Księga Daniela [Dn lub Dan] - księga zaliczana do Pism (Ketuwim) Biblii hebrajskiej oraz ksiąg prorockich chrześcijańskiego Starego Testamentu. Jej autorstwo przypisuje się tradycyjnie Danielowi. Czas jej powstania datuje się obecnie na okres od połowy VI wieku po 164 rok przed Chrystusem. Księga została zredagowana częściowo w języku hebrajskim, a częściowo w aramejskim. Dwa ostatnie rozdziały tej księgi, według katolickiego i prawosławnego kanonu, zostały napisane w języku greckim i nie są uznawane za natchnione przez judaizm i protestantyzm. Treść księgi wiąże się z postacią proroka Daniela, żyjącego na dworze babilońskim i perskim na przełomie VII i VI wieku przed Chr. Składa się na nią osiem opowiadań o Danielu i cztery jego wizje.

Osoba Daniela

Głównym bohaterem Księgi jest Daniel (Dānijjē’l – moim sędzią jest Bóg). Według Informacji zawartych w samej księdze Daniel pochodził z rodu królewskiego i był jednym z młodzieńców judzkich deportowanych przez Nabuchodonozora do Babilonii. Jako człowiek dobrze urodzony został przeznaczony do służby na dworze królewskim (najpierw babilońskim, a po upadku imperium babilońskiego perskim), gdzie dzięki mądrości i posiadanym zdolnościom, zwłaszcza umiejętności wyjaśniania snów dochodził do coraz wyższych godności i zaszczytów, zajmując z czasem najwyższe stanowiska. Nie sposób rozstrzygnąć, czy Daniel jest postacią historyczną, wokół której narosła obszerna literatura, czy też postacią legendarną[1].

Imię Daniel pojawia się również w innych księgach biblijnych. U proroka Ezechiela Daniel[2] jest przywoływany wraz z Noem i Hiobem jako wzór człowieka sprawiedliwego[3] oraz na innym miejscu jako przykład mędrca[4]. Imię Daniel występuje też w literaturze pozabiblijnej: w tekstach z Mari (Da-ni-el) czy Ugarit (Dan(i)-ilu – moim sędzią jest El), gdzie pojawia się król Daniel, sprawiedliwy sędzia: „ten który sądzi sprawę wdowy, ten który rozpatruje sprawę sieroty”. Poza sytuacjami, gdy imię Daniel odnosi się do postaci demonów lub aniołów, występuje w literaturze Bliskiego Wschodu jako postać legendarna, wzór człowieka sprawiedliwego i mądrego[1].

Miejsce w kanonie

W kanonie Biblii Hebrajskiej Księga Daniela znajduje się w ostatniej części, czyli wśród Pism (ketûbîm), a nie wśród Proroków. Wydaje się, że przyczyną takiego umieszczenia księgi była późna data jej ostatecznej redakcji – gdy zbiór pism prorockich był już zamknięty. Przemawia za tym brak wzmianek o Danielu w Księdze Syracha pochodzącej z końca II wieku p.n.e., która wymienia: Izajasza[5], Jeremiasza, Ezechiela i Dwunastu Proroków[6], co może świadczyć o zamkniętym zbiorze pism prorockich w tym czasie. W większości manuskryptów hebrajskich Księga Daniela znajduje się pomiędzy Księgą Estery a księgami Ezdrasza i Nehemiasza, a w nielicznych przed Księgą Estery[7].

Pomimo włączenia Księgi Daniela do Pism, już w starożytności była uważana za pismo prorockie, a sam Daniel był określany mianem proroka. Za proroka uważa Daniela m.in. Józef Flawiusz. Prawdopodobnie z tego względu w Biblii Greckiej księga została zaliczona do proroków większych. W większości rękopisów greckich jest umieszczona po Księdze Ezechiela, ale wcale nierzadko przed Księgą Ezechiela, a nawet przed Księgą Izajasza. W Wulgacie oraz we współczesnych edycjach Biblii jest umieszczana po Księdze Ezechiela, a przed dwunastoma prorokami mniejszymiHYPERLINK \l "cite_note-Par32-6"[7].

