemnaście: Łk 13,16; τεσσαράκοντα καΐ 'έξ, dosł. czterdzieści i sześć, tj. czterdzieści sześć: J 2,20; τετρακόσια και πεντήκοντα, dosł. czterysta i pięć- dziesiąt, tj. czterysta pięćdziesiąt: Dz 13,20. c. Łączenie części z całością lub całości z częścią, np. 01 αρχιερείς κα'ι τό συνέδριον όλον, arcykapłani i cały Sanhedryn: Mt 26,59; τοις μαθηταΐς αύτοΰ και τω Πέτρω, Jego uczniom i Piotrowi: Mk 16,7; σύν γυναιξίν και Μαριάμ, razem ζ niewiastami i Marią: Dz 1,14. d. W określeniach jednego pojęcia przez dwa wyrazy (hendiadys), np. έπί τή συνέσει και ταις άποκρίσεσιν αύτοΰ, dosł. ζ powodu Jego bystrości i odpowiedzi, właściwie: z powodu Jego bystrych odpowiedzi: Łk 2,47; δώσω ύμΐν στόμα και σοφίαν, dosł. dam wam usta i mądrość, wła- ściwie: dam wam mądrą wypowiedź lub mądrość wypowiedzi: 21,15; τροφή και ευφροσύνη, dosł. pokarm i radość, wła- ściwie: radość z pokarmów: Dz 14,17. e. Łączenie w codziennej mowie dwu form osobowych czasownika, z któ- rych jedna normalnie mogłaby być imiesłowem, np. έσκαψεν και έβάθυ- νεν, wykopał i pogłębił, zam. σκάψας έβάθυνεν, pogłębił przez kopanie: Łk 6,48; αποτολμά και λέγει, odważa się i mówi, zam. άποτολμήσας λέγει, od- ważywszy się mówi: Rz 10,20. 2. Dla
łączenia zdań lub członów zdania, a. Zwyczajnie, np. έν γαστρί έξει καί τέξεται, pocznie i porodzi: Mt 1,23; διακαθαριεΐ την &λωνα αύτοϋ, καί συ- νάξει τον σϊτον, oczyści swój omłot i zbierze ziarno: 3,12; είσήλθον [...] καί έδίδασκον, weszli i nauczali: Dz 5,21. b. W hebraizmach lub w wyra- żeniach potocznych zastępuje bardziej przeciwstawne partykuły, np. τέξεται δέ υίόν καί καλέσεις τό δνομα αύτοϋ Ίησοϋν (zam. τέξεται δέ υιόν, οϋ τό όνομα καλέσεις Ίησοϋν), porodzi Syna i nazwiesz Go imieniem Jego Jezus: Mt 1,21; καί γίνεται (zam. γίνεται δέ) κατακεϊσθαι αύτόν, i zdarzyło się (zam. zdarzyło się zaś), gdy siedział: Mk 2,15; w łączeniu zdań niezależ- nych w jeden szybki ciąg opowiadania, zob. np. Łk 18,32nn. c. W tworzeniu układu parataktycznego ze zdań we- dług sensu hipotaktycznych, zwłaszcza ze zdań czasowych, np. έρχεται προς τους μαθητάς (zam. zdania okoliczni- kowego czasu) καί λέγει, przychodzi do uczniów i mówi: Mt 26,45; ήν δέ ώρα τρίτη καί (zam. ότε) έσταύρωσαν αύ- τόν, była godzina trzecia i (zam. gdy) ukrzyżowali Go: Mk 15,25; ήξουσιν ήμέραι έπί σέ καί (zam. ότε lub zda- nie względne) παρεμβαλοϋσιν 01 έχθροί σου, przyjdą dni i (zam. gdy lub w których) otoczą cię nieprzyjaciele: Łk 19,43. d. Na początku następników zdań złożonych (wpływ hebrajskiego), np. ότε έπλήσθησαν ήμέραι οκτώ [...], καί έκλήθη, gdy upłynęło osiem dni [■■■], (i) został nazwany: Łk 2,21; ώς δε ήγγισεν τή πύλη της πόλεως, καί ιδού έξεκομίζετο, gdy zbliżył się do bramy miasta, (i) oto wynoszono: 7,12. e. Łączy zdanie twierdzące z zaprzeczonym, np. μήποτε κατασύρη σε προς τόν κριτήν, καί ό κριτής σε παραδώσει, aby nie pociągnął cię do sędziego i sędzia wyda cię: Łk 12,58;
ουτε αντλημα ?χεις, καί τό φρέαρ έστίν βαθύ, ani czerpaka nie masz, i studnia jest głęboka: J 4,11; μήποτε ΐδωσιν τοις όφθαλμοΐς καί τοις ώσίν άκούσωσιν, aby oczami nie zobaczyli i [nie] usły- szeli uszami: Dz 28,27. f. Wskazuje na wynik czynności wcześniejszej, zatem, stąd, tak że, np. καί έν παντί άβαρή έμαυτόν ύμϊν έτήρησα, tak że w niczym nie stałem się dla was ciężarem: 2 Kor 11,9; podobnie np Hbr 3,19; Jk 4,7.10; 2 Ρ 1,19. g. Dla podkreślenia jakiegoś faktu, dla wyrażenia zdumienia, a oto, a jednak, a przecież, ale, lecz, np. Mt 3,14; 6,26; 10,29; Mk 12,12; Łk 13,7. h. Na początku natarczywych pytań, często wyrażających zdziwienie, nie- dowierzanie, urazę, np. καί τις έστιν, κύριε, α kto to jest, Panie?: J 9,36; κύριε, καί τί γέγονεν, Panie, α co się stało?: 14,22; καί τις ό εύφραίνων με, to kto tym sprawiającym mi radość?: 2 Kor 2,2. i. Na początku parentez, np. καί έκωλύθην άχρι του δεϋρο, lecz aż dotąd doznawałem przeszkód: Rz 1,13.
Przed wyrazem lub zdaniem wy-, jaśniającym bądź poszerzającym myśl wcześniejszą, to jest, mianowicie, i to, a to, np. 1 Kor 2,2; Ef 2,8; Hbr 11,12.
309
2522 / καί
Pleonastycznie po πολύς,
a przed inną przydawką, np. πολλά [... ] και Ετερα
παρακαλών εύηγγελίζετο,
wiele f... ] (i) innych dając zachęt, głosił dobrą nowinę:
Łk 3,18; πολλά [...] καί αλλα σημεία έποίησεν,
wiele [...] (i) innych znaków uczynił: J 20,30; πολ-
λά καί βαρέα αίτιώματα καταφέροντες,
wiele (i) ciężkich oskarżeń wnosząc: Dz
25,7. 5. Dla wprowadzenia nowej myśli, mało związanej z
poprzednią, zob. np. Mt 4,23; Mk 5,1; Łk 8,26; J 1,19.
6. καί ... καί, łączące po- jedyncze wyrazy,
człony zdania lub całe zdania, nie tylko ...
lecz także, zarówno ... jak, tak ... jak, już to ... już to,
zob. np. Mt 10,28; Mk 4,41; Łk
310
5,36; J 6,36; Dz 23,3; Rz 11,33; 1 Kor 1,22; Flp 2,13; 1 Tes 2,18. II. Raczej jako adv., także, również, nawet, wła- śnie, właściwie. 1. Także, również, np. Mt 5,39; Mk 1,38; Łk 21,31; J 7,47. 2. Nawet, np. Dz 5,39; 1 Kor 2,10; 2 Kor 1,8; Ga 2,17. 3. W zdaniach prze- ciwstawnych, porównawczych i innych καί wykazuje różne funkcje i różne znaczenia (czasem pleonastycznie), np. ώσπερ τότε [... ] οϋτως καί νϋν, jak wówczas [■■■], tak również teraz: Ga 4,29; μηκέτι ύμάς περιπατεΐν καθώς καί τα έθνη περιπατεί, abyście wy nie po- stępowali tak, jak poganie postępują: Ef 4,17; ώς πάντοτε καί νϋν, jak zawsze, tak również teraz: Flp 1,20; καθώς καί ό κύριος [... ] οϋτως καί ύμεϊς, jak Pan [...], tak i wy: Kol 3,13; τα αύτά έπάθετε καί ύμεΐς [... ] καθώς καί αύτοί, to samo i wy wycierpieliście [■■■], co i oni: 1 Tes 2,14. 4. Z wyrazami ozna- czającymi przyczynę lub skutek (często pleonastycznie), np. όθεν καί σωζειν [... ] δύναται, dlatego też może zbawiać: Hbr 7,25; διό καί Ίησοϋς, dlatego i Jezus: 13,12; ώστε καί οί πάσχοντες, stąd i cierpiący: 1 Ρ 4,19. 5. Po partykule pytaj nej, jeszcze, nadal, w ogóle, np. ίνατί καί, po co jeszcze: Łk 13,7; τι καί βαπτίζονται, dlaczego w ogóle przyjmują chrzest: 1 Kor 15,29. 6. Po zaimku względnym uniezależnia logicznie zdanie względne od nadrzęd- nego, zob. np. Łk 10,30; Dz 1,3; Rz 9,24; 1 Kor 11,23. 7. Pleonastycznie z przyimkami, np. μετά καί Κλήμεντος, wraz (i) z Klemensem: Flp 4,3. 8. Z drugim imieniem własnym kogoś lub czegoś, np. Σαϋλος, ό καί Παϋλος, Szaweł, [zwany] również Pawłem: Dz 13,9. III. Z innymi spójnikami, np. καί γάρ, bo też, bo rzeczywiście: 2 Kor 5,2; καί γε, nawet, np. Dz 2,18; καί γε ού μακράν, choć naprawdę niedaleko: 17,27; δέ καί, a również, a nawet, np.
Mt 10,30; zaś nawet, np. 18,17; καί δέ, i również, a nawet, lecz również, np. Mt 10,18; 16,18; άλλα καί, lecz również, np. Łk 12,7; 16,21; αλλά γε καί, lecz właśnie, np. Łk 24,21; έάν καί, a nawet jeśli, np. Ga 6,1; έάν δέ καί, a jeśli, np. 1 Kor 7,11; εί καί, jeśli nawet, choćby nawet, chociaż, np. Łk 11,8; 1 Kor 7,21; 2 Kor 4,16; ή καί, lub nawet, np. Łk 18,11; Rz 2,15; 1 Kor 16,6. [9164f] 1170 2493 2528 2532
2533 2535 2536 2537 2555* 2566 3879 4919 4923 4924 4933 4934 4999.
Καϊάφας, ό; -a, Kajfasz, najwyższy ka- płan: Mt 26,3.57; Łk 3,2; J 11,49; 18,13.14.24.28; Dz 4,6. [9]
Κάιν, ό; nieodm., Kain, syn Adama: Hbr 11,4; 1 J 3,12; Jud 11. [3]
Κα'ίνάμ,, ό; nieodm., Kainam, postać z genealogii Jezusa. 1. Syn Arfaksada: Łk 3,36. 2. Syn Enosa: Łk 3,37. [2]
καινός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, nowy. 1. Nowy, w sensie nie używany; o rzeczach: Mt 9,17; 13,52 - subst. και- νά, rzeczy nowe; 27,60; Mk 2,21.22; Łk 5,36a,b,c.38; J 19,41. 2. Nowy, o czymś wcześniej nie istniejącym, nie- znany, obcy; o rzeczach, o nauce: Mk 1,27; Dz 17,19; o języku (mowie): Mk 16,17; o przykazaniu: J 13,34; 1 J 2,7. 8; 2 J 5; og. τι, coś: Dz 17,21; o imieniu: Ap 2,17; 3,12b; o pieśni: Ap 5,9; 14,3. 3. W antytezie do czegoś starego, przestarzałego; w tym sensie nowe oznacza coś lepszego, doskonal- szego, wyższego rzędu. a. O człowieku: Ef 2,15; 4,24. b. O rzeczach, o Przy- mierzu: Mt 26,29v.l.; Mk 14,24v.l.; Łk 22,20; 1 Kor 11,25; 2 Kor 3,6; Hbr 8,8.13; 9,15; o owocu: Mt 26,29; Mk 14,25; o stworzeniu: 2 Kor 5,17a; Ga 6,15; subst. καινά, rzeczy nowe: 2 Kor
5,17b; o niebie: 2 Ρ 3,13; Ap 21,la;
ziemi: 2 Ρ 3,13b; Ap 21,lb; o Je- ruzalem: Ap 3,12a; 21,2; πάντα κ., wszystko nowe: 21,5. [42] 341 342 343
1456 1457 2527 2527*.
καινότης, ή; -ητος, nowość: Rz 6,4; 7,6. —> 2526. [2]
καινοφωνία, ή; -ας (καινός —> 2526, φωνή —► 5305; -ία), mówienie rzeczy nowych:
Tm 6,20v.l.; 2 Tm 2,16v.l.
καίπερ, spójnik (καί-2522 ^־, -περ —> 3882*), chociaż, choć: Flp 3,4; Hbr 5,8; 7,5; 12,17; 2 Ρ 1,12. [5]
καιρός, ό; -οϋ, czas, pora, chwila. 1. Og.: Mt 11,25; 12,1; 14,1; Łk 4,13; 8,13a; 13,1; 21,36; J 5,4; Dz 7,20; 12,1; 13,11; 14,17; 19,23; Rz 3,26; 8,18; 9,9; 11,5; 13,11; 1 Kor 7,5; 2 Kor 6,2a,b; 8,14; Ef 2,12; 6,18; 1 Tes 2,17; 2 Tm 4,3; Hbr 9,9; 1 Ρ 1,11. 2. Właściwy czas, stosowna pora, odpowiednia pora, właściwa chwila: Mt 24,45; Mk 12,2; Łk 12,42; 20,10; J 7,6a,b.8; Dz 24,25; Rz 5,6; Ga 6,10; Ef 5,16; Kol 4,5; Hbr 11,15; Ap 12,12. 3. Czas, pora, w sensie określony czas, przewidziany czas, ustalona pora: Mt 13,30; 21,34. 41; 26,18; Mk 1,15; 11,13; Łk 1,20; 8,13b; 19,44; 21,24; Dz 17,26; Ga 4,10
καιροί, świąteczne okresy; 6,9; 2 Tes 2,6; 1 Tm 2,6; 6,15; 2 Tm 4,6; Tt
3; Hbr 9,10; 11,11; 1 Ρ 4,17; Ap
18. 4. Jako termin eschatologiczny, czas, czas krytyczny; pl. czasy osta- teczne, czasy: Mt 8,29; 16,3; Mk 10,30
311
Καίσαρ, ό; -αρος, pierwotnie imię wła- sne, Cezar (łac. Caesar); później ty- tuł, nadawany władcom Rzymu, ce- zar; jeszcze później cesarz: Mt 22,17. 21a,b,c; Mk 12,14.16.17a,b; Łk 2,1; 3,1; 20,22.24.25a,b; 23,2; J 19,12a,b. 15; Dz 17,7; 25,8.10.11.12a,b.21; 26,32; 27,24; 28,19; Flp 4,22. [29]
Καισαρεία, ή; -ας, Cezarea. 1. Ceza- rea Filipowa, miasto u podnóża gór Hermonu: Mt 16,13; Mk 8,27. 2. Mia- sto nadmorskie, leżące na południe od Karmelu: Dz 8,40; 9,30; 10,1.24; 11,11; 12,19; 18,22; 21,8.16; 23,23.33; 25,1. 4.6.13. [17]
καίτοι, partykuła (και —> 2522, τοι: σύ —»■ 4628), wszakże, jednakże, chociaż: J 4,2 - to miejsce liczone jest w Konkordanz zum Novum Testamentum Graece (3. Aufl. Berlin 1987) dwukrot- nie: raz pod hasłem καίτοι, drugi raz pod καίτοιγε; Dz 14,17; Hbr 4,3. [3]
καίτοιγε, partykuła (καί —> 2522, τοι: σύ —> 4628, γε —> 1058), wszakże, jednakże, chociaż: J 4,2. [1]
καίω, aor. act. ίκαυσα, aor. pass. i- καυθην, perf. pass. κέκαυμαι, zapalać, palić; płonąć; w NT bez agensa. 1. Za- pałać coś, z acc.; pass. trans, być zapa- lanym; pass. intrans. płonąć; a. Dosł. a. Og.: Mt 5,15. β. Pass. trans.: Mk 4,21v.l.; Łk 12,35. γ. Pass. intrans.: J 5,35; Hbr 12,18; Ap 4,5; 8,8.10; 19,20;; 21,8. b. Met., pass. intrans., o sercu: Łk 24,32. 2. Spalać, palić. a. Pass. trans., być spalanym, być palonym: Mt 13,40; J 15,6. b. Pass. intrans., palić się: 1 Kor 13,3v.l. [12] 1569 2608 2727
2728 2728* 2729 2730 2731 2732 2732* 3523.
2535 / κάκεΐ
κάκεΐ,
adv. (καί —> 2522, εκεί —> 1558).
312
I tam: Mt 5,23; 10,11; 28,10; Mk
35; J 11,54; Dz 14,7; 22,10; 25,20; 27,6. 2. I również tam: Dz 17,13. [10]
κάκεϊθεν, adv. (καί —> 2522, έκεΐ —1558 ■י, -θεν —> 2302**), stamtąd. 1. Ο miejscu, stamtąd: Mk 9,30; Łk 11,53; Dz 7,4; 14,26; 16,12; 20,15; 21,1; 27,4; 28,15.
O czasie, z kolei, potem, później: Dz 13,21. [10]
κάκεΐνος, -η, -o; -ου, -ης, -ου (καί—> 2522, έκεΐ —> 1558; -ος), i tamten, i ów. 1. O tym, co jest w pełni odległe, a. I (a) tamten, i (a) on. a. O ludziach: Łk
7; 22,12; Dz 18,19. β. O rzeczach: Mt 23,23; Łk 11,42. b. Ten również, również on; o ludziach: Dz 15,11; Rz 11,23; 1 Kor 10,6; Hbr 4,2. 2. O tym, co jest stosunkowo bliższe, a. I on, a on, i to. a. O Bogu Ojcu: J 7,29. β. O ludziach: Mk 16,11. γ. O rzeczach: Mt 15,18. b. On również, on także. a. O Jezusie: 2 Tm 2,12. β. O ludziach: Mk 12,4.5; 16,13; Łk 20,11; J 6,57; 10,16 - w metaforze owiec; 14,12; 17,24; Dz 5,37. [22]
κακία, ή; -ας, zło, występek; kłopot, zmartwienie; nieszczęście. 1. W sen- sie etycznym, a. Jako przeciwieństwo cnoty, zło, nieprawość, niegodziwość: Dz 8,22; 1 Kor 5,8; 14,20; Jk 1,21; 1 Ρ 2,16. b. Jako jedna z etycznych wad, podłość, plugawość: Rz 1,29; Ef 4,31; Kol 3,8; Tt 3,3; 1 Ρ 2,1. 2. Kłopot, zmartwienie, nieszczęście: Mt 6,34. 2545. [11]
κακοήθεια, ή; -ας (κακός —> 2545, ήθος —» 2234; -εια), występność, złośliwość: Rz 1,29. [1]
κακολογέω (κακός —> 2545, λόγος: λέγω —► 2996-, -έω), mówić źle ο kimś, zło- rzeczyć komuś, lżyć, znieważać kogoś,
wymyślać komuś, z acc.: Mt 15,4; Mk 7,10; 9,39; Dz 19,9. [4]
#
κακοπάθεια, zam. κακοπαθία —► 2542.
κακοπαθέω (κακός —> 2545, πάθος: πάσχω —> 3833; -έω), doznawać zła, doznawać nieszczęścia. 1. Doznawać cierpień, cierpieć niedolę: 2 Tm 2,9; Jk 5,13. 2. Cierpliwie znosić trudy, cierpliwie znosić niewygody: 2 Tm 4,5. [3]
κακοπαθία, ή; -ας (κακός —> 2545, πά- θος: πάσχω —> 3833; -ία), doznawanie (jakiegoś) zła; stąd pass. nieszczęście, cierpienie, ból lub (w NT) act. wy- trwałość w cierpieniu, cierpliwość: Jk 5,10. [1]
κακοποιέω (κακός —* 2545, ποιέω —> 4034), być czyniącym zło, być złoczyńcą; czy- nić zło; źle czynić; szkodzić, krzywdzić: Mk 3,4; Łk 6,9; 1 Ρ 3,17; 3 J 11. [4]
κακοποιός, -όν; -οϋ (κακός —> 2545, ποιέω —> 4034; -ός), czyniący zło, wyrządzający zło; subst. 6 κ., złoczyńca: J 18,30v.l. - o Jezusie; 1 Ρ 2,12.14; 4,15. [3]
κακός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, zły. 1. W sensie etycznym, zły. a. O ludziach: Mt 21,41; 24,48; Flp 3,2; Ap 2,2. b. O przymiotach, czynach, rozmo- wach, uczuciach, zamiarach ludzi: Mk 7,21; Rz 13,3; 1 Kor 15,33; Kol 3,5; 1 Tm 6,10. c. Subst. τό κ., zło; zły czyn, także o czynach sprzecznych z Prawem: Mt 27,23; Mk 15,14; Łk 23,22; J 18,23.30; Dz 23,9; Rz 1,30; 2,9; 3,8; 7,19.21; 13,4a,b; 14,20; 16,19; 1 Kor 10,6; 13,5; 2 Kor 13,7; Hbr 5,14; Jk 1,13; 1 Ρ 3,10.11.12; 3 J 11. 2. Zły, w sensie szkodliwy, zgubny, nieszczęsny; subst. τό κ., zło, nie- szczęście, krzywda, niedola, zguba: Łk 16,25 - subst.; Dz 8,24v.l. - subst.;
16,28 - subst.; 28,5 - subst.; Tt
12 - o bestiach; Jk 3,8 - subst.; Ap 16,2 - o wrzodzie. 3. Nieja- sne znaczenie 1 lub 2; subst.: Dz 9,13; Rz 12,17a,b.21a,b; 13,10; 1 Tes 5,15a,b; 2 Tm 4,14; 1 Ρ 3,9a,b. [50]
171 422 1458 1569* 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2546 2547 2548 2549 2550 4636 4637.
κακούργος, -ον; -ου (κακός —> 2545, έργον —> 2041; -ος), czyniący zło; b κ., złoczyńca: Łk 23,32.33.39; 2 Tm 2,9. [4]
κακουχέω (κακός —► 2545, έχω —> 2189; -έω), źle traktować, poniewierać: Hbr
37; 13,3. [2]
κακόω, krzywdzić, dręczyć; źle usposa- biać. 1. Źle traktować, krzywdzić, drę- czyć kogoś, z acc.; cz. ludzi: Dz 7,6.19; 12,1; 18,10; 1 Ρ 3,13. 2. Czynić złym kogoś, źle usposabiać kogoś przeciwko komuś, τινά κατά τίνος; cz. ludzi: Dz 14,2. 2545. [6]
κακώς, adv., źle. 1. W sensie fizycznym, κ. έχειν, źle się mieć, źle się czuć, być chorym: Mt 4,24; 8,16; 9,12; 14,35; 17,15v.l.; Mk 1,32.34; 2,17; 6,55; Łk 5,31; 7,2; κ. δαιμονίζεσθαι, być ciężko dręczonym przez złego ducha: Mt 15,22; κ. πάσχειν, bardzo cierpieć: 17,15; κ. ά- πολλύναι, marnie wygubić: 21,41. 2. W sensie etycznym, κ. λαλεί ν, źle mówić, w sensie mówić coś złego: J 18,23; κ. λέγειν, źle mówić, w sensie złorze- czyć, ubliżać: 23,5; κ. αίτεΐσθαι, źle się modlić: Jk 4,3. —> 2545. [16]
κάκωσις, ή; -εως, złe traktowanie, drę- czenie, udręka: Dz 7,34. —>■ 2545. [1]
313
κάλαμος, ό; -ου, trzcina. 1. Jako żywa roślina: Mt 11,7; 12,20; Łk 7,24. 2. Jako sama łodyga: Mt 27,29.30.48; Mk 15,19.36. 3. Trzcina jako pręt mier- niczy: Ap 11,1; 21,15.16. 4. Trzcina jako narzędzie do pisania, dziś pióro: 3 J 13. [12] 2551.
2553 / καλέω
καλέω,
imperf. act. έκάλουν, fut. act. καλέσω, aor. act.
έκάλεσα, aor. pass. έκλήθην, perf. act. κέκληκα,
perf. pass. κέκλημαι, wołać, powoływać.
I. Wołać. 1. Wołać po imieniu, nazywać,
a. Na- zywać, w sensie
zwracać się do kogoś jako do kogoś,
nazywać kogoś kimś, z podwójnym acc.
a. Cz. Boga: Rz 9,25. β. Cz. Jezusa: Hbr 2,11.
γ. Cz. ludzi: Mt 22,43.45; 23,7(pass.).8(pass.).9.10
(pass.); Łk 6,46; 20,44; Dz 14,12; 1 Ρ 3,6. δ.
Pass. bez agensa: Łk 22,25; Rz 9,26; Jk 2,23. b.
Nazywać, w sensie nadawać imię
komuś jakieś, z podwój- nym acc. osoby i imienia własnego; κ.
τό δνομα, nadawać imię jakieś,
z acc. imienia własnego; pass. być nazywa- nym,
nosić imię, mieć na imię, z po- dwójnym nominatiwem
osoby (rzeczy) i imienia własnego lub rzeczownika όνομα i
imienia własnego; καλεΐσθαι ονόματι,
być nazywanym imieniem ja- kimś, z dat. łub nom.
imienia własnego a. Cz. Maryi lub św. Józefa: Mt 1,21. 25; Łk
1,31. β. Cz. innych ludzi: Łk 1,13.59. γ.
