Motywy mitologiczne w literaturze polskiej.

MIT O PROMETEUSZU.Postać Prometeusza, czyli Jupiter w mitologii rzymskiej została stworzona, przez Jana Parandowskiego. W mitologii greckiej był tytanem, którego imię znaczyło "przemyślny".Był synem Japetosa i Okenidy Kliene. Miał brata Atlasa i Epitemeusza. Deukalion był jego synem. Prometeusz ulepił ludzi z gliny i łez. Glina jest dość krucha. I to ma symbolizować cechy człowieka- uczciwość i wrażliwość na krzywdę. Duszę zaś brał z ognia niebieskiego, którego parę iskier ukradł z rydwanu słońca. Człowiek stworzony przez tytana był słaby i nagi. Palce miał zakończone kruchymi paznokciami. Więc nie nadawały się do obrony, przed dzikimi zwierzętami.Prometeusz próbował przechytrzyć Zeusa. Podczas, gdy ustalono, które części ofiary należą się bogom, Zeus przejrzał podstęp i za karę odebrał ludziom ogień. Lecz Prometeusz wykradł go podstępnie i zwrócił ludziom. Ogień był znakiem Wówczas Zeus w odwecie wysłał na ziemię Pandorę. Była to pierwsza śmiertelna. Jupiter wysłał ją na Ziemię z puszką pełną nieszczęść. Chciał tym sposobem ukarać zdrajcę, za kradzież ognia. Prometeusza skazał na wieczne męki, poprzez przykucie go do skał Kaukazu. Sępy wyjadały ciągle co noc odrastającą wątrobę. Według Ajschylosa ( Prometeusz skowany) Prometeusz został uwolniony przez Heraklesa za zgodą Zeusa w zamian za wyjawienie ojcu bogów tajemnicy Tetydy. Jupiter w mitologii greckiej jest najbardziej wzniosłą postacią wśród greckich bogów.Prometeusz jest symbolem dobroczyńcy ludzkości. Uznany jest za wynalazcę rzemiosła i ojca postępu. Wyidealizowana postać Prometeusza stała się w XIX w. symbolem prometeizmu. Jest to wyraz buntu przeciw potęgom krępującym rozwój wolności ducha jednostek, oraz symbolem cierpienia dla idei. Nazwa ta powstała od imienia tego boga.Bohater trzeciej części "Dziadów" Adama Mickiewicza, czyli Konrad to więzień w klasztorze Bazylianów w Wilnie. Jego pragnieniem jest wskrzeszenie wolnej Polski, dla owej wolności gotów jest do romantycznych uniesień i czynów.Wyróżnia się on na tle innych więźniów. Jest poetą, człowiekiem niezwykłym. Można go nazwać typowym bohaterem romantycznym. Uderza jego indywidualizm, poczucie osamotnienia i wyższości nad resztą ludzi, a także siła uczucia, jaka nim rządzi. Cała wiedza o Konradzie wypływa z monologu bohatera z tzw. wielkiej improwizacji. Konrad odkrywa w niej stan swojego ducha, targające nim gwałtowne uczucia. Głównym jednak motywem tej sceny jest walka człowieka z Bogiem. Bohater - Konrad nie buntuje się jednak przeciwko Bogu dla własnych korzyści, występuje w imieniu całego ciemiężonego narodu, w uniesieniu utożsamia się z nim wołając a także twierdząc, że "jest milion, bo za miliony kocha i cierpi katusze", "Ja i ojczyzna to jedno". Lecz im bardziej czuje swą rolę dziejową im bardziej przekonany jest o swojej wyjątkowości i szczególnej misji, jaką ma do spełnienia, tym bardziej jest podżegany przez szatana, wbija się w pychę. Chce porozumienia z Bogiem na płaszczyźnie uczuć, żąda, by Bóg dał mu władzę nad wszystkimi duszami, a wtedy, w przeciwieństwie do Boga, będzie zdolny uszczęśliwić świat, zmienić "padół łez" na miejsce szczęścia wszystkich ludzi. Konrada można nazwać, więc nowożytnym Prometeuszem. Mitologiczny Prometeusz, dokonał bowiem aktu kreacji człowieka, ulepił bowiem figurkę z gliny i tchnął w nią duszę. Tym samym wystąpił przeciwko Bogu. Konrad