BADANIE ZAKRESU RUCHÓW W STAWACH.

Pod względem swobody wyróżniamy trzy typy stawów:

1. Stawy, w których odbywa się tylko ruch w jednym kierunku od zera.

Są to stawy zawiasowe (staw łokciowy, staw kolanowy).

Zgięcie – oznacza się jako oddalenie od zera, a prostowanie powracanie do pozycji zerowej.

Przekroczenie pozycji zerowej jest nieprawidłowością i nazywamy je przeprostem.

2. Stawy, w których występuje ruch zgięcia i prostowania po obu stronach pozycji zerowej, np. staw nadgarstkowy, staw skokowo-goleniowy.

3. Stawy kuliste i stawy ze złożonym trójwymiarowym ruchem, jak np. staw ramienny, staw biodrowy.

Pomiar zakresu ruchu

Zakres ruchu mierzy się kątomierzem (goniometrem). Kątomierz przykłada się tak, aby punkt jego obrotu leżał na wysokości osi obrotu, a ramiona w osi długiej bliższego i dalszego odcinka stawu.

Badanie ruchów w stawach kończyn dolnych

Staw biodrowy

Jest stawem kulistym, w którym odbywają się złożone ruchy w wielu płaszczyznach. Aby uzyskać czysty ruch w stawie biodrowym, należy podczas badania ustabilizować miednicę.

ZGINANIE

Chory leży na plecach, badana kończyna wyprostowana w stawie kolanowym przylega do podłoża – jest to pozycja zerowa. Jedną ręką stabilizujemy miednicę, obejmując grzebień biodrowy, drugą chwytamy za podudzie i prowadzimy ruch zginania który wynosi 110-120°.

PROSTOWANIE

Badany leży na brzuchu, kończyna dolna (kd) wyprostowana w stawie kolanowym spoczywa na podłożu –pozycja zerowa. Jedną rękę kładziemy na pośladki i stabilizujemy miednicę, drugą chwytamy kończynę pod stawem kolanowym i prowadzimy ruch unoszenia kończyny – wyprostu, który wynosi około 30°. Jeśli wyprost przekracza tę granicę, to mówimy o przeproście w stawie biodrowym.

ODWIEDZENIE

Badany leży na plecach, kończyny dolne wyprostowane w stawach kolanowych spoczywają na podłożu. Linia łącząca oba kolce biodrowe przednie górne biegnie prostopadle do linii pośrodkowej ciała. Jedną ręką stabilizujemy miednicę, drugą chwytając za podudzie, prowadzimy ruch odwodzenia, który wynosi około 50°.

PRZYWODZENIE

Pozycja jak przy badaniu ruchu odwodzenia, z tym że przeciwległa kończyna jest zgięta w stawie biodrowym, co ułatwia ruch przywodzenia poza linię pośrodkową ciała. Zakres ruchu wynosi około 40°.

SKRĘCANIE UDA (ROTACJA)

Pacjent jest badany w pozycji leżącej na brzuchu, z podudziami zgiętymi w stawach kolanowych do 90°. Podudzie jest wskazówką pokazującą kierunek kąta nachylania. Zakres ruchu wynosi około 45° w obu kierunkach.

Kolano

W stawie kolanowym występuje zasadniczo ruch tylko w jednej płaszczyźnie, tj. ruch zginania aż do zetknięcia się łydki z udem i prostowania, który jest pełny w pozycji zerowej (kolano wyprostowane przylega do podłoża).

Stopa

Pozycją zerową stopy jest jej ustawienie pod kątem prostym w stosunku do podudzia. Zginanie grzbietowe lub prostowanie grzbietowe w stawie skokowo-goleniowym wynosi około 20°.

Zginanie podeszwowe również odbywa się w stawie skokowo-goleniowym i ma zakres około 50°.

Nawracanie – unoszenie zewnętrznego brzegu stopy i obniżanie przyśrodkowego. Zakres tego ruchu wynosi około 25°.

Odwracanie – unoszenie przyśrodkowego brzegu stopy i obniżanie zewnętrznego. Zakres tego ruchu wynosi około 35°.