Cz. anioła: Łk 2,21b(pass.). δ.
Pass. bez agensa: Mt 27,8; Łk 1,60. 61.62; 2,4.21a; 6,15; 7,11;
8,2; 9,10; 10,39; 19,2.29; 21,37; 22,3; 23,33; J 1,42; Dz
1,12.19.23; 3,11; 7,58; 8,10; 9,11; 10,1; 13,1; 15,22.37;
27,8.14.16; 28,1; Ap 1,9; 11,8; 12,9; 16,16; 19,11. 13.
ε. Og.: Mt 1,23. C. Często pass. nie
dla samego podania imienia, lecz dla podkreślenia, że jego
nosicielem jest właśnie dana osoba (rzecz): Mt 2,23; 5,9.19a,b;
21,13; Mk 11,17; Łk
314
32.35.36.76; 2,23; Łk 15,19.21; Rz 9,7; 1 Kor 15,9; Hbr 3,13; 11,18; 1 J 3,1. 2. Zapraszać kogoś, z acc. a. Cz. ludzi, o zaproszeniu ludzi: Mt 22,9; Łk 14,8a(pass.),b(pass).9.10b.l3.16; 1 Kor 10,27; o zaproszeniu Chrystusa: Łk 7,39; 14,12. b. Pass. bez wyraź- nie podanego agensa (często dom. cz. ludzi), o zaproszeniu do siebie ludzi: Mt 22,3b.4.8; Łk 14,7.10a.l7.24; Ap 19,9; o zaproszeniu do siebie Chry- stusa: J 2,2. 3. Zwoływać kogoś, z acc.; cz. ludzi, o zwoływaniu ludzi: Mt 20,8; 22,3a; 25,14; Łk 19,13. 4. Wzy- wać, przywoływać kogoś, z acc. a. Cz. Boga, o wezwaniu Jezusa: Mt 2,15. b. Cz. Maryi i innych ludzi, o przywo- łaniu Jezusa: Mk 3,31. c. Cz. innych ludzi, o przywołaniu ludzi: Mt 2,7. 5. Jako termin prawniczy, wzywać, pozywać kogoś, z acc.; cz. ludzi, o wezwaniu ludzi: Dz 4,18; 24,2(pass.).
O szczególnym wołaniu, pocho- dzącym od Boga, powoływać, wzywać kogoś, z acc., np. do czynności apostoł- skich, do królestwa Bożego, do chwały, do życia itp. 1. Cz. Boga: Rz 4,17; 8,30a,b; 9,12.24; 1 Kor 7,15.17; Ga 1,6.15; 5,8; 1 Tes 2,12; 4,7; 5,24; 2 Tes 2,14; 2 Tm 1,9; 1 Ρ 1,15; 2,9; 5,10; 2 Ρ 1,3. 2. Cz. Jezusa: Mt 4,21; 9,13; Mk 1,20; 2,17; Łk 5,32. 3. Pass. bez agensa, lecz na ogół dom. cz. Boga: 1 Kor 1,9; 7,18a,b.20.21.22a,b. 24; Ga 5,13; Ef 4,1.4; Kol 3,15; 1 Tm 6,12; Hbr 5,4; 9,15; 11,8; 1 Ρ 2,21; 3,9. [148] 410* 411 478 1165* 1459 1464 1520 1573 1940 2810 2811 3217 3744 3747 3748 4161 4210 4638 4697.
καλλιέλαιος, ή; -ου (καλός —> 2557, έλαια —> 1634; -ος), szlachetne drzewo oliwne, szlachetna oliwka: Rz 11,24. [1]
καλοδιδάσκαλος, -ον; -ου (καλός —> 2557, διδάσκω —► 1315; -λος), uczący tego, co piękne; uczący tego, co dobre: Tt 2,3. [1]
*
καλοκαγαθία, ή; -ας (καλός —> 2557, καί —► 2522, αγαθός —* 17■ -ία), dosł. piękno i dobro; stąd szlachetność: Jk 5,10v.l.
καλοποιέω (καλός —> 2557, ποιέω —> 4034), dosł. czynić to, co piękne; stąd czynić to, co dobre; dobrze czynić: 2 Tes 3,13. [1]
καλός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, piękny, dobry. 1. Ο zewnętrznym wyglądzie, piękny; o kamieniach: Łk 21,5. 2. O jakości, o zgodności czegoś z celem, dla którego istnieje, dobry, użyteczny.
а. Dobry, piękny w sensie wolny od usterek, czysty, dogodny, cenny; o rze- czach, o owocach: Mt 3,10; 7,17.18. 19; 12,33b; Łk 3,9; 6,43b; o drzewie: Mt 12,33a; Łk 6,43a; o ziemi, żyzna: Mt 13,8.23; Mk 4,8.20; Łk 8,15a; o nasieniu: Mt 13,24.27.37.38; o perle: 13,45; o rybach: 13,48; o soli: Mk 9,50; Łk 14,34; o winie: J 2,10a,b; o porcie: Dz 27,8. b. Dobry w sensie etycz- nym, zacny, szlachetny; o rzeczach; o uczynkach, czynach: Mt 5,16; 26,10; Mk 14,6; J 10,32.33; 1 Tm 5,10.25;
б,18; Tt 2,7.14; 3,8a.l4; Hbr 10,24; 1 Ρ 2,12b; o sercu człowieka: Łk 8,15b;
Prawie: Rz 7,16; 1 Tm 1,8; subst. τό καλόν, τά καλά, dobro; to, co dobre: Rz 7,18.21; 12,17; 2 Kor 8,21; 13,7; Ga 4,18b; 6,9; Hbr 5,14; Jk 4,17; o nie- jedzeniu czegoś: Rz 14,21; o powodzie do chluby: 1 Kor 5,6; og. τοΰτο, ταϋτα, to: 1 Tm 2,3; Tt 3,8b; o świadectwie:
Tm 3,7; o sumieniu: Hbr 13,18; o postępowaniu, zachowywaniu się: Jk 3,13; 1 Ρ 2,12a. c. Dobry pod każdym względem, szlachetny, nienaganny, bez zarzutu, a. O Jezusie jako pasterzu: J 10,lla.l4. β. O ludziach: J 10,llb; 1 Tm 4,6a; 2 Tm 2,3; 1 Ρ 4,10. γ. O rze
czach; o mierze, dobry, pełny: Łk 6,38; subst. τό καλόν, to, co nienaganne: 1 Tes 5,21; o walce, o zawodach: 1 Tm 1,18; 6,12a; 2 Tm 4,7; o czynie: 1 Tm 3,1; o stopniu, met.: 3,13; o stworzeniu (o tym, co Bóg stworzył): 4,4; o nauce: 4,6b; o wyznaniu: 6,12b. 13; o fundamencie: 6,19; o depozycie wiary: 2 Tm 1,14; o słowie Boga: Hbr 6,5; o imieniu: Jk 2,7. 3. Καλόν (έ- στιν), jest rzeczą (etycznie) dobrą; jest przyjemne; jest pożyteczne; lepiej jest dla kogoś, żeby, z dat. i z inf.; z inf. lub z acc. cum inf.: Mt 15,26; 17,4; 18,8.9; 26,24; Mk 7,27; 9,5; 9,42.43.45. 47; 14,21; Łk 9,33; 1 Kor 7,1.8.26a,b; 9,15; Ga 4,18a; Hbr 13,9. [101] 2554
2555 2555* 2556 2560.
κάλυμμα, τό; -ατος, zasłona, welon.
Dosł.; o zasłonie, którą Mojżesz zakrywał swoją twarz: 2 Kor 3,13.
Met.: 2 Kor 3,14.15.16. 2559. [4]
καλύπτω, fut. act. καλύψω, aor. act. έκάλυψα, perf. pass. κεκάλυμμαι, za- krywać, zasłaniać coś, z acc. 1. Dosł., zakrywać, przykrywać, a. Cz. ludzi: Łk 8,16. b. Cz. rzeczy: Mt 8,24(pass.) -
falach, zalewać; Łk 23,30. 2. Met. a. Zakrywać, usuwać (sprzed oczu). a. Cz. ludzi: Jk 5,20. β. Cz. miłości:
Ρ 4,8. b. Chować, ukrywać; pass. bez agensa: Mt 10,26; 2 Kor 4,3a,b. c. Zasłaniać; pass. bez agensa: Łk 24,32v.l. [8] 176 344 596 597 1941 1942 2558 2609 3745 3905 4639.
315
zwłaszcza w zwrotach κ. ποιεΐν, dobrze czynić, o wyświadczaniu dobrodziej- stwa: Mt 5,44v.l.; 12,12; Łk 6,27; κ. έχειν, dobrze się mieć, dobrze się czuć: Mk 16,18; κ. λέγειν, dobrze mówić o kimś, chwalić kogoś, z acc.: Łk 6,26. 4. Dobrze w sensie trafnie, słusznie, poprawnie, a. Κ. ποιεΐν, słusznie uczy- nić; uczynić tak, jak należy: Dz 10,33;
Kor 7,37.38; Flp 4,14; Jk 2,8.19;
Ρ 1,19; 3 J 6. b. Ze słowami mówienia, słuchania, rozumienia: Mt 15,7; Mk 7,6; 12,28; Łk 20,39; J 4,17; 8,48; 13,13; 18,23; Dz 28,25. c. Jako wykrzyknik, słusznie, dobrze, bardzo dobrze: Mk 12,32; Rz 11,20. 5. Iro- nicznie, dobrze, znakomicie: Mk 7,9; 2 Kor 11,4. 6. Comp. κάλλιον, bardzo dobrze: Dz 25,10. 2557. [37]
κάμηλος, ό i ή; -ου, wielbłąd: Mt 3,4; 19,24; 23,24; Mk 1,6; 10,25; Łk 18,25. [6]
*
κάμιλος, ό; -ου, sznur, lina; w NT w licznych rękopisach zamiast κάμη- λος: Mt 19,24v.l.; Mk 10,25v.l.; Łk 18,25v.l.
κάμινος, ή; -ου, piec: Mt 13,42.50; Ap 1,15; 9,2. [4]
καμμύω (κατά —> 2582, μύω —> 3339*), aor. act. έκάμμυσα, zamykać (oczy): Mt 13,15; Dz 28,27. [2]
κάμνω, aor. act. έκαμον. 1. Zmę- czyć się, być zmęczonym: Hbr 12,3. 2. Chorować, być chorym: Jk 5,15. [2]
κάμπτω, fut. act. κάμψω, aor. act. ε-
2565 / κάμπτω
καμψα,
zginać; zginać się. 1. Trans. zginać; χ.
γόνυ τινι lub πρός τίνα,
zginać kolano przed kimś, klękać przed kimś:
Rz 11,4; Ef 3,14. 2.
Intrans. zginać się; γόνυ κάμπτει
τινί, kolano
316
zgina się przed kimś, kolano klęka przed kimś: Rz 14,11; Flp 2,10. [4]
345 4640.
κάν, partykuła (καί —2522 ·י, εί —► 1488, δν —> 302). 1. I jeśliby, jeśliby może: Mt 10,23v.l.; Mk 16,18; Łk 12,38a,b; 13,9; J 8,55; 1 Kor 13,3; Jk 5,15. 2. Jeśli nawet, choćby (nawet), a cho- ciazby: Mt 21,21; 26,35; J 8,14; 10,38; 11,25; Hbr 12,20. 3. Jeśli tylko, byleby (tylko): Mk 5,28; 6,56; Dz 5,15; 2 Kor 11,16. [17]
Κανά, ή; nieodm., Kana, miasto w Ga- lilei: J 2,1.11; 4,46; 21,2. [4]
Καναναΐος, ό; -ου, Kananejczyk, przy- domek Szymona, jednego z Dwunastu, wzięty z wyrazu aramejskiego, ozna- czającego Gorliwy, Zelota: Mt 10,4; Mk 3,18. [2]
*
Κανανίτης, ό; -ου, Kananita, pocho- dzący z Kany: Mt 10,4v.l.; Mk 3,18v.l.
Κανδάκη, ή; -ης, Kandake, stały tytuł królowych Etiopii: Dz 8,27. [1]
κανών, ό; -όνος, pierwotnie pręt mier- niczy, liniał; w NT sfera działania, granice; miara. 1. Sfera działania, granice, miara: 2 Kor 10,13.15.16. 2. Miara, zasada, reguła, prawidło: Ga 6,16; Flp 3,16v.l. [4]
*
Καπερναούμ, v.l. dla Καφαρναουμ —> 2736.
καπηλεύω, kupczyć, frymarczyć czymś, z acc.: 2 Kor 2,17. [1]
καπνός, ό; -οϋ, dym: Dz 2,19; Ap 8,4; 9,2a,b,c.3.17.18; 14,11; 15,8; 18,9.18; 19,3. [13]
Καππαδοκία, ή; -ας, Kapadocja, kraina w Azji Mniejszej: Dz 2,9; 1 Ρ 1,1. [1]
*
κάρα, κάρη, dawniej τό; -ήατος; później ή; -ης, głowa; szczyt, wierzchołek; w NT w złożeniach i w pochodnych: 598 2573** 2890 2891.
**
καραδοκία, ή; -ας (κάρα —> 2573*, δο- κέω: δέχομαι —> 1202; -ία), pilne wy- czekiwanie, gorliwe wyczekiwanie: Flp l,20v.l.
καρδία, ή; -ας, serce. 1. Serce jako siedziba fizycznego, duchowego i umy- słowego życia. a. Jako ośrodek i źró- dło życia fizycznego; o sercu ludzi: Dz 14,17; Jk 5,5. b. Jako ośrodek i źródło całego życia wewnętrznego: myślenia, uczuć, chcenia, łaski. a. Og. jako ośrodek całego życia wewnętrz- nego; o sercu ludzi: Mt 13,19; 15,8. 18; 18,35; Mk 7,6.19; Łk 1,17; 8,12. 15; 16,15; Dz 8,37; Rz 6,17; 8,27; 10,8. 9.10; 1 Kor 14,25; 2 Kor 5,12; 6,11; Kol 3,16; 1 Tes 2,4; 1 Tm 1,5; 2 Tm 2,22; 1 Ρ 1,22; 3,4; 1 J 3,19; Ap 2,23. β. Jako ośrodek zdolności myślę- nia (i o samych myślach), rozumienia, jako miejsce naturalnego i duchowego oświecenia, z możliwym znaczeniem umysł; o sercu Maryi, Matki Jezusa: Łk 2,19.51; o sercu innych ludzi: Mt 9,4; 13,15a,b; 15,19; 24,48; Mk 2,6.8; 3,5; 6,52; 7,21; 8,17; 11,23; Łk 1,51.66; 2,35; 3,15; 5,22; 9,47; 12,45; 24,25.38; J 12,40a,b; Dz 7,23; 16,14; 28,27a,b; Rz 1,21; 10,6; 16,18; 1 Kor 2,9; 2 Kor 3,15; 4,6; Ef 1,18; 4,18; 5,19; 1 Tes 2,17; Hbr 3,10; 4,12; Jk 1,26; 1 Ρ 3,15; 2 Ρ 1,19; o sercu stolicy Babilonu: Ap 18,7. γ. Jako ośrodek woli i jej decyzji; o sercu ludzi: Łk 21,14; J 13,2; Dz 5,3.4; 11,23; Rz 2,15; 1 Kor 4,5; 7,37a,b; 2 Kor 3,2.3;
9,7; Hbr 3,8.15; 4,7; 8,10; 10,16; Ap 17,17. δ. Jako ośrodek i źródło życia etycznego: cnót i wad; o sercu ludzi: Mt 5,8; Łk 6,45a,b; 21,34; Dz 7,51; 8,21.22; 15,9; Rz 2,5.29; Flp 4,7; 1 Tes 3,13; Hbr 3,12; 10,22a,b; Jk 4,8; 2 Ρ
ε. Jako ośrodek i źródło uczuć, pragnień; o sercu Boga: Dz 13,22; o sercu Jezusa: Dz 2,26; o sercu ludzi: Mt 5,28; 6,21; 12,34; Łk 12,34; 24,32; J 14,1.27; 16,6.22; Dz 2,37; 7,39.54; 21,13; Rz 1,24; 9,2; 10,1; 2 Kor 2,4; Ef 6,22; Kol 2,2; 4,8; 2 Tes 2,17; Jk 3,14; 5,8; 1 J 3,20a,b.21. ζ. Jako ośrodek zwłaszcza miłości; o sercu ludzi: Mt 22,37; Mk 12,30.33; Łk 10,27; 2 Kor 7,3; Flp 1,7; 2 Tes 3,5. η. Jako ośro- dek pewnych dyspozycji psychicznych;
sercu Jezusa, postawa pokory: Mt 11,29; o sercu ludzi, prostota: Dz 2,46; Ef 6,5; Kol 3,22; jednomyślność: Dz 4,32; gorliwość: 2 Kor 8,16; pokój: Kol
Θ. Jako mieszkanie Boskich Osób
nadprzyrodzonych darów; o sercu lu- dzi, mieszkanie miłości ze strony Boga: Rz 5,5; zadatku Ducha: 2 Kor 1,22; Ducha Syna: Ga 4,6; Chrystusa: Ef 3,17; łaski: Hbr 13,9. 2. Met. serce w sensie wnętrze; o wnętrzu ziemi: Mt 12,40. [157] 2575 4504.
καρδιογνώστης, ό; -ου (καρδία —> 2574, γινώσκω —> 1090; -της), znawca serc; ο Bogu: Dz 1,24; 15,8. [2]
317
Κάρπος, ό; -ου, Karpus, imię pewnego chrześcijanina: 2 Tm 4,13. [1]
καρποφορέω (καρπός —2576 ·י, φόρος: φέρω —» 5193; -έω), aor. act. έκαρ- ποφόρησα, przynosić owoc, przynosić plon, wydawać owoc. 1. Dosł., cz. ziemi: Mk 4,28. 2. Met. o owocach przyjęcia słowa Bożego, zjednoczenia się z Chrystusem, życia według grzesz- nych namiętności; cz. ludzi: Mt 13,23; Mk 4,20; Łk 8,15; Rz 7,4.5; Kol l,6(pass.) - o doprowadzaniu Ewange- lii do owocowania; 1,10. [8]
καρποφόρος, -ον; -ου (καρπός —> 2576, φόρος: φέρω —> 5193; -ος), przynoszący owoc, wydający plon: J 15,2v.l.; Dz 14,17. [1]
καρτερέω, być wytrzymałym, wytrzymy- wać, wytrwać: Hbr 11,27. —> 2896. [1]
κάρφος, τό; -ους, o czymś suchym, np. sucha łodyga, źdźbło, słomka, drzazga: Mt 7,3.4.5; Łk 6,41.42a,b. [6]
2582 / κατά
κατά, przyimek. I. Z gen.
1. O miejscu w wymiarze fizycznym, a. O
ruchu skądś, w dół czegoś,
ze, z, np. óp- μάν κατά τοϋ
κρημνού, rzucać się w dół po
stromym zboczu: Mt 8,32; κατά κεφαλής
έχειν, mieć coś
na głowie: 1 Kor 11,4. b. O ruchu w dół ku czemuś,
w dół czegoś w coś, np.
ή κατά βάθους
πτώχεια, sięgające w głąb
ubóstwo, skrajne ubóstwo: 2 Kor 8,2. C.
Poprzez, po, z ukrytym sensem w
318
dół (od punktu wyjścia), np. o wie- ści: έξελθεΐν καθ' όλης της περιχώρου, rozejść się po całej okolicy: Łk 4,14; δι- δάσκειν καθ' όλης της Ιουδαίας, uczyć po całej Judei: 23,5; έχειν είρήνην καθ' όλης της 'Ιουδαίας, cieszyć się poko- jem w całej Judei: Dz 9,31. 2. Met. w dół na, naprzeciw (ko), a. Po sło- wach oznaczających przysięganie, na kogoś, na coś, np. έξορκίζειν κατά του θεοϋ, zaprzysięgać na Boga: Mt 26,63; όμνύναι κατά τίνος, przysięgać na kogoś: Hbr 6,13.16. b. Dla ozna- czenia wrogiego stosunku, przeciw, na. a. Po słowach oznaczających wrogie, szkodliwe działanie, np. διχάζειν τινά κατά του πατρός αύτοϋ, przeciwstawiać kogoś jego ojcu: Mt 10,35; κακοϋν τάς ψυχάς κατά των αδελφών, źle usposabiać względem braci: Dz 14,2; φυσιοϋσθαι κατά τίνος, kierować się pychą względem kogoś: 1 Kor 4,6. β. Po słowach oznaczających wrogą, szkodliwą dla kogoś wypowiedź, oskar- żenie, przeciwko, na szkodę, wbrew, np. μαρτυρεϊν κατά τίνος, świadczyć wbrew komuś: 1 Kor 15,15; τό κατά τίνος χειρόγραφον, zapis obciążający kogoś: Kol 2,14; ψεύδεσθαι κατά της αληθείας, kłamać, przeciwstawiając się prawdzie: Jk 3,14. γ. W określeniach oznaczają- cych wrogą postawę myśli i w ogóle wrogą postawę, np. έχειν τι κατά τι- νος, mieć coś przeciwko komuś: Mt 5,23; είναι κατά τίνος, być przeciwko komuś: Mk 9,40; έχειν έξουσίαν κατά τίνος, mieć władzę nad kimś, w sensie korzystać z władzy przeciwko komuś: J 19,11. II. Z acc. 1. O miejscu, a. O rozciągłości w przestrzeni, wzdłuż (i wszerz), poprzez, po, ku, np. ή Λιβύη ή κατά Κυρήνην, Libia leżąca wzdłuż Cyreny: Dz 2,10; διασπείρεσθαι κατά τάς χώρας της Ιουδαίας, rozproszyć się po okolicach Judei: 8,1; οί όντες κατά την Ίουδαίαν, przebywający w Judei, w sensie po całej Judei: 11,1. b. O kierunku, w dół do, do, np. έλθόντες κατά την Μυσίαν, przyszedłszy do My- zji: Dz 16,7; είναι κατά πρόσωπον, być przed obliczem, tzn. być obecnym: 2 Kor 10,1; κατά πρόσωπον τινι ανθί- στασθαι, przeciwstawiać się komuś: Ga 2,11. c. O wyłączeniu, o oddzieleniu, np. w następujących wyrażeniach: γί- νεσθαι κατά μόνας, być samym, być osobno, być sam na sam, być na osob- ności: Mk 4,10; Łk 9,18; μένειν καθ' έαυτόν, mieszkać prywatnie: Dz 28,16; κατά έαυτόν έχειν, zachowywać dla sie- bie: Rz 14,22. d. Dystrybutywnie, np. διοδεύειν κατά πόλιν, wędrować przez poszczególne miasta: Łk 8,1; κλώντες κατ' οίκον άρτον, łamiąc po domach chleb: Dz 2,46; καθιστάναι κατά πό- λιν πρεσβυτέρους, ustanawiać po mia- stach prezbiterów: Tt 1,5. 2. O czasie.
W dokładnych określeniach czasu, w, na, w czasie, podczas, np. κατ' όναρ φαίνεσθαι, ukazywać się we śnie: Mt 1,20; έγένετο δέ κατά τόν καιρόν έκεϊνον τάραχος, w owym czasie po- wstał zamęt: Dz 19,23; κατ' αρχάς την γήν έθεμελίωσας, na początku osadzi- łeś na fundamencie ziemię: Hbr 1,10.
W ogólnych, przybliżonych określe- niach czasu, około, np. κατά μεσημ- βρίαν, około południa: Dz 8,26; κατά τό μεσονύκτιον, około północy: 16,25.
Dystrybutywnie, np. καθ' ήμέραν, codziennie: Dz 17,11; κατά μίαν σαββά- του, każdego pierwszego dnia tygodnia: 1 Kor 16,2; κατ' ένιαυτόν, co roku: Hbr 9,25. 3. Dystrybutywnie (z wy- jątkiem odniesień do czasu i miejsca);
podziale jakiejś całości na części, a. Z liczebnikami, np. κατά έκατόν, po stu: Mk 6,40; καθ' έν έκαστον, każdą rzecz z osobna, po kolei: Dz 21,19; κατά δυο, po dwóch, kolejno dwóch:
319
2582 / κατά
Kor 14,27.
b. W pewnych wyrażę- niach, np. φωνειν κατ'
όνομα, wołać po imieniu: J
10,3; λέγειν κατά μέρος, mówić
szczegółowo: Hbr 9,5; άσπάζε- σθαι κατ'
δνομα, pozdrawiać każdego imiennie:
3 J 15. 4. O przeznaczeniu, celu, dla, do, ze
względu na coś, np. κατά τον καθαρισμόν,
do oczyszczeń: J 2,6; κατά άτιμίαν,
dla zawstydzenia: 2 Kor 11,21; κατά πίστιν,
ze względu na wiarę: Tt 1,1. 5.
O zgodności z czymś, o podobieństwie do czegoś,
zgodnie z czymś, według
czegoś, odpowiednio do czegoś,
a. Przy oznaczaniu jakiejś normy. a.
O normie prawa, Pisma itp., np. κατά τον νόμον,
zgodnie z Prawem: Hbr 7,5; κατά τήν γραφήν,
zgodnie z Pismem: Jk 2,8; κατά τον καλέσαντα,
zgodnie z tym (możliwe:
według wzoru tego), który powołał: 1 Ρ 1,15. β.
O podstawie wydania wyroku, np. κατά τήν πράξιν,
według postępowania: Mt 16,27; κατ' δψιν,
według zewnętrznych objawów: J 7,24; κατά
άλήθειαν, według prawdy:
Rz 2,2. γ. O różnych innych
podstawach, np. κατά σάρκα περιπα- τεϊν,
postępować według (wymagań) ciała: Rz 8,4;
κατ' έπίγνωσιν, według
zrozumienia, (oparty) na
zrozumieniu: 10,2; κατά τό μέτρον,
według miary: Ef 4,7.