natomiast chce dokonać jakby powtórnej kreacji ludzkości, dając jej nową epokę szczęśliwości. Konrad utożsamia się, więc z Prometeuszem, gdyż podobnie jak tamten pragnie poświęcić się dla ludzi. Mówi Bogu, że jego miłość spoczęła nie na jednym człowieku, nie na jednej rodzinie, lecz na wszystkich pokoleniach ludzi, na całej ludzkości. To poczucie rodzi w nim pychę. Uważa, że jego zdolności poetyckie, jego twórczość, daje mu prawo, by rozmawiać z Bogiem, jak równy z równym. Takie wywyższenie się i bunt przeciwko Bogu jest grzechem. Jednak Konrad nie zostanie całkowicie potępiony, gdyż walczy natchniony miłością i patriotyzmem.Prometeizm Konrada wiązał się z jego wyjątkową indywidualnością. Jako jednostka silna, czująca swoją moc czuł potrzebę działania, nawet za cenę potępienia go przez Boga. Postawa prometejska była charakterystyczna dla wielu bohater utworów romantycznych. Mimo, że zwykle nie mogli realizować swych wzniosłych dążeń i sami narażali się na upadek i porażkę.NIKENike występuje w najdawniejszych przekazach teogonicznych (mitach o Bogach).Jako córka Zeusa, bohaterska bogini zwycięstwa ze skrzydłami u ramion, bardzo często w starożytności zdobiła pomniki zwycięzców. Stopniowo na wyobrażenie mitologicznej bogini zwycięstwa zaczęło nakładać się nowe wyobrażenie bardziej przemawiające do ludzi czasów nowożytnych. Związane jest to ze słynną rzeźbą hellenistyczną z II w. p.n.e. - Nike z Samotraki (Luwr).Do naszych czasów rzeźba ta dotrwała okaleczona, zniszczona przez czas - nie ma głowy, rąk, ale ma skrzydła. To ona stała się źródłem inspiracji bardziej niż mitologiczna bogini.Literatura polska chętnie sięga do mitu o Nike, co ma uzasadnienie w naszej dramatycznej historii, pomaga uzasadnić heroizm, tragizm. Bardzo popularny w literaturze. "Ty jesteś jak paryska Nike z SamotrakiO miłości nieuciszonaChoć zabita, lecz biegniesz z zapałem jednakimWyciągając odcięte ramiona(Maria Pawlikowska-Jasnorzewska "Nike")Wiersz ten znajduje się w tomiku "Pocałunki" z 1926 r., ma typową dla całego tomiku formę czterowiersza. Poetkę zainspirowała nie mityczna Nike, ale okaleczona, ekspresyjna rzeźba. Motyw Nike posłużył poetce do ukazania miłości. Rzecz oryginalna: u poetów wcześniejszych barokowych, renesansowych miłość była reprezentowana przez Wenus, amorka - Kupidyna. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska patrząc z dystansem na sprawy uczuć osiąga nowy efekt porównując miłość do kalekiej rzeźby. Miłość jest jak okaleczona rzeźba. Wiersz ukazuje tragizm zranionej miłości. Motyw Nike staje się pretekstem do refleksyjnego liryku o miłości. Zarazem następuje odwrócenie topos (wzorzec) - bogini zwycięstwa jest w tym wierszu boginią osobistej klęski, a nie boginią zwycięstwa. Można powiedzieć, że kobiecie współczesnej wydaje się być bardziej właściwą patronką miłości - Nike z Samotraki niż zbanalizowana przez literaturę Wenus.Motyw Nike pojawia się bardzo często w poezji współczesnej mówiącej o wojnie. Z tematyką wojenną, cierpieniem, heroizmem bohatera związane są wiersze: 1. "Nike" - Jan Lechoń tom "Arias Kurante" 2. "Nike, która się waha" - Zbigniew Herbert 3. "Nike" - Antoni Słonimski 4. "Nike z Samotraki" - Leopold Staff "Nike" - Jan LechońNike Grunwaldu, rosła krakowska dziewczynaWyszła nocą na pole pod sklepione chmuryZa zbroję szmelcowaną, modre chabry wpinaI podniósłszy przyłbicę wzniosła się do góryA za nią lekką