Układ księgi

Opowiadania

Opowiadanie o Danielu i 3 młodzieńcach na dworze królewskim – Daniel i jego towarzysze przygotowują się do służby. Odmawiają spożywania potraw i wina królewskiego, żywiąc się jedynie jarzynami, a Bóg sprawia, że wyglądają lepiej niż inni młodzieńcy.

hebrajski

2,1-49 Sen Nabuchodonozora o posągu – Daniel opowiada Nabuchodonozorowi jego sen, w którym posąg zbudowany z różnych materiałów zostaje roztrzaskany przez kamień oderwany od góry. Podaje też wytłumaczenie: różne, coraz gorsze, materiały, z których zbudowany jest posąg, oznaczają kolejne królestwa. Kamień, roztrzaskujący na końcu posąg, to wieczne królestwo Boga, które nadejdzie na końcu czasów.

aramejski, początkowe 4 wiersze hebrajskie

3,1-30 Trzej młodzieńcy w piecu ognistym – Nabuchodonozor buduje posąg i nakazuje oddać mu hołd. Za odmowę 3 młodzieńcy zostają wrzuceni do rozpalonego pieca. W piecu śpiewają pieśń na chwałę Boga. Ogień nie robi im krzywdy.

aramejski, fragment grecki 3,24-90

3,31-4,34 Sen Nabuchodonozora o drzewie – Nabuchodonozor ma sen o drzewie, które się rozwija, a następnie zostaje zniszczone. Daniel wyjaśnia sen królowi. Jeżeli nie ukorzy się i nie uzna, że Bóg jest Panem wszystkich królestw, panowanie będzie mu odebrane do czasu nawrócenia. Sen spełnia się.

aramejski

5,1-6,1 Uczta Baltazara – W czasie uczty król Baltazar nakazuje wznieść toast naczyniami zabranymi ze świątyni jerozolimskiej. Na ścianie pojawia się tajemniczy napis. Daniel wyjaśnia, że wskutek pychy króla Bóg wyznaczył kres jego panowaniu. Tej samej nocy król Baltazar zostaje zabity.

aramejski

6,2-29 Daniel w jaskini lwów – Oskarżony wobec króla Daniel zostaje wtrącony do jaskini lwów i cudownie ocalony.

aramejski

Wizje

7,1-28 Wizja 4 bestii i jakby Syna Człowieczego – Cztery bestie wychodzą z morza. Postać jakby Syna Człowieczego przybywa z obłokami, odbywa sąd i niszczy bestie, a Bóg oddaje jej władzę nad światem.

aramejski

8,1-27 Wizja barana i kozła – Dzieje imperium perskiego, Aleksandra Macedońskiego i jego następców. Występuje Antioch IV Epifanes, bezcześci świątynię i prześladuje wiernych Bogu.

hebrajski

9,1-27 Proroctwo o 70 tygodniach – Interpretacja proroctwa Jeremiasza o 70 tygodniach (jako 70 latach) spustoszenia Jerozolimy. Zapowiedź zniszczenia zła i nadejścia wieku sprawiedliwości.

hebrajski

10,1-12,13 Wizja dotycząca historii i wydarzeń końca dni – Objawienie anioła: przegląd historii od imperium medyjskiego po Antiocha IV Epifanesa. Zapowiedź zmartwychwstania i powszechnego zbawienia.

hebrajski

Dodatki deuterokanoniczne (nieuznawane przez Żydów i protestantów)

13,1-64 Opowiadanie o ocaleniu Zuzanny – Zuzanna, żona Joakima zostaje fałszywie oskarżona przez 2 starców i ocalona przez Daniela.

grecki

14,1-42 Opowiadanie o Belu i wężu – Daniel demaskuje kapłanów bożka Bela i zabija węża czczonego przez Babilończyków.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%99ga_Daniela