δ. O takich podstawach, które są równocześnie powodem
czegoś, zgod- nie z czymś =
z powodu czegoś, ze względu na
coś (możliwy zanik znaczę- nia podstawy na rzecz znaczenia
tylko powodu), np. κατά τάς επιθυμίας,
2: powodu żądz: Ef
4,22; καθ' ύστέρησιν λέγειν,
mówić z powodu niedostatku: Flp
4,11; κατ' ένέργειαν του Σατανά,
2 powodu działania szatana: 2 Tes
2,9. b. O równości,
podobieństwie, wzorze, a. Ściśle o
równości, podobieństwie, wzorze, np. κατά τήν τάξιν
Μελχισέ- δεκ, według porządku
(w sensie tak jak) Melchizedeka:
Hbr 5,6; κατά τον τύπον, według
wzoru: 8,9; οί καθ' όμοίωσιν θεοϋ
γεγονότες, stworzeni na podobieństwo
Boga: Jk 3,9. β. W szerszym znaczeniu o
charakterze, ro- dzaju, właściwości jakiejś
rzeczy, np. διδαχή καινή κατ'
έξουσίαν, nowa na- uka z mocą
(w sensie posiadająca moc): Mk
1,27; κατά συγκυρίαν καταβαίνειν,
przypadkiem schodzić: Łk 10,31;
κατά άγνοιαν πράσσειν,
czynić coś z nie- wiedzy:
Dz 3,17. 6.
O odniesieniu do czegoś, o zasięgu czegoś,
w odniesieniu do czegoś, w
zakresie czegoś, co do czegoś,
np. κατά πάντα, we wszystkim, pod
każdym względem: Dz 17,22; έκ σπέρματος
Δαυίδ κατά σάρκα, 0 ple- mienia
Dawida co do ciała: Rz 1,3; είδέναι τα
κατά τινα, znać sprawy z kimś
związane, znać czyjeś sprawy: Ef 6,21. 7. Jako
pewnego rodzaju peryfraza przydawki przymiotnikowej (nie zawsze
w pełni semantycznie toż- sama), zaimka dzierżawczego lub
gen. rzeczownika, a. Zamiast
przydawki przymiotnikowej, np. οί κατά φύσιν κλάδοι,
naturalne gałęzie: Rz 11,21; γινώσκειν
κατά σάρκα Χριστόν, znać
cielesnego (tzn. żyjącego w
ciele) Chry- stusa: 2 Kor 5,16; ή κατ' εύσέβειαν
διδασκαλία, pobożna nauka:
1 Tm 6,3. b. Zamiast zaimka
dzierżawczego, np. ol καθ' ήμάς ποιηταί,
nasi poeci: Dz 17,28; τό κατ' έμέ πρόθυμον,
moja gotowość: Rz 1,15; ή καθ'ύμας πίστις,
wasza wiara: Ef 1,15.
C. Zamiast gen. rzeczownika, np. τα κατά Ιουδαίους
έθη, zwyczaje Judejczyków: Dz
26,3; ή κατ' έκλογήν πρόθεσις,
zamysł wy- boru: Rz 9,11; ή κατά πίστιν
δίκαιο- σύνη, usprawiedliwienie ζ
wiary: Hbr 11,7. III. W złożeniach. 1.
W dół, ku dołowi, na dół, w dół (od), po- przez, np.
καταβαίνω, καταβάλλω, κα-
τάκειμαι, καταπίπτω, καταπλέω,
καταγ- γέλλω. 2.
Zgodnie ζ, według, stosownie do, odpowiednio do, np. καθά,
καθά- περ, καταρτίζω. 3.
Przeciw, przeciwko, wbrew, z wrogim sensem, np.
καταγι- νώσκω, κατακρίνω, καταδίκη,
καταγω-
320
νίζομαι. 4. W tył, do tyłu, wstecz; z tyłu; z powrotem, od nowa, np. κατ- ακολουθέω, καταλείπω, καταλλάσσω. 5. Dla wzmocnienia znaczenia członu podstawowego, np. κατακόπτω, κατ- εσθίω, καθοπλίζω, καταισχύνω, κατά- δήλος. 6. Dla oznaczenia zużycia, roz- trwonienia, zniszczenia, np. καθαίρεσις, καταλύω, καταστρέφω. 7. Dla oznaczę- nia lekceważenia, pogardy, uwłaczania, np. καταγελάω, κατακαυχάομαι, κατα- ράομαι. [476|] 175 176 177 178 179 180 181
181* 340
477 594
:* 595
599 600 83S
. 1239
1455
1460
1461
1939
1943
2494
2495
2496
2498
2499
2504
2505
2506
2507
2508
2509
2510
2511
2512
2513
2513*
2514
2515
2515*
2516
2517
2518
2519
2520
2521
2563
2583
2584
2585
2586 2587
2587*
2587*"
2588 י
2589
2590
2591
2592
2593
2594
2595
2596
2597
2598
2599
2600
2601
2602
2603
2604
2605
2606
2607
2608
2609
2610
2611
2612
2613
2614
2615
2616
2617
2618
2619
2620
2621
2622
2623
2624
2625
2626
2627
2628
2629
2630
2631
2632
2633
2634
2635
2636
2637
2638
2639
2640
2641
2642
2643
2644
2645
2646
2647
2648
2649
2650
2651
2652
2653
2654
2655
2656
2657
2658
2659
2660
2661
2662
2663
2664
2665
2666
2667
2668
2669
2670
2671
2672
2673
2674
2675
2676
2677
2678
2679
2680
2681
2682
2683
2684
2685
2686
2686*
2687
2687 *
2688 2689
2690
2691
2692
2693
2693*
2694
2695
2696
2696*
2697
2698
2699
2700
2701
2702
2703
2704
2705
2706
2707
2708
2709
2710
2711
2712
2713
2714
2715
2716
2717
2718
2719
2720
2721
2722
2722*
2723
2724
2725
3743
3904*
4162
4163
4163*
4277
4634
4635
4641
4642
4642*
4643
4644 5122.
2583
καταβαίνω (κατά —» 2582, βαίνω —► 895*), imperf. act. κατέβαινον, fut. med. κα- ταβήσομαι, aor. II pass. κατέβην, perf. act. καταβέβηκα, schodzić, zstępować; wychodzić; iść; przychodzić skądś, από τίνος, έκ τίνος; do kogoś, εις τινα, έπί τινα, πρός τινα; dokądś, ε'ίς τι, έν τινι, έπί τι. 1. Dosł. a. Ο zstępowaniu ζ jakiegoś miejsca położonego wyżej, np. z góry, z dachu, z krzyża, a. Cz. Jezusa: Mt 8,1; 27,40.42; Mk 15,30. 32; Łk 6,17. β. Cz. ludzi: Mt 14,29; 17,9; 24,17; Mk 9,9; 13,15; Łk 17,31; 19,5.6; J 5,7: Dz 10,20; 20,10; 23,10. γ. Cz. rzeczy; kropli krwi, spadać: Łk 22,44; drogi, schodzić, prowadzić: Dz 8,26. b. O wyjściu z jakiegoś miasta (zwłaszcza z Jerozolimy) lub krainy (czasem dom.), a. Cz. Jezusa: Łk 2,51; J 4,47.49.51. β. Cz. ludzi: Mk 3,22; Łk 10,30.31; Dz 8,15; 24,1. 22; 25,6.7. c. O zstąpieniu z nieba naprzyrodzonego lub z nieba w sensie przyrodniczym (czasem dom.), a. Cz. Boga: Dz 7,34. β. Cz. Jezusa: J 3,13; 6,33.38.41.42.50.51.58; Ef 4,10; 1 Tes 4,16. γ. Cz. Ducha Świętego, Ducha Boga: Mt 3,16; Mk 1,10; Łk 3,22; J 1,32.33. δ. Cz. aniołów: Mt 28,2; J 1,51; Ap 10,1; 18,1; 20,1. ε. Cz. rzeczy; deszczu, spadać: Mt 7,25.27; wichru, spadać: Łk 8,23; ognia: 9,54; Ap 13,13; 20,9; przedmiotu, naczynia: Dz 10,11; 11,5; daru Bożego: Jk 1,17; nowego Jeruzalem: Ap 3,12; 21,2.10; gradu: Ap 16,21. d. O zstępowaniu dokądś, na kogoś (część miejsc okre- ślających docelowy punkt zstępowania podana już była wyżej), a. Cz. Je- zusa: J 2,12; Ef 4,9. β. Cz. ludzi: Łk 18,14; J 6,16; Dz 7,15; 8,38; 10,21; 14,25; 16,8; 18,22. γ. Cz. anioła: J 5,4. δ. Cz. szatana: Ap 12,12. ε. Domniemana cz. bogów pogańskich: Dz 14,11. ζ. Og.: Rz 10,7. 2. Met. cz. miasta Kafarnaum: Mt 11,23; Łk 10,15. [82]
2584
καταβάλλω (κατά —> 2582, βάλλω —> 900), zrzucać. 1. Act. i pass., rzucać na dół, powalać: 2 Kor 4,9(pass.). 2. Med. umieszczać, kłaść coś, z acc.: Hbr 6,1. [2]
καταβαρέω (κατά —> 2582, βάρος: βαρύς —» 919; -έω), aor. act. κατεβάρησα, być ciężarem dla kogoś, obciążać kogoś, z acc.: 2 Kor 12,16. [1]
καταβαρύνω (κατά —> 2582, βαρύς —► 919; -ύνω), czynić ciężkim, obciążać; pass. o oczach, być ociężałym: Mk 14,40. [1]
κατάβασις, ή; -εως (κατά —> 2582, βαίνω —895 ·י*; -σις), zejście; pochyłość, stok:
Łk 19,37. [1]
*
καταβιβάζω (κατά —> 2582, βαίνω —» 895*; -άζω), aor. act. κατεβίβασα, aor. pass. κατεβιβάσθην, sprowadzać na dół, ścią- gać: Mt ll,23v.l.(pass.); Łk 10,15v.l. (pass.); Dz 19,33v.l.
**
καταβοάω (κατά —> 2582 י, βοή —988 ·י; -άω), wykrzykiwać, krzyczeć; oskarżać: Dz 18,13v.l.
καταβολή, ή; -ής (κατά —> 2582, βάλλω —> 900; -ή), założenie, rozpoczęcie; ο początku świata: Mt 13,35; 25,34; Łk 11,50; J 17,24; Ef 1,4; Hbr 4,3; 9,26; 11,11 - możliwe poczęcie, o poczęciu dziecka; 1 Ρ 1,20; Ap 13,8; 17,8. [11]
καταβραβεύω (κατά —» 2582, βραβεύς —> 1009*; -εύω), odsądzać od nagrody, odbierać nagrodę: Kol 2,18. [1]
καταγγελεύς, ό; -έως (κατά —> 2582, άγγελος —> 33; -εύς), zwiastun: Dz 17,18. [1]
321
καταγελάω (κατά —> 2582, γελάω —► 1063), imperf. act. κατεγέλων, wyśmiewać się z kogoś, kpić z kogoś, z gen.: Mt 9,24; Mk 5,40; Łk 8,53. [3]
καταγινώσκω (κατά —> 2582, γινώσκω —> 1090), perf. pass. κατέγνωσμαι, potę- piać, skazywać; ganić; oskarżać kogoś, z gen.: Mk 7,2v.l.; Ga 2,11 - pass. zasłużyć na zganienie, być winnym; 1 J 3,20.21. [3]
κατάγνυμι (κατά —> 2582, άγνυμι —> 55*), fut. act. κατεάξω, aor. act. κατέαξα, aor. II pass. κατεάγην, łamać, dru- zgotać. 1. Cz. Jezusa: Mt 12,20 - o złamaniu trzciny. 2. Cz. lu- dzi; o łamaniu goleni: J 19,31(pass.). 32.33. [4]
καταγράφω (κατά ^2582, γράφω—> 1118), imperf. act. κατέγραφον, pisać, ryso- wać na czymś, εις τι; cz. Jezusa: J 8,6.8v.l. [1]
2596 / κατάγω
κατάγω
(κατά —► 2582, αγω —*
72), aor. act. κατήγαγον, aor. pass. κατήχθην,
sprowadzać na dół, sprowadzać
kogoś, coś, z acc.; cz. ludzi. 1. Sprowa- dzać
(skądś) do kogoś, do jakiegoś miejsca, εις
z acc.: Dz 23,15.20.28; Rz 10,6. 2.
Wyprowadzać (skądś): Dz 22,30. 3.
Odprowadzać dokądś, εις τι: Dz 9,30.
4. O łodziach: wyciągać
na ląd: Łk 5,11. 5. Pass. jako termin
322
żeglarski, przypływać, zawijać do ja- kiegoś portu, εις τι: Dz 21,3v.l.; 27,3; 28,12. [9]
καταγωνίζομαι (κατά —> 2582, άγών —> 74; -ίζω), aor. med. κατηγωνισάμην, podbijać, zwyciężać, pokonywać coś, z acc.: Hbr 11,33. [1]
καταδέω (κατά —> 2582, δέω —> 1203), aor. act. κατέδησα, termin medyczny, obwiązywać, bandażować, opatrywać: Łk 10,34. [1]
κατάδηλος, -ον; -ου (κατά —> 2582, δήλος —>■ 1205), jawny, widoczny, oczywisty; καί περισσότερον έτι κατάδηλόν έστιν, α jest to jeszcze bardziej oczywiste: Hbr 7,15. [1]
καταδικάζω (κατά —2582 ■י, δίκη —> 1344; -άζω), aor. act. κατεδίκασα, aor. pass. κατεδικάσθην, wydawać wyrok skazu- jący na kogoś, osądzać, potępiać ko- goś, z acc.: Mt 12,7.37(pass.); Łk 6,37a,b(pass.); Jk 5,6. [5]
2601
καταδίκη, ή; -ης (κατά —> 2582, δίκη —» 1344), wyrok skazujący, skazanie, potępienie: Dz 25,15. [1]
2602
καταδιώκω (κατά —> 2582, διώκω —> 1374), aor. act. κατεδίωξα, szukać, poszukiwać kogoś, z acc.: Mk 1,36. [1]
καταδουλόω (κατά^2582, δοϋλος—> 1398; -όω), fut. act. καταδουλώσω, czynić niewolnikiem, czynić sługą; traktować kogoś jak niewolnika, z acc.: 2 Kor 11,20; Ga 2,4. [2]
καταδυναστεύω (κατά —» 2582, δυνάστης: δύναμαι —> 1408; -εύω), zapanować nad kimś, brać kogoś w swą moc, z gen.; ciemiężyć, gnębić: Dz 10,38 - κα- ταδυναστευόμενοι υπό τοϋ διαβόλου, opanowani przez diabła, gnębieni przez diabła; opętani: Jk 2,6. [2]
κατάθεμα, τό; -ατός (κατά —> 2582, τίθημι —> 4948; -μα), etym. to, co jest odłożone; według biblijnej tradycji przekleństwo: Ap 22,3. [1]
καταθεματίζω (κατά —> 2582, θέμα: τίθημι —> 4948; -ίζω), zaklinać się: Mt 26,74. [1]
καταισχύνω (κατά —> 2582, αίσχύνω —> 154), imperf. pass. κατησχυνόμην, aor. act. κατήσχυνα, aor. pass. κα- τησχύνθην, zawstydzać. 1. Okrywać hańbą, hańbić coś, z acc.; cz. ludzi: 1 Kor 11,4.5. 2. Zawstydzać kogoś, z acc.
Act. a. Cz. Boga; o zawstydzeniu mądrych: 1 Kor l,27a,b. β. Cz. lu- dzi; o zawstydzeniu ludzi: 1 Kor 11,22.
Pass. doznawać zawstydzenia; o sta- nie ludzi: Mt 20,28v.l.; Łk 13,17; 2 Kor 7,14; 9,4; 1 Ρ 3,16. 3. Według biblij- nej tradycji ST o doznaniu zawodu z powodu wiary i nadziei, a. Act. kauza- tywnie, powodować wstyd, zawstydzać, przynosić zawód komuś; cz. nadziei: Rz 5,5. b. Pass., doznawać zawodu; o stanie ludzi: Rz 9,33; 10,11; 1 Ρ 2,6. [13]
κατακαίω (κατά —> 2582, καίω —► 2534), imperf. act. κατέκαιον, fut. act. κατα- καύσω, aor. act. κατέκαυσα, aor. pass. κατεκαύθην, aor. II pass. κατεκάην, spalać coś, z acc.; aor. II spłonąć. 1. Trans, palić, spalać, a. Cz. Je- zusa; o spaleniu plew: Mt 3,12; Łk 3,17. b. Cz. ludzi; o spaleniu chwastu: Mt 13,30.40(pass.); o spaleniu ksiąg: Dz 19,19; o paleniu ciał zwierząt: Hbr 13,ll(pass.). C. Cz. postaci apo- kaliptycznej; o spaleniu innej postaci apokaliptycznej: Ap 17,16. d. Pass. bez agensa; o spaleniu Babilonu: Ap
18,8. 2. Intrans.; pass. płonąć, spa- lać się; og. o dziele: 1 Kor 3,15; o ziemi, o drzewach, trawie i o wszyst- kim, co jest na ziemi: 2 Ρ 3,10v.l.; Ap 8,7a,b,c. [12]
κατακαλύπτω (κατά 2582, καλύπτω —» 2559), zakrywać, zasłaniać; med. zasłaniać się, zasłaniać sobie coś, z acc.: 1 Kor ll,6a,b.7. [3]
κατακαυχάομαι (κατά —> 2582, καυχά- ομαι —> 2733). 1. Wynosić się nad kogoś, z gen.; chełpić się, przechwa- lać się: Rz ll,18a,b; Jk 3,14; 4,16v.l. 2. Triumfować, odnosić triumf nad kimś, z gen.: Jk 2,13. [4]
2611
κατάκειμαι (κατά —> 2582, κεϊμαι —> 2739), imperf. med. κατεκείμην, leżeć. 1. Cz. chorych, leżeć na czymś, w czymś, έπί τίνος, έπί τι: Mk 1,30; 2,4; 5,40v.l.; Łk 5,25; J 5,3.6; Dz 9,33; 28,8. 2. Cz. osób spożywających posiłek wedłu ów- czesnego zwyczaju w pozycji półle- żącej, siedzieć za stołem, jeść obiad.
Cz. Jezusa: Mk 2,15; 14,3; Łk 7,37.
Cz. ludzi: Łk 5,29; 1 Kor 8,10. [12]
2612
κατακλάω (κατά —> 2582, κλάω —> 2795), aor. act. κατέκλασα, łamać (na ka- wałki); cz. Jezusa: Mk 6,41; Łk 9,16. [2]
κατακλείω (κατά —> 2582, κλείς —> 2796), aor. act. κατέκλεισα, zamykać kogoś, z acc.: Łk 3,20; Dz 26,10. [2]
κατακληρονομέω (κατά —> 2582, κλήρος: κλάω—> 2795; νόμος: νέμω —> 3375*; -έω), aor. act. κατεκληρονόμησα, oddawać w dziedzictwo coś, z acc.; cz. Boga: Dz 13,19. [1]
323
2616
κατακλύζω (κατά —>2582, κλύζω—>2821*), aor. pass. κατεκλύσθην, zatapiać, zale- wać: 2 Ρ 3,6(pass.). [1]
κατακλυσμός, ό; -οϋ (κατά —> 2582, κλύζω —> 2821*; -μός), zatopienie, za-
. lanie; potop: Mt 24,38.39; Łk 17,27; 2 Ρ 2,5. [4]
κατακολουθέω (κατά —> 2582, a- cop. —> A**, κέλευθος —> 2741*; -έω), aor. act. κατηκολούθησα, iść za kimś, z dat.: Łk 23,55; Dz 16,17. [2]
κατακόπτω (κατά —> 2582, κόπτω —> 2866), rozbijać, tłuc, bić: Mk 5,5. [1]
κατακρημνίζω (κατά —> 2582, κρημνός: κρεμάννυμι —> 2901; -ίζω), aor. act. κατεκρήμνισα, strącać w przepaść: Łk 4,29. [1]
2621
κατάκριμα, τό; -ατος (κατά —» 2582, κρίνω —> 2910; -μα), wyrok skazujący, potępienie: Rz 5,16.18; 8,1. [3]
2622
2622 / κατακρίνω
κατακρίνω
(κατά —> 2582, κρίνω —>
2910), fut. act. κατακρίνω, aor. act. κατ-
έκρινα, aor. pass. κατεκρίθην, perf. pass.
κατακέκριμαι, wydawać wyrok
skazujący, skazywać, potępiać kogoś, z acc., z acc.
cum inf.; skazywać na coś, z dat. lub
z εις τι; pass. otrzymy- wać wyrok
skazujący, być potępianym. 1. Cz. Boga: Rz 8,3 - o
potępię-
324
niu grzechu; 2 Ρ 2,6 - o skazaniu Sodomy i Gomory. 2. Cz. Jezusa: J 8,11 - o potępieniu człowieka (za- przeczone). 3. Cz. ludzi; o skazaniu Chrystusa: Mt 20,18; 27,3(pass.); Mk 10,33; 14,64; o skazaniu siebie samego: Rz 2,1; 14,23(med.); o skazaniu, potę- pieniu innych ludzi: Mt 12,41.42; Łk 11,31.32; J 8,10; o potępieniu świata: Hbr 11,7. 4. Og. z pytajnym τίς, kto?; o potępieniu ludzi: Rz 8,34. 5. Pass. bez agensa, o potępieniu ludzi na są- dze ostatecznym: Mk 16,16; 1 Kor 11,32. [18]
κατάκρισις, ή; -εως (κατά —> 2582, κρίνω —> 2910; -σις), wydanie wyroku skazują- cego, potępienie: 2 Kor 3,9; 7,3. [2]
κατακύπτω (κατά —> 2582, κυπτω —> 2948), aor. act. κατέκυψα, schylać się; cz. Jezusa: J 8,8. [1]
κατακυριεύω (κατά —> 2582, κύριος —> 2955; -εύω). 1. Stawać się panem nad kimś, zawładnąć kimś, zwyciężać kogoś, z gen.: Dz 19,16. 2. Być panem nad kimś, panować nad kimś, władać kimś: Mt 20,25; Mk 10,42; 1 Ρ 5,3. [4]
καταλαλέω (κατά —> 2582, λαλέω —> 2974), mówić na kogoś, mówić źle o kimś, obmawiać, oczerniać, osądzać kogoś, z gen.: Jk 4,lla,b,c; 1 Ρ 2,12; 3,16(pass.). [5]
καταλαλιά, ή; -άς (κατά —> 2582, λαλέω —* 2974; -ιά), zła mowa, obmowa, oczer- nianie, potwarz, zniesławianie: 2 Kor 12,20; 1 Ρ 2,1. [2]
κατάλαλος, -ον; -ου (κατά —> 2582, λαλέω —> 2974; -ος), mówiący źle ο innych, obmówca, potwarca: Rz 1,30. [1]
2629
καταλαμβάνω (κατά —> 2582, λαμβάνω —> 2977), aor. act. κατέλαβον, aor. pass. κατελήμφθην, perf. act. κατ- είληφα, perf. pass. κατείλημμαι, chwy- tać. 1. Act. i pass. a. Chwytać, osiągąć, ogarniać, zdobywać, podbijać.
Cz. Jezusa; o chwyceniu człowieka: Flp 3,12b(pass.). β. Cz. ludzi; o zdo- byciu usprawiedliwienia, Bożej spra- wiedliwości: Rz 9,30; Flp 3,12a.l3.; nagrody: 1 Kor 9,24. γ. Cz. ciem- ności; o ogarnięciu światłości: J 1,5.
Chwytać z wrogą intencją, łapać, ogarniać, zastawać, a. Cz. niemego ducha; o złapaniu człowieka: Mk 9,18. β. Cz. rzeczy: ciemności; o schwytaniu ludzi: J 6,17v.l.; 12,35; dnia Pań- skiego; o schwytaniu ludzi: 1 Tes 5,4.
Chwytać, łapać na czymś, έπί τινι; o schwytaniu ludzi przez ludzi; pass.: J 8,3.4. 2. Med. chwytać, pojmować, ro- zumieć, odkrywać, dowiadywać się, że, z ότι, z acc. cum inf. lub ze zdaniem pytajnym; cz. ludzi: Dz 4,13; 10,34; 25,25; Ef 3,18. [15]
καταλέγομαι (κατά —>2582, λέγω —>2996), być wciąganym na listę, być wybiera- nym: 1 Tm 5,9. [1]
καταλείπω (κατά —> 2582, λείπω —> 2999), fut. act. καταλείψω, aor. act. κατέλιπον i κατέλειψα, aor. pass. κατελείφθην, perf. pass. καταλέλειμμαι, zostawiać w tyle, pozostawiać, opuszczać kogoś, coś, z acc. 1. O pozostawieniu osób. a. Opuszczać, zostawiać kogoś w ja- kimś miejscu, a. Cz. Jezusa: Mt 16,4; 21,17. β. Cz. ludzi: Mt 19,5; Mk 10,7; Dz 18,19; 24,27; 25,14(pass.); Ef 5,31; Tt l,5v.l. b. Zostawiać (umie- rając); cz. ludzi: Mk 12,19.21; Łk 20,31. c. Pozostawiać (sobie), zatrzy- mywać (dla siebie); cz. Boga: Rz 11,4. d. Zostawiać kogoś samego przy jakiejś czynności, z inf. skutku; cz. człowieka: Łk 10,40. e. Pass. bez
agensa, pozostać, a. O Chrystusie: J 8,9. β. O ludziach: 1 Tes 3,1. 2. O pozostawieniu rzeczy, a. Zostawiać coś w jakimś miejscu (przez odejście); cz. ludzi: Łk 15,4. b. Opuszczać jakieś miejsce, miejscowość (przez odejście), a. Cz. Jezusa: Mt 4,13. β. Cz. ludzi: Hbr 11,27; 2 Ρ 2,15. c. Zostawiać, odkładać na bok, zaniedbywać; cz. lu- dzi: Dz 6,2. d. Zostawiać, porzucać, zaniechać czegoś; cz. ludzi: Mk 14,52; Łk 5,28. e. Zostawiać coś na swoim miejscu bez zbliżenia się; cz. ludzi: Dz 21,3. f. Nadal pozostawiać; pass. być nadal pozostawianym; trwać; o obietnicy: Hbr 4,l(pass.). [24]
καταλιθάζω (κατά —> 2582, λίθος —> 3030; -άζω), fut. act. καταλιθάσω, kamie- nować kogoś dla zabicia go, z acc.: Łk 20,6. [1]
καταλλαγή, ή; -ης (κατά —>■ 2582, άλ- λάσσω: άλλος —> 241; -ή), pojednanie: Rz 5,11; 11,15; 2 Kor 5,18.19. [4]
καταλλάσσω (κατά —> 2582, άλλάσσω: άλλος —> 241), aor. act. κατήλλαξα, aor. II pass. κατηλλάγην, pojednać.