stopą wznosząc się od ziemiPłynie Nike spod Wiednia skrzydły husarskiemiSłuckie pasy jak wstęgi wkoło niej się plotąA ona dmie przeciągle w długą surmę złotąI kiedy przelatują nad laurów szpaleryNagle szum w wawrzynowej podniósł się gęstwinieSrebrny orzeł wypłynął i wysoko płynieNa wzniesionym ramieniu Nike z SamotrakiW świetle księżycowym to świecą to ginąAż wreszcie nad Italią swe skrzydła rozwiałyI teraz sypią kwiaty we wszystkich pól chwałyNa groby i na Nike spod Monte CassinoJan Lechoń posłużył się motywem Nike, aby oddać hołd żołnierzom poległym pod Monte Casino. Pojawiają się tu trzy Nike symbolizujące wielkość polskiego oręża: Nike Grunwaldu, pokazana jako krakowska dziewczyna, Nike spod Wiednia ze skrzydłami husarskimi, Nike spod Samosierry, na, której wzniesionym ramieniu płynie srebrny orzeł. Te trzy boginie pokazujące bohaterstwo Polaków w przeszłości spotykają się po to, aby oddać hołd Nike bohaterów ostatniej wojny, nad talią. Antoni Słonimskiego "Nike"Inaczej pokazany jest motyw ten w wierszu A. Słonimskiego "Nike" z tomu "Wiersze londyńskie". Zestawia dwa na zasadzie dysonansu wyobrażenia Nike: mitologiczne - pełna chwały bogini zwycięstwa i Nike okaleczonej, rzeźby. Poeta odrzuca Nike mitologiczną, gdyż Nike jest dla niego nie tylko symbolem zwycięstwa, ale też i symbolem okrucieństwa wojny. "Nie ty mojemu sercu jesteś bliskaWe krwi brocząca przez pobojowiskaNike zwycięskich plemion."Słonimski uważa, że bliższa naszym doświadczeniom jest Nike z Samotraki, której głowę zwalono z ramion, pisze, że tylko Nike z Samotraki może prowadzić naród potwornie doświadczony przez historię do bohaterskich zrywów. "Za tobą Nike spod SamotrakiWiatrem ogromnym porwaniPłyniemy oślepłe ptaki."Zbigniew Herbert "Nike, która się waha"Inaczej jeszcze motywy antyczne interpretuje Herbert, który nawiązuje do tradycji klasycznych często odwołuje się do nich, polemizuje. Wiersz ten mówi również o wojnie. Najpiękniejsza jest Nike w momenciekiedy się wahaprawa ręka piękna jak rozkazopiera się o powietrzeale skrzydła drżąWidzi bowiemsamotnego młodzieńcaidzie długą koleinąwojennego wozuszarą drogą, w szarym krajobrazieskał i rzadkich krzewów jałowcaów młodzieniec niedługo zginiewłaśnie szala z jego losemgwałtownie opadaku ziemiNike ma ogromną ochotępodejśći pocałować go w czołoAle boi sięże on który nie zaznałsłodyczy pieszczotpoznawszy jąmógłby uciekać jak inniw czasie tej bitwyWięc Nike waha sięi w końcu postanawiapozostać w pozycjiktórej nauczyli ją rzeźbiarzewstydząc się bardzo tej chwili wzruszeńRozumie dobrzeże jutro o świciemuszą znaleźć tego chłopcaz otwartą piersiązamkniętymi oczymai cierpkim obolem ojczyznypod drętwym językiemWiersz ukazał się w tomie "Struna światła" - 1956 r. Wiersz Herberta posiada dwóch bohaterów: jednym z nich jest Nike, która w przypływie ludzkiego uczucia pragnie zatrzymać młodzieńca, który zginie w bitwie. Ma ochotę podejść i pocałować go w czoło, ale boi się by nie uciekł - chłopiec, który zostanie znaleziony martwy. W tym wierszu Nike jest postacią drugoplanową, wiersz mówi o tragizmie pokolenia Kolumbów skazanego na śmierć przez historię. Herbert w tym wierszu polemizuje z tradycją literacką, która mówiła o słodkiej śmierci dla Ojczyzny. Mówi, że ofiara płacona Ojczyźnie jest gorzka, cierpka - chłopca znajdą z cierpkim obolem Ojczyzny. Tytułowa Nike jest bardzo współczesna, daleka od mitologicznej Nike, jest bardzo