Układ fonacyjny:

• Czynności krtani

• Elementy prawidłowego wytworzenia głosu

• Budowa

• Przepływ powietrza

• Nastawienie fałdów głosowych

• Higiena głosu

Krtań – odpowiada za wytwarzanie dźwięku. Wykorzystujemy ją do mówienia w sposób patologiczny. Pierwotnie układ fonacyjny ma inne zastosowanie, to człowiek przystosował go do mowy.

Układ fonacyjny:

1. Część drogi oddechowej – przeprowadza powietrze z atmosfery przez gardziel do układu oddechowego, jak i odwrotnie. W skrócie – bierze czynny udział w wymianie gazowej.

2. Funkcja receptywna – krtań, dzięki nagłośni jest elementem, który pozwala na wymianę gazową. Oddziela układ oddechowy od pokarmowego:

   1. Gdy połykamy nagłośnia opada i zamyka przewód oddechowy

   2. Przy odruchu wymiotnym nagłośnia automatycznie opada

3. Funkcja wydawania dźwięków – w przeciwieństwie do zwierząt, ludzie przekształcają dźwięki w mowę.

Fałdy głosowe są czwartym elementem ochrony układu oddechowego. Na nich powinny się osadzać drobne elementy, dostające się przez drogi oddechowe. Stamtąd można te zanieczyszczenia wydobyć. Natomiast z płuc już nie. Fałdy wykorzystujemy nieprawidłowo. Są one bardzo delikatne i powinny mieć srebrzysty kolor. Ponieważ są praktycznie nieukrwione i nieunerwione, nie odczuwamy chorób z nimi związanych.

Nastawienia fałdów głosowych:

• Miękkie – przepływ powietrza w czasie oddychania, powietrze nie spotyka się z oporem, typowe przy głoskach bezdźwięcznych [t, k, p, …]

• Twarde – powietrze trafia na duży opór, przez co wytwarza się wyraźny dźwięk (np. krzyk natrafia na zamknięte fałdy głosowe. Może on prowadzić do zerwania strun głosowych). Typowe dla głosek dźwięcznych [d, g, b, dź, …]

• Chuchające - typowe jest dla chuchania, mówienia szeptem oraz głoski „h”, „ch”.

Fałdy głosowe nigdy nie domykają się do końca!

Język i fałdy głosowe są sobie przeciwstawne. Język jest czuły i ukrwiony, natomiast fałdy są nieczułe i nieukrwione.

Dojrzewanie układu fonacyjnego jest III-rzędową cechą płciową. W okresie dojrzewania następuje rozrost gardzieli i krtani u mężczyzn. Jest to napięcie fałd głosowych, co charakteryzuje piskliwy głos. Wtedy chłopcy nie mogą śpiewać i udzielać dłuższych wypowiedzi.

Higiena układy fonacyjnego:

1. Nie wolno krzyczeć!

2. Nie wolno nadużywać strun głosowych

3. Chrypka po 3 dniach jest poważnym stanem (bez względu na to czy jest leczona, czy nie)

4. Jeśli boli gardło, to NIE WOLNO robić INHALACJI CIEPLNYCH! To powoduje przekrwienie strun głosowych. Można robić inhalacje chłodne, by nawilżyć gardło.

5. Nie wolno mówić na wdechu! A także, gdy jest zimno lub gorąco.

6. Powinniśmy pić napoje ciepłe. Nie gorące i nie zimne. Najlepsza podczas fonowania jest woda, ewentualnie sok. Najgorsza jest kawa i herbata, które wysuszają struny głosowe.