Pojednać kogoś z kimś, τινά τινι; cz. Boga, o pojednaniu ludzi z Sobą (to znaczy z Bogiem): 2 Kor 5,18.19.
Pass. być pojednywanym, dać się pojednać z kimś; pojednać się z kimś, z dat.; o ludziach, a. O pojednaniu z Bogiem: Rz 5,10a,b; 2 Kor 5,20. b. O pojednaniu z człowiekiem, z ludźmi: Dz 12,22v.l.; 1 Kor 7,11. [6]
κατάλοιπος, -ον; -ου (κατά —► 2582, λείπω —> 2999; -ος), pozostały: Dz 15,17. [1]
325
καταλύω (κατά —► 2582, λύω —> 3080), fut. act. καταλύσω, aor. act. κατ- έλυσα, aor. pass. κατελύθην, rozwią- zywać. 1. Trans, z acc. a. Zrzucać, zwalać; pass. o kamieniach w budowli: Mt 24,2; Mk 13,2; Łk 21,6. b. Bu- rzyć, obalać, a. Dosł.; cz. Jezusa: Mt 26,61; 27,40; Mk 14,58; 15,29; Dz 6,14. β. Met.; cz. ludzi: Rz 14,20; Ga 2,18; pass. bez agensa o przybytku doczesnego zamieszkania człowieka: 2 Kor 5,1. C. Rozwiązywać, znosić, czy- nić nieważnym; a. Cz. Jezusa: Mt 5,17a,b; Łk 23,2v.l. β. Cz. ludzi: Dz 5,39. γ. Pass. bez agensa; być roz- wiązywanym, rozpadać się: Dz 5,38. 2. Intrans. zatrzymywać się, wstępo- wać, znajdować odpoczynek, odpoczy- wać. a. Cz. Jezusa: Łk 19,7. b. Cz. ludzi: Łk 9,12. (17)
καταμανθάνω (κατά —> 2582, μανθάνω —> 3122), aor. act. κατέμαθον, dobrze zbadać coś, przypatrzeć się czemuś, z acc.: Mt 6,28. [1]
καταμαρτυρέω (κατά —> 2582, μάρτυς —> 3138; -έω), świadczyć coś przeciwko komuś, zeznawać coś przeciwko ko- muś, τί τίνος: Mt 26,62; 27,13; Mk 14,60. [3]
καταμένω (κατά —» 2582, μένω —► 3190), fut. act. καταμενώ, pozostawać, prze- bywać: Dz 1,13; 1 Kor 16,6v.l. [1]
καταναλίσκω (κατά —» 2582, άνά —> 303, άλίσκομαι —> 231*), pochłaniać, trawić: Hbr 12,29. [1]
2642 / καταναρκάω
καταναρκάω
(κατά—>2582, νάρκη—+3363*;
-άω), fut. act. καταναρκήσω, aor. act.
κατενάρκησα, naprzykrzać się
komuś, być ciężarem dla kogoś, z
gen.: 2 Kor 11,9; 12,13.14. [3]
326
κατανεύω (κατά —»■ 2582, νεύω —> 3380), aor. act. κατένευσα, dawać znak ski- nieniem, skinąć komuś, z dat. i inf. celu: Łk 5,7. [1]
κατανοέω (κατά —>2582, νους—>3436; -έω), imperf. act. κατενόουν, aor. act. κα- τενόησα, spostrzegać; zastanawiać się, przypatrywać się. 1. Spostrzegać, za- uważać, widzieć coś, z acc.; o spo- strzeganiu zmysłowym; cz. ludzi: Mt 7,3; Łk 6,41; Dz 27,39. 2. Przypatry- wać się czemuś, zastanawiać się nad czymś, z acc.; cz. ludzi: Łk 12,24.27; Dz 7,31.32; 11,6; Rz 4,19; Jk 1,23.24. 3. Postrzegać, zauważać coś, zwracać uwagę na coś, z acc.; o postrzeganiu duchowym, a. Cz. Jezusa: Łk 20,23. b. Cz. ludzi: Hbr 3,1; 10,24. [14]
καταντάω (κατά —> 2582, άντα —» 463*; -άω), aor. act. κατήντησα, perf. act. κατήντηκα, przychodzić, przybywać do- kądś, dochodzić do czegoś, εις τι.
Dosł., εις z acc. jakiegoś miej- sca; cz. ludzi: Dz 13,51v.l.; 16,1; 18,19. 24; 20,15; 21,7; 25,13; 27,12; 28,13.
Met. a. Cz. ludzi, dochodzić do cze- goś, osiągać coś: Dz 26,7; Ef 4,13; Flp 3,11. b. Cz. rzeczy, dochodzić, docierać do kogoś: 1 Kor 10,11; 14,36. [13]
κατάνυξις, ή; -εως (κατά —> 2582, νύσσω —> 3444; -σις), oniemienie, osłupienie, otępienie: Rz 11,8. [1]
κατανύσσομαι (κατά —> 2582, νύσσω —-> 3444), aor. II pass. κατηνύγην, dosł. być przekłuwanym, być przeszywanym; met. być przejętym, być poruszonym; κατανύσσεσθαι τήν καρδίαν, przejąć się głęboko: Dz 2,37. [1]
καταξιόομαι (κατά —> 2582, άξιος —+ 512; -όω), aor. pass. κατηξιώθην, być uważanym za godnego, być uznawanym za godnego czegoś, z gen. lub z inf. za- mierzonego skutku: Łk 20,35; 21,36v.l.; Dz 5,41; 2 Tes 1,5. [3]
καταπατέω (κατά —> 2582, πατέω —> 3836), fut. act. καταπατήσω, aor. act. κατεπά- τησα, aor. pass. κατεπατήθην, deptać.
Dosł. deptać coś czymś, xl έν χινι. a. Cz. ludzi: Mt 5,13(pass.); Łk 8,5(pass.); 12,1. b. Cz. świń: Mt 7,6.
Met. deptać, jako gest pogardy i odrzucenia; cz. ludzi, o odrzuceniu Chrystusa: Hbr 10,29. [5]
κατάπαυσις, ή; -εως (καχά —> 2582, παύω —> 3848; -σις), odpoczynek. 1. Jako cz.: Dz 7,49. 2. Meton. odpoczynek w sensie miejsce odpoczynku; o miejscu należącym do Boga: Hbr 3,11.18; 4,1. 3a,b.5.10.11. [9]
καταπαύω (καχά —> 2582, παύω —> 3848).
Trans. a. Powstrzymywać kogoś od czegoś, odradzać komuś coś, τινά τίνος: Dz 14,18. b. Wprowadzać kogoś do miejsca odpoczynku, z acc.: Hbr 4,8.
Intrans. oderwać się od czegoś, από τίνος׳ odpoczywać: Hbr 4,4.10. [4]
καταπέτασμα, τό; -ατος (καχά —> 2582, πετάννυμι —> 3946*; -μα), zasłona, ko- tara; ο zasłonie w świątyni jerozolim- skiej: Mt 27,51; Mk 15,38; Łk 23,45; Hbr 6,19; 9,3; 10,20 - met. o ciele Jezusa. [6]
καταπίνω (κατά —> 2582, πίνω —> 3972), aor. act. κατέπιον, aor. pass. κατ- επόθην, wypijać, połykać, pochłaniać coś, z acc. 1. Dosł., choć z wy- czuwalnym met. a. Połykać, pochła- niać coś. a. Cz. ludzi: Mt 23,24. β. Cz. ziemi: Ap 12,16. b. Wchła- niać, pożerać coś; cz. diabła: 1 Ρ 5,8. c. Pass. być pogrążanym; pogrążać się,
topić się w czymś, z dat.; o ludziach: 2 Kor 2,7; Hbr 11,29. 2. Met. pochła- niać, wchłaniać, połykać ze skutkiem całkowitego zniszczenia; 1 Kor 15,54
pass. bez agensa; 2 Kor 5,4(pass.)
cz. życia. [7]
καταπίπτω (κατά —> 2582, πίπτω —3975 ■י), aor. act. κατέπεσον, spadać, upadać na coś, έπί τι, είς τι: Łk 8,6; Dz 26,14; 28,6. [3]
καταπλέω (κατά —> 2582, πλέω —> 4001), aor. act. κατέπλευσα, termin żeglarski, płynąć w dół z morza do lądu; dopły- wać, przypływać do jakiegoś miejsca, είς z acc.: Łk 8,26. [1]
καταπονέω (κατά —> 2582, πόνος: πέ- νομαι —» 3874*; -έω), gnieść, uciskać, dręczyć kogoś, z acc.; pass. być dręczo- nym; dręczyć się, doznawać udręki: Dz 4,2v.l.(pass.); 7,24(pass.); 2 Ρ 2,7(pass.). [2]
καταποντίζομαι (κατά —> 2582, πόντος —> 4067*: -ίζω), aor. pass. κατεποντί- σθην, być zrzucanym do morza; być zrzucanym, być zatapianym; tonąć: Mt 14,30; 18,6. [2]
κατάρα, ή; -ας (κατά —> 2582, άρά —> 679), klątwa, przekleństwo: Ga 3,10.13a,b; Hbr 6,8; Jk 3,10; 2 Ρ 2,14. [6]
327
2660
καταργέω (κατά —> 2582, a- priv. —» Α**, έργον —> 2041; -έω), fut. act. καταρ- γήσω, aor. act. κατήργησα, aor. pass. κατηργήθην, perf. act. κατήργηκα, perf. pass. κατήργημαι, czynić bezużytecz- nym, unieważniać, niweczyć coś, z acc.. 1. Czynić bezużytecznym, czy- nić bezczynnym, a. Dosł.; cz. drzewa: Rz 13,7. b. Met. czynić bezskutecz- nym, unieważniać, a. Cz. Boga: 1 Kor 1,28. β. Cz. Jezusa: Ef 2,15. γ. Cz. ludzi: Rz 3,31. δ. Cz. rzeczy: Rz 3,3; Ga 3,17. ε. Pass. bez agensa: Rz 4,14. 2. Znosić, odsuwać, wniwecz obracać, niweczyć, a. Cz. Boga: 1 Kor 6,13. b. Cz. Jezusa: 1 Kor 15,24; 2 Tes 2,8; 2 Tm 1,10; Hbr 2,14. c. Cz. ludzi:
Kor 13,11. d. Pass. bez agensa: Rz 6,6; 1 Kor 2,6; 13,8a,b.l0; 15,26;
Kor 3,7.11.13.14; Ga 5,11. 3. Κατ- αργεΐσθαι από τίνος, być zwolnionym od związku z kimś; być zwolnionym od czegoś; o ludziach: Rz 7,2.6; Ga 5,4. [27]
2661
καταριθμέω (κατά —» 2582, αριθμός —> 700; ־έω), perf. pass. κατηρίθμημαι, zali- czać do jakiegoś grona, έν τισιν: Dz l,17(pass.). [1]
2662
2662 / καταρτίζω
καταρτίζω
(κατά —> 2582, άρτι —> 731; -ίζω),
fut. act. καταρτίσω,
aor. act. κατήρτισα,
perf. pass. κατήρτισμαι, do-
prowadzać do pełnej gotowości, napra- wiać, przygotowywać. 1.
Doprowadzać do pełnej gotowości, a.
Naprawiać coś, z acc.; doprowadzać do
poprawy kogoś, z acc. a. Cz. ludzi: Mt 4,21; Mk
1,19; Ga 6,1. β. Pass. bez agensa: 2 Kor 13,11. b.
Doprowadzać do właści- wego stanu, doprowadzać do gotowości,
czynić w pełni sprawnym (chętnym), wyrabiać przez ćwiczenie
kogoś, coś, z acc. a. Cz. Boga: Hbr 13,21; 1 Ρ 5,10. β. Cz.
ludzi: 1 Tes 3,10. γ. Pass. bez
328
agensa: Łk 6,40; 1 Kor 1,10. 2. Czy- nić gotowym, przygotowywać, czynić, tworzyć, a. Pass. bez agensa; o rze- czach: Rz 9,22; Hbr 11,3. b. Med. przygotowywać, sporządzać coś dla ko- goś, τί τινι; cz. Boga: Mt 21,16; Hbr 10,5. [13]
κατάρτισις, ή; -εως (κατά —> 2582, άρτίζω: άρτι —> 731; -σις), doprowadzenie do pełnej gotowości, uczynienie gotowym; naprawienie: 2 Kor 13,9. [1]
καταρτισμός, ό; -οϋ (κατά —> 2582, άρ- τίζω: άρτι —> 731; -μός), doprowadzanie do pełnej gotowości, czynienie goto- wym, przysposobionym do czegoś, εις τι: Ef 4,12. [1]
κατασείω (κατά—>2582, σείω —>4440), aor. act. κατέσεισα. 1. Machać, wstrząsać, potrząsać czymś, z acc.: Dz 19,33. 2. Skinąć, dawać znak czymś komuś, τινι τινι: Dz 12,17; 13,16; 21,40. [4]
κατασκάπτω (κατά —> 2582, σκάπτω —> 4489), aor. act. κατέσκαψα, perf. pass. κατέσκαμμαι, burzyć do szczętu, rujnować: Dz 15,16 - τα κατεσκαμ- μένα, ruiny; Rz 11,3. [2]
2667
κατασκευάζω (κατά —> 2582, σκεϋος —» 4495; -άζω), fut. act. κατασκευ- άσω, aor. act. κατεσκεύασα, aor. pass. κατεσκευάσθην, perf. pass. κατεσκεύ- ασμαι, przygotowywać; zakładać; wypo- sażać coś, z acc.. 1. Czynić gotowym, przygotowywać coś. a. Cz. ludzi: Mt 11,10; Mk 1,2; Łk 7,27. b. Pass. bez agensa: Łk 1,17. 2. Budować, zakładać, tworzyć, stwarzać coś. a. Cz. Boga: Hbr 3,4b - stworzył wszystko, b. Cz. ludzi: Hbr 3,3.4a(pass.); 11,7. c. Pass. bez agensa: 1 Ρ 3,20. 3. Wyposażać, urządzać coś; pass. bez agensa: Hbr 9,2.6. [11]
2668
κατασκηνόω (κατά —> 2582, σκηνή —>4496; -όω), fut. act. κατασκηνώσω, aor. act. κατεσκήνωσα, dosł. rozbijać namiot, zakładać obóz; stąd o ptakach zakładać gniazdo, gnieździć się, a og. żyć: Mt 13,32; Mk 4,32; Łk 13,19; o ciele, spoczywać: Dz 2,26. [4]
κατασκήνωσις, ή; -εως (κατά —> 2582, σκηνόω: σκηνή —> 4496; -σις), etym. rozbicie namiotu, założenie obozu; stąd met. siedziba, a o ptakach gniazdo: Mt 8,20; Łk 9,58. [2]
κατασκιάζω (κατά —> 2582, σκιά —> 4502; -άζω), ocieniać, osłaniać: Hbr 9,5. [1]
κατασκοπέω (κατά —> 2582, σκοπός: σκέπτομαι —> 4492*; -έω), aor. act. κατεσκόπησα, szpiegować, pilnie śledzić coś; czyhać, czatować na coś, z acc.: Ga 2,4. [1]
κατάσκοπος, ό; -ου (κατά —> 2582, σκοπός: σκέπτομαι —> 4492*; -ος), zwia- dowca, szpieg: Hbr 11,31; Jk 2,25v.l. [1]
κατασοφίζομαι (κατά —> 2582, σοφός —> 4540; -ίζω), aor. med. κατεσοφι- σάμην, zdobywać przewagę nad kimś, z acc.; podstępem brać górę nad kimś, z acc.: Dz 7,19. [1]
καταστέλλω (κατά —> 2582, στέλλω —> 4582), aor. act. κατέστειλα, perf. pass. κατέσταλμαι, powstrzymywać, us- pokajać: Dz 19,35.36 - pass. być spo- kojnym. [2]
κατάστημα, τό; -ατος (κατά —> 2582, ιστημι —» 2463; -μα), ułożenie, postawa, zachowanie się: Tt 2,3. [1]
καταστολή, ή; -ής (κατά —> 2582, στολή: στέλλω —> 4582; -ή), uporządkowanie,
ubranie: 1 Tm 2,9 - dosł. o ubraniu, odzieniu lub met. o całej postawie kobiet. [1]
καταστρέφω (κατά —> 2582, στρέφω —> 4619), aor. act. κατέστρεψα, perf. pass. κατέστραμμαι. 1. Przewracać, wywracać, obalać; cz. Jezusa: Mt 21,12; Mk 11,15; J 2,15v.l. 2. Niszczyć, ruj- nować: Dz 15,16v.l. - τα κατεστραμ- μένα, ruiny. [2]
καταστρηνιάω (κατά —> 2582, στρηνής —>■ 4619*; -άω), aor. act. κατεστρηνίασα, poddawać się zachciankom przeciwnym komuś, ulegać szkodliwym żądzom prze- ciwnym komuś, z gen.: 1 Tm 5,11. [1]
καταστροφή, ή; -ης (κατά —»2582, στρέφω —>■ 4619; -ή), zniszczenie, ruina, zagłada: 2 Tm 2,14 - met.; 2 Ρ 2,6. [2]
καταστρώννυμι (κατά —> 2582, στρών- νυμι —> 4622*), aor. pass. κατεστρώθην, ścielić po ziemi; kłaść trupem, zabijać: 1 Kor 10,5(pass.). [1]
2681
κατασύρω (κατά —> 2582, σύρω —> 4813), aor. act. κατέσυρα, wlec, ciągnąć coś, z acc.: Łk 12,58. [1]
2682
κατασφάζω (κατά ^2582, σφάζω ^4830), aor. act. κατέσφαξα, zabijać kogoś, z acc.: Łk 19,27. [1]
κατασφραγίζω (κατά —> 2582, σφραγίς —>■ 4834; -ίζω), perf. pass. κατεσφράγισ- μαι, zapieczętować: Ap 5,l(pass.). [1]
κατάσχεσις, ή; -εως (κατά —> 2582, έχω —> 2189; -σις). 1. Wejście w posiadanie, posiadanie; posiadłość: Dz 7,5.45; 13,33v.l. 2. Zatrzymanie, w sensie opóźnienie: Dz 20,16v.l. [2]
329
2686
κατατομή, ή; -ης (κατά —2582 ■י, τομός: τέμνω —+ 4914*; -ή), etym. przecięcie aż do dołu lub pocięcie na kawałki; stąd w NT przez aluzję do περιτομή (obrzezanie) możliwe wyrzezanie, oka- leczenie: Flp 3,2 - meton. o pewnego rodzaju ludziach. [1]
*
κατατοξεύω (κατά —> 2582, τόξον —> 4976; -εύω), aor. pass. κατετοξεύθην, prze- szyć pociskiem z łuku: Hbr 12,20v.l.
κατατρέχω (κατά —> 2582, τρέχω —> 4996), aor. act. κατέδραμον, zbiegać: Dz 21,32. [1]
*
καταυγάζω (κατά —* 2582, αύγή —> 819; -άζω), aor. act. κατηύγασα, oświetlać, oświecać: 2 Kor 4,4v.l.
καταφέρω (κατά —> 2582, φέρω —> 5193), aor. act. κατήνεγκα, aor. pass. κατ- ηνέχθην. 1. Act. wnosić coś przeciwko, z acc.: Dz 25,7 - κ. αίτιώματα, wnosić oskarżenia; 26,10 - κ. ψήφον, głosować przeciw. 2. Pass. dosł. być znoszonym w dół, stąd w zwrotach καταφερόμενος υπνω, morzony snem, śpiący: Dz 20,9a; κατενεχθείς από τοϋ ύπνου, zmorzony snem: 20,9b. [4]
καταφεύγω (κατά —> 2582, φεύγω —> 5194), aor. act. κατέφυγον. 1. Uciekać do- kądś, είς z acc.: Dz 14,6. 2. Uciekać się (do tego), że, z inf.: Hbr 6,18. [2]
2690 / καταφθείρω
καταφθείρω
(κατά—+2582, φθείρω
—>5202), aor. II pass. κατεφθάρην, perf.
pass. κατέφθαρμαι. 1. Niszczyć,
zgładzić, tę-
330
pić; pass.: 2 Ρ 2,12v.l. 2. Niszczyć, psuć, deprawować, wypaczać: 2 Tm 3,8(pass.) - z acc. limitationis τόν νοΰν. [1]
καταφιλέω (κατά —> 2582, φίλος —> 5235; -έω), imperf. act. κατεφίλουν, aor. act. κατεφίλησα, całować kogoś, z acc.; cz. ludzi; o pocałowaniu Jezusa: Mt 26,49; Mk 14,45; Łk 7,38.45; o poca- łowaniu drugiego człowieka: Łk 15,20; Dz 20,37. [6]
καταφρονέω (κατά —> 2582, φρονέω: φρήν —> 5273; -έω), fut. act. καταφρονήσω, aor. act. κατεφρόνησα. 1. Patrzeć z góry na kogoś, gardzić kimś, lekce- ważyć kogoś, coś, z gen.; cz. ludzi.;
а. O gardzeniu innymi ludźmi: Mt
б,24; 18,10; Łk 16,13; 1 Tm 6,2; Tt 2,15v.l. b. O gardzeniu rzeczą: Rz 2,4; 1 Kor 11,22; 1 Tm 4,12; 2 Ρ 2,10 - prawd, meton. o gardzeniu Chrystu- sem. 2. Nie dbać o coś, nie zważać na coś, nie martwić się czymś, z gen.; cz. Jezusa: Hbr 12,2. [9]
καταφρονητής, ό; -οΰ (κατά —» 2582, φρονέω: φρήν —» 5273; -τής), gardzący, lekceważący, zachowujący się z po- gardą: Dz 13,41. [1]
*
καταφωνέω (κατά —► 2582, φωνή —» 5305; -έω), imperf. act. κατεφώνουν, krzyczeć przeciwko komuś, z dat.: Dz 22,24v.l.
καταχέω (κατά —> 2582, χέω —> 5351*), aor. act. κατέχεα, wylewać na coś, έπί τίνος: Mt 26,7; Mk 14,3. [2]
καταχθόνιος, -ον; -ου (κατά —> 2582, χθών —> 5352*; -ιος), będący pod ziemią,
podziemny: Flp 2,10. [1]
καταχράομαι (κατά —>■ 2582, χρή —> 5382; -άω), aor. med. κατεχρησάμην, w pełni używać, używać, korzystać z czegoś, posługiwać się czymś, z dat.: 1 Kor 7,31; 9,18. [2]
*
καταψηφίζομαι (κατά —> 2582, ψήφος —♦ 5434; -ίζω), aor. pass. κατεψηφίσθην, być wybieranym przez głosowanie, być ustanawianym razem z kimś, μετά τίνος (w sensie być dołączanym do kogoś): Dz l,26v.l.
καταψύχω (κατά —> 2582, ψυχή —> 5438), aor. act. κατέψυξα, ochładzać, odświe- żać coś, z acc.: Łk 16,24. [1]
κατείδωλος, -ον; -ου (κατά —> 2582, εϊδον 1489*; -λος), pełen wizerunków (bóstw), pełen idoli: Dz 17,16. [1]
κατέναντι, adv. (κατά —► 2582, έν —► 1720, αντί —> 472), naprzeciw, naprze- ciwko. 1. Jako przysłówek: Łk 19,30. 2. Jako niewłaściwy przyimek z gen.