ludzka, świadoma tragizmu wojny. Herbert zastanawia się czy jest to bogini zwycięstwa w kontekście II wojny światowej czy Nike klęski. Odchodzi od mitu, polemizuje, uwspółcześnia. Nike wie jak zachować się posągowo, postanawia pozostać w pozycji jakiej nauczyli ją rzeźbiarze, ale jest w niej także bardzo silne pragnienie, zwyczajne, ludzkie, podejść do chłopca, chce go uchronić, ma coś z matki, kochanki, ale musi odgrywać rolę narzuconą jej przez mit. Wiersz ten jest wielką parabolą. Mówiąc o absurdzie wszystkich wojen mit został przez Herberta zakwestionowany. Starożytna bogini, pewna swych racji, walcząc stała się Nike sceptyczną, niepewną swych racji, wahającą się - w tym wyraża się o wiele większy heroizm i tragizm współczesnych bohaterów prowadzonych przez Nike, która się waha. "Nike z Samotraki" – Leopold StaffW wietrznych fałdach twych wiotkichszat słyszę muzykęLotu, którego nie prześcigną ptakiCzarująca bogini triumfu, o NikeCo od wieków zdyszana leci z SamotrakiPośpiech potężnych skrzydeł twych powietrze chłoszczeNiosąc zwycięstwo, sławę i liście lauroweNie pragnę ich. I temu jedynie zazdroszczęDla, których w porywie swym straciłaś głowęTom - "Martwa pogoda". Wiersze w tym tomie wyrastają z doświadczeń okupacyjnych poety. Wiersz ten jest świadectwem, że poeta nie chce być Tyrteuszem (piewca bohaterów) nawet w tych wierszach, o bolesnych doświadczeniach, pozostaje subtelnym lirykiem próbującym odkryć sens życia, mimo wojny, na przekór wojny. W wierszu tym zostały scalone dwa motywy Nike: motyw kulturowy = motyw rzeźby (potężne skrzydła, brak głowy) i motyw mitologiczny (bogini triumfu).Jednocześnie wprowadza inny bardziej współczesny obraz bogini, który wyraża określenie "czarująca bogini triumfu". To określenie sprowadza tę dumną boginię do postaci ludzkiej - kobiety, odnoszącej prywatne triumfy. Nadaje jej ludzkie cechy. Posługuje się kontrastem: zderzenie patosu początkowych wersów pierwszej zwrotki z czwartym wersem "Od wieków zdyszana lecisz z Samotraki". Ten potoczny zwrot frazeologiczny - zdyszana lecisz, sugeruje lot oraz codzienne zabieganie. Również żartobliwy moment zawiera druga zwrotka, w której także posłużył się kontrastem - w dwóch pierwszych wersach nawiązuje do rzeźby i bogini, oddaje patos bogini, a kontrastowym zaprzeczeniem jest dowcipna puenta - podmiot liryczny zazdrości temu, dla którego bogini w porywie swym straciła głowę. Na początku strofy pierwszej i drugiej Nike jest boginią zwycięstwa i słynnym posągiem, a w drugiej części staje się uroczą kobietą i raczej boginią miłości.Mit o Dedalu i Ikarze Król krety, Minos, zaangażował Dedala do budowy słynnego labiryntu dla swego syna, potwora Minotaura. Dedal, utalentowany rzeźbiarz i budowniczy, podziwiany za swój kunszt artystyczny oraz bardzo wiele pożytecznych wynalazków (siekiera, poziomica, świder), przybył tu z Aten po zabiciu swego ucznia, siostrzeńca. Gdy labirynt był już gotowy, król, nie chcąc utracić Dedala, nie wyraził zgody na jego powrót do kraju. Wówczas Dedal, tęskniąc bardzo za ojczyzną, wymyślił niezwykły sposób ucieczki. Sporządził z ptasich piór sklejonych woskiem olbrzymie skrzydła dla siebie i syna Ikara. Przytwierdziwszy je sobie do ramion, wznieśli się obaj w powietrze i poszybowali w kierunku Sycylii. Wcześniej Dedal ostrzegł syna, by nie leciał zbyt wysoko, bo słońce roztopi wosk ani zbyt nisko, bo pióra nasiąkną wilgocią, ale Ikar, pod wrażeniem przeżyć, zapomniał o ojcowskiej przestrodze. Wzbił się wysoko w górę, słońce roztopiło wosk, pióra wypadły ze skrzydeł, Ikar runął na ziemię i zabił się na miejscu. Po długich poszukiwaniach ojciec odnalazł syna na wyspie, którą później nazwano Ikarią, a morze dookoła niej - Morzem Ikaryjskim tam go pochował. Duży wpływ na interpretację i transpozycję tego mitu wywarł obraz flamandzkiego malarza Petera Breuegel'a pt. "Upadek Ikara", który przedstawia interpretację mitu bowiem tonący Ikar ukazany jest na drugim planie obrazu, zupełnie niewidoczny, na wodzie widać trochę piór i wystającą z wody stopę. Jedynie podpis - tytuł wyjaśnia, że malarz chciał pokazać tragedię Ikara.Natomiast na pierwszym planie obrazu przedstawieni są ludzie zajęci pracą nie zauważający toczącego się obok dramatu: kobieta pierze, chłop orze pole, pastuszek pasie owce, w zatoce stoją statki. Obraz Breuegel'a i zawarta w nim interpretacja mitu często jest wykorzystywana przez współczesnych twórców jako argument w toczących się polemikach. Bohaterowie mitu: Ikar i Dedal stali się archetypami (wzorami) pewnych postaw: Ikar - symbol marzeń, tęsknot ludzkich, porywczości, lekkomyślności, młodzieńczego entuzjazmu; Dedal - symbol rozwagi, ostrożności, skuteczności. Do tego mitu nawiązują: Bryl, Grochowiak, Różewicz. 1. Stanisław Grochowiak - "Ikar"2. Ernest Bryl - "Wciąż o Ikarach głoszą"3. Tadeusz Różewicz - "Prawa i obowiązki"Wiersz Stanisława Grochowiaka mówi o istocie sztuki, prawie artysty do ukazywania w dziele rzeczy pięknych, posługiwania się rekwizytami poetyckimi mieszczącymi się w kanonach poetyckiego piękna. W wierszu tym toczy się spór o granice estetyczne, Grochowiak broniąc prawa poety do pokazywania rzeczy niepoetyckich, pozbawionych piękna, stanowiących część naszego życia: gdzie jest miejsce na ból, pracę. Twarz kobieca to nie tylko piękno ale i zmarszczki, starość - nie można tego pominąć. Sięga do mitu o Ikarze w sporze o kryteria, granice estetyczne, a ściślej do Breuegelowskiej interpretacji. Powołuje się na autorytet Breuegel'a, który Ikara - symbol wzniosłości, wzruszeń, marzeń, tęsknot umieścił na drugim planie, a na pierwszym malował wołu. Pyta się czy wykląć Breuegel'a, który na pierwszym planie ukazywał życie codzienne. "Ikar" – Stanisław GrochowiakI pomyslec: ile tu slów by znowu trzebaBy zapach szumial w porcelanowych nozdrzachBy jezyk - niegdys wilgotny - przestal byc rzezba z soliOczy - dwojgiem rózowych swiatelCo zrobia?Nie widza!Co nas bowiem przeklina? Przeklina znaczy: oddalaBezradnych jak na lodowisku tanczacekoszuleTa prawda co jest ciemna, lecz ziarnista jak stalCzy skrzydlaZ ptasich pecherzy, rozpietych na promykachOto Ikar wzlatuje. Kobieta nad balia zanurza receOto Ikar upada. Kobieta nad balia napreza karkOto Ikar wzlatuje. Kobieta czuje kregoslup jak luneOto Ikar upada. W kobiecie jest ból i spoczynekJaj spiew jest ochryply, twarz kobiety jak poleUsiane chrustem gonitwy, ptasich tropów - za kosówTu zbliz sie z pedzelkiem do jaskólczenia brwi Tu - prosze spróbuj - ptaszka wiesc na promieniuPiekno? Podobno w napowietrznych pokojachAle jaka chmura udzwignie nam balieAlez - w imie piekna - wyklac rzeczy ciezkieStól do odpoczynku lokci - krzeslo do strazy przy chorychBreuegel malowal wolu - ten byl w pierwszym planieWyklac Breuegel'a - bo w drugim dopiero Ikar jak muchaWzbijal sie?Spadal?Omiatal niebosklonCukrzana