а. Dosł. dla określenia miejsca, na- przeciw, przed: Mt 21,2; 27,24v.l.; Mk
б,41v.l.; 11,2; 12,41; 13,3. b. Met. przed kimś: Rz 4,17; 2 Kor 2,17; 12,19. [8]
κατενώπιον, adv. (κατά —► 2582, έν —» 1720, όψ —► 3670*; -ιος), jako przyimek niewłaściwy z gen., przed kimś, w obecności czyjejś, wobec kogoś: Ef 1,4; Kol 1,22; Jud 24. [3]
κατεξουσιάζω (κατά —>■ 2582, έκ —> 1529; ουσία: ούσα: ειμί —> 1505; -άζω), da- wać odczuwać swą władzę nad kimś; spełniać władzę nad kimś, z gen.: Mt 20,25; Mk 10,42. [2]
κατεργάζομαι (κατά —► 2582, έργον —> 2041; -άζω), aor. med. κατειργα- σάμην, aor. pass. κατειργάσθην, perf. pass. κατείργασμαι, dokonywać, speł- niać; wywoływać, powodować; przy
gotowywać. 1. Dokonywać, spełniać, czynić coś, z acc.; pass. być do- konywanym, być spełnianym, a. Cz. Jezusa: Rz 15,18. b. Cz. ludzi: Rz 1,27; 2,9; 7,15.17.18.20; 1 Kor 5,3; 1 Ρ 4,3. C. Pass. bez agensa: 2 Kor 12,12. 2. Powodować, doprowadzać do czegoś, wywoływać, rodzić (met.), wy- rabiać, wytwarzać coś, z acc. a. Cz. ludzi: Flp 2,12. b. Cz. rzeczy: Rz 4,15; 5,3; 7,8.13; 2 Kor 4,17; 7,10. 11; 9,11; Jk 1,3. 3. Przygotowywać, przysposabiać kogoś do czegoś, τινά εις τι; cz. Boga: 2 Kor 5,5. 4. Po- konywać coś, z acc.; cz. ludzi: Ef 6,13. [22]
κατέρχομαι (κατά —> 2582, έρχομαι —> 2062), aor. act. κατήλθον, schodzić, zstępować, iść, przybywać (w tym także
płynięciu statkiem) do kogoś, πρός τινα; do jakiegoś miejsca, είς z acc.
Cz. Jezusa: Łk 4,31. 2. Równocze- sna cz. Jezusa i ludzi: Łk 9,37. 3. Cz. ludzi: Dz 8,5; 9,32; 11,27; 12,19; 13,4; 15,1.30; 18,5.22; 19,1; 21,3.10; 27,5. 4. Met. cz. mądrości: Jk 3,15. [16]
κατεσθίω (κατά —> 2582, έσθίω —> 2066), fut. med. καταφάγομαι, aor. act. κα- τέφαγον, zjadać, pożerać; pochłaniać coś, z acc. 1. Dosł. a. Cz. ludzi: Ap 10,9.10. b. Cz. apokaliptycznego Smoka: Ap 12,4. c. Cz. ptaków: Mt 13,4; Mk 4,4; Łk 8,5. 2. Met. po- żerać, pochłaniać; niszczyć, rujnować; objadać, a. Cz. ludzi: Mt 23,14; Mk 12,40: Łk 15,30; 20,47; 2 Kor 11,20; Ga 5,15. b. Cz. rzeczy: J 2,17; Ap
5; 20,9. [15]
κατευθύνω (κατά —> 2582, ευθύς —> 2113; -ύνω), aor. act. κατηύθυνα, czynić pro- st.ym; torować, prowadzić prosto, pro- wadzić coś, z acc. 1. Cz. Boga, Pana:
331
79 - stopy łudzi na drogę pokoju. [3]
κατευλογέω (κατά —> 2582, έΰς —> 2145*, λόγος: λέγω —> 2996; -έω), imperf. act. κατευλόγουν, błogosławić; cz. Jezusa: Mk 10,16 - o błogosławieniu dzieci. [1]
κατεφίσταμαι (κατά —> 2582, έπί —> 1909, ιστημι—>2463), aor. II pass. κατεπέστην, powstawać przeciwko, występować prze- ciwko komuś, z dat.: Dz 18,12. [1]
κατέχω (κατά —> 2582, έχω —> 2,189), imperf. act. κατεϊχον, aor. act. κατ- έσχον, powstrzymywać, hamować; trzy- mać mocno, zachowywać; brać, zajmo- wać. 1. Trans, z acc. a. Powstrzy- mywać, zatrzymywać, a. Zatrzymy- wać, powstrzymywać, zapobiegać odej- ściu czyjemuś; cz. ludzi: Łk 4,42; Flm 13. β. Hamować, krępować, więzić coś; cz. ludzi: Rz 1,18. γ. Powstrzymywać, trzymać w zamknięciu: 2 Tes 2,6 - subst. τό κατέχον, to coś powstrzy- mujące; 2,7 - subst. ο κατέχων, ten powstrzymujący, b. Trzymać mocno coś. a. Zachowywać w pamięci; cz. ludzi: 1 Kor 15,2. β. Trzymać mocno, zachowywać; cz. ludzi: Łk 8,15; 1 Kor
2; 1 Tes 5,21; Hbr 3,6.14; 10,23. γ. Zatrzymywać w posiadaniu, posia- dać, mieć; cz. ludzi: Mt 21,38v.l.; 1 Kor 7,30; 2 Kor 6,10. c. Brać w posiadanie, zajmować coś; cz. ludzi: Łk 14,9. d. Pass. a. Być związanym; o ludziach: Rz 7,6. β. Być opanowa- nym przez coś, z dat.; o ludziach: Łk 4,38v.l.; J 5,4. 2. Intrans. jako termin żeglarski, trzymać ster w jakimś kie- runku, sterować do jakiegoś miejsca, zmierzać do jakiegoś miejsca, είς z acc.; cz. ludzi: Dz 27,40. [18]
2709 / κατηγορέω
κατηγορέω
(κατά —> 2582, αγορά: άγει- ρω —> 35*:
-έω), imperf. act. κατ-
332
ηγόρουν, aor. act. κατηγόρησα, mówić przeciwko; oskarżać. 1. Jako termin sądowniczy, oskarżać o coś kogoś, τί τίνος; kogoś o coś, τινός περί τίνος lub κατά τίνος. a. Przed trybunałem ludzi; cz. ludzi. a. O oskarżaniu Chry- stusa: Mt 27,12(pass.); Mk 3,2; 15,3. 4; Łk 6,7; 23,2.10.14; J 8,6. β. O oskarżaniu innych ludzi: Mt 12,10; Dz 22,30(pass.); 24,2.8.13.19; 25,5.11. 16; 28,19. b. Przed trybunałem Boga; o oskarżaniu ludzi. a. Cz. Jezusa: J 5,45a. β. Cz. ludzi: J 5,45b. γ. Cz. szatana: Ap 12,10. 2. Og. oskar- żać, obwiniać; ganić; cz. myśli: Rz 2,15. [23]
κατηγορία, ή; -ας (κατά —> 2582, αγορά: άγείρω —> 35*; -ία), oskarżenie, skarga: Łk 6,7v.l.; J 18,29; 1 Tm 5,19; Tt 1,6 - έν κατηγορία ασωτίας (dom. όντα), oskarżane o rozpasanie. [3]
κατήγορος, ό; -ου (κατά —> 2582, a- γορά: άγείρω —+ 35*; -ος), oskarży- ciel: Dz 23,30.35; 24,7; 25,16.18; Ap 12,10v.l. [5]
κατήγωρ, ό; -ορος (κατά —> 2582, άγορά: άγείρω —> 35*; -ωρ), oskarżyciel: Ap 12,10. [1]
κατήφεια, ή; -ας (κατά —> 2582, prawd, άπτω —> 673; -εια), posępność, przygnę- bienie: Jk 4,9. [1]
κατηχέω (κατά —> 2582, ήχή —► 2267*; -έω), aor. act. κατήχησα, aor. pass. κατηχήθην, perf. pass. κατήχημαι, czy- nić siebie wszędzie (lub do końca, w pełni) słyszanym; rozbrzmiewać czymś. 1. Og. donosić, informować; pass. być informowanym, dowiadywać się o czymś, περί τίνος; pass.: Dz 21,21. 24. 2. Uczyć, pouczać kogoś, z acc.; pass. być pouczanym o czymś, z acc.
а. Act. cz. ludzi: 1 Kor 14,19; Ga
б,6b. b. Pass. bez agensa: Łk 1,4; Dz 18,25; Rz 2,18; Ga 6,6a. [8]
κατιόομαι (κατά —> 2582, ιός —> 2436; -όω), perf. pass. κατίωμαι, pokrywać się śniedzią; rdzewieć: Jk 5,3. [1]
κατισχύω (κατά —> 2582, ισχύς —► 2466; -ύω), imperf. act. κατίσχυον, fut. act. κατισχύσω, aor. act. κατίσχυσα.
Przemagać, przezwyciężać coś, z gen.: Mt 16,18. 2. Zdołać coś zrobić, być zdolnym, aby coś zrobić, z inf.: Łk 21,36. 3. Nabierać siły, wzmagać się: Łk 23,23. [3]
κατοικέω (κατά —> 2582, οίκος —> 3498; -έω), aor. act. κατωκησα, mieszkać, zamieszkiwać. 1. Intrans. mieszkać, przebywać, osiąść; subst. οί κατοικούν- τες, mieszkańcy, a. O zwyczajnym przebywaniu w jakimś miejscu, εν τινι, εις τι, έπί τίνος. α. Cz. Boga: Dz 7,48; 17,24. β. Cz. Jezusa: Mt 4,13. γ. Cz. Józefa, męża Maryi: Mt 2,23. δ. Cz. innych ludzi: Dz 1,20; 2,5; 7,2.4a,b; 9,22; 11,29; 13,27; 17,26; 22,12; Hbr 11,9; Ap 3,10; 6,10; 8,13; ll,10a,b; 13,8.12.14a,b; 17,8. ε. Cz. anioła Kościoła: Ap 2,13a. ζ. Cz. szatana: Ap 2,13b. b. O owładnięciu jakiejś osoby (miejsca) przez istoty lub siły nadprzyrodzone, a. Cz. Jezusa: Ef 3,17. β. Cz. szatana: Mt 12,45; Łk 11,26. γ. Cz. rzeczy; całej pełni: Kol 1,19; 2,9; sprawiedliwości: 2 Ρ 3,13.
Trans, zamieszkiwać coś, z acc.; subst. οί κατοικοϋντες, mieszkańcy. a. Cz. Boga: Mt 23,21. b. Cz. ludzi: Łk 13,4; Dz 1,19; 2,9.14; 4,16; 9,32.35; 19,10.17; Ap 17,2. [44]
κατοίκησις, ή; -εως (κατά —> 2582, οίκέω: οίκος —> 3498; -σις), mieszkanie; έχειν κ. έν τοις μνήμασιν, żyć, przebywać
w grobach (lub wśród grobów): Mk 5,3. [1]
κατοικητήριον, τό; -ου (κατά —> 2582, οίκέω: οίκος —> 3498; -τήριον), siedziba, mieszkanie: Ef 2,22 - ο mieszkaniu Boga; Ap 18,2 - o siedzibie demo- nów. [2]
κατοικία, ή; -ας (κατά —► 2582, οίκέω: οίκος —> 3498; -ία), zasiedlenie, zamiesz- kanie: Dz 17,26. [1]
κατοικίζω (κατά —► 2582, οίκος —► 3498; -Ιζω), aor. act. κατωκισα, osiedlać, osadzać, umieszczać; cz. Boga: Jk 4,5 - o osiedleniu Ducha (lub ducha) w ludziach. [1]
κατοπτρίζω (κάτοπτρον: κατά —> 2582, όψ —► 3670*; -τρον: -ίζω), med. oglądać jak w lustrze: 2 Kor 3,18 - την δόξαν κυρίου κατοπτριζόμενοι, możliwe dwa sensy: 1. oglądać (jak w lustrze) chwałę Pana; 2. odzwierciedlając sobą chwałę Pana. [1]
*
κατόρθωμα, τό; -ατος (κατά —> 2582, όρθόω: ορθός —> 3593; -μα), powodzenie, pomyślność, porządek: Dz 24,2v.l.
κάτω, adv. miejsca. 1. O miejscu sta- tycznie, na dole, w dole: Mk 14,66; J 8,23; Dz 2,19. 2. O ruchu, na dół, w dół, ku dołowi: Mt 4,6; 20,28v.l.; 27,51; Mk 15,38; Łk 4,9; J 8,6; 8,8v.l.; 12,31v.L; Dz 20,9. 2582. [9]
κατώτερος, -a, -ον; -ου, -ας, -ου, niższy, niżej położony: Ef 4,9. —> 2582. [1]
κατωτέρω, adv., niżej: Mt 2,16 - o liczbie lat życia mniejszej niż dwa. —► 2582. [1]
333
καϋμα, τό; -ατός, upał, skwar, spiekota, gorąco: Ap 7,16; 16,19. —► 2534. [2]
καυματίζω, aor. act. έκαυμάτισα, aor. pass. έκαυματίσθην, piec, palić, nisz- czyć spiekotą; pass. być palonym, być niszczonym spiekotą: Mt 13,6(pass.); Mk 4,6(pass.); Ap 16,8.9(pass.) - καυ- ματίζεσθαι καϋμα μέγα, być palonym wielką spiekotą. —> 2534. [4]
*
καυματόω, aor. pass. έκαυματώθην, pa- lić żarem, przypalać spiekotą: Mt 13,6v.l.(pass.) —> 2534.
καϋσις, ή; -εως, spalenie: Hbr 6,8 - ής τό τέλος είς καϋσιν, której końcem spalenie. —> 2534. [1]
καυσόομαι, być trawionym przez spie- kotę, być niszczonym przez spalenie: 2 Ρ 3,10.12. 2534. [2]
καυστηριάζομαι, perf. pass. κεκαυστη- ρίασμαι, być wypalanym przez ogień; mieć ogniem wypalone piętno na czymś, z acc.: 1 Tm 4,2. —> 2534. [1]
καύσων, ό; -ωνος, skwar, spiekota, upał: Mt 20,12; Łk 12,55; Jk 1,11.^2534. [3]
καυτηριάζω, perf. pass. κεκαυτηρίασμαι, wypalać ogniem; pass. mieć ogniem wypalone piętno na czymś, z acc.: 1 Tm 4,2v.l. 2534.
2733 / καυχάομαι
καυχάομαι,
fut. med. καυχήσομαι, aor. med. έκαυχησάμην,
perf. med. κεκαύ- χημαι, chwalić się,
chełpić się, chlubić się, przechwalać się. 1.
Intrans. chwa- lić się z powodu
czegoś, co do czegoś, έν τινι, έπί
τινι, κατά τι, υπέρ τι- νος.
a. Cz. ludzi: Rz 2,17.23; 5,2. 3.11; 1 Kor l,31a,b; 3,21;
4,7; 13,3; 2 Kor 5,12; 10,13.15.16.17a,b; 11,12.
334
18a,b.30a; 12,1.5a,b.6.9; Ga 6,13.14; Ef 2,9; Flp 3,3; Jk 1,9; 4,16. b. Og.:
Kor 1,29. 2. Trans, chwalić się czymś, co do czegoś, z acc.; chwalić się czymś ze względu na kogoś, w czyimś imieniu, υπέρ τίνος; cz. ludzi:
Kor 7,14; 9,2; 10,8; ll,16.30b. [37]
1462 2610 2734 2735.
καύχημα, τό; -ατος. 1. O podstawie chlubienia się, powód do chluby, chluba: Rz 4,2; 1 Kor 5,6; 9,15.16; 2 Kor 1,14; Ga 6,4; Flp 1,26; 2,16; Hbr 3,6. 2. O czynności, chlubienie się: 2 Kor 5,12; 9,3. 2733. [11]
καύχησις, ή: -εως. 1. O podstawie chwalenia się, powód do chluby, powód do chwalenia się, chluba: Rz 3,27; 15,17: 1 Kor 15,31; 2 Kor 1,12; 7,4; 11,10. 2. O czynności, chwalenie się, chlubienie się: 2 Kor 7,14; 8,24; 11,17; 1 Tes 2,19; Jk 4,16. — 2733. [11]
Καφαρναούμ, ή; nieodm., Kafarnaum, miasto nad jeziorem Genezaret: Mt 4,13; 8,5; 11,23; 17,24; Mk 1,21; 2,1; 9,33; Łk 4,23.31; 7,1; 10,15; J 2,12; 1,46; 6,17.24.59. [16]
Κεγχρεαί, αί; -ων, Kenchry, port Ko- ryntu dla żeglugi wschodniej: Dz 18,18; Rz 16,1; subskrypcja. [2]
κέδρος, ή; -ου, cedr: J 18,lv.l.
273«
Κεδρών, ό; nieodm., Cedron, nazwa sezonowego potoku: J 18,1. [1[
2739
κείμαι., imperf. med. έκείμην, być poło- żonym, leżeć; znajdować się. 1. Dosł. być położonym przy czymś, πρός τι; na czymś, επάνω τινός, έπί τι; w czymś, gdzieś, έν τινι. a. Cz. Jezusa: Mt 28,6 - ściśle o ciele Jezusa; Łk 2,12. 16; J 20,12 - o ciele Jezusa, b. Cz.
ludzi: Łk 23,53 - ściśle o zwłokach. C. Cz. rzeczy: Mt 3,10 - możliwe być przyłożonym; 5,14; Łk 3,9 - moż- liwe być przyłożonym; 12,19 - możliwe być nagromadzonym; J 2,6 i 19,29 - być postawionym, stać; 20,5.6.7; 21,9; 1 Kor 3,11; 2 Kor 3,15; Ap 4,3 - być postawionym, stać; 21,16. 2. Met. a. Być ustanowionym, być przeznaczo- nym do czegoś, είς τι. a. Cz. Jezusa: Łk 2,34. β. Cz. ludzi: Flp 1,16; 1 Tes 3,3. b. Być danym,, istnieć dla kogoś, być wiążącym dla kogoś, z dat.; cz. Prawa: 1 Tm 1,9. c. Leżeć, znajdować się w pewnym stanie; cz. świata: 1 J 5,19. [24] 346 479 601 726 1944 2611 2827 2828 2835 2836 3746 3906 4164 4644* 4735.
κειρία, ή; -ας, opaska: J 11,44. [1]
κείρω, aor. act. έκειρα, obcinać, strzyc; med. ostrzyc się, strzyc sobie coś, z acc.; Dz 8,32; 18,18; 1 Kor ll,6a,b. [4]
2762 2763.
κέλευθος, ή; -ου, droga, ścieżka, szlak; podróż: chód; w NT w złożeniach i w pochodnych: 188 1811 1872 2618 3750 4731.
κέλευσμα, τό; -ατος, zawołanie, hasło: 1 Tes 4,16 - καταβαίνειν έν κελεύ- σματι, zstępować na zawołanie, z pod- kreśleniem poprzez έν równoczesności czyjegoś wołania i zstępowania przez Chrystusa. —> 2743*. [1]
κελεύω, aor. act. έκέλευσα, polecać, roz- kazywać, kazać (komuś) coś zrobić, z inf., z acc. cum inf., z dat. i inf. 1. Cz. Jezusa: Mt 8,18; 14,19.28; 15,35v.l.; Łk 18,40. 2. Cz. ludzi: Mt 14,9; 18,25; 27,58.64; Dz 4,15; 5,34; 8,38; 12,19; 16,22; 21,33.34; 22,24.30; 23,3.10.35; 24,7; 25,6.17.21.23; 27,43.
[26] .*2743 <־־
κέλλω i κέλομαι, z prefiksem όκέλλω, pędzić, posuwać coś; zawijać do portu, lądować, wyciągać (statek) na brzeg; o statku, osiadać na mieliźnie; kierować, zawracać, zachęcać, upominać, rożka- zywać; wołać, przywoływać; nazywać; w NT w pochodnych i w złożeniach:
1239* 1945 2027* 2742 2743.
* *
κενεμβατεύω (κενός —> 2746, έν —> 1720, βατός: βαίνω —» 895*: -εύω), met. da- remnie stawiać krok ku czemuś, z acc.: Kol 2,18v.l.
κενοδοξία, ή; -ας (κενός —> 2746, δοκέω: δέχομαι —► 1202: -ία), zarozumiałość, próżność: Flp 2.3. [1]
κενόδοξος, -ον; -ου (κενός —> 2746. δόξα: δοκέω: δέχομαι —> 1202: -ος), żądny czczej sławy, zarozumiały, próżny: Ga 5.26. [1]
κενός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, próżny, pu- sty. 1. Dosi. o ludziach, pusty w sensie z gołymi rękami: Mk 12,3; Łk 1,53; 20,10.11. 2. Met. a. O rzeczach, a. Bezpodstawny, jałowy, próżny, czczy: 1 Kor 3,18v.l.; 15,14a,b; Ef 5,6; Kol 2,8. β. Daremny, bez- skuteczny, bezowocny, bezużyteczny: Dz 4.25; 1 Kor 15,10.58; 1 Tes 2,1; w zwrocie είς κενόν, na próżno, bezowoc- me: 2 Kor 6,1; Ga 2,2; Flp 2,16a,b; 1 Tes 3,5. b. O ludziach, pusty, bez- rozumny: Jk 2,20. [18] 2743* 2744 2745
2747 2748 2751.
κενοφωνία, ή; -ας (κενός —> 2746, φωνή —> 5305: -ία), pustosłowie, czcze gadanie: 1 Tm 6,20; 2 Tm 2,16. [2]
335
1. Czynić pustym, ogołocić; cz. Je- zusa: Flp 2,7 - o ogołoceniu sie- bie samego. 2. Czynić bezskutecznym, udaremniać, niweczyć; pass. stawać się daremnym, stawać się bezużytecznym. a. Og.: 1 Kor 9,15. b. Pass. bez agensa: Rz 4,14; 1 Kor 1,17. 3. Czynić bezpodstawnym; pass. być pozbawio- nym uzasadnienia: 2 Kor 9,3(pass.). —> 2746. [5]
κεντέω, kłuć ościeniem, kłuć, ranić, razić; w NT w złożeniach i w pochod-
nych: 1463 1570 2749.
κέντρον, τό; -ου. 1. O organie zwie- rząt, żądło, kolec: 1 Kor 15,55.56; Ap 9,10. 2. O sprzęcie służącym do popędzania zwierząt jucznych lub po- ciągowych, oścień, kolec: Dz 9,5v.L; 26,14. -> 2748* [4]
κεντυρίων, ό; -ωνος, wyraz łaciński transliterowany, centurion, setnik: Mk 15,39.44.45. [3]
κενώς, adv., na próżno, bez celu, bezpod- stawnie: Jk 4,5. —> 2746. [1]
κεραία, ή; -ας, dosł. róg; jako termin techniczny kaligrafii oznacza część li- tery, rożek, kreska, szeryf: Mt 5,18; Łk 16,17. 2758. [2]
κεραμεύς, ό; -έως, garncarz: Mt 27,7. 10; Rz 9,21. -> 2756. [3]
κεραμικός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, garn- carski lub gliniany: Ap 2,27. —> 2756. [1]
κεράμιον, τό; -ου, gliniane naczynie, dzban: Mk 14,13; Łk 22,10. -> 2756. [2]
2756 / κέραμος
κέραμος,
ό; -ου, pierwotnie glina garn-
carska, później o wszystkim, co zro- bione z gliny;
dachówka; pl. dach z
336
dachówek lub tylko dach: Łk 5,19. [1]
2753 2754 2755.
κεράννυμι, aor. act. έκέρασα, perf. pass. κεκέρασμαι, mieszać coś z czymś; prze- ważnie o przygotowywaniu wina do pi- cia przez rozcieńczanie go wodą, stąd możliwe przygotowywać (do picia): Ap 14,10(pass.) - tu o winie niezmiesza- nym (met.), stąd prawd, przygotowy- wać; 18,6a,b - w obu miejscach samo κεράννυμι bez podania składników mieszaniny, stąd i tu możliwe przy- gotowywać (do picia). [3] 183 192 4645.
κέρας, τό; -ατος, róg. 1. Dosł. o ro- gach apokaliptycznych zwierząt, w tym także o rogach Baranka: Ap 5,6; 12,3; 13,la,b.11; 17,3.7.12.16. 2. O rogach ołtarza: Ap 9,13. 3. Κ. σωτηρίας, róg zbawienia: Łk 1,69 - met. o możli- wości ocalenia ludzi z niewoli grzechu i śmierci, jaką Bóg daje w Chrystu- Sie. [11] 2752 2759.
κεράτιον, τό; -ου, dosł. rożek (dem. od κέρας, róg); botaniczna nazwa owo- ców pewnego drzewa, używanych na paszę dla zwierząt, strąk: Łk 15,16. —> 2758. [1]
κερδαίνω, fut. act. κερδήσω, aor. act. έκέρδησα i έκέρδανα, aor. pass. έ- κερδήθην, zyskiwać, zdobywać coś, z acc. 1. W znaczeniu podstawowym, a. Dosł. o zdobywaniu czegoś, τι; cz. ludzi: Mt 16,26; 25,16.17.20.22; Mk 8,36; Łk 9,25; Jk 4,13 - og. osią- gnąć zysk. b. Met. o zdobywaniu kogoś, τινα, dla czegoś, a. Cz. ludzi; o zdobywaniu brata dla siebie: Mt 18,15; o zdobywaniu ludzi dla króle- stwa Bożego: 1 Kor 9,19.20a,b.21.22; o zdobywaniu Chrystusa dla siebie: Flp 3,8. β. Pass. bez agensa; o zdobywa- niu ludzi dla królestwa Bożego: 1 Ρ 3,1. 2. Ο zyskiwaniu czegoś w sen- sie uniknięcia jakiejś straty, uniknąć czegoś, z acc.; cz. ludzi: Dz 27,21.
2761. [17]
κέρδος, τό; -ους, zysk, korzyść: Flp 1,21; 3,7; Tt 1,11. [3] 148 149 1945* 2760.
κέρμα, τό; -ατος, etym. ułamek, skrawek; później o drobnych monetach: moneta; og. pieniądze: J 2,15. —> 2741. [1]
κερματιστής, ό; -οϋ, wymieniający pie- niądze, bankier: J 2,14. —> 2741. [1]
κεφάλαιον, τό; -ου, etym. to, co tworzy głowę; stąd 1. Główna rzecz, sedno: Hbr 8,1. 2. W finansach kapitał; wielka suma pieniędzy: Dz 22,28. —>■ 2765. [2]
*
κεφαλαιόω, aor. act. έκεφαλαίωσα, obić po głowie kogoś, ranić w głowę kogoś, z acc.: Mk 12,4v.l. —> 2765.