chmurka na lekkim patykuWiersz Stanislawa Grochowiaka mówi o istocie sztuki, prawie artysty do ukazywania w dziele rzeczy pieknych, poslugiwania sie rekwizytami poetyckimi mieszczacymi sie w kanonach poetyckiego piekna. W wierszu tym toczy sie spór o granice estetyczne, Grochowiak broniac prawa poety do pokazywania rzeczy niepoetyckich, pozbawionych piekna, stanowiacych czesc naszego zycia: gdzie jest miejsce na ból, prace. Twarz kobieca to nie tylko piekno ale i zmarszczki, starosc - nie mozna tego pominac. Siega do mitu o Ikarze w sporze o kryteria, granice estetyczne, a scislej do Breuegelowskiej interpretacji. Powoluje sie na autorytet Breuegel'a, który Ikara - symbol wznioslosci, wzruszen, marzen, tesknot umiescil na drugim planie, a na pierwszym malowal wolu. Pyta sie czy wyklac Breuegel'a, który na pierwszym planie ukazywal zycie codzienneErnest Bryll - "Wciąż o Ikarach głoszą". Wciąż o Ikarach głoszą - choć doleciał Dedaljakby to nikła pierze skrzydłem uronionechuda chłopięca noga zadarta do nieba- znaczyła wszystko. Jakby na obronędano nam tyle męstwa, co je ćmy gromadąskwiercząc u lampy objawiają...Jeśli poznawszy miękkość wosku umiemy dopadaćwybranych brzegów - mijają nas w pieśniTak jak mijają chłopa albo mu się dziwiąże nie patrzy w ikaty: Breuegel co osiwiałpojmując ludzi, oczy im odwracałod podniebnych dramatów. Wiedział, że nie gapićtrzeba się nam w Ikary, nie upadkiem smucić- choćby najwyższy...A swoje ucapićCzy Dedal, by ratować Ikara powrócił?Wiersz ten mówi o postawach życiowych: heroicznej, tragicznej, bohaterskiej, romantycznej i postawie praktycznej, życiowej, utylitarnej. Symbolem tych postaw świadomości ludzkiej stali się Dedal i Ikar. Podmiot liryczny, że ludziom bliższy stał się Ikar, mimo iż doleciał Dedal. Wie, że rozsądek, praktyczność, rozwaga nie są opiewane w pieśniach. Podmiotowi lirycznemu bliższa jest postawa Dedala - występuje w jej obronie. Poeta przywołuje obraz Breuegel'a, który odwracał oczy ludzi od podniebnych dramatów, wiedział że trzeba swoje ucapić. Kończy wiersz pytaniem czy Dedal by ratować Ikara powrócił."Prawa i obowiązki" – Tadeusz RóżewiczDawniej kiedy nie wiemdawniej myślałem że mam prawo obowiązekkrzyczeć na oraczapatrz patrz słuchaj pniuIkar spadaIkar tonie syn marzeniaporzuć pługporzuć ziemięotwórz oczytam IkarDawniej kiedy nie wiemdawniej myślałem że mam prawo obowiązekkrzyczeć na oraczapatrz patrz słuchaj pniuIkar spadaIkar tonie syn marzeniaporzuć pługporzuć ziemięotwórz oczytam Ikartoniealbo ten pastuchtyłem odwrócony do dramatuskrzydeł słońca lotuupadkumówiłem ślepcylecz teraz kiedy teraz nie wiemwiem że oracz winien orać ziemiępasterz pilnować trzodyprzygoda Ikara nie jest ich przygodąmusi się tak skończyći nie ma w tym nic wstrząsającegoże piękny statek płynie dalejdo portu przeznaczeniaW wierszu tym podmiot liryczny przedstawia zmianę swoich poglądów na temat postaw życiowych. Postawy życiowej, której symbolem stał się Ikar - bohater tragizmu. Dawniej podmiot liryczny uważał wszystkich ludzi, którzy przechodzili obojętnie wobec Ikarów za ślepców, którzy żyli swoim życiem. Krzyczał na nich, chciał im pokazać, że to co robią jest nieważne w obliczu tego co robi Ikar. Straszne było dla niego, że ludzie są tacy zwyczajni, normalni. A teraz zrozumiał, że jest w tym pewna normalność i prawidłowość - nie ma w tym nic wstrząsającego. Reinterpretacja mitów jest parabolą ludzkich losów.