κεφαλή, ή; -ης, głowa. 1. Dosł. a. O gło- wie Jezusa, Syna Człowieczego, Słowa Boga: Mt 8,20; 26,7; 27,29.30.37; Mk 14,3; 15,19; Łk 7,46; 9,58; J 19,2. 30; 20,7.12; Ap 1,14; 14,14; 19,12. b. O głowie człowieka: Mt 5,36; 6,17; 10,30; 14,8.11; 27,39; Mk 6,24.25.27.28; 15,29; Łk 7,38; 12,7; 21,18.28; J 13,9; Dz 18,6.18; 21,24; 27,34; Rz 12,20; 1 Kor ll,4a,b.5a,b.7.10; Ap 18,19. C. O głowie anioła: Ap 10,1. d. O głowie postaci apokaliptycznych, a. Postaci ludzkiej: Ap 4,4; 12,1. β. Zwierząt apokaliptycznych: Ap 9,7.17a,b; 9,19; 12,3a,b; 13,la,b.3; 17,3.7.9. e. Og. w personifikacji: 1 Kor 12,21. 2. Met. a. W określeniach wyższości jakiejś osoby; Chrystus głową mężczyzny: 1 Kor 11,3a; mężczyzna głową kobiety, żony: 11,3b; Ef 5,23a; Bóg głową Chry- stusa: 1 Kor 11,3c; Chrystus głową Kościoła, Ciała: Ef 1,22; 4,15; 5,23b;
Kol 1,18; 2,19; Chrystus głową każdej Zwierzchności i Władzy: 2,10. b. O rzeczach; κ. γωνίας, głowica węgła: Mt 21,42; Mk 12,10; Łk 20,17; Dz 4,11; 1 Ρ 2,7; o głównym mieście, stolica: Dz 16,12v.l. [75] 347 602 1945** 2764 2764* 2766 2767 3907 4213.
κεφαλιόω, aor. act. έκεφαλίωσα, obić po głowie kogoś, ranić w głowę kogoś, z acc.: Mk 12,4. —> 2765. [1]
κεφαλίς, ή; -ίδος, zwój: Hbr 10,7.
—i 2765. [1]
*
κηδεύω, aor. act. έκήδευσα, zaopiekować się czymś; o zwłokach pogrzebać, z acc.: Mk 6,29v.l. —► 2767**.
**
κήδος, τό; -ους, troska, staranie o coś; niepokój, obawa, zmartwienie; obrzędy pogrzebowe, żałoba; powinowactwo; w NT w pochodnych: 183* 2767*.
κημόω, fut. act. κημώσω, zakładać kaga- niec, zawiązywać pysk czemuś, z acc.: 1 Kor 9,9. [1]
κήνσος, ό; -ου, wyraz łaciński transli- terowany, podatek: Mt 17,25; 22,17.19; Mk 12,14. [4]
κήπος, ó; -ου, ogród, sad: Łk 13,19; J 18,1.26; 19,41a,b. [5] 2771.
κηπουρός, ό; -οϋ (κήπος —* 2770, ό- ράω —> 3584; -ός), doglądający ogrodu; ogrodnik: J 20,15. [1]
*
κηρίον, τό; -ου, plaster miodu, miód: Łk 24,42v.l.
337
κήρυξ, ό; -υκος, herold, publiczny posła- niec; głosiciel, zwiastun: 1 Tm 2,7; 2 Tm 1,11; 2 Ρ 2,5. [3] 2772 2774 4165.
κηρύσσω, aor. act. έκήρυξα, aor. pass. έκηρύχθην, podawać do wiadomości; ogłaszać, obwieszczać. 1. Podawać do wiadomości, czynić wiadomym, czy- nić znanym; cz. anioła: Ap 5,2. 2. Publicznie ogłaszać, publicznie na- uczać, ogłaszać, obwieszczać, rozgła- szać coś, z acc. a. Og. rozgłaszać, rozpowiadać coś; cz. ludzi: Mk 1,45; 5,20; 7,36; Łk 8,39. b. O głoszeniu orędzia nadprzyrodzonego, np. Ewan- gelii, chrztu, królestwa Bożego, nawró- cenią, odkupienia, samego Chrystusa, Boga itp. a. Cz. Jana Chrzciciela: Mt 3,1; Mk 1,4.7; Łk 3,3; Dz 10,37. β. Cz. Jezusa: Mt 4,17.23; 9,35; 11,1; Mk 1,14.38.39; Łk 4,18.19.44; 8,1; 1 Ρ 3,19. γ. Cz. Apostołów, uczniów Chrystusa, a także odszczepieńców: Mt 10,7.27; Mk 3,14; 6,12; 16,15.20; Łk 9,2; Dz l,2v.l.; 8,5; 9,20; 10,42; 15,21; 19,13; 20,25; 28,31; Rz 2,21; 10,8.14.15; 1 Kor 1,23; 9,27; 15,11; 2 Kor l,19(pass.); 4,5; ll,4a,b; Ga 2,2; 5,11; Flp 1,15; 1 Tes 2,9; 2 Tm 4,2. δ. Pass. bez agensa: Mt 24,14; 26,13; Mk 13,10; 14,9; Łk 12,3; 24,47; 1 Kor 15,12; Kol 1,23; 1 Tm 3,16. —> 2773. [61]
κήτος, τό; -ους, potwór morski, og. ogromna ryba: Mt 12,40. [1]
2776 / Κηφάς
Κηφάς,
ό; -a, Kefas,
przydomek Szy- mona Piotra, oznaczający skałę, opokę: J 1,42; 1
Kor 1,12; 3,22; 9,5; 15,5; Ga 1,18; 2,9.11.14. [9]
338
*κι-, forma rekonstruowana o sensie za- imkowym, tutaj, ten; w NT w zło- żeniu: 4456.
κιβωτός, ή; -ου, skrzynia, pudło. 1. O statku Noego, arka: Mt 24,38; Łk 17,27; Hbr 11,7; 1 Ρ 3,20. 2. O skrzyni przymierza, arka: Hbr 9,4; Ap 11,19. [6]
κιθάρα, ή; -ας, kitara, instrument mu- zyczny szarpany, rodzaj liry; w szero- kim znaczeniu harfa: 1 Kor 14,7; Ap 5,8; 14,2; 15,2. [4] 2779 2780.
κιθαρίζω, grać na kitarze, w szerokim znaczeniu grać na harfie: 1 Kor 14,7; Ap 14,2. 2778. [2]
κιθαρωδός, ό; -οΰ (κιθάρα —»■ 2778, άδω —» 104; -ός), śpiewający przy wtórze kitary; w poszerzonym znaczeniu śpie- wający przy wtórze harfy: Ap 14,2; 18,22. [2]
Κιλικία, ή; -ας, Cylicja, kraina w południowo-wschodniej Azji Mniejszej: Dz 6,9; 15,23.41; 21,39; 22,3; 23,34; 27.5; Ga 1,21. [8]
κινδυνεύω, być w niebezpieczeństwie; ryzykować; z inf. narażać się na coś: Łk 8,23; Dz 19,27.40; 1 Kor 15,30.
—> 2783. [4]
κίνδυνος, ό; -ου, niebezpieczeństwo, ry- zyko: Rz 8,35; 2 Kor ll,26a,b,c,d,e,f, g,h. [9] 2782.
κινέω, fut. act. κινήσω, aor. act. εκίνησα, aor. pass. έκινήθην, wprawiać w ruch, poruszać coś, z acc. 1. Ruszać coś z miejsca, przesuwać, a. Cz. Jezusa: Ap 2,5. b. Cz. ludzi: Mt 23,4. c. Pass. bez agensa: Ap 6,14. 2. Ruszać, wprawiać w ruch. a. Potrząsać głową, κεφαλήν, w geście szyderstwa i drwiny; cz. ludzi: Mt 27,39; Mk 15,29. b. Pass. poruszać się, powstawać; cz. ludzi: Dz 14,7v.l.; cz. miasta (meton. o ludziach): 21,30. 3. Pass. og. poruszać się, cz. ludzi: Dz 17,28. 4. Met. κ. στάσιν, wzbudzać niepokój: Dz 24,5. [8]
275 2784* 3218 4646.
κίνησις, ή; -εως, poruszenie się: J 5,3v.l.
—>■ 2784.
κιννάμωμον, τό; -ου, cynamon: Ap 18,13. [1]
Κίς, ό; nieodm., Kisz, ojciec Saula: Dz 13,21. [1]
κίχρημι, aor. act. έχρησα, pożyczać coś komuś, τί τινι: Łk 11,5. —► 5382. [1]
κλάδος, ό; -ου, gałąź, gałązka: Mt 13,32; 21,8; 24,32; Mk 4,32; 13,28; Łk 13,19; Rz 11,16.17.18.19.21 ־ wszystkie miej- sca Rz met. —> 2795. [11]
κλαίω, fut. act. κλαύσω, aor. act. ε- κλαυσα, płakać, opłakiwać. 1. Intrans., płakać, a. Cz. Jezusa: Łk 19,41. b. Cz. ludzi: Mt 26,75; Mk 5,38.39; 14,72; 16,10; Łk 6,21.25; 7,13.32.38; 8,52a,b; 22,62; 23,28a,b; J ll,31.33a,b; 16.20; 20,lla,b.l3.15; Dz 8,24v.l.; 9,39; 21,13; Rz 12,15a,b; 1 Kor 7,30a,b; Flp 3,18; Jk 4,9; 5,1; Ap 5,4.5; 18,9.11.15.19. 2. Trans, opłakiwać kogoś, coś, z acc.; cz. ludzi: Mt 2,18. [40] 2794.
κλάσις, ή; -εως, połamanie, łamanie; o łamaniu chleba: Łk 24,35; Dz 2,42; o torturze łamania nóg: Flm subskryp- cja. —> 2795. [2]
κλάσμα, τό; -ατος, coś odłamanego; uło- mek, kawałek: Mt 14,20; 15,37; Mk
6,43; 8,8.19.20; Łk 9,17; J 6,12.13.
—> 2795. [9]
*
Κλαϋδα, brak poświadczenia rodzaju, Klauda, nazwa wyspy: Dz 27,16v.l.
Κλαυδία, ή; -ας, Klaudia, imię pewnej chrześcijanki: 2 Tm 4,21. [1]
Κλαύδιος, ό; -ου, Klaudiusz. 1. Tybe- riusz Klaudiusz Druzus Neron Germa- nik, cesarz rzymski w latach 41 - 54 po Chr.: Dz 11,28; 18,2. 2. Klaudiusz Lizjasz, rzymski urzędnik w Jerozoli- mie: Dz 23,26. [3]
κλαυθμός, ό; -οϋ, płacz, lamentowanie, jako przejaw rozpaczy: Mt 2,18; 8,12; 13,42.50; 22,13; 24,51; 25,30; Łk 13,28; Dz 20,37. -> 2789. [9]
κλάω, aor. act. έκλασα, łamać coś, z acc.; w NT tylko o łamaniu chleba. 1. Cz. Jezusa: Mt 14,19; 15,36; 26,26; Mk 8,6.19; 14,22; Łk 22,19; 24,30; 1 Kor 11,24. 2. Cz. ludzi: Dz 2,46; 20,7. 11; 27,35; 1 Kor 10,16. [14] 1571 2612
2614 2788 2790 2791 2803 2805 2806 2807 2808 2809 3366 3524 3525 4214 4648.
κλείς, ή; κλειδός, acc. κλείδα i κλεϊν, zasuwa, rygiel, klucz: Mt 16,19 - klucz do królestwa niebieskiego; Łk 11,52 - klucz poznania; Ap 1,18 - do śmierci i otchłani; 3,7 - Dawida; 9,1 - do Czeluści; 20,1 - do Czeluści. [6] 603
1463* 1572 2613 2797 4647.
339
Mt 25,10; Łk 11,7; J 20,19.26; Dz 5,23; 21,30; Ap 3,7a.8; 21,25. 2. Met. o zamykaniu królestwa niebieskiego, nieba, serca. a. Cz. ludzi: Mt 23,13; 1 J 3,17; Ap 11,6. b. Pass. bez agensa: Łk 4,25. 2796. [16]
κλέμμα, τό; -ατος, kradzież; jako cz.: Mk 7,22v.l.; Ap 9,21. 2802. [1]
Κλεόπας, ό; -a, Kleofas, uczeń Chry- stusa: Łk 24,18. [1]
κλέος, τό; -ους, chwała, zaszczyt, za- sługa: 1 Ρ 2,20. [1]
2801
κλέπτης, ό; -ου, złodziej: Mt 6,19.20; 24,43; Łk 12,33.39; J 10,1.8.10; 12,6; 1 Kor 6,10; 1 Tes 5,2.4; 1 Ρ 4,15; 2 Ρ 3,10; Ap 3,3; 16,15. 2801. [16]
2802
κλέπτω, aor. act. έκλεψα, kraść, wykra- dać coś, z acc.; cz. ludzi: Mt 6,19. 20; 19,18; 27,64; 28,13; Mk 10,19; Łk 18,20; J 10,10; Rz 2,21a,b; 13,9; Ef 4,28a,b. [13] 2798 2801 2819.
κλήμα, τό, -ατος, gałązka, pęd winorośli, latorośl: J 15,2.4.5.6. 2795. [4]
Κλήμης, ό; -εντός, Klemens, pewien chrześcijanin: Flp 4,3. [1]
2805 / κληρονομέω
κληρονομέω
(κλήρος: κλάω —> 2795, νό-
μος: νέμω —> 3375*; -έω), fut.
act. κληρονομήσω, aor. act. έκληρονόμησα,
perf. act. κεκληρονόμηκα,
dziedziczyć; brać w posiadanie, posiąść. 1. Dzie- dziczyć
po kimś, z acc.; og. być dziedzicem,
dziedziczyć; cz. ludzi: Ga 4,30. 2.
Otrzymywać w posiadanie, brać w posiadanie, osiągnąć, posiąść
(od kogoś) coś, z acc. a.
Cz. Je- zusa; o dziedziczeniu imienia: Hbr 1,4. b.
Cz. ludzi; dziedziczyć ziemię: Mt
5,5; życie wieczne: 19,29; Mk 10,17;
340
Łk 10,25; 18,18; królestwo niebieskie, Boże: Mt 25,34; 1 Kor 6,9.10; Ga 5,21; zbawienie: Hbr 1,14; obietnice: 6,12; błogosławieństwo: 12,17; 1 Ρ 3,9; og. ταϋτα, oznaczające picie ze źródła wody życia: Ap 21,7. c. Cz. rzeczy; cz. ciała i krwi, o dziedziczeniu królestwa Bożego: 1 Kor 15,50a; cz. zniszczalno- ści, o dziedziczeniu niezniszczalności: 15,50b. [18]
2806
κληρονομιά, ή; -ας (κλήρος: κλάω —> 2795, νόμος: νέμω —>3375*; -ία), otrzy- manie w dziedzictwo, dziedziczenie, po- siadanie; dziedzictwo. 1. O dobrach doczesnych, dziedzictwo, spadek: Mt 21,38; Mk 12,7; Łk 12,13; 20,14. 2. Po- siadanie; posiadłość, własność: Dz 7,5; 13,33v.l.; Hbr 11,8. 3. Jako termin soteriologiczny o zbawieniu wiecznym, dziedzictwo: Dz 20,32; Ga 3,18; Ef 1,14.18; 5,5; Kol 3,24; Hbr 9,15; 1 Ρ 1,4. 4. Meton. o otrzymujących dzie- dzictwo, dziedzice: Rz ΙΙ,Ιν.1. [14]
κληρονόμος, ό; -ου ( κλήρος: κλάω
—» 2795, νόμος: νέμω —> 3375*; -ος), dziedzic. 1. Dosł. w odniesieniu do dóbr doczesnych; o ludziach: Mt 21,38; Mk 12,7; Łk 20,14; Ga 4,1. 2. Met. w odniesieniu do dóbr otrzymywanych w dziedzictwo od Boga. a. O Jezusie: Hbr 1,2. b. O ludziach: Rz 4,13.14; 8,17a,b; Ga 3,29; 4,7; Tt 3,7; Hbr 6,17; 11,7; Jk 2,5. [15]
κλήρος, ό; -ου, los; dział, udział. 1. Los jako kamyk, kostka do losowania: Mt 27,35; Mk 15,24; Łk 23,34; J 19,24; Dz l,26a,b. 2. O tym, co jest zy- skiwane przez losowanie, los, dział, udział w czymś, z gen. lub έν τινι: Dz l,17.25v.l.; 8,21; 26,18; Kol 1,12; 1 Ρ 5,3 - dział, prawd, o czę- ści spełeczności chrześcijan, gmina. —> 2795. [11]
κληρόω, aor. pass. έκληρώθην, wyzna- czać losem: Ef 1,11 - pass. dostępować udziału. —» 2795. [1]
κλήσις, ή; -εως, wołanie, zawołanie, we- zwanie, powołanie; przeważnie w sensie religijnym o powołaniu pochodzącym od Boga: Łk ll,42v.l.; Rz 11,29; 1 Kor 1,26; Ef 1,18; 4,1.4; Flp 3,14; 2 Tes
11; 2 Tm 1,9; Hbr 3,1; 2 Ρ 1,10. 2. Powołanie jako stan społeczny, za- wód: 1 Kor 7,20. 2553. [11]
2811
κλητός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, zaproszony, wezwany, powołany; ο ludziach wezwą- nych przez Boga (Ojca) lub Chrystusa: Mt 20,16v.l.; 22,14; Rz 1,1.6.7; 8,28; 1 Kor 1,1.2.24; Jud 1; Ap 17,14. —> 2553. [10]
2812
κλίβανος, ό; -ου, piec: Mt 6,30; Łk 12,28. [2]
κλίμα, τό; -ατος, szerokość geograficzna; teren, okolica, strony: Rz 15,23; 2 Kor
10; Ga 1,21. -[3] .2817 ·־
κλινάριον, τό; -ου, małe łoże; nosze: Dz 5,15. —> 2817. [1]
κλίνη, ή; -ης, łoże, sprzęt domowy uży- wany do spania, łóżko, posłanie, do zajmowania miejsca przy stole w po- zycji półleżącej, sofa, lub do przeno- szenia chorych, nosze: Mt 9,2.6; Mk 4,21; 7,4.30; Łk 5,18; 8,16; 17,34; Ap 2,22. 2817. [9]
κλινίδιον, τό; -ου, małe łoże, nosze: Łk 5,19.24. -> 2817. [2]
2817
κλίνω, aor. act. έκλινα, perf. act. κέ- κλίκα. 1. Trans. a. Skłaniać, pochylać. a. Cz. Jezusa: J 19,30 - o pochyle- niu głowy. β. Cz. ludzi: Łk 24,5 - o
pochyleniu twarzy ku ziemi, είς τήν γήν. b. Ułożyć, położyć, opierać; cz. Jezusa, o oparciu głowy: Mt 8,20; Łk 9,58. c. Odwracać, zmuszać do od- wrotu, zmuszać do ucieczki kogoś, z acc.; cz. ludzi: Hbr 11,34. 2. Intrans. chylić się, przechylać się; cz. dnia: Łk 9,12; 24,29. [7] 184 348 749 1574 2615 2813 2814 2815 2816 2818 4215 4216 4278.
2818
κλισία, ή; -ας, opisowo według etymolo- gii grupa ludzi wspólnie zasiadająca do stołu; stąd gromada, grupa: Łk 9,14.
—> 2817. [1]
κλοπή, ή; -ή, kradzież: Mt 15,19; Mk 7,21. -+ 2802. [2]
κλύδων, ό; -ωνος, obryzgująca powierzch- nia wody, kipiel, falowanie, fala: Łk 8,24; Jk 1,6. 2821*. [2]
2821
κλυδωνίζομαι, być podrzucanym przez fale, być porywanym przez fale: Ef 4,14. —> 2821*. [1]
*
κλύζω, oblewać, obryzgiwać, opłukiwać, o morzu; zmywać, spłukiwać; w NT w pochodnych: 2144* 2144*** 2616 2617 2820 2821.
2822
Κλωπάς, ó; -a, Kleofas, mąż Marii: J 19,25. [1]
κνήθω, drapać; pass. odczuwać swędzenie czegoś, z acc.: 2 Tm 4,3. [1]
Κνίδος, ή; -ου, Knidos, półwysep z mias- tem tej samej nazwy w południowo-za- chodniej Azji Mniejszej: Dz 27,7. [1]
341
2826
κοιλία, ή; -ας, ogólnie jama brzuszna, wnętrzności. 1. Jako organ trawienia, żołądek, brzuch: Mt 15,17; Mk 7,19; Łk 15,16v.l.; Rz 16,18; 1 Kor 6,13a,b; Flp 3,19; Ap 10,9.10. 2. O miej- scu rozwijania się poczętego dziecka, łono; og.: Mt 19,12; Łk 23,29; J 3,4; o łonie Elżbiety: Łk 1,15.41. 44; o łonie Maryi: 1,42; 2,21; 11,27; o łonie innych matek: Ga 1,15; w zwrocie έκ κοιλίας μητρός, od uro- dzenia: Dz 3,2; 14,8. 3. Og. wnę- trze. a. Met. wnętrze człowieka: J 7,38. b. Dosł. wnętrze zwierzęcia: Mt 12,40. [22]
κοιμάομαι, aor. pass. έκοιμήθην, perf. pass. κεκοίμημαι, zasypiać; spać.
Dosł. cz. ludzi: Mt 28,13; Łk 22,45; J 11,12; Dz 12,6. 2. Met. o śnie śmierci, a. Zasypiać w sensie umierać; cz. ludzi: J 11,11; Dz 7,60; 13,36; 1 Kor 7,39; 11,30; 15,6.51; 2 Ρ 3,4. b. Jako part. dla oznaczenia umarłych, ci, którzy zasnęli; umarli; o ludziach: Mt 27,52; 1 Kor 15,18.20; 1 Tes 4,13.14.15. -> 2739. [18]
κοίμησις, ή; -εως, zaśnięcie; sen: J
13. 2739. [1]
2829
2829 / κοινός
κοινός,
-ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ,
wspólny. 1. Wspólny w sensie będący
w posiada- niu wielu, należący do wielu, dostępny wszystkim;
o rzeczach: Dz 2,44; 4,32; Tt 1,4; Jud 3. 2. O
tym, co ma kontakt ze wszystkim, co jest spospo- litowane,
zwyczajny, pospolity; nieczy- sty, skażony w sensie
rytualnym, a. O ludziach: Dz 10,28.
b. O rzeczach; o rękach: Mk 7,2.5; o pokarmach: Dz
10,14; 11,8; Rz 14,14a,b,c; o Krwi Przymierza: Hbr 10,29.
c. Og.: Ap 21,27. [14] 2830 2831 2832 2833
2834 4649 4650.
342
κοινόω, aor. act. έκοίνωσα, perf. act. κε- κοίνωκα, perf. pass. κεκοίνωμαι, czynić spospohtowanym; w NT tylko w sensie rytualnym, czynić nieczystym, czynić skażonym,, skazić; podobnie w sensie rytualnym uważać kogoś za nieczy- stego, uważać za skażonego, z acc.
Czynić nieczystym, a. Cz. ludzi w odniesieniu do miejsca świętego: Dz 21,28. b. Cz. rzeczy w odniesieniu do ludzi: Mt 15,lla,b.l8.20a,b; Mk 7,15a,b.l8.20.23. c. Pass. οί κεκοινω- μένοι, skażeni, zanieczyszczeni: Hbr 9,13. 2. Uważać za nieczyste; cz. ludzi w odniesieniu do pokarmów: Dz 10,15; 11,9. -> 2829. [14]
κοινωνέω, aor. act. έκοινώνησα, perf. act. κεκοινώνηκα, być uczestnikiem, uczestniczyć, mieć udział; dawać udział. 1. Być uczestnikiem czegoś, uczestniczyć, mieć udział w czymś, z gen. lub z dat.; cz. ludzi: Rz 12,13; 15,27; 1 Tm 5,22; Hbr 2,14; 1 Ρ 4,13; 2 J 11. 2. Dawać udział komuś w czymś, τινι έν τινι lub εις τι; cz. ludzi: Ga 6,6; Flp 4,15. 2829. [8]
κοινωνία, ή; -ας, wspólnota, wzajemna więź; udział. 1. Wspólnota, jedność, solidarność z kimś, z gen. lub μετά τίνος; Dz 2,42; 1 Kor 1,9; 2 Kor 13,13; Ga 2,9; Flp 2,1; 1 J l,3a,b.6.7.
Wzajemna więź, oddanie względem kogoś, ε'ίς τινα; 2 Kor 9,13; Hbr 13,16.
Meton. w znaczeniu konkretnym, znak wspólnoty, dowód jedności, bra- terstwa; dar: Rz 15,26. 4. Udział w czymś, z gen. lub πρός τι, ε'ίς τι: 1 Kor 10,16a,b; 2 Kor 6,14; 8,4; Flp 1,5; 3,10; Flm 6. 2829. [19]
κοινωνικός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, soli- damy. utrzymujący wzajemną więź: 1 Tm 6,18. 2829. [1]
κοινωνός, ό i ή; -οϋ, wspólnik, uczestnik; ο ludziach. 1. Wspólnik czyjś, z dat. lub z gen.: Łk 5,10; 1 Kor 10,20; Hbr 10,33. 2. Wspólnik, uczestnik czegoś, z gen.: 1 Kor 10,18; 2 Kor 1,7; 1 Ρ 5,1; 2 Ρ 1,4. 3. Wspólnik czyjś w czymś, τινός εν τινι: Mt 23,30. 4. Og.: 2 Kor 8,23; Firn 17. 2829. [10]
κοίτη, ή; -ης, łoże, łóżko. 1. Dosł. o sprzęcie do spania, a. Og.: Łk 11,7. b. O łożu małżeńskim: Hbr 13,4. 2. Meton. a. Rozwiązłość: Rz 13,13. b. O stosunku płciowym, έζ ενός κοί- την έχουσα, która ζ jednego zbliżenia poczęła dziecko: Dz 9,10. —> 2739. [4]
κοιτών, ό; -ώνος, sypialnia; ό έπί τοϋ κοιτώνος, nadzorujący sypialnią, poko- jowiec: Dz 12,20. —> 2739. [1]
κόκκινος, -η, -ον; -ου, -ης, -ου, szkar- łatny. 1. Jako przymiotnik: Mt 27,28 - o płaszczu; Hbr 9,19 - o wełnie; Ap 17,3 - o Bestii. 2. Subst. τό κ., szkar- łat, intensywnie czerwona tkanina: Ap 17,4; 18,12.16. ->· 2838. [6]
κόκκος, ό; -ου, ziarnko, pestka, zwłasz- cza granatu; czerwiec (owad, szkodnik roślin); w NT ziarnko, nasienie, gor- czycy: Mt 13,31; 17,20; Mk 4,31; Łk 13,19; 17,6; pszenicy: J 12,24; 1 Kor 15,37. [7] 2837.
κολάζω, aor. act. έκόλασα, wymierzać karę, karać kogoś, z acc.: Dz 4,21; 2 Ρ 2,9(pass.). -s· 2847*. [2]
κολακεία, ή; -ας, schlebianie, pochleb-
stwo: 1 Tes 2,5. [1]
κόλασις, ή; -εως, karanie, kara: Mt
25,46 - o potępieniu wiecznym; 1 J
4,18. 2847*. [2]
Κολασσαεύς, ό; -έως, Kolosanin, miesz- kaniec Kolosów: Kol tytuł v.l.
κολαφίζω, aor. act. έκολάφισα, bić pię- ścią, bić kogoś, z acc.; o biciu Jezusa: Mt 26,67; Mk 14,65; o biciu wierzą- cych w Chrystusa: 1 Kor 4,11 (pass.); 2 Kor 12,7 - met.; 1 Ρ 2,20(pass.). [5]
κολλάομαι, aor. pass. έκολλήθην, przy- lgnąć, dołączać się, łączyć się z kimś, lgnąć do czegoś, z dat. 1. Przylgnąć do kogoś. a. Dosł. cz. prochu, kurzu: Łk 10,11. b. Met. Doczepiać się, do- kładać się; narastać; cz. grzechów: Ap 18,5. 2. Łączyć się z kimś, dołączać się. przyłączać się do kogoś, do czegoś; cz. ludzi: Mt 19,5; Łk 15,15; Dz 5,13; 8,29; 9,26; 10,28; 17,34; 1 Kor 6,16. 17. 3. Lgnąć do czegoś, przystawać do czegoś; cz. ludzi: Rz 12,9. [12] 4217.
κολλούριον, τό; -ου (oboczna forma dla κολλύριον —> 2846), maść do oczu, balsam: Ap 3,18. [1]
κολλυβιστής, ό; -οϋ, bankier, zmienia- jacy (drobne) pieniądze: Mt 21,12; Mk 11.15; ,J 2,15. [3]
κολλύριον, τό; -ου, maść do oczu, bal- sam: Ap 3,18. [1]
κολοβόω, aor. act. έκολόβωσα, aor. pass. έκολοβώθην, skracać; cz. Boga, o skróceniu dni ucisku i trwogi: Mt 24,22a(pass.),b(pass.); Mk 13,20a,b.
—> 2847*. [4]
κόλος, -ον: -ου, obcięty, nadłamany; bezrogi, z obciętymi rogami; w NT w pochodnych: 1420 1421 2839 2841 2847.
343
Κολοσσαί, al; -ών, Kolosy, miasto we Frygii (Azja Mniejsza): Kol 1,2; Flm subskr. v.l. [1]
κόλπος, ό; -ου, og. zagięcie, wgłębienie; wypukłość. 1. O jakimś zagłębieniu w linii ciała, łono, pierś: Łk 16,22. 23 - έν τοις κόλποις, na łonie, zwrot oznaczający zajmowanie honorowego miejsca podczas uczty; J 1,18 - εις τόν κόλπον, w łonie; 13,23 - έν τω κόλπω, na łonie lub na piersi. 2. O sfałdowaniu szaty nad pasem, fałd; mniej ściśle zanadrze, podołek: Łk 6,38. 3. O morzu, zatoka: Dz 27,39. [6]
κολυμβάω, pływać: Dz 27,43. [1] 1575
2851.
κολυμβήθρα, ή; -ας, kąpielisko, basen, sadzawka: ·J 5,2.4.7; 9,7. —» 2850. [4]
κολωνία, ή; -ας, z łac. colonia, kolonia: Dz 16,12. [1]
κομάω, zapuszczać włosy, nosić długie włosy: 1 Kor 11,14.15. 2854. [2]
*
κόμβος, ό; -ου, pas, opaska, obwódka; w NT w złożeniu: 1465.
κόμη, ή; -ης, włos: 1 Kor 11,15. [1] 2853.
2855 / κομίζω
κομίζω,
fut. med. κομίσομαι i κομιου- μαι, aor. act.
έκόμισα, nieść coś, z acc.;
med. otrzymywać, osiągać; odzy- skiwać,
odbierać coś, z acc. 1. Act. nieść,
przynosić; cz. ludzi: Łk 7,37. 2.
Med. a. Otrzymywać
jako nagrodę; otrzymywać, osiągać; cz. ludzi: 2 Kor
5,10; Ef 6,8; Kol 3,25; Hbr 10,36; ll,13v.l.39; 1 Ρ 1,9; 5,4; 2 Ρ
2,13v.l. b.
Otrzymywywać z powrotem, odzy- skiwać, odbierać; cz.
ludzi: Mt 25,27; Hbr 11,19. [10] 1094 1576 4651.
344
κομψότερον, adv., zręczniej; przyjem- niej; κ. έχειν, poczuć się lepiej: J 4,52. [1]
κονιάω, perf. pass. κεκονίαμαι, bielić wapnem, bielić: Mt 23,27; Dz 23,3.
—► 2858*. [2]
κονιορτός, ό; -οϋ (κόνις —» 2858*, óp- νυμι —> 3608*; -τός), kurz, pył, proch: Mt 10,14; Łk 9,5; 10,11; Dz 13,51; 22,23. [5]
*
κόνις, ή; -ιος, kurz, pył, proch; piasek; popiół; tynk; w NT w pochodnych:
2857 2858.
κοπάζω, aor. act. έκόπασα, ustawać, słabnąć, opadać: Mt 14,32; Mk 4,39; 6,51. 2866. [3]
κοπετός, ó; -οϋ, zawodzenie, lament: Dz 8,2. -> 2866. [1] 2861
κοπή, ή; -ής, wycięcie, rozbicie, rozgro-
mienie: Hbr 7,1. —► 2866. [1] 2862
κοπιάω, aor. act. έκοπίασα, perf. act. κεκοπίακα, być zmęczonym, być utru- dzonym; ciężko pracować, trudzić się.
Być zmęczonym, być utrudzonym, poczuć się zmęczonym, a. Stan Je- zusa: J 4,6 - κ. έκ τίνος, być zmę- czonym czymś. b. Stan ludzi: Mt
28. C. Stan anioła Kościoła: Ap 2,3. 2. Ciężko pracować, trudzić się, mozolić się. a. Cz. ludzi: Łk 5,5; J 4,38a,b; Dz 20,35; Rz 16,6.12a,b; 1 Kor 4,12; 15,10; 16,16; Ga 4,11; Ef 4,28; Flp 2,16; Kol 1,29; 1 Tes 5,12; 1 Tm 4,10; 5,17; 2 Tm 2,6. b. Met. cz. lilii: Mt 6,28; Łk 12,27. ->· 2866. [23]
2863
κόπος, ό; -ου, kłopot, trudność; trud, znój, praca. 1. Kłopot, trudność; κόπους παρέχειν, sprawiać kłopot, na- przykrzać się: Mt 26,10; Mk 14,6; Łk 11,7; 18,5; Ga 6,17. 2. Trud, znój, praca: J 4,38; 1 Kor 3,8; 15,58; 2 Kor 6,5; 10,15; 11,23.27; 1 Tes 1,3; 2,9; 3,5; 2 Tes 3,8; Ap 2,2; 14,13. -» 2866. [18]
κοπρία, ή; -ας, gnojowisko; nawóz: Łk 14,35. 2865*. [1]
κόπριον, τό; -ου, gnój, nawóz: Łk 13,8.
—> 2865*. [1]
*
κόπρος, ή; -ου, kał, gnój; proch, ziemia; obora, chlew; w NT w pochodnych:
2864 2865.
κόπτω, fut. med. κόψομαι, aor. act. έκοψα, odcinać, ścinać; med. bić się.
Ścinać, odcinać coś od czegoś, z czegoś, τι άπό τίνος, τι έκ τίνος; cz. ludzi: Mt 21,8; Mk 11,8. 2. Med. bić się, uderzać się; o uderzaniu się pięścią w piersi na znak żałoby lub żalu; opłakiwać kogoś, z acc.; płakać nad kimś, έπί τινα; cz. ludzi: Mt
17; 24,30; Łk 8,52; 23,27; Ap 1,7;
18,9. [8] 604 670 687 1466 1467 1577 2119 2619 2859 2860 2861 2862 2863 4166 4167 4218 4219 4220.
κόραξ, ό; -ακος, kruk: Łk 12,24. [1]
κοράσιον, τό; -ου, dziewczynka, dziew- czę: Mt 9,24.25; 14,11; Mk 5,41.42; 6,22.28a,b. [8]
κορβάν, nieodm., wyraz hebrajski, w NT przetłumaczony na δώρον, dar, korban: Mk 7,11. [1] 2870.
κορβανάς, ό; -a, skarbiec świątynny: Mt 27,6. 2869. [1]
Κόρε, ό; nieodm., Kore, przywódca bun- tu przeciwko Mojżeszowi: Jud 11. [1]
κορέννυμαι, aor. pass. έκορέσθην, perf. pass. κεκόρεσμαι, być nasyconym, na- sycić się czymś, mieć dosyć czegoś, z gen.: Dz 27,38; 1 Kor 4,8 - met. [2]
*
κορέω, zamiatać, chędożyć; w NT w złożeniu: 3385.
Κορίνθιος, ό; -ου, Koryntianin, miesz- kaniec Koryntu: Dz 18,8.27v.l.; Rz subskrypcja v.l.; 1 Kor tytuł; 2 Kor tytuł; 6,11. [2]
Κόρινθος, ή; -ου, Korynt, greckie miasto portowe, od 27 r. przed Chr. stolica rzymskiej prowincji Achai: Dz 18,1. 27v.l.; 19,1; 1 Kor 1,2; 2 Kor 1,1.23; 2 Tm 4,20. [6]
Κορνήλιος, ό; -ου, Korneliusz, imię
rzymskiego setnika: Dz 10,1.3.17.22. 24.25.30.31. [8]
κόρος, ό; -ου, koros, wyraz hebrajski, miara ciał sypkich, zawierająca około 364 litrów, korzec: Łk 16,7. [1]
345
κοσμικός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ. 1. Ziem- ski (w antytezie do niebieskiego, nad- przyrodzonego): Hbr 9,1-0 przybytku. 2. Światowy: Tt 2,12 - o żądzach. —> 2881. [2]
κόσμιος, -ία, -ιον; -ίου, -ίας, -ίου. 1. Uporządkowany, schludny; ο odzie- niu: 1 Tm 2,9. 2. Uporządkowany, stateczny, opanowany; o biskupie: 1 Tm 3,2. 2881. [2]
♦
κοσμίως, adv., schludnie: 1 Tm 2,9v.l.
—> 2881.
κοσμοκράτωρ, ό; -ορος (κόσμος —» 2881, κρατέω: κράτος —> 2896; -τωρ), rządca świata: Ef 6,12. [1] 2881
κόσμος, ό; -ου, ozdoba, strój; świat.
Ozdoba, strój: 1 Ρ 3,3. 2. Świat;
wszystkim, co istnieje w czasie i przestrzeni, stworzone przez Boga: Mt 13,35; 24,21; 25,34; Łk 11,50; J 17,5.24; 21,25; Dz 17,24; Rz 1,20; 1 Kor 3,22; 8,4; Ef 1,4; Flp 2,15; Hbr 4,3; 9,26;
Ρ 1,20; Ap 13,8; 17,8. 3. Świat; o istotach wyższych rangą od zwie- rząt, tj. o ludziach i aniołach: 1 Kor 4,9. 4. Świat; o planecie zamieszkałej przez ludzi. a. Og.: Mt 4,8; 13,38; 26,13; Mk 14,9; 16,15; Łk 12,30; J
2881 / κόσμος
9; Rz 1,8; 4,13; 11,12.15; 1
Kor 14,10; Ef 2,12; Kol 1,6; 1 Ρ 5,9; Ap 11,15.
b. Świat jako mieszkanie
lu- dzi: J 12,25; 16,21; 1 Kor 5,10b; 1 Tm 6,7; 2 J 7. c.
Świat w antytezie do nieba: J 1,9; 3,17a.l9; 6,14;
8,26; 9,5a.39; 10,36; 11,27; 12,46; 13,la,b; 14,19; 16,28a,b;
17,13; 18,36a,b.37; 1 Tm 1,15; 3,16; Hbr 10,5; 1 J 4,9.17. 5.
Świat; o całej ludzkości, o wszyst- kich ludziach,
a. Og.: Mt 5,14; 18,7; J 1,29; 3,17b; 4,42; 7,4; 8,12;
9,5b; 12,19; 14,31; 16,8; 17,6.21.23; 18,20;
346
Dz 2,47v.l.; Rz 3,6.19; 5,12.13; 1 Kor l,27a,b.28; 4,13; 6,2a,b; 2 Kor 1,12; 5,19; Jk 2,5; 2 Ρ 2,5a,b; 3,6; 1 J 2,2; 4,1.3.14. b. Świat; o ludzkości obję- tej miłością i zbawczymi działaniami Boga: J 3,16.17c; 6,33.51; 12,47a,b. 6. Świat jako przestrzeń ludzkich ra- dości. trosk, posiadania: Mt 16,26; Mk 8,36; Łk 9,25; 1 Kor 7,31a.33.34; 1 J 3,17. 7. Świat; o tym wszystkim, co poddało się deprawacji i trwa we wro- gości w stosunku do Boga: J l,10a,b,c; 7,7; 8,23a,b; 12,31a,b; 14,17.22.27.30; 15,18.19a,b,c,d,e; 16,11.20.33a,b; 17,9. Ila,b.l4a,b,c.l5.16a,b.l8a,b.25; 1 Kor 1,20.21; 2,12; 3,19; 5,10a; 7,31b; 11,32; 2 Kor 7,10; Ga 4,3; 6,14a,b; Ef 2,2; Kol 2,8.20a,b; Hbr 11,7.38; Jk 1,27; 4,4a,b; 2 Ρ 1,4; 2,20; 1 J 2,15a,b,c. 16a,b.l7; 3,1.13; 4,4.5a,b,c; 5,4a,b.5.19. 8. Zbiór, całość, układ: Jk 3,6. [186]
2877 2878 2879 2879* 2880. 2882
Κούαρτος, ό; -ου, Kwartus, rzymskie imię pewnego chrześcijanina: Rz 16,23. [1]
κοϋμ, wyraz semicki, forma imperatiwu, wstań: Mk 5,41. [1]
κουστωδία, ή; -ας, łac. custodia, straż złożona z żołnierzy: Mt 27,65.66; 28,11. [3]
κουφίζω, czynić lekkim coś, odciążać
coś, z acc.; Dz 27,38. [1]
κόφινος, ό; -ου, kosz: Mt 14,20; 16,9;
Mk 6,43; 8,19; Łk 9,17; 13,8v.l.; J 6,13. [6]
κράβαττος, ό; -ου, łoże, sofa, mata: Mk 2,4.9.11.12; 6,55; J 5,8.9.10.11; Dz 5,15; 9,33. [11]
κράζω, fut. act. κράξω, aor. act. έκραξα i έκέκραξα, perf. act. κέκραγα, krzy- czeć, wołać. 1. Krzyczeć, wrzeszczeć, wydawać okrzyk w sposób niearty- kułowany. a. Cz. Jezusa: Mt 27,50; Mk 15,39v.l. b. Cz. ludzi: Mt 14,26; Mk 5,5; Łk 9,39; Dz 7,57. C. Cz. anioła: Ap 10,3a,b. d. Cz. szatana: Mk 9,26. e. Cz. postaci apokalip- tycznej: Ap 12,2. 2. Krzyczeć, wo- łać, głośno mówić. a. Dosł. a. Cz. Jezusa: J 7,28.37; 12,44. β. Cz. lu- dzi: Mt 8,29; 9,27; 14,30; 15,22.23; 20,30.31; 21,9.15; 27,23; Mk 5,7; 9,24; 10,47.48; 11,9; 15,13.14; Łk 18,39; J 1,15; Dz 7,60; 14,14; 16,17; 19,28.32. 34; 21,28.36; 23,6; 24,21; Ap 6,10; 7,10; 18,18.19. γ. Cz. aniołów: Ap 7,2; 14,15; 18,2; 19,17. δ. Cz. sza- tana: Mk 3,11; Łk 4,41. b. Met. a. Cz. Ducha Świętego: Ga 4,6. β. Cz. ludzi; Rz 8,15; 9,27. γ. Cz. rzeczy: Łk 19,40; Jk 5,4. [56] 349
1947*.
κραιπάλη, ή; -ης, opilstwo, hulaszcze życie: Łk 21,34. [1]
κρανίον, τό; -ου, czaszka: Mt 27,33; Mk 15,22; Łk 23,33; J 19,17. 2573*. [4]
κράσπεδον, τό; -ου (κράς: κάρα —>■ 2573*, πέδον —> 3852*), krawędź, kraniec, brzeg, skraj, rąbek; choć we wszystkich miej- scach NT możliwe też znaczenie frę- dzel: Mt 9,20; 14,36; Mk 6,56; Łk 8,44. 2. Frędzel: Mt 23,5. [5]
κραταιόομ,αι, aor. pass. έκραταιώθην, stawać się mocnym, nabierać siły. 1. Cz. Jezusa: Łk 2,40. 2. Cz. lu- dzi: Łk 1,80 - Jana Chrzciciela; 1 Kor 16,13; Ef 3,16. ->· 2896. [4]
κραταιός, -ά, -όν; -οϋ, -ας, -οϋ, mocny, przemożny, potężny; ο ręce Boga: 1 Ρ 5,6. —» 2896. [1]
2894
347
J 20,23a; pass. bez agensa: 20,23b. —> 2896. [47]
κράτιστος, -η, -ον; -ου, -ης, -ου, naj- lepszy; dostojny, czcigodny. 1. Jako honorowy tytuł urzędnika: Dz 23,26; 24,3; 26,25. 2. Jako epitet grzeczno- ściowy: Łk 1,3. —> 2896. [4]
κράτος, τό; -ους, potęga, siła, moc, władza; potężny czyn. 1. Potęga, siła, moc; o mocy Boga: Dz 19,20; Kol 1,11. 2. Potężny czyn, możny czyn; o czynie Boga: Łk 1,51. 3. Siła, natężenie; o natężeniu mocy Boga: Ef 1,19; 6,10. 4. Moc, panowanie, władza, suwerenność, a. O władzy Boga: 1 Tm 6,16; 1 Ρ 4,11; 5,11; Jud 25. b. O władzy Jezusa: Ap 1,6; 5,13. c. O władzy szatana: Hbr 2,14. [12] 190 191
192 1468 1469 1470 2580 2880 2892 2893 2894 2895 2900 3716 3908 4211 4212.
κραυγάζω, fut. act. κραυγάσω, aor. act. έκραυγασα, głośno wołać, wołać, krzy- czeć, wykrzykiwać. 1. Cz. Jezusa, Sługi Boga: Mt 12,19; J 11,43. 2. Cz. ludzi: J 12,13; 18,40; 19,6.12.15; Dz 22,23. 3. Cz. szatana: Łk 4,41. —> 2898. [9]
κραυγή, ή; -ής, okrzyk, krzyk, wrzawa, wołanie. 1. O okrzyku nieartykułowa- nym, krzyk, okrzyk, wrzawa, wrzask: Dz 23,9; Ef 4,31; Ap 21,4. 2. O krzyku artykułowanym, krzyk, woła- me: Mt 25,6; Łk 1,42; Hbr 5,7. [6]
349* 2897.
κρέας, τό; κρέως lub κρέατος, mięso: Rz 14,21; 1 Kor 8,13. [2]
2900 / κρείσσων
κρείσσων
lub κρείττων, -ονος, znacz- niejszy, wyższy,
mocniejszy, większy; bardziej użyteczny, lepszy. 1. Znacz-
niejszy, przewyższający, wyższy rangą, mocniejszy, większy,
a. O Jezusie: Hbr
348
4. b. O rzeczach: 1 Kor 12,31v.l.; Hbr 7,7 - subst. τό κ., to co wyż- sze rangą; 7,19.22; 8,6a,b; 9,23; 10,34;
16.35.40. 2. Bardziej użyteczny, bar- dziej korzystny, lepszy, a. O rzeczach: Flp 1,23. b. Κρεΐττον έστίν z inf. lub z acc. cum inf., lepiej jest, żeby: 1 Kor 7,9; 1 Ρ 3,17; 2 Ρ 2,21. c. Subst. τό κ., τά κ., to, co lepsze:
Kor 11,17; Hbr 6,9. 3. Adv. κρεΐ- σσον, lepiej: 1 Kor 7,38; Hbr 12,24. —> 2896. [19]
*
κρείττων, zob. κρείσσων —► 2900.
κρεμάννυμι, praes. pass. κρέμαμαι, aor. act. έκρέμασα, aor. pass. έκρεμάσθην, wieszać; wisieć. 1. Trans, zawieszać, wieszać coś na czymś, τί έπί τίνος, περί τίνος. a. Cz. ludzi; o zawieszeniu Jezusa na krzyżu: Dz 5,30; 10,39. b. Pass. bez agensa: Mt 18,6; Łk 23,39. 2. Intrans. deponens κρέμαμαι, wisieć na czymś, έν τινι, έπί τίνος; zwisać ζ czegoś, έκ τίνος. a. Dosi. α. Cz. żmii: Dz 28,4. β. Og. πας, każdy: Ga 3,13. b. Met. κ. έν τινι, opierać się na czymś; cz. Prawa i Proroków: Mt 22,40. [7] 1578 2620 2902.
κρημνός, ό; -οϋ, nawis; urwisko, stromy brzeg: Mt 8,32; Mk 5,13; Łk 8,33. —» 2901. [3]
Κρής, ό; -ητός, Kreteńczyk, mieszkaniec Krety: Dz 2,11; Tt 1,12; subskrypcja v.l. [2]
Κρήσκης, ό; -εντός, z łac. Crescens, Krescens, towarzysz Pawła Apostoła:
Tm 4,10. [1]
Κρήτη, ή; -ης, Kreta, wyspa: Dz 27,7. 12.13.21; Tt 1,5. [5]
κριθή, ή; -ης, jęczmień: Ap 6,6. [1] 2907.
κρίθινος, -η, -ον; -ου, -ης, -ου, jęcz- mienny: J 6,9.13. —► 2906. [2]
κρίμα, τό; -ατος, spór, proces, sąd; wy- rok sądowy; decyzja. 1. Spór, sprawa sądowa, proces: 1 Kor 6,7. 2. Roz- strzygnięcie, decyzja, wyrok, uchwała: Rz 11,33. 3. Sądzenie, sąd, jako cz. sędziego: Dz 24,25; Hbr 6,2; 1 Ρ 4,17; Ap 20,4. 4. Wyrok sądowy, wyrok. a. Og.: Rz 5,16. b. Zwłaszcza o wyroku skazującym, wyrok skazujący, potępienie, ukaranie, kara: Mt 23,14; Mk 12,40; Łk 20,47; 23,40; 24,20; Rz 2,2.3; 3,8; 13,2; 1 Kor 11,29.34; Ga 5,10; 1 Tm 3,6; 5,12; Jk 3,1; 2 Ρ 2,3; Jud 4; Ap 17,1. 5. W biblijnym zwro- cie κρίνειν τό κ., rozsądzać sprawę: Ap 18,20. 6. O etycznym sądzie człowieka o innym człowieku, sąd: Mt 7,2; Rz 2,lv.l. 7. O oddzieleniu jednych ludzi od drugich, sąd: J 9,39. —> 2910. [28]
κρίνον, τό; -ου, lilia (znaczenie nie- pewne; być może chodzi w Ewangelii o jakieś inne kwiaty polne): Mt 6,28; Łk 12,27. [2]
κρίνω, fut. act. κρινώ, aor. act. έκρινα, aor. pass. έκρίθην, perf. act. κέκρικα, perf. pass. κέκριμαι, 3. osoba sing. plusq. act. κεκρίκει, rozróżniać; są- dzić, uważać; postanawiać; rozsądzać, sądzić, skazywać; pozywać; osądzać.
Rozróżniać, oddzielać coś, z acc.; cz. ludzi: Rz 14,5a,b. 2. Sądzić, myśleć o czymś, uważać na coś, zwracać uwagę na coś, z podwójnym acc., z acc. cum inf., z ότι; cz. ludzi: Łk 7,43; Dz 4,19; 13,46; 15,19; 16,15; 26,8; 1 Kor 10,15;
13; 2 Kor 5,14. 3. Podejmować decyzję, postanawiać, zamierzać coś, z inf., z acc. cum inf.; cz. ludzi: Dz 3,13; 16,4(pass.); 20,16; 21,25; 25,25; 27,l(pass.); Rz 14,3b; 1 Kor 2,2; 5,3
podejmować decyzję co do kogoś; 7,37; 2 Kor 2,1; Tt 3,12. 4. Jako termin sądowniczy, sądzić, rozsądzać, rozstrzygać coś, z acc.; potępiać, ska- zywać; pozywać przed sąd, oddawać pod sąd kogoś, z acc. a. O sądzie ludzkim, a. Og.; cz. ludzi: Łk 12,57; 19,22; J 18,31; Dz 13,27; 23,3.6(pass.); 24,7.21(pass.); 25,9(pass.).10(pass.).20 (pass.); 26,6(pass.); 1 Kor 5,12a,b; cz. Prawa: J 7,51. β. Med. i pass., pra- wować się z kimś, z dat.; cz. ludzi: Mt 5,40; 1 Kor 6,1.6. b. O sądzie Boskim, wymierzać sprawiedliwość, są- dzić. a. Cz. Boga (Ojca): Mt 7,lb (pass.).2b(pass.); Łk 6,37b(pass.); J 3,18a(pass.),b(pass.); 5,22; 8,50; 16,11; Dz 7,7; 17,31; Rz 2,12(pass.).16; 3,6. 7(pass.); 1 Kor 5,13; ll,31(pass.).32 (pass.); 2 Tes 2,12(pass.); Hbr 10,30; 13,4; Jk 2,12(pass.); 5,9(pass.); 1 Ρ 1,17; 2,23; Ap 6,10; ll,18(pass.); 16,5; 18,8.20; 19,2. β. Cz. Jezusa: J 3,17; 5,30; 8,15b.l6.26; 12,47a,b.48a,b - ści- śle cz. słowa Chrystusa; 2 Tm 4,1; 1 Ρ 4,5.6(pass.); Ap 19,11; 20,12(pass.). 13(pass.). γ. Cz. ludzi upoważnionych przez Boga: Mt 19,28; Łk 22,30; Rz 2,27; 1 Kor 6,2a,b(pass.).3. 5. O etycz- nym osądzaniu innych, z acc. a. Są- dzić, osądzać, wyrokować o kimś; cz. ludzi: Mt 7,la.2a; Łk 6,37a; J 7,24a,b
z acc. biernika wewnętrznego κρίσιν; 8,15a. b. Osądzać negatywnie, kryty- kować, oskarżać, potępiać; cz. ludzi: Rz 2,la,b,c.3; 3,4(pass.) - o osądza- niu Boga; 14,3.4.10.13a.22; 1 Kor 4,5; 10,29(pass.); Kol 2,16; Jk 4,lla,b,c.
12. [115] 88 177 350 351 470 504 605 606 607 835 1246 1247 1336 1471 1503 1504 1948 2621 2622 2623 2908 2911 2913 2914 2915 4168 4652 4804 5123 5124 5125. 2911
349
а. Jako cz. Jezusa: J 8,16. β. Jako cz. ludzi: J 7,24. γ. Jako cz. aniołów: 2 Ρ 2,11; Jud 9. 2. O instytucji, sąd: Mt 5,21.22. 3. Sąd w znaczę- niu prawo, sprawiedliwość; wyrok: Mt 12,18.20; 23,23; Łk 11,42; Dz 8,33. —> 2910. [47]
Κρίσπος, ό; -ου, Kryspus, przełożony
synagogi w Koryncie: Dz 18,8; 1 Kor
14. [2]
κριτήριον, τό; -ου, sąd, trybunał: 1 Kor
б,2.4; Jk 2,6. 2910. [3]
κριτής, ό; -οϋ, postanawiający, rozstrzy- gający, osądzający. 1. Sędzia, a. Dosł. o ferującym wyroki, a. O Bogu, o Chrystusie: Dz 10,42; 2 Tm 4,8; Hbr 12,23; Jk 4,12; 5,9. β. O ludziach: Mt 5,25a,b; Łk 12,14.58a,b; 18,2.6; Dz 18,15; 24,10. b. Og., o ludziach: Mt 12,27; Łk 11,19; Jk 2,4; 4,11. 2. W specjalnym sensie historycznym o przywódcach Izraelitów w okresie poprzedzającym królestwo, sędzia: Dz 13,20. 2910. [19]
κριτικός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, zdolny do rozróżniania, zdolny do osądzania: Hbr 4,12. 2910. [1]
κρούω, aor. med. έκρουσα, pukać do drzwi, z acc., kołatać. 1. Cz. Jezusa: Ap 3,20. 2. Cz ludzi: Mt 7,7.8; Łk
2916
/ κρούω
9.10; 12,36; 13,25; Dz
12,13.16. [9]
350
κρύος, τό; -εος, lodowate zimno, mróz; w NT w pochodnych: 2920 2921.
κρύπτη, ή; -ης, ukryte ciemne miejsce, schowek, piwnica: Łk 11,33. —► 2919. [1]
κρυπτός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οΰ, ukryty, tajemny. 1. Jako przydawka. a. O ludziach: 1 Ρ 3,4. b. Og.: Mt 10,26; Łk 12,2. 2. Subst. τό κ. a. Ukryta rzecz, ukryty czyn, tajemna myśl, tajemny zamiar: Mk 4,22; Łk 8,17; Rz 2,16; 1 Kor 4,5; 14,25; 2 Kor 4,2. b. Ukryte miejsce, ukrycie; έν κρύπτω, skrycie, potajemnie, w ukryciu: Mt 6,4a,b.6a,b; Łk ll,33v.L; J 7,4.10; 18,20; Rz 2,29.
2919. [17]
κρύπτω, aor. act. έκρυψα, aor. 2 pass. έκρύβην, perf. pass. κέκρυμμαι, ukry- wać. chować, zasłaniać coś, z acc. 1. Dosł. a. Ukrywać, chować, zasła- niać w sensie czynienia czegoś niedo- stępnym dla oczu innych ludzi. a. Cz. ludzi: Mt 13,44b; 25,18; Łk ll,52v.l.; Hbr ll,23(pass.). β. Cz. rzeczy: Ap
γ. Pass. bez agensa: Mt 5.14; Ap
b. Chować, ukrywać dla prze- chowania, a. Cz. ludzi: Mt 25,25; Dz 7,24v.l.; Ap 6,15. β. Pass. bez agensa: Mt 13,44a. c. Pass. κρυβήναι. ukrywać się przed kimś, από τίνος; cz. Jezusa: J 8,59; 12,36. d. Dla wskazania rezul- tatu chowania, wkładać coś do czegoś, mieszać coś z czymś, τι εις τι; cz. ludzi: Łk 13,21. 2. Met. a. Ukrywać, zatajać w sensie czynienia czegoś niepoznawal- nym. trzymać w tajemnicy coś przed kimś, τί από τίνος. a. Cz. Boga Ojca: Mt 11,25. β. Pass. bez agensa: Mt 13,35; Łk 18,34; 19,42; J 19,38; 1 Tm 5,25. b. Ukryiuać w bezpiecz- nym miejscu; pass. bez agensa: Kol 3,3. [19] 608 609 1472 2917 2918 2922 2923 2923* 3909.
κρυσταλλίζω, błyszczeć jak kryształ, być przezroczystym jak kryształ: Ap 21,11.
—> 2916*. [1]
κρύσταλλος, δ; -ου, pierwotnie lód; w NT kryształ górski, kryształ: Ap 4,6; 22,1. 2916*. [2]
κρυφαΐος, -a, -ον; -ου, -ας, -ου, ukryty; έν κρυφαίω, w ukryciu, w tajemnicy: Mt 6,18a,b. 2919. [2]
κρυφή, adv., w tajemnicy, skrycie: Ef 5,12. 2919. [1]
*
κρύφιος, -a, -ον; -ου, -ας, -ου, ukryty; έν κρύφια, w ukryciu, w tajemnicy: Mt 6,18v.l. —» 2919.
κτάομαι, aor. med. έκτησάμην, nabywać, zdobywać, zyskiwać, wygrywać, zaskar- biać sobie, brać, mieć coś, z acc.; cz. ludzi: Mt 10,9; Łk 18,12; 21,19; Dz 1,18; 8,20; 22,28; 1 Tes 4,4. [7]
2925 2926 2927.
κτείνω, zabijać, mordować; skazywać na śmierć; w NT w złożeniach: 445 610 610*.
κτήμα, τό; -ατος, nabytek; posiadłość, własność; pole. 1. Różnego rodzaju posiadłość, własność: Mt 19,22; Mk 10,22; Dz 2,45. 2. W zawężeniu seman- tycznym, posiadłość ziemska, grunt, pole: Dz 5,1. —> 2924. [4]
κτήνος, τό; -ους, zwierzę (domowe), bydlę (juczne); pl. bydło: Łk 10,34; Dz 23,24; 1 Kor 15,39; Ap 18,13. —> 2924. [4]
κτήτωρ, ό; -ορος, właściciel, posiadacz: Dz 4,34. 2924. [1]
κτίζω, aor. act. έκτισα, aor. pass. έ-
κτίσθην, perf. pass. εκτισμαι, stwa- rzać coś, z acc.; stwarzać coś jako coś. z podwójnym acc. 1. Cz. Boga (Ojca): Mt 19,4; Mk 13,19; Rz 1,25 - subst. ό κτίσας, Stwórca, o Bogu;
Kor ll,9(pass.); Ef 2,10(pass.); 3,9; Kol l,16a i b(pass.); 1 Tm 4,3; Ap 4,1 la,b(pass.); 10,6. 2. Cz. Jezusa; o stworzeniu nowego człowieka: Ef 2,15; 4,24(pass.); Kol 3,10. [15] 2929 2930
2931.
κτίσις, ή; -εως, stworzenie. 1. Stworze- me. a. Jako cz. stworzenia świata: Rz 1,20. b. O tym, co jest stwo- rzone. a. O indywidualnych bytach, stworzenie, stworzona rzecz: Rz 8,39;
Kor 5,17; Ga 6,15; Kol 1,15; Hbr 4,13. β. O sumie bytów stwo- rzonych, stworzenie, świat: Mk 10,6; 13,19; 16,15; Rz 1,25; 8,19.20.21.22; Kol 1,23; Hbr 9,11; 2 Ρ 3,4; Ap 3,14. 2. Instytucja; zwierzchność: 1 Ρ 2,13. -> 2928. [19]
κτίσμα, τό; -ατος, stworzenie; ο tym, co jest stworzone przez Boga: 1 Tm 4,4; Jk 1,18; Ap 5,13; 8,9. -> 2928. [4]
293 1
κτίστης, ό; -ου, stwarzający, stwórca; o Bogu: 1 Ρ 4,19. -> 2928. [1]
κυβεία, ή; -ας, gra w kości; przebiegłość, chytrość; oszukaństwo, oszustwo: Ef 4.14. [1]
κυβερνάω, sterować; kierować; rządzić; w NT w pochodnych: 2933 2934.
κυβέρνησις, ή; -εως, sterowanie; rządze- nie: 1 Kor 12,28. -> 2932*. [1]
κυβερνήτης, ό; -ου, sternik: Dz 27,11; Ap 18,17. 2932*. [2]
351
med. rodzić; intrans. być u! ciąży, począć; w NT w pochodnych: 611 1473.
κυκλεύω, otaczać coś, z acc.: J 10,24v.l.; Ap 20,9. -[1] .*2936 <־
κυκλόθεν (κύκλος—> 2936*. -θεν —> 2302**), adv. miejsca, wokół, dokoła. 1. Jako adv.: Ap 4,8. 2. Jako niewłaściwy przyimek, wokół, dokoła czegoś, z gen.: Ap' 4,3.4. [3]
κύκλος, δ; -ου, krąg, koło; kula; sklepie- nie nieba; tarcza; wieniec; cykl; bieg, obrót, orbita; korowód; w NT w po- chodnych: 2935 2936 2937 2938 3910.
κυκλόω, aor. act. έκύκλωσα, aor. pass. έκυκλώθην, otaczać; obchodzić dokoła.
Otaczać, okrążać coś, z acc.: Łk 21,20(pass.); J 10,24; Dz 14,20.
Obchodzić coś wokół, z acc.: Hbr ll,30(pass.). 2936*. [4]
κύκλω, dat. sing. od κύκλος używany jako przysłówek lub jako niewłaściwy przyimek, dokoła, wokół. 1. Jako adv.
Ściśle w funkcji przysłówka: Mk 3,34; 6,6; Rz 15,19 - άπό Ιερουσαλήμ καί κύκλω, od Jerozolimy i jej okolic.
W szyku przydawki, wokół, blisko: Mk 6,36; Łk 9,12. 2. Jako niewłaściwy przyimek z gen.: Ap 4,6; 5,11; 7,11.
—> 2936*. [8]
κυλίομαι, 1. Pass. toczyć się, tarzać się, pełzać: Mk 9,20. 2. Act. κυλίω, toczyć coś, z acc.: Łk 23,53v.l. [1] 351* 612
2939* 2940 4221.
κύλισμα, τό; -ατος, tarzanie się: 2 Ρ 2,22v.l. —> 2939.
κυλισμός, ό; -οϋ, tarzanie się; κ. βορ- βόρου, tarzanie się w błocie: 2 Ρ 2,22.
2940 / κυλισμός
— 2939. [1]
352
κυλλός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, pokręcony, pokrzywiony, powyginany; ułomny, o ludziach ze zdeformowanymi człon- kami ciała: Mt 15,30.31; 18,8; Mk 9,43. [4]
κϋμα, τό; -ατος, fala, bałwan: Mt 8,24; 14,24; Mk 4,37; Dz 27,41; Jud 13. [5]
κύμβαλον, τό; -ου, cymbały: 1 Kor 13,1. [1]
κύμινον, τό; -ου, kminek: Mt 23,23. [1]
κυνάριον, τό; -ου, dem. od κύων, piesek, mały piesek, szczenię; pies: Mt 15,26. 27; Mk 7,27.28. -> 2958. [4]
*
κυνέω, całować; w NT w złożeniach: 4222 4223.
Κύπριος, ό; -ου, Cypryjczyk, mieszkaniec Cypru, pochodzący z Cypru: Dz 4,36; 11,20; 21,16. [3]
Κύπρος, ή; -ου, Cypr, nazwa wyspy leżącej na południe od Azji Mniejszej: Dz 11,19; 13,4; 15,39; 21,3; 27,4. [5]
κύπτω, aor. act. έκυψα, pochylać się, schylać się. 1. Cz. Jezusa: J 8,6. 8v.l. 2. Cz. ludzi: Mk 1,7. [2] 352
2624 3752 4653.
*
Κυρεΐνος, ό; -ου, Kwiryniusz, rządca Syrii: Łk 2,2v.l.
Κυρηναΐος, ό; -ου, Cyrenejczyk, po- chodzący z Cyreny: Mt 27,32; Mk 15,21; Łk 23,26; Dz 6,9; 11,20; 13,1. [6]
Κυρήνη, ή; -ης, Cyrena, miasto w Li- bii nad Morzem Śródziemnym: Dz 2,10. [1]
Κυρήνιος, ό; -ου, Kwiriniusz, rządca Syrii: Łk 2,2. [1]
κυρία, ή; -ας, pani: 2 J 1.5 - w obu miej- scach prawd, o gminie chrześcijańskiej.
—> 2955. [2]
κυριακός, -ή, -όν; -οϋ, -ής, -οϋ, pański, należący do pana: 1 Kor 11,20 - o wieczerzy; Ap 1,10 - o dniu. —> 2955. [2]
κυριεύω, fut. act. κυριεύσω, aor. act. έκυρίευσα, być panem, panować, wła- dać, rządzić; górować, dominować nad kimś (czymś), z gen. 1. Cz. Jezusa: Rz 14,9. 2. Cz. ludzi: Łk 22,25; Dz 19,16v.l.; 2 Kor 1,24; 1 Tm 6,15. 3. Cz. rzeczy: Rz 6,9.14; 7,1.->2955.[7]
*
Κυρΐνος, ό; -ου, Kwiriniusz, rządca Sy- rii: Łk 2,2v.l.
κύριος, ό; -ου, pan. I. Og. 1. O posiada- czu własności, pan, właściciel, a. Og. o właścicielu wszystkiego: Ga 4,1. b. O właścicielach rzeczy, a. O Jezusie: Mt 12,8; Mk 2,28; Łk 6,5. β. O ludziach: Mt 9,38; 15,27b; 20,8; 21,40; Mk 12,9; 13,35; Łk 10,2; 19,33; 20,13.15. c. O właścicielach ludzi; o ludziach: Mt 6,24; 10,24.25; 13,27; 18,25.27.31.32. 34; 24,45.46.48.50; 25,18.19.20.21a,b. 22.23a,b.24.26; Łk 12,36.37.24b.43.45. 46.47; 13,8.25; 14,21.22.23; 16,3.5a,b. 8.13; 19,16.18.20.25; J 13,16; 15,15. 20; Dz 16,16.19; Rz 14,4a; Ef 6,5.9a; Kol 3,22a; 4,la. 2. O osobach wyżej postawionych, pan. a. O Jezusie, ale ukrytym pod jakąś inną postacią: J 20,15; Dz 9,5; 10,14 - prawd.; 11,8 - prawd.; 22,8; 26,15a. b. O ludziach: Mt 21,30; 25,lla,b; 27,63; J 12,21: Dz 16,30; 1 Ρ 3,6; Ap 17,14,b. 19,16b. c. O postaci apokaliptycznej: Ap 7,14. II. W użyciu religijnym, pan. 1. O
Bogu (Ojcu): Mt 1,20.22.24; 2,13.15. 19; 4,7.10; 5,33; 11,25; 21,9.42; 22,37. 44a; 23,39; 27,10; 28,2; Mk 11,9; 12,11. 29a,b.30.36a; 13,20; Łk 1,6.9.11.15.16. 17.25.28.32.38.43.45.46.58.66.68; 2,9a,b. 15.22.23a,b.24.26.39; 4,8.12.18.19; 5,17; 10,21.27; 13,35; 19,38; 20,37.42a; J 5,4; 12,13.38a,b; Dz 2,20.21.25.34a.39; 3,20. 22; 4,26.29; 5,9.19; 7,31.33.49; 8,24. 26.39; 9,31; 10,33; ll,21a; 12,7.11.17. 23; 13,10.11.47; 15,17a,b; 17,24; 21,14; Rz 4,8; 9,28.29; 10,16; 11,3.34; 12,19; 14,11; 15,11; 1 Kor 2,16; 3,20; 10,22. 26; 14,21; 2 Kor 3,16.18b; 6,17.18; Ef 6,7.9b; Kol 3,24a; 2 Tes 3,3; 1 Tm
14; 6,15; 2 Tm l,16.18a; 2,19a,b; Hbr 7,21; 8,2.8.9.10.11; 10,16.30; 12,5. 6.14; 13,6; Jk 1,7; 3,9; 4,10.15; 5,4.10. lla,b; 1 Ρ 1,25; 2,13; 3,12a,b; 2 Ρ 2,9. 11; 3,8.9.10.15; Jud 5.9; Ap 1,8; 4,8. 11; 11,15.17; 15,3.4; 16,7; 18,8; 19,6; 21,22; 22,5.6. 2. O Jezusie, Synu Bo- żym. a. W cytatach ze ST: Mt 3,3; 22,43.44b.45; Mk 1,3; 12,36b.37; Łk 3,4; 20,42b.44; J 1,23; Dz 2,34b; Rz 10,13; 1 Kor 1,31; 2 Kor 10,17; 2 Tes 1,9; 2 Tm 4,14; Hbr 1,10; 1 Ρ 2,3; Jud 14. b. We własnych wypo- wiedziach Jezusa o sobie, w zwrotach ludzi do Jezusa oraz w wypowiedziach ludzi o Jezusie: Mt 7,21a,b.22a,b; 8,2. 6.8.21.25; 9,28; 14,28.30; 15,22.25.27a; 16,22; 17,4.15; 18,21; 20,30.31.33; 21,3; 24,42; 25,37.44; 26,22; Mk 5,19; 7,28;
353
2.8.18b; 2,24; 4,8.22; Flm 3.5.16.20. 25; Hbr 2,3; 7,14; 13,20; Jk 1,1; 2,1; 5,7.8; 1 Ρ 1,3; 3,15; 2 Ρ 1,2.8.11.14. 16; 2,20; 3,2.18; Jud 4.17.21.25; Ap
8; 14,13; 17,14a; 19,16a; 22,20.21. 3. W niektórych miejscach nie można określić, czy κ. oznacza Boga (Ojca) czy Chrystusa: Dz 1,24; 2,36.47; 4,33; 8,22; 13,2; 16,14; 1 Kor 3,5; 7,17; 2 Kor 3,17a,b; 8,21; Ef 2,21; 5,10.17. 19; Kol 3,13.22b.23; 1 Tes 1,6; 3,12; 4,6; 5,2.27; 2 Tes 2,2; 3,16a,b; 2 Tm 2,7.22; 3,11; 4,17.18; Jk 5,14.15; Ap 11,4. 4. O innych nadprzyrodzonych istotach, a. O aniołach: Dz 10,4. b. O innych bytach: 1 Kor 8,5. 5. Jako reli- gijny tytuł władcy: Dz 25,26. [719] 205
2955 / κύριος
2625 2952 2953 2954 2956 2957
4169 4654.
354
κυριότης, ή; -ητος, abstractum od κύ- ριος, dosł. pańskość; majestat. 1. O Jezusie, dosł. Pańskość; Majestat, Pa- nowanie: 2 Ρ 2,10; Jud 8. 2. O pewnej kategorii duchów, Panowa- nie, Majestat: Ef 1,21; Kol 1,16. —> 2955. [4]
κυρόω, aor. act. έκυρωσα, perf. pass. κε- κύρωμαι. 1. Potwierdzać, zatwierdzać: Ga 3,15(pass.). 2. Postanawiać coś; kierować się czymś, z acc., ku komuś, ε'ίς τινα: 2 Kor 2,8. —> 2955. [2]
κύων, ό; κυνός, pies. 1. Dosł.: Mt 7,6: Łk 16,21; 2 Ρ 2,22. 2. Met. prawd, o nieortodoksyjnych i zdemo- ralizowanych chrześcijanach: Flp 3,2; Ap 22,15. [5] 2945.
κώλον, τό; -ου, kończyna, członek ciała; pl. zwłoki, trupy: Hbr 3,17. [1]
κωλύω, aor. act. έκώλυσα, aor. pass. έκωλύθην, przeszkadzać, zabraniać, po- wstrzymywać; odmawiać; hamować. 1. W odniesieniu do osób, przeszka- dzać komuś, powstrzymywać kogoś, za- braniać komuś, z acc.; przeszkadzać komuś w czymś, τινά τίνος lub acc. cum inf.; pass. doznawać przeszkód w uczynieniu czegoś, z inf. a. Cz. Du- cha Świętego: Dz 16,6(pass.). b. Cz. ludzi: Mt 19,14; Mk 9,38.39; 10,14; Łk 9,49.50; 11,52; 18,16; Dz 11,17; 19,30v.l.; 24,23; 27,43; 1 Tes 2,16; 3 J 10. c. Cz. rzeczy: Dz 8,36; Hbr 7,23(pass.). d. Pass. bez agensa: Dz 17,15v.l.; Rz 1,13. 2. W odniesieniu do rzeczy, hamować coś, z acc.; powstrzy- mywać od czegoś, zabraniać czegoś, z inf. a. Cz. ludzi: Łk 23,2; 1 Kor 14,39; 1 Tm 4,3. b. Cz. zwierzęcia: 2 Ρ 2,16. 3. Odmawiać komuś czegoś,
ζ podwójnym acc.; cz. ludzi: Łk 6,29; Dz 10,47. [23] 206 1248.
κώμη, ή; -ης, wieś; obwód, dzielnica. 1. Dosł. wieś, wioska, miasteczko; obwód, dzielnica: Mt 9,35; 10,11; 14,15; 21,2; Mk 6,6.36.56; 8,23.26.27; 11,2; Łk 5,17; 8,1; 9,6.12.52.56; 10,38; 13,22; 17,12; 19,30; 24,13.28; J 7,42; 11,1.30; Dz 21,16v.l. 2. Meton. wieś w sensie mieszkańcy wsi: Dz 8,25. [27] 2962.
κωμόπολης, ή; -εως (κώμη —> 2961, πόλις —* 4046), ο mieście na prawach wsi, wiejska osada, osada: Mk 1,38 - έχόμεναι κωμοπόλεις, przyległe osady, sąsiednie osady. [1]
κώμος, ό; -ου, pierwotnie o świątecznym pochodzie ku czci Dionizosa, później
wesołym bankiecie, o zabawie; w NT w sensie negatywnym, hulanka, zabawa, biesiada: Rz 13,13; Ga 5,21;
Ρ 4,3. [3]
κώνος, ó i ή; -ου, szyszka sosny, ziarno sosny; sosna; stożek, wierzchołek; słup, drąg; w NT w złożeniu: 2964.
κώνωψ, ό; -ωπος (κώνος —* 2963*, όψ —> 3670*), komar, moskit: Mt 23,24. [1]
Κώς, ή; Κω, acc. Κώ, Kos, wyspa na Morzu Egejskim: Dz 21,1. [1]
Κωσάμ, ó; nieodm., Kosam, postać z genealogii Jezusa: Łk 3,28. [1]
κωφός, -ή, -όν; -οΰ, -ής, -οΰ, tępy, przytę- piony; niemy; głuchy; 1. Niemy. a. O ludziach: Mt 9,32.33; 12,22a,b; 15,30. 31; Łk 1,22; ll,14b. b. O szatanie: Łk ll,14a. 2. Głuchy, a. O ludziach: Mt 11,5; Mk 7,32.37; Łk 7,22. b. O szatanie: Mk 9